1, 2. (a) Omalunduluko oo inaa teelelwa otaa dulu ngahelipi okukuma Omukriste monghalamwenyo yaye? (Tala efano pehovelo loshitukulwa.) (b) She likolelela kEpsalme 131, oinima ilipi tai dulu oku tu kwafela tu kale tu na ombili yokomutima?

ESHI Lloyd naAlexandra va shivifilwa kutya ova tuminwa momapya, ova li va nyemata potete. Ova kala tava longele kObetel oule womido da konda po 25. Lloyd okwa ti: “Onda li ndi udite kutya Obetel nosho yo oilonga yange oya ninga onghalamwenyo yange yakeshe efiku. Onda li nda pandula neenghono elunduluko olo, ashike konima yoivike nosho yo yeemwedi da ka landula ko, onda li ndi udite nda ekelwashi. Osha li sha yahameka nge pamaliudo. Omafimbo amwe ohandi kala ndi udite nawa nomafimbo amwe ohandi kala nda polimana.”

² Ngeenge monghalamwenyo yetu omwa ningwa omalunduluko inatu a teelela, otashi dulika tu kale tu na oisho nosho yo twa stresa pamaliudo. (Omayel. 12:25) Otashi dulika nokuli tu mone shidjuu okutambula ko omalunduluko oo. Meenghalo da tya ngaho, ongahelipi  hatu dulu ‘okulotifa nokungungumaneka’ omwenyo wetu? (Lesha Epsalme 131:1-3.) Natu ka konakoneni nghee ovapiya vaJehova vamwe vopefimbo lOmbiibeli nosho yo vokunena va dula okukala ve na ombili yokomutima nonande eenghalo otadi lunduluka.

3. Josef okwa li e lihanga monghalo ya tya ngahelipi?

³ Josef okwa li e na omido 17 lwaapo eshi ovamwaxe vaye ovo va li ve mu twila ondubo ve mu landifa po moupika. Josef okwa li e holike unene kuxe. (Gen. 37:2-4, 23-28) Omido 13 lwaapo, Josef okwa kala te lididimikile oupika nosho yo odolongo muEgipti, e li kokulekule naxe, Jakob. Oshike sha li sha kwafela Josef aha sholole nokuha kale a nyemata?

4. (a) Josef okwa li ta yandje elitulemo kushike eshi a li modolongo? (b) Jehova okwa li a nyamukula ngahelipi omailikano aJosef?

⁴ Eshi Josef a li modolongo ta mono oixuna, okwa li a yandja elitulemo koumbangi u na sha nenangeko noupuna laJehova. (Gen. 39:21; Eps. 105:17-19) Ondjodi yopaxunganeko oyo a li a twa eshi a li omunyasha otashi dulika nayo ye mu pa elineekelo kutya Jehova okwe mu hokwa. (Gen. 37:5-11) Otashi dulika a li a mbubulila Jehova okumona oixuna kwaye oikando i dulife pushimwe. (Eps. 145:18) Jehova okwa li a nyamukula omailikano aJosef, e mu shilipaleka kutya ota ka kala “pamwe naye” momaudjuu aye aeshe. — Oil. 7:9, 10. *

5. ‘Ombili yaKalunga’ otai dulu ngahelipi okukuma ehalo letu lokulalakanena omalalakano opamhepo?

⁵ Nonande eenghalo odi nyemateka, nafye kunena ohatu dulu okuhekelekwa ‘kombili yaKalunga’ oyo hai amene omadiladilo etu. (Lesha Ovafilippi 4:6, 7.) Onghee hano, ngeenge otwa kala hatu kongo ekwafo kuJehova ngeenge twa wililwa po koisho, ombili yaKalunga otai dulu okupameka etokolo letu lokuhanga omalalakano opamhepo noku tu amena tuha sholole. Natu ka konakone oihopaenenwa imwe yokunena oyo tai tu kwafele moshinima osho.

6, 7. Ongahelipi okutumbula oinima kondadalunde momailikano etu taku dulu oku tu kwafela tu mone ombili yokomutima? Yandja oshihopaenenwa.

⁶ Ryan naJuliette ova li va polimana eshi va shivifilwa kutya oshinakuwanifwa shavo shoukokolindjila we likalekelwa osha xula po. Ryan okwa ti: “Otwa li twa lombwela Jehova oshinima osho odikilila okupitila meilikano. Otwa li tu shii kutya otu na omhito ye likalekelwa yokuulika elineekelo letu muye. Vahapu meongalo letu ova li vape moshili, onghee otwa li twa ilikana kuJehova e tu kwafele tu tule po oshihopaenenwa shiwa sheitavelo.”

⁷ Jehova okwa li a nyamukula ngahelipi eilikano lavo? Ryan okwa ti: “Diva ashike konima yeilikano, omadiladilo mai nosho yo oisho oyo twa li tu na pehovelo oya dja po filufilu. Ombili yaKalunga oya li tai amene omitima nosho yo omadiladilo etu. Otwa li twa mona kutya ohatu dulu okukala tu na oshilonga kuJehova ngeenge otwa kala tu na omaukwatya mawa.”

8-10. (a) Omhepo yaKalunga ohai tu kwafele ngahelipi tu lididimikile omaupyakadi? (b) Jehova ota dulu oku tu punika ngahelipi ngeenge otwa kala tu na etaleko liwa li na sha neenghalo detu?

⁸ Natango omhepo yaKalunga otai dulu oku tu kwafela tu yandje elitulemo komishangwa da fimana odo tadi ke tu kwafela tu pitife komesho omalalakano opamhepo. (Lesha Johannes 14:26, 27.) Diladila kovalihomboli vamwe, Philip naMary, ovo va longa kObetel hanga omido 25. Meni leemwedi nhe, aveshe ova li va filwa ooina, naPhilip okwa li vali a filwa omupambele umwe nova li ve na okufila oshisho xe yaMary, oo e na oupyakadi wopamadiladilo.

⁹ Philip okwa ti: “Onda li ndi wete handi shi  endifa nawa, ashike opa li pe na shimwe sha kambela po. Onda li nda lesha omushangwa wOvakolossi 1:11 moshitukulwa shi li mOshungonangelo yokukonakonwa. Onda li handi lididimike shili, ashike kanda li handi lididimike nomutima aushe. Onda li nda pumbwa ‘okulididimikila oudjuu keshe nokutalonheni.’ Ovelishe oyo oya dimbulukifa nge kutya ehafo lange inali kanghamena keenghalo dange, ndele okunghee omhepo yaKalunga tai kwafele nge monghalamwenyo yange.”

¹⁰ Jehova okwa li a nangeka noupuna Philip naMary omolweenghendabala davo dokukala ve na etaleko liwa li na sha nonghalo yavo. Diva ashike eshi va fiya po Obetel, aveshe ova li va mona ovakonakonimbiibeli tava ningi exumokomesho nova li va hala okukala hava konakona lwoikando i dulife pushimwe moshivike. Mary okwa ti kutya “Ova li have tu hafifa, noya li onghedi yaJehova yoku tu lombwela kutya oinima aishe ota i ende nawa.”

11, 12. (a) Ongahelipi Josef a li a ninga eenghendabala opo Jehova e mu punike? (b) Josef okwa li a pewa ngahelipi ondjabi omolwelididimiko laye?

¹¹ Ngeenge opa ningwa omalunduluko ombadilila, otashi dulika tu kale hatu lipula shi na sha nonakwiiwa notashi dulu okutula onghalamwenyo yetu moshiponga. Osho osha li tashi dulu okuningilwa Josef. Ndele ponhele yaasho, okwa li a tokola toko okukatuka pandunge opo Jehova e mu nangeke noupuna. Naashi Josef a li modolongo, okwa li a longa noudiinini opo a wanife po oshinakuwanifwa keshe a pewa komukulunhu wodolongo, ngaashi ashike a li ha ningi eshi a li ha longele Potifar. — Gen. 39:21-23.

¹² Efiku limwe, Josef okwa li e lineekelelwa oshinakuwanifwa shokupashukila ovalumenhu vavali ovo va li hava longo peendodo dopombada mombala yaFarao. Molwaashi aveshe ova li va hokwa elihumbato laJosef, ova li ve mu lombwela omaupyakadi avo nosho yo eendjodi davo odo da li de va limbililika odo va li va twa onguloshi ya tetekela. (Gen. 40:5-8) Josef ka li eshi yoolola mo, ashike eenghundafana odo oda li tadi ka eta oshidjemo shitunhula. Nonande okwa li natango e na okulididimikila omido mbali modolongo, okwa li a mangululwa mo, nomefiku tuu olo okwa li a nangekwa po a ninge omupangeli omutivali a landula Farao meenghonopangelo. — Gen. 41:1, 14-16, 39-41.

13. Ongahelipi hatu dulu okuninga eenghendabala opo Jehova e tu nangeke noupuna kashi na nee mbudi kutya otu li meenghalo da tya ngahelipi?

¹³ Ngaashi Josef, nafye otashi dulika omafimbo amwe tu lihange monghalo omo tuhe na osho hatu dulu okuninga po. Ashike Jehova ote ke tu nangeka noupuna ngeenge otwe lididimike nokulonga noudiinini opo tu xwepopaleke eenghalo detu. (Eps. 37:5) Otashi dulika omafimbo amwe hatu kala twa “limbililwa,” ashike katu na efiku ‘tu kanife eteelelo’ ngaashi omuyapostoli Paulus a popya. (2 Kor. 4:8) Eendjovo odo daPaulus otadi ka kala  doshili kufye, unene tuu ngeenge otwa kala hatu yandje elitulemo koukalele wetu.

14-16. Ongahelipi Filippus omuudifi wevangeli a kala ta yandje elitulemo koukalele waye nonande eenghalo oda li tadi lunduluka?

¹⁴ Filippus omuudifi wevangeli okwa tula po oshihopaenenwa shiwa eshi a kala ta yandje elitulemo koukalele waye nonande eenghalo oda li tadi lunduluka. MuJerusalem omwa li mwa holoka omahepeko oo a etifa efyo laStefanus. * Pefimbo opo, Filippus okwa li ta hafele oshinakuwanifwa shipe. (Oil. 6:1-6) Ashike eshi ovashikuli vaKristus va li tava tewatewa, Filippus ka li ta dulu oku va tala nopehe na okuninga po sha. Okwa ya a ka udifile kuSamaria, oshilando osho sha li shinenenene inashi udifilwa onghundana iwa pefimbo opo. — Mat. 10:5; Oil. 8:1, 5.

¹⁵ Filippus okwa li a halelela okuya keshe opo omhepo yaKalunga ya hala oku mu twala, onghee Jehova okwa li e mu longifa a udifile oitukulwa oyo inai udifilwa nale. Okuhenonhondo kwaye okwa li kwa tulumukifa Ovasamaria, ovo va li hava ungaungiwa navo nodino kOvajuda. Eengudu dovanhu oda li da pwilikina kuye “di nomukoo umwe.” — Oil. 8:6-8.

¹⁶ Omhepo yaKalunga oya li ya twala Filippus kuAsotus nokuKesarea, oilando ivali oyo ya li i na ovanhu vahapu vehe fi ovaitaveli. (Oil. 8:39, 40) Konima yomido 20 eshi Filippus a udifila muSamaria, onghalo yaye oya li vali ya lunduluka ombadilila. Okwa kala hadi moshitukulwa omo a li ha udifile pamwe noukwaneumbo waye. Nonande eenghalo daFilippus oda li tadi lunduluka, okwa li a yandja elitulemo koukalele waye, noshidjemo, ye noukwaneumbo waye ova li va nangekwa noupuna kuJehova. — Oil. 21:8, 9.

17, 18. Ongahelipi okuyandja elitulemo koukalele taku dulu oku tu kwafela tu kale tu na etaleko liwa nonande eenghalo otadi lunduluka?

¹⁷ Ovalongi vahapu vefimbo li yadi otava dulu okukoleka kutya okuyandja elitulemo koukalele okwe va kwafela va kale ve na etaleko liwa nonande eenghalo oda li da lunduluka. Eshi Osborne naPolite, ovalihomboli vomoSouth Africa, va fiya po Obetel, ova li tava diladila kutya otava fikile tava mono diva oilonga yetatafiku nosho yo onhele yokukala. Osborne okwa ti kutya, “Inatu mona diva oilonga yokulikongela omboloto ngaashi twa li hatu diladila.” Omukulukadi waye Polite okwa ti: “Katwa li tu na oilongo oule weemwedi nhatu, noka twa li twa tuvikila oimaliwa. Osha li lela eshongo.”

¹⁸ Oshike sha li she va kwafela ve lididimikile onghalo yavo? Osborne okwa ti: “Okuudifa pamwe  neongalo okwe tu kwafela unene tu kale hatu yandje elitulemo notu kale tu na etaleko liwa. Otwa li twa tokola tu kale twe lipyakidila noilonga yokuudifa ponhele ashike yokukala tu li omutumba hatu lipula, naasho oshe tu etela ehafo linene. Otwa li twa konga oilonga keshe pamwe, nolwaxuuninwa otwa li twe i mona.”

19-21. (a) Oshike tashi ke tu kwafele tu kale tu na ombili yokomutima? (b) Omauwa elipi hatu ka mona ngeenge otwa tambula ko omalunduluko oo a ningwa po?

¹⁹ Ngaashi oihopaenenwa oyo ye shi ulika, ngeenge otwa kala hatu ningi eenghendabala nokuteelela nelineekelo Jehova a yukife oinima, ohatu ka kala tu na ombili yokomutima. (Lesha Mika 7:7.) Otashi dulika nokuli tu mone kutya otwa mona omauwa mahapu opamhepo eshi twa tambula ko omalunduluko. Polite, oo a tumbulwa pombada, okwa popya shi na sha noshimoniwa shaye a ti: “Okutuminwa moukalele okwa honga nge kutya osha hala okutya shike okukala nde lineekela muJehova nonande eenghalo otadi monika itadi endele nge nawa. Paife ekwatafano lange naJehova ola kola.”

²⁰ Mary, oo a tumbulwa metetekelo, natango ota kokola ondjila nonande ota file oshisho xe omunamido. Okwa ti: “Onde lihonga kutya ngeenge onda mono kutya ondi na oshisho, onda pumbwa okukanghama po, okwiilikana nokufuda po sha wana. Onde lihonga yo kutya osha fimana okweefela oinima momake aJehova, nonda pumbwa oku ka ninga ngaho monakwiiwa.”

²¹ Lloyd naAlexandra, ovo va tumbulwa pehovelo loshitukulwa, ova popya kutya omalunduluko oo a ningwa po okwa yeleka eitavelo lavo meenghedi omo va li inave shi teelela. Ashike ova ti: “Eshi eitavelo letu la yelekwa oshe tu kwafela tu mone ngeenge olashili notali dulu oku tu kwafela noku tu hekeleka ngeenge tu li moudjuu. Oshe tu kwafela tu kale ovanhu ve li nawa.”

22. Ngeenge otwa ningi eenghendabala twa mana mo eshi hatu ungaunga neenghalo detu, otu na okukala tu na elineekelo lashike?

²² Ngeenge opa ningwa omalunduluko ombadilila monghalamwenyo yetu tashi dulika e na sha noinakuwanifwa yetu moilonga yaJehova, okuhenoukolele, ile oinakuwanifwa ipe moukwaneumbo, natu kale tu na elineekelo kutya Jehova oku na ko nasha nafye note ke tu kwafela pefimbo la wapala. (Heb. 4:16; 1 Pet. 5:6, 7) Onghee hano, ninga eenghendabala wa mana mo eshi to ungaunga neenghalo doye. Ehena popepi naXo yoye womeulu okupitila meilikano, nokukala we lineekela muye filufilu. Kungaho, naave oto ka kala u na ombili yokomutima kashi na nee mbudi kutya eenghalo otadi lunduluka.