Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Likih Atail Kaun me Kin Ketin Wiewia Doadoahk​—Krais

Likih Atail Kaun me Kin Ketin Wiewia Doadoahk​—Krais

“Amwail Kaun mehtehmen, iei Krais.”​—MAD. 23:10.

KOUL KAN: 16, 14

1, 2. Pwukoa laud dahieu me Sosua ahneki mwurin Moses mehla?

SIOHWA mahsanihong Sosua: “Ei ladu Moses melahr. Eri, kaunopada ahnsou wet, kowe oh mehn Israel akan koaros, oh kotehla Pillap Sordan kolahng nan sahpw me I pahn kihong kumwail.” (Sos. 1:1, 2) Met wia wekidekla laud ehu ong Sosua me wia nein Moses sounpapah kereniong sounpar 40!

2 Moses kin kahluwa mehn Israel ko erein sounpar tohto, ahpw ahnsou wet Sosua pahn uhd kahluwa irail. Ele e kin medemedewe ma aramas ako pahn pwungki ih en kahluwa irail. (Deud. 34:8, 10-12) Me pid Sosua 1:1, 2, ehu pwuhk kawehwehda me ehu ahnsou me keieu apwal oh keper ong wehi ehu, mahs de rahnwet, iei ni kaun emen eh kin wiliandi emen tohrohr.

3, 4. Ia duwen Siohwa eh ketin kapaiahda Sosua pwehki eh kin likih ih, oh peidek dahieu me kitail kak idek?

3 Mie kahrepen Sosua en kin pwunod. Ahpw e likih Siohwa oh mwadangete idawehn sapwellime kaweid kan. (Sos. 1:9-11) Koht ketin kapaiahda Sosua pwehki eh likih ih, oh Koht ketin doadoahngki tohnleng men pwehn kahluwa Sosua oh mehn Israel ko. Tohnlengo iei Mahseno, sapwellimen Koht Iehroso.​—Eks. 23:20-23; Sohn 1:1.

4 Siohwa ketin sewese wehin Israel en kak ahnla wekidekla kan me kohsang eh ketin wiahkihla Sosua nin duwen arail sounkaweid kapwo. Nan atail ahnsou, mie soangen wekidekla laud kan me wiewiawi. Ele kitail pahn medewe, ‘Pwehki sapwellimen Koht pwihn kin pousehlahte kekeirda, mie kahrepe mwahu kitail en likih atail Kaun me idihdao, Sises?’ (Wadek Madiu 23:10.) Pwehn sapengala peidek wet, kitail pahn tehkpene ia duwen Siohwa eh ketin kahluwa sapwellime aramas akan mahso erein ahnsou me wekidekla kan wiawi.

IHS ME KAHLUWAHLA SAPWELLIMEN KOHT ARAMAS AKAN NAN SAPWEN INOWO?

5. Soahng kapwuriamwei dahieu me lellong Sosua karanih Seriko? (Menlau kilang tepin kilel.)

5 Mwurinte mehn Israel ko kotehla Sordan, Sosua lellong soahng kapwuriamwei ehu. Karanih kahnimw en Seriko, e tuhwong ohl emen me kolokol kedlahs ehu. Sosua idek rehn ohlo: “Kowe kisehn nait sounpei kan, de at imwintihti?” Sosua pwuriamweikihla ni ohlo nda me ih me “kaunda sounpeien KAUN-O,” tohnleng emen me kaunopada en uhki sapwellimen Koht aramas akan. (Wadek Sosua 5:13-15.) Koht ketin doadoahngki tohnleng menet en koasoiong Sosua, mendahki iren Paipel wet koasoia me Siohwa me mahmahsen. Oh mwomwen me Koht ketin doadoahngki tohnleng menet en wia sapwellime sounkair pil ni ahnsou teikan.​—Eks. 3:2-4; Sos. 4:1, 15; 5:2, 9; Wiewia 7:38; Kal. 3:19.

6-8. (a) Dahme kahrehda ekei ahn tohnlengo kaweid kan mwomwen ehusoahng? (b) Ia duwen atail ese me kaweid ko uhdahn erpit oh wiawi ni ahnsou me konehng? (Menlau kilang nting tikitik kan me kileldi.)

6 Tohnlengo ndaiong Sosua dahme e anahne pwehn kalowehdi Seriko. Nin tapio, ekei koasoandi kan ele sohte pahn mwomwen wia koasoandi mwahu ehu. Karasepe, tohnlengo ndaiong Sosua en sirkumsaisihala sounpei ko koaros. Met wehwehki me irail sohte pahn kohla mahwen erein rahn kei. Ia duwe, met wia ahnsou keieu mwahu en sirkumsaisihala ohl pwukat?​—Sen. 34:24, 25; Sos. 5:2, 8.

7 Ele sounpei kan pahn medewe, ‘Ia duwen at kak pere at peneinei kan ma imwintihti kan peiong kiht?’ Ahpw mehkot kapwuriamwei wiawi! Ohlen Seriko ko masakada mehn Israel ko oh sohte peiong irail. Paipel mahsanih: “Kahnimw Seriko ahpw ritidi douluhl sang mehn Israel kan pwe re en dehr pedolong. Sohte mehmen kak pedolong de pedoisang nan kahnimwo.” (Sos. 6:1) Ele rohng wet kamwakid mehn Israel ko en kalaudehla arail likih sapwellimen Koht kaweid!

8 Tohnlengo ndaiong Sosua me mehn Israel kan en dehr peiong Seriko. Ahpw, irail anahne pidakih kahnimwo pak ehu nan rahn ehu erein rahn weneu oh pak isuh ni keisuh en rahno. Ele ekei sounpei ko pahn medewe, ‘E kauwehla mwahl atail ahnsou oh kehl!’ Ahpw ahn Israel Kauno Siohwa mwahngih dahme e ketin wiewia! En idawehn sapwellime kaweid kan kahrehiong ahn mehn Israel ko pwoson en kehlailla, oh irail sohte anahne peiong sounpei en Seriko.​—Sos. 6:2-5; Ipru 11:30. *

9. Dahme kahrehda kitail anahne idawehn kaweid koaros me kitail alehdi sang sapwellimen Koht pwihn? Menlau kihda ehu karasaras.

9 Dahme kitail kak sukuhlkihsang koasoipen Paipel wet? Sapwellimen Siohwa pwihn kin ekei pak wia soahng kan ni ahl me kapw, oh ele kitail sohte kin ahnsou koaros wehwehki dahme kahrehda. Karasepe, ele kitail sohte kin ahnsou koaros medewe me e mwahu en doadoahngki cellphone de tablet ape pwehn pein wia atail onop en Paipel, iang kalohk, de iang mihting kan. Ahpw ele ahnsou wet kitail kilang kamwahupen en doadoahngki dipwisou pwukat ma kitail kak. Ni atail kilang imwila mwahu pwehki wekidekla pwukat, atail pwoson kin laudla oh kehlailla oh atail miniminiong riatail Kristian kan kin laudla.

IA DUWEN KRAIS KAHLUWA TEPIN KRISTIAN KAN?

10. Ihs me uhdahn ketin kaweid mihting kesempwal kan en pwihn me kin apwalih mwomwohdiso nan Serusalem duwen sirkumsais?

10 Mpen sounpar 13 mwurin Kornilius wiahla Kristian men, ekei Kristian en mehn Suhs kan nda me sirkumsais anahnehte wiawi. (Wiewia 15:1, 2) Kristian kan nan kahnimw en Andiok kin akamaiki duwen peidek wet. Eri koasoandi wiawihda pwe Pohl en kohla idek rehn pwihn me kin apwalih mwomwohdiso nan Serusalem ahnsowo duwen ireo. Ahpw dahme kahrehda? Pohl kawehwehda: “I kohdahla pwehki kaudiahl ehu.” E sansal me Krais me ketin kaweid soahng kan pwe pwihno en sapengala peideko.​—Kal. 2:1-3.

Krais iei Kaun en mwomwohdisohn tepin Kristian kan (Menlau kilang parakrap 10, 11)

11. (a) Dahme ekei Kristian en mehn Suhs kan kin kamehlelehte duwen sirkumsais? (b) Ia duwen Pohl eh kasalehda me ni aktikitik e utung elder kan nan Serusalem? (Menlau kilang nting tikitik kan me kileldi.)

11 Krais ketin kaweid pwihno en kasalehda ni sansal me Kristian kan me kaidehn mehn Suhs sohte anahne sirkumsaisla. (Wiewia 15:19, 20) Ahpw, sounpar kei mwuhr, Kristian en mehn Suhs tohto kin pousehlahte sirkumsaisihala neirail pwutak kan. Eri elder kan nan Serusalem rongada koasoi ehu me Pohl sohte wauneki Kosonned en Moseso. Elder ko eri peki rehn Pohl en wia mehkot me pahn kasalehda me e wauneki Kosonnedo. * (Wiewia 21:20-26) Irail padahkihong ih en kahrehda ohl pahmen oh kohla ni tehnpas sarawio pwe aramas akan en kilang me Pohl kin wauneki Kosonnedo. Pohl kakete nda: ‘Ia kahrepen met! Dahme kahrehda kumwail peki I en wia met? Ma Kristian en mehn Suhs ko sohte wehwehki peidek duwen sirkumsais, met pein arail kahpwal.’ Ahpw Pohl wehwehki me elder ko men Kristian ko koaros en miniminpene, eri ni aktikitik e idawehn arail kaweid kan. Ahpw, ele kitail pahn medewe dahme kahrehda Sises ketin mweidohng peidek duwen sirkumsais en pousehlahte wia kahpwal ehu erein ahnsou werei, mendahki Kosonned en Moseso imwisekla ni ahnsou me Sises ketin pwoula.​—Kol. 2:13, 14.

12. Dahme kahrehda Krais kakete mweidohng ahnsou werei mwohn eh ketin uhdahn sapengala peidek me pid sirkumsais?

12 Kitail anahne ahnsou pwehn ahnla wekidekla kan ong wehwe kapw ehu. Ekei Kristian en mehn Suhs kan anahne ahnsou pwehn kamehlele me irail solahr mi pahn Kosonnedo. (Sohn 16:12) Irail kin ahnlahr medewe me sirkumsais kin wia kilelepen arail nanpwungmwahu rehn Koht. (Sen. 17:9-12) Ekei kin masepwehk pwe irail pahn lellong kalokolok nan arail wasa pwehki irail weksang mehn Suhs teikan. (Kal. 6:12) Ahpw ahnsou me konehng, Krais pil ketikihong irail kaweid teikan nan kisinlikou kan sang Pohl.​—Rom 2:28, 29; Kal. 3:23-25.

KRAIS KIN KETIN POUSEHLAHTE KAHLUWA MWOMWOHDISO

13. Dahme kak sewese kitail en utung mwomwen Krais eh kin ketin kahluwa kitail rahnwet?

13 Krais kin ketin pousehlahte wia Kaun en mwomwohdisohn Kristian rahnwet. Eri ma pwihno kin wiahda wekidekla kan me ke sohte wehwehki, medemedewe mwomwen Krais eh kin ketin kahluwa sapwellimen Koht aramas akan mahso. Mehnda ma ni mwehin Sosuao de ni mwehin wahnpoaron ko, Krais kin ahnsou koaros ketikihda kaweid erpit kan pwehn pere sapwellimen Koht aramas akan, kakehlakahda arail pwoson, oh sewese irail en pousehlahte miniminpene.​—Ipru 13:8.

14-16. Ia duwen kaweid sang “ladu lelepek oh loalokong” eh kadehdehda me Krais kupwurki sewese kitail en kolokolete atail pwoson en kehlail?

14 Rahnwet, “ladu lelepek oh loalokong” kin kihong kitail kaweid me kitail anahne ni ahnsou me uhdahn anahn. (Mad. 24:45) Kaweid wet kadehdehda me Krais ketin nsenohkin kitail. Marc, me naineki seri pahmen, nda: “Sehdan kin songosong en kaluwetehla mwomwohdiso kan sang ni eh kin kasonge peneinei kan. Pwehki ahnsou wet mie kangoang en wia atail kaudok en peneinei wihk koaros, ire wet sansal ong tapwin peneinei kan​—pere omw peneinei!”

15 Ni atail kilang ia duwen Krais eh kin ketin kahluwa kitail, kitail pahn wehwehki me e kupwurki sewese kitail en kolokolete atail pwoson en kehlail. Karasepe, emen elder me adaneki Patrick nda: “Ni tapio, ekei kin mworusala pwehki arail kin tuhpene ni pwihn tikitik kan ong kalohk ni imwin wihk kan.” Ahpw e nda me wekidekla wet kasalehda me Sises ketin nsenohki kitail koaros nan mwomwohdiso. Karasepe, ekei Kristian kan me kin namenek de sohte kin kalapw kohla kalohk kin pehm ahnsou wet me mie kateparail. Met kin kangoange irail en kalaudehla arail iang doadoahk en kalohk.

16 Krais pil kin ketin sewese kitail en medemedewehte atail doadoahk en kalohk, me wia doadoahk me keieu kesempwal me wiewiawi nin sampah rahnwet. (Wadek Mark 13:10.) André me wia elder kapw men, kin ahnsou koaros idawehn kaweid kapw koaros me kohsang sapwellimen Siohwa pwihn. E nda: “Kamalaulaulahn tohn doadoahk en ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan kin katamankihong kitail duwen karuwaru en ahnsou oh anahn en kihong atail kehl koaros nan doadoahk en kalohk.”

IA DUWEN ATAIL KAK UTUNG SAPWELLIMEN KRAIS KAWEID?

17, 18. Dahme kahrehda kitail anahne medemedewehte duwen kapai me kitail alehdi pwehki wekidekla kan?

17 Kaweid me kitail ale sang Sises Krais, atail Nanmwarki me wie kakaun, pahn sewese kitail ahnsou wet oh pil ni ahnsou kohkohdo. Song en medemedewehte duwen kapai me ke alehdi pwehki omw ahnlahr wekidekla kapw kan. Erein omw kaudok en peneinei, ke kak koasoiapene ia duwen wekidekla kan nan mihting kan de nan kalohk eh sewesehier omw peneinei.

Ke kin sewese omw peneinei oh meteikan en ahnla wekidekla kan nan sapwellimen Siohwa pwihn? (Menlau kilang parakrap 17, 18)

18 Ma kitail kin tamataman me en idawehn kaweid kan sang sapwellimen Siohwa pwihn kin kahrehda imwila mwahu kan, e pahn mengeila en idawehn kaweido oh ke pahn peren. Karasepe, kitail kin kalahnganki atail sohte doadoahngki mwohni laud pwehki kitail doadoahngki dipwisou kapw kan oh sohte kin print sawasepen Paipel tohto duwehte mahs. Met kin sewese pwihno en kalohk ong aramas tohto duwen rongamwahwo. Ia duwe, kitail kak kalaudehla atail doadoahngki sawasepen Paipel kan nan neitail cell phone de tablet ape oh kasdo kan? Met iei ehu ahl me kitail kak utung Krais, me kupwurki kitail en doadoahngki ni loalokong soahng pwukat sang pwihno.

19. Dahme kahrehda kitail anahne utung sapwellimen Krais kaweid?

19 Ni atail kin utung sapwellimen Krais kaweid, kitail kin sewese riatail Kristian kan en ahneki pwoson kehlail oh kalaudehla atail miniminpene. André koasoia duwen wekidekla kan duwen kamalaulaulahn tohn peneinei en Pedel kan nan sampah pwon: “Madamadau toupahrek me tohn Pedel en mahs kan kasalehda ong wekidekla kan kamwakid ie en ahneki likilik oh wahu. Irail kin peipeiante sapwellimen Siohwa kuruma sang ni arail diar peren nan pwukoa sohte lipilipil me kohwong irail.”

AHNEKI PWOSON OH LIKIH ATAIL KAUN

20, 21. (a) Dahme kahrehda kitail kak likih Krais, atail Kaun? (b) Peidek dahieu me kitail pahn koasoiapene nan iren onop en mwuhr?

20 Ni ahnsou keren, atail Kaun, Sises Krais, pahn ketin “kalowehdi eh imwintihti kan” oh “kapwaiada soahng kapwuriamwei kan.” (Kaud. 6:2; Mel. 45:4NW) Ahpw pil ahnsou wet, e kin ketin kaunopada kitail ong mour nan sampah kapwo oh ong doadoahk me kitail pahn wia wasao, ni atail pahn kasukuhlih me iasadahr kan oh sewese kaparadaisihala sampah.

21 Ma kitail kin pousehlahte likih atail Kaun oh Nanmwarki sohte lipilipil dahme pahn wiawi, e pahn ketin kahluwa kitail ong nan sampah kapwo. (Wadek Melkahka 46:1-3.) Rahnwet, wekidekla kan pil kakete apwal, ahpw mehlel ni wekidekla pwukat ar kin kamwakid kitail ni ahl me kitail sohte kasik. Ni met eh kin wiawi, ia duwen atail kak kolokolete madamadau nsenamwahu oh pwoson laud Siohwa? Kitail pahn koasoiapene peidek wet nan iren onop en mwuhr.

^ par. 8 Sounkasawih kepwehn mahs kan diarada diren wahn pilawa me aramas akan kihpene ahpw sohte kangala nan mohn kahnimw en Seriko. Met kin utung koasoipen Paipel wet, me padahkihong kitail me mehn Israel ko kapilpene kahnimwo ahnsou mwotomwot ehu oh irail sohte mweimweiong kang wahn pilawa kan en Seriko. Ahnsowo mwahu ong irail en kalowehdi kahnimwo, pwehki e wia ahnsoun dondol oh diren mwenge mie nan mwaht ko.​—Sos. 5:10-12.

^ par. 11 Menlau kilang koakon “Pohl kin ni Lamalam Aktikitik Powehdi Kasongosong” nan Kahn Iroir en September 1, 2003, pali 16.