Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Tukulupileyi mwi mukunkushi eetu—Kidishitu

Tukulupileyi mwi mukunkushi eetu—Kidishitu

“Nwi na mukunkushi penda umune, nyi [Kidishitu].”—MATEO 23:10.

NGONO: 16, 14

1, 2. Yooshwa bapetele mudimo kinyi wibukopo kunyima kwa lufu lwa Moyiise?

YEHOWA balungwile Yooshwa’shi: “Moyiise mufubi ande bafu; byaabya binobino, ebwee, osabukye mwela wa Yoordano naa uno mwilo ooso, nutadiile kwiumbo dyanneebapa.” (Yooshwa 1:1, 2) Kuno kubadi kushintuluka kukata kwi Yooshwa, mwanda badi bu mufubi a Moyiise munda mwa bipwa bifikye ku 40!

2 Moyiise badi mukunkushe bena Isaleele munda mwa mafuku ebungi, anka binobino bibadi abitungu’shi Yooshwa abangye kwibakunkusha. Byabya badi mulombene kwiyipusha su bantu abakakumina bwa’shi ekale mukunkushi aabo. (Miiya Ikituulwe 34:8, 10-12) Pabitale mayi e mu Yooshwa 1:1, 2, ungi mukanda aupatuula myanda ya mu Bible awamba’shi, kimune kya ku bipungo bi masaku bwa mwilo, mu mafuku a kala sunga ano mafuku eetu, nyi nsaa ayifiki ungi muntu mu kupyana mukunkushi ekalanga kumpala.

3, 4. Efile Mukulu badi mwelele Yooshwa myabi bu bibadi mukulupile mwadi naminyi, na ndukonko kinyi lwatudi balombene kwiyipusha?

3 Yooshwa badi na kabingilo kebuwa ka kwinyongola. Anka badi mukulupile mwi Yehowa na badi akokyela mayi aaye a kulonda. (Yooshwa 1:9-11) Efile Mukulu badi mwelele Yooshwa myabi bu bibadi mukulupile mwadi, na badi mutume mwikeyilu bwadya kwikala akunkusha Yooshwa na bena Isaleele. Bi kwikala’shi uno mwikeyilu nyi Eyi, Mwana mbedi a Efile Mukulu.—Efilu 23:20-23; Yowano 1:1.

4 Yehowa bakwashishe mwilo wa Isaleele bwaudya kwiubidishena kalolo na kushintuluka kubakitshikile nsaa ibafikile Yooshwa bu mukunkushi aabo mupya. Mu ano mafuku eetu, kwi myanda ibungi ikwete kushintuluka. Twi kwiyipusha’shi: ‘Bu bi ndumbulwilo a Efile Mukulu kwete kwenda kumpala, twi na kabingilo ka kukulupila mwi Yesu mukunkushi eetu abadi betupe su? (Badika Mateo 23:10.) Bwa kwaluula luno lukonko, tubandeyi kutaluula mushindo ubadi Yehowa mukunkushe mwilo wa Isaleele mu mafuku a kala nsaa ibadi ayishintuluka myanda.

KUKUNKUSHA MWILO W’EFILE MUKULU MU NSENGA YA MULAYILO

5. Yooshwa badi mufumankane na mwanda upya kinyi pababadi pepi na kutwela mu Yeeriko? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.)

5 Kapindji kapela kunyima kwa bena Isaleele kusabuka mwela wa Yoordano, Yooshwa badi mufumankane na mwanda upya. Peepi na kibundji kya Yeeriko, bafumankene na muntu badi na lupete lwa ngoshi. Yooshwa bayipwishe uno muntu’shi: “We ku lupese lwetu’nyi su we ku lupese lwa beeshikwanyi-neetu?” Yooshwa badi mukeme ngofu pa kupusha uno muntu amulungula’shi: “Nee mukata a kilwilo kya Yehowa.” (Badika Yooshwa 5:13-15.) Sunga mu angi ma mbalo abakula’shi Yehowa ngi badi akula na Yooshwa aye nabene, abimweneka’shi Efile Mukulu badi mufube na uno mwikeyilu bwadya kwisamba naye mu ingi misusa.—Efilu 3:2-4; Yooshwa 4:1, 15; 5:2, 9; Bikitshino 7:38; Beena-Ngalatea 3:19.

6-8. (a) Bwakinyi amo mayi a kulonda a mwikeyilu abadi aamweneka bu ashii buwa? (b) Atuuku naminyi’shi ano mayi a kulonda abadi ebuwa na’shi abafikile pa nsaa ilombane? (Tala mayi e kuushi kw’esaki.)

6 Uno mwikeyilu balungwile Yooshwa myanda ibadi ayitungu’shi akite bwadya kutshokola Yeeriko. Kya kumpala, buludiki bwa kumpala abadi abumweneka bu bushii buwa. Bu kileshesho, uno mwikeyilu balungwile Yooshwa bwadya kusala basalayi booso. Bino abimweneka’shi tababadi balombene kwikala na ngobesha yakulwa ngoshi munda mwa mafuku apeela. Ino ngi nsaa ibuwa ibabadi balombene kusala bano bantu su?—Kibangilo 34:24, 25; Yooshwa 5:2, 8.

7 Pangi basalayi babadi abeyipusha’shi: ‘Atukalwila bifuko byetu naminyi su beshikwanyi betutuuka ngoshi?’ Anka kubakitshikile mwanda wa kukaanya! Pamutwe pa’shi bena Yeeriko bakatuuka bena Isaleele ngoshi, ababangile kwibatshina. Atubadika’shi: “Yeeriko baadi mukangiibwe ku mwanda wa baana ba Isaleele: muntu sunga umune tabaatuukanga, na muntu sunga umune tabaatwelanga.” (Yooshwa 6:1) Uno mwanda ubadi utakule bena Isaleele bwabadya kukulupila mu bukunkushi bw’Efile Mukulu!

8 Mwikeyilu balungwile Yooshwa’shi bena Isaleele tabakatuukanga bena Yeeriko ngoshi. Pamutwe pa byabya, abitungu befunye lupata mususa umune ku efuku munda mwa mafuku asamombo, kunyima mu efuku dya musambo, abitungu befunye misusa musambo. Basalayi babadi balombene kunangushena’shi: ‘Kuno nkukisha kwa nsaa na kusumbula bukome bwetu!’ Anka Mukunkushi a bena Isaleele shyamweneka na meso badi auku myanda yoso ayikitshika kalolo! Kukokyela ano mayi aaye a kulonda kubadi kulombene kunyingisha lukumino lwa bena Isaleele, na tabibadi abitungu’shi balwe na basalayi ba bena Yeeriko nya.—Yooshwa 6:2-5; Beena-Ebelu 11:30. *

9. Bwakinyi abitungu tukokyele buludiki boso bwabetupa kwi ndumbulwilo a Yehowa? Tuusha kileshesho.

9 Uno mwanda awitulongyesha kinyi? Ndumbulwilo a Yehowa kwete kushintuula myanda na kwiyikita mu mushindo upya, na ingi nsaa twi balombene kukutwa kupusha bwakinyi kwete kushintuula myanda. Bu kileshesho, twi balombene kukutwa kuuka bwakinyi abekalanga betupe matalwa a kubanga kufubisha twamo twa kumasa bwatudya kwilongyela Bible, mu bulungudi, sunga ku bisangilo. Anka binobino tukwete kumona myanda ibuwa ayituku nsaa yatufubisha bino bintu. Nsaa yatumono bipeta bibuwa abituku pa mwanda wa kuno kushintuluka, lukumino lwetu alunyingi na bino abinyisha kunyingisha buumune munkatshi mwa bakwetu balume na bakashi.

KIDISHITU BADI MUKUNKUSHE BENA KIDISHITU BA KUMPALA NAMINYI?

10. Nnanyi badi mulumbule kisangilo ki na muulo ukata kya kasaka ka bakunkushi bakulu mu Yeelusaleme pa bitale kusadibwa?

10 Bipwa 13 kunyima kwa Koorneye muntu a milo yabene kufika mwina Kidishitu, bamo bena Kidishitu bena Yuuda abadi batungunukye nka na kwakula’shi kusadibwa kwi nka na muulo. (Bikitshino 15:1, 2) Mu kibundji kya Antyoshe, bakwetu babadi abekakeena bwa uno mwanda. Ngi bwakinyi bakulu babatumine Mpoolo bwadya kwenda kwi kasaka ka bakunkushi bakulu mu Yeelusaleme pabitale uno mwanda. Byabya nanyi badi mulumbule luno lwendo lwaye? Mpoolo badi mupatuule’shi: “Naadi mwende muyiile bibandeesheeshe Efile Mukulu.” Kushii mpaka, Kidishitu ngi badi aludika myanda bwa’shi kasaka ka bakunkushi bakulu kataluule uno mwanda.—Beena-Ngalatea 2:1-3.

Kidishitu ngi badi Mukunkushi a kakongye ka bena Kidishitu ka kumpala (Tala kikoso kya 10, 11)

11. (a) Bangi bena Kidishitu ba mu Yuuda abatungunukile na kukumina kinyi pabitale mwanda wa kusadibwa? (b) Mpoolo bakitshine naminyi bwa kulesha’shi badi akwatshishena kitshibilo kya bakulu ba mu Yeelusaleme? (Tala mayi e kushi kw’esaki.)

11 Kidishitu badi mukunkushe kasaka ka bakunkushi bakulu bwa kutoosha myanda kalolo pabitale bena Kidishitu bashii bena Yuuda bashibadi basadibwe. (Bikitshino 15:19, 20) Bipwa bibungi kunyima, bena Kidishitu ba mu Yuuda babadi nka abasala bana baabo balume. Na dingi bakulu ba mu Yeelusaleme babadi bapushe nkumo ibadi ipalakane’shi Mpoolo mutumibwa takwete kunemeka miya ya Moyiise nya. Ngi bakulu nkulungula Mpoolo bwadya kukita kintu kilombene kulesha’shi kwete kunemeka ino miya. * (Bikitshino 21:20-26) Babamulungwile bwadya kwenda na bantu bananka mu Ntempelo bwa’shi bamone’shi Mpoolo kwete kunemeka miya. Mpoolo badi mulombene kwakula’shi: ‘Bino ta bi na muulo nya! Bwakinyi anuntekye bwandya kukita uno mwanda? Bena Kidishitu bena Yuuda bashi’abapusha bwa uno mwanda wa kusadibwa ngi be na mwanda.’ Kadi Mpoolo badi mukite bibadi abikyebe bena Kidishitu boso bwa’shi bekale mu kintu kimune, badi mukumine na kwiyisha kooso bwa kulonda malongo aabo. Twi balombe kwiyipusha bwakinyi Yesu badi mutadile’shi mwanda wa kusadibwa utungunukye munda mwa mafuku e bungi. Miya ya Moyiise ibadi imane nsaa ibafwile Yesu.—Beena-Kolose 2:13, 14.

12. Bwakinyi Kidishitu badi mutadile bwa’shi nsaa ibungi ikile bwadya kufudisha mwanda wa kusadibwa?

12 Mbilombene kwata nsaa i bungi bwa kwiubidishena na mpushisho mupya. Bwa bangi bena Kidishitu bibadi abitungu nsaa bwa kukumina’shi tabakii dimo mushi mwa miiya ya Moyiise. (Yowano 16:12) Babadi abanangushena’shi kusadibwa ngi nkitundwilo kya kwikala mu kipwano kibuwa n’Efile Mukulu. (Kibangilo 17:9-12) Bangi babadi abapusha moo wa kubingwabingwa na bena Yuuda ba mu kibundji kyabo su babekala belekene na bangi bantu. (Beena-Ngalatea 6:12) Anka, mu kukila kwa mafuku, Kidishitu badi mwibape buludiki pabitale ingi myanda mu mikanda ibabadi bafunde kwi Mpoolo.—Beena-Looma 2:28, 29; Beena-Ngalatea 3:23-25.

KIDISHITU KIATUNGUNUKA NA KUKUNKUSHA KAKONGYE KAYE

13. Nkinyi kilombene kwitukwasha bwatudya kukwatshishena mushindo wabakunkusha kakongye kwi Kidishitu lelo uno?

13 Kidishitu ngi Mukunkushi a kakongye ka bena Kidishitu lelo uno. Byabya su ndumbulwilo bashintuula mwanda oshyouku kalolo, nangushena mushindo ubadi Kidishitu mukunkushe mwilo w’Efile Mukulu mu mafuku a kala. Mu mafuku a Yooshwa sunga mu mafuku a batumibwa, Kidishitu badi atusha nka bukunkushi bwibuwa bwa kukalwila mwilo w’Efile Mukulu, kunyingisha lukumino lwabo, na kwibakwasha bwabadya kwikala mu buumune.—Beena-Ebelu 13:8.

14-16. Bukunkushi bwabetupa kwi “mpika a kishima na mupatulukye” abulesha’shi Kidishitu akumina kwitukwasha bwatudya kulama lukumino lwetu lunyingye naminyi?

14 Lelo uno, “mpika a kishima na mupatulukye” kwete kutusha bukunkushi bwatudi nabo lukalo pa nsaa. (Mateo 24:45) Buno bukunkushi abwitushinkamisha’shi Yesu kwete kwitupasukila. Marc, e na bana bananka akula’shi: “Satana kwete kutompa bwa kubofusha kakongye pa kulwisha bifuko bya bantu be mwanka. Binobino ku bukwashi bwa mpango ya kukita lulangwilo lwa mu kifuko ku lubingo loso yabadi betukankamikye, mukandu wabalungula ba nfumu ba bifuko nguno awamba’shi:—bambayi bifuko byenu!”

15 Nsaa yatumono mushindo wabakwete kwitukunkusha kwi Kidishitu, atushingula’shi akumina kwitukwasha bwatudya kutungunuka na kulama lukumino lwetu lunyingye. Bu kileshesho, ungi mukulu mu kakongye abetanyinaa bu Patrick akula’shi: “Ku mbangilo, bamo bantu abadi abamono’shi kwibunga mu tusaka tupeela twa bulungudi ku nfudilo kwa lubingo akwibabofusha.” Anka akula dingi’shi kuno kushintuluka akulesha mushindo wabakwete kupasukila muntu oso a kwatudi e mu kakongye kwi Yesu. Bu kileshesho, bamo bakwetu be na buufu sunga bashi’abakambanga kwenda mu bulungudi kumpala, binobino bakwete kumona’shi be na muulo na’shi mbalombene kukwasha bangi bantu. Bino mbinyingishe lukumino lwabo.

16 Kidishitu etukwasha dingi bwatudya kushala bepane ku mudimo wetu wa bulungudi, wikale bu mudimo wi na muulo kukila ingi midimo yoso ayikitshika pa nsenga lelo uno. (Badika Maako 13:10.) André, mukwetu mulume mutukye bu mukulu binobino, badi nka ekitshisha bwa kulonda bukunkushi bupya boso bwabatusha kwi ndumbulwilo a Yehowa. Akula’shi: “Kupeelesha kwa bungi bwa bantu ku ma Betele akwitutentekyesha’shi mudimo wa bulungudi autungu kukita bukidibukidi na’shi abitungu tutushe bukome bwetu boso bwa kukita uno mudimo.”

TWI KUKWATSHISHENA BUKUNKUSHI BWA KIDISHITU NAMINYI?

17, 18. Bwakinyi abitungu tutuule meso eetu ku myabi yatupete ku myanda ayishintuluka mu ndumbulwilo?

17 Bukunkushi bwabetupa kwi Yesu Kidishitu, Nfumu eetu kwete kumunana, abwitukwasha kubanga binobino mpa na mu mafuku aafiki. Ekitshishe bwa kumona myanda ibuwa yodi mupete pobe kulonda bukunkushi bupya. Mu lulangwilo lwenu lwa mu kifuko, nwi balombene kwisambila mushindo winukwashe kushintuluka kukitshikye pabitale bisangilo na pabitale mudimo wa bulungudi.

Okwete kukwasha kifuko kyobe na bangi bantu bwabadya kuubila kushintuluka akukitshika mu ndumbulwilo a Yehowa su? (Tala kikoso kya 17, 18)

18 Su tubatentekyesha’shi kulonda buludiki bwabetupa kwi ndumbulwilo a Yehowa akwitupetesha bipeta bibuwa bibungi, bino abiketubofwila bwa kulonda bukunkushi bwabetupa na muloo. Bu kileshesho, twi na muloo pa kuuka’shi tukwete kulama makuta ebungi patwe kufubisha byamo bipya byabadi batushe binobino pa kupela kutusha mikanda ibungi yatutushanga kumpala. Bino abikwasha ndumbulwilo eetu bwadya kutamisha mudimo wa kulungula mukandu wibuwa. Twi balombene kunyisha kufubisha mikanda ku bukwashi bwa twamo twetu twa ku maasa sunga ku ordinatere. Uno nyi ngumune wa ku mishindo watudi balombene kukwatshishena Kidishitu, aye akumina’shi tufubishe makuta a ndumbulwilo kalolo.

19. Bwakinyi abitungu twikale atulondo bukunkushi bwa Kidishitu?

19 Nsaa yatukwatshishena bukunkushi bwa Kidishitu, atukwasha bakwetu balume na bakashi bwabadya kwikala na lukumino lunyingye na kunyisha kwikala mu buumune. André akula pabitale myanda ishintulukye binobino mu kifuko kya Betele’shi: “Binangu bibuwa byabadi baleshe kwi bakwetu abekalanga ku Betele pabo kukumina kuno kushintuluka akuntakula bwandya kwibakulupila na kwibanemeka. Bakwete kulonda lubilo lw’etempu dya Yehowa pabo kupeta muloo mu mudimo ooso wabebapa.”

TWIKALEYI NA LUKUMINO NA LUKULUPILO MWI MUKUNKUSHI EETU

20, 21. (a) Bwakinyi twi balombene kukulupila mwi Mukunkushi eetu Kidishitu (b) Ndukonko kinyi lwatukesambila mu mwisambo aulondo?

20 Mu mafuku apeela’mu, Mukunkushi eetu, Yesu Kidishitu, akafudiisha “kutshokola” kwaye. Kadi mpa na binobino kwete kwitulumbuula bwa muwa wa mu ndumbulwilo mupya na bwa mudimo watukakitshi mwanka, nsaa yatukalongyesha bantu abakasanguka na kwibakwasha bwabadya kwikasha nsenga bu mpaladiso.

21 Su tubashala bakulupile mwi Mukunkushi eetu na Nfumu sunga kwakitshika mwanda wi naminyi, aketukunkusha bwatudya kutwela mu ndumbulwilo mupya. (Badika Misambo 46:1-3.) Lelo uno, kushintuluka akukitshika mu ndumbulwilo nkulombene kwitwelela bukopo, bikishekishe nsaa yakudi na bukitshishi kwatudi mu mushindo watushatutengyelanga. Nsaa ayikitshika mwanda wi bino, twi balombene kulama butaale mu binangu byetu na lukumino lwibukopo mwi Yehowa naminyi? Atukaluula luno lukonko mu mwisambo aulondo.

^ par. 8 Bantu abakimbulaa myanda ya kala mbapete ntete ibabadi baumbule kadi yabashii badye mu mbalo ibadi kibundji kya Yeeriko. Uno mwanda aukwatshishena mwanda wa mu Bible awitushinkamisha’shi bena Isaleele abadi befunyishe kino kibundji munda mwa mafuku apeela, na’shi tababadi bapete matalwa a kudya bintu bya mu Yeeriko. Bu bibadi bikitshikye uno mwanda mu mafuku a kuumbula, ino ngi nsaa ibadi buwa bwa bena Isaleele kukwata kino kibundji kumwanda mu mafuba mubadi bidibwa bibungi.—Yooshwa 5:10-12.

^ par. 11 Tala kashibo akamba’shi “Paul surmonte humblement une épreuve” ke mu Kitenta kya Mulami kya mu 15/03/2003 esaki 24.