Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Afiñe wamá luagu Heowá, ábame wawinwandun lun súnwandan!

Afiñe wamá luagu Heowá, ábame wawinwandun lun súnwandan!

“Afiñebá luagu Bungiu tau sun banigi, mamalá luagu lualin bichügü” (ARI. 3:5).

UREMU: sjj 3, sjj 8

1. Ka uagu megei wabéi dǘgüdaguaü?

SUN wagía mégeitiwa dǘgüdaguaü. Másiñati nidiheri wamá, súfuri wagía ani susereti burí katei le yebe magurabun wamuti ani adügati lun wírudagun. Másiñati súfuri wamá ladüga derebugu háadiwa lan, sándiñadiwa lan o féridi háadiwa somu waduhe lidan óunweni. Añahein wádangiñe, lunti wawandun hóuseruniwa amu wuriba. Ani eibu lásügürün dan, fásitimahaña gürigia lidan ubóu le. Subudi wamuti arufuda lumuti lan “weyu hénrenguti” le ídanbei wawinwanda wawinwanduña lan lidan “lagumuhóun dan” ani sagü lan weyu, yarafatimahadiwa lun iseri ubóu (2 Tim. 3:1). Íbini ítara, másiñati lǘhadiwa lan agurabahei lagunfulirun le füramasei lubéi Heowá ani gíbetimarügüti lan waturobulin eibu lásügürün dan. Halíabati wadarira dǘgüdaguaü?

2, 3. a) Ka wasubudirubei luagu Abakúku? b) Kaba uagu wakutihoun liliburun Abakúku?

2 Lun wadariruni lóunabagüle álügüdahani le, akutiha wamoun liliburun Abakúku. Mariñaguntu Bíbülia saragu woun luagu libagari profeta le. Másiñati le lan mini lubéi liri, “Óuburuni le laubei saragu ínsiñeni”. Gayaraati ligaburi lan lóuburuniwa Heowá lun líchugun gurasu woun larufudubei le lílabei liri Abakúku. O másiñati luagu lan ligaburi hárügüdün lubúeingu Heowá luagu lau erei luma afiñeni. Rutu liliburun Abakúku gurasu woun. Ayanuhati profeta le luma Bungiu ani adügati álügüdahani le hanarimeti lun. Óunaba lumuti Heowá ani íderagua lumuti lun labürüdüni Abakúku le hayanuhabei lugundun subudi lumuti meha líderagubadiwa lan (Abak. 2:2).

3 Luágunrügüñein layanuhan Abakúku luma Heowá, tabahüdagua Bíbülia woun luagu profeta le, le meha laubei igarigu. Liliburun tuguya aban lídangiñe “sun le ariñawagúbei tidan Lererun Bungiu lúmagiñe binarü” ani tídanñoun Bíbülia “lun wanügün gurasu luma dǘgüdaguaü [...], gayara láamuga wemenigidúntima luagu Bungiu” (Rom. 15:4). Íderagua tumutiwa líburu to lidan bián igaburi. Furumiñe, lugundun íderagua tumutiwa arihei le mini lubéi lafiñerún luagu Heowá. Libiaman, lugundun chóurugüda tumuti woun gayara lan darangilu wamá ani gayara lan wakipuruni darangilaü ligía íbini laganagua turobuli luma asufuriruni. Lau burí katei le lidan wasaminan, akutiha wamoun liliburun Abakúku.

LUMOUN LAN HEOWÁ WOUDIN

4. Ka meha uagu nidiheri lubéi Abakúku?

4 (Aliiha huméi Abakúku 1:2, 3). Lidan meha aban dan hénrenguti lawinwanda Abakúku. Wéiriti meha lirun ladüga sun meha ha geyeguba lau wuribatiña ani furundetiña meha. Ídaba meha lásura wuribani ligía? Ka meha uagu madügüngili lubéi Heowá ni kata? Marichaürügüñein meha luma houserún gürigia wuriba lariha profeta le ani ísüraelina meha gadurunbaña luagu sun le. Sandiguati meha lungua ua lan ni aban gayaraati líderaguni. Laganaguati sun wuribani le, aba layumuragun lun Heowá lun líderaguni. Másiñati gumese lan asaminara meberesen lan Heowá lau le asuseredubei ani ladarasahaña lan meha saragu lubá ladügün somu katei. Sandiguaña háadiwa san woungua ítara kei lubúein Bungiu úaraguati le?

5. Ka katei súdiniti wafurendeirubei tídangiñe liliburun Abakúku? (Ariha humóun iyawaü to lídanboun lagumeseha arütíkulu).

5 Féridi laali meha san Abakúku lafiñen luagu Heowá luma luagu le meha füramase lubéi? Chóuruti mítaran lan. Láurügü lun lan Heowá labahüdaguei lituróbulin luma lidiheri ani mama lun somu gürigia, arufudati meferidirun lágili lan meha lemenigin. Chóuruti nidiheri lan meha lugundun ua lan gunfuranda lani ka lan uagu madügüngili lubéi meha Bungiu ni kata luma ka lan uagu lígira lun lasufurirun. Lau líderaguni Heowá Abakúku lun labürüdüni lidiheri, arufudati aban katei súdiniti woun: moun lumuti lan wanufudedagun lun wariñaguni le úabei gunfuranda wamani lun Heowá luma lun wabahüdaguni wadiheri lun. Le linarün katei, amuriahati Heowá wama lun wadaarunu wanigi lun (Sal. 50:15; 62:8). Ru lumuti Ariñawagúni 3:5 lubuidun adundehani le woun: “Afiñebá luagu Bungiu tau sun banigi, mamalá luagu lualin bichügü”. Másiñati subudi lani meha Abakúku dimurei le ani chülüti tidoun lanigi.

6. Ka uagu súdini lubéi furíei?

6 Afiñeti meha Abakúku luagu Heowá, le Lumada ani Lúguchi. Ligía aba lubéi lafurieidun lun. Lubaragiñe lafiñerun luougua luagu lisubudin luma lígiraguagüdün lungua lun lidiheri, aba labahüdaguni lidiheri luma le lasandirubei lun Bungiu. Ruti aban lubuidun hénpulu woun lun wáyeihani. Amuriahati Heowá wama, le aganbubalin wafurieidun, lun warufuduni wafiñen luagu lau wabahüdaguni wadiheri lun (Sal. 65:2). Ánhawa adügei, wasandiruba lóuburuniwa Heowá lau ínsiñehabuni dan le lóunabuni wafurieidun luma dan le ladundehaniwa (Sal. 73:23, 24). Líderagubadiwa Heowá gunfurandei ligaburi larihini katei, meberesenga ka lan adügübei lun wasufurirun. Wafurieidun lun Heowá, ligía aban lídangiñe igaburi súdinitimati le ídanbei warufudei wafiñen luagu.

AGANBA WAMÉI HEOWÁ

7. Ida liña lóunabun Heowá lun lidiheri Abakúku?

7 (Aliiha huméi Abakúku 1:5, TNM, * 6, 7). Lárigiñe lígiruni Abakúku lidiheri lúhaburugu Heowá, másiñati aba lan lálügüdagun lungua ida luba lan lóunabuni Heowá. Kei ítara liña lan Heowá kei aban úguchili le gunfuranda lumutiña lirahüñü ani rúguati lungua lidan halugaarun, madeinhanti lun profeta le ladüga lekeharun. Subudi lumuti meha Bungiu siñaguaali lan meha Abakúku lungua lau ligarigu. Ariñaga lumuti Heowá lun Abakúku le meha lunbei lasuseredun yarafa madise ani le linarün katei, houn meha ísüraelina ha múaragunbaña layanuha. Másiñati Abakúku lan meha furumiñeti gürigia le unbei lariñaga Heowá lagumucha lan meha lau wuribani le lídanbei dan ligía.

8. Ka uagu ua lubéi gunfuranda lani Abakúku óunabagülei le líchugubei Heowá lun?

8 Arufuda lumuti Heowá lun Abakúku aranseeli lan meha lun ladügün somu katei. Yarafaali meha dan lun habeichún gürigia wuribatiña ani furundetiña hagía. Arufudati Heowá lau dimurei “lidan hidaani”, lasiadirubaña lan meha wuribatiña lidan lidaani profeta Abakúku hama ha awinwandubaña lidaaniwagu. Anihán meha san óunabagülei le lagurabahabei Abakúku? Uá. Arufudati le lariñagubei Heowá lun laganwounduba lan meha hasufurirun lílana Hudá. * Wuribatimatiña meha babilóniana ani fásitimatiña meha sügǘ hawéi lílana lageira Abakúku, ha meha asubudirubalin lugumadin Heowá. Kaba meha uagu layusura Heowá gürigia ha máhuduragunbaña lun wuriba hagía lun labeichuniña lumutuniña? Lun hamuga wagía lan meha aganbei óunabagülei le, ida luba hamuga wóunabun?

9. Ka burí álügüdahani ladügübei Abakúku lungua?

9 (Aliiha huméi Abakúku 1:12-14, 17). Gunfuranda lumuti meha Abakúku layusurubaña lan meha Heowá babilóniana lun labeichuniña wuribatiña, íbini ítara, siñaguagili meha lungua lau óunabagülei le líchugubei Heowá lun. Lau sun lira, ariñagati lun Heowá ligíagili lan laramudaguagüle (2 Lur. 32:4; Isa. 26:4). Lasigiruba meha Abakúku afiñera luagu línsiñehabu luma lubuidun ligaburi Bungiu lau gaguraasuni. Ruti katei le ichouruni lun lunya layanuhan lun Heowá luma lun ladügün álügüdahani kéiburi le lun: Ka meha uagu lígira lun laribadun katei Hudá? Ka meha uagu madügün lubéi somu katei furesegueina? Anhein Suntigabafu lubéi, ka meha uagu lígira lun laganwoundun asufuriruni? Ka meha uagu leredera maniñu, awandaléi wuribani? Ligía Bungiu le Sándubei ani wéiriti laruman, siñá ligía lánharun lun wuribani.

10. Ítara kei lasuseredun lun Abakúku, ida liña gayara lan burí wasandiragun woungua?

10 Másiñati anihein lan dan wasandiragun woungua kei Abakúku. Aganba wamuti le lariñagubei Heowá. Afiñetiwa luagu, aliiha wamutu ani aturiaha wamutu Lererun ani ruti katei le emenigini woun. Furendeitiwa luagu le füramase lubéi lídangiñe adundehani le weresibirubei túmagiñe lóundarun. Lau sun lira, másiñati álügüdagua wamá woungua: “Ídaba san lagumucha wasufurirun?”. Ariha waméi le ladügübei Abakúku luma le gayaraabei wafurendeirun lídangiñe le ladügübei.

AGURABA WAMÁ LADÜGÜN HEOWÁ SOMU KATEI

11. Lárigiñe laganbuni Abakúku Heowá, ka ladügübei?

11 (Aliiha huméi Abakúku 2:1TNM). * Adügati layanuhan Abakúku luma Heowá lun darangilu lan lasandiragun lungua. Ábati lasigirun agurabaha lun ladügün Heowá somu katei lau gaguraasuni. Mámarügüñein meha ladüga le lasandirubei lóunabubei ítara, lugundun lárigiñe, ariñagayati lagurabahaba lan lau “darangilu darime lachülürün weyu” lánina igarigu (Abak. 3:16). Arufuda hamuti meha amu lubúeingu Bungiu gurasuméme le luma afiñeni le. Ínchaha lumutiwa hagaburi lun mábürühan lan warüna luma lun wasigirun agurabaha lun ladügün Heowá somu katei (Mik. 7:7; Sant. 5:7, 8).

12. Ka burí wafurendeirubei lúmagiñe Abakúku?

12 Ka wafurendeirubei lídangiñe ligaburi Abakúku? Furumiñe, moun lumuti werederuni wafurieidun lun Heowá, meberesenga lénrengunga le úmabei wagagibudagua. Libiaman, mosu waganbuni le lariñagubei Heowá woun tídangiñe Lererun luma túmagiñe lóundarun. Ani lǘrüwan, lunti wagurabahan lau gaguraasuni lun ladügün Heowá somu katei, afiñeñu lámalihabei lan wasufurirun lidan dan le buídutimabei. Ánhawa asigira ayanuha luma Heowá tídangiñe sun wanigi, aganba wameime agurabaheina luagu lau gaguraasuni, ítara kei ladüga Abakúku, wasandiraguba giñe woungua darangilañu ani líderagubadiwa katei le lun wawandun. Ladügüba wemenigin lun gaguraasun wamá ani líderagubadiwa le lun gunda wamá, íbini laganagua turobuli. Íderagua lumutiwa emenigini lun wafiñerun ladügüba lan Wáguchi le siélubei somu katei (Rom. 12:12).

13. Ka katei lachoururubei Heowá lun Abakúku?

13 (Aliiha huméi Abakúku 2:3). Chóuruti gunda lan meha Heowá lau larihini lagurabahan Abakúku lun ladügün somu katei luagu le gádanti. Subudi lumuti meha Suntigabafu buidu lénrengunga le gádanbalin Abakúku. Ligía aba lubéi líchugun Heowá gurasu lun lau lariñagun lun lau ínsiñehabuni lounabúba lan lálügüdahan. Murusunrügaali meha lubá lagumuchun lidiheri. Le linarün katei, ariñagati Bungiu lun: “Gaguraasunbá ani afiñebá nuagu. Lau sun genege lan darasa lan lachülürün nóunabagüle, lachülürüba!”. Haritaguagüda lumuti Heowá Abakúku anúadiraali lan meha aban dan lun lagunfuliruni le füramase lubéi ani ariñagati lun Abakúku lun lasigirun agurabaha. Gúndaabei meha profeta le lau le lunbei lasuseredun.

Ka uagu aranseñu wabéi lun weseriwidun lun Heowá lau sun wayaraati? (Ariha huméi párafu 14).

14. Ka lunbei wadügüni dan le wagagibudagun luma turobuli?

14 Ánhawa agurabahei lau gurasu le lunbei ladügüni Heowá, gaganbadi wagíame lun le lariñagubei woun, darangilu waba ani wakipurubei wafiñen luagu, íbini laganagua lénrengunga. Ariñagati Hesusu woun lun meteni wamá lun “weyu luma dan” le uágubei mariñagungili lan Bungiu ni kata woun luagu (Adü. 1:7). Afiñe wamá subudi lani Heowá káteitima lan dan le buídutimabei lun ladügün somu katei. Ligíati, mabuchadalá wawagu ani sigí wamá agurabaha lau ǘnabuguni, afiñeni luma gaguraasuni ani yusu waméi wadaani buidu lun weseriwidun lun Heowá lau sun wayaraati (Mar. 13:35-37; Gal. 6:9).

LÍCHUGUBA HEOWÁ IBAGARI MAGUMUCHADITI HOUN HA AFIÑERUBAÑA LUAGU

15, 16. a) Ka burí füramasei súdiniti wadarirubei tidan liliburun Abakúku? b) Ka wafurendeirubei lídangiñe füramasei burí le?

15 Füramaseti Heowá houn gürigia richaguatiña ha afiñerubaña luagu habagariduba lan luagu hafiñen ani labuinchuba lan sun ubóu lau lasubudirúniwa luéirigun Bungiu (Abak. 2:4, 14). Ítara liña, líchuguba Bungiu ibagari magumuchaditi keisi afayeiruahaü houn ha gaguraasunbaña, afiñe hagía luagu.

16 Genegeti hamuga ábanrügü lan uganu füramasei le tídanbei líburu Abakúku 2:4. Gama lumoun, súdiniti meha füramasei le lun apostolu Pábulu darí lun líriduni bérusu le ǘrüwa wéiyaasu (Rom. 1:17; Gal. 3:11; Ebü. 10:38). Ánhawa afiñera, hemenigi wagía luagu Bungiu, wawinwanduba lun warihini lagunfulirun le füramase lubéi, meberesenga lénrengunga le lunbei liabin woun. Ariñagati Heowá woun lun wetenirun lun emenigini le wámabei lubá ámuñegü, mama luagu le wasufurirubei guentó.

17. Ka ichouruni tíchugubei liliburun Abakúku woun?

17 Sun wagía ha awinwandubaña lidan lagumuhóun dan le, furendeitiwa aban katei súdiniti tídangiñe liliburun Abakúku. Füramaseti Heowá líchuguba lan ibagari magumuchaditi houn gürigia richaguatiña ha afiñerubaña luagu. Ligíati, sigí wamá ederebudagüdei wafiñen luagu Bungiu, meberesenga ka lan waturóbulinbei luma ka lan wadiheribei. Chóurugüda lumuti Heowá woun lídangiñe Abakúku, líderagubadiwa lan ani lesefurubadiwa lan. Amuriahati wama lun wafiñerun luagu luma lun wagurabahan lau gaguraasuni lachülürün dan le anúadiraalibei lun lagumadihani Larúeihan sun Ubóu. Ábameti labuinchun sun ubóu hau gürigia gúndaatiña ani ha darangilubaña, ha áhuduragubaña lun Bungiu (Mat. 5:5; Ebü. 10:36-39).

AFIÑE WAMÁ LUAGU HEOWÁ LAU UGUNDANI

18. Ida liña ladügün le lariñagubei Heowá lun Abakúku lun lasandiragun lungua?

18 (Aliiha huméi Abakúku 3:16-19). Chülüti meha le lariñagubei Heowá lun Abakúku tidoun lanigi. Ráramaguati asaminara luagu katei hanarimeguti le ladügübei Bungiu hawagu lumutuniña ani íderagua lumuti katei le lúntima lafiñerun luagu. Subudi lumuti meha profeta le ladügüba lan meha Heowá somu katei yarafa madise. Ruti katei le gurasu lun, lau sun subudi lani lasigiruba lan meha asufurira luagu murusun dan. Aba lasansirun le meha úabei gunfuranda lani lun aban afiñeni derebuguti luagu lubafu Heowá lun lesefuhan. Abürühati aban lídangiñe katei létima arufudubei afiñeni hanarimeti, le adarirúbei tidan Bíbülia. Añahein sásaamu ha asaminarubaña le lan lílabei bérusu 18, lachubahaba lan meha Abakúku abinaha ligía lau ugundani ladüga Lubungiute. Ma arufudahati lani hénpulu aban katei buiti woun? Mámarügüñein füramasei buíduburiti ladügübei Heowá woun, chóurugüda lumuti giñe woun ladügüñein lan sun le mégeiwabei lun lagunfuliruni.

19. Ka lunbei wadügüni lun wibihini ligiaméme gurasu le libihubei Abakúku?

19 Chóuruti weiri lan lisudinin uganu le tídanbei liliburun Abakúku: lunti wafiñerun luagu Heowá (Abak. 2:4). Gayaraati wibihini afiñeni ligía, kipu wameime ánhawa ederebudagüdei wamadagua luma Heowá lau wadügün ǘrüwa katei. Furumiñe, wafurieidun súnwandan lun Bungiu, abahüdagua wameime sun wadiheri lun. Libiaman, wetenirun buidu lun le tariñagubei Lererun, falá wameime adundehani le líchugubei woun túmagiñe lóundarun. Ani lǘrüwan, wagurabahan lau afiñeni luma gaguraasuni lun ladügün somu katei. Ligía meha ladügübei Abakúku. Lau sun gumese lanu liliburun lau igarigu, gumú lumutu lau layanuhan lau ugundani luma afiñeni luagu Bungiu. Falá waméi lubuidun lani hénpulu ani ítara, wasandirubei giñe lóuburuniwa Wáguchi Heowá. Ligía gurasu buídutimabei le gayaraabei wibihini lidan lagübüri ubóu le.

^ par. 7 Abakúku 1:5 (TNM): “Ariha humá hadan néchanigu ani teni humá houn! Ariha humá ani wéirigüdata hanigi; lugundun lasusereduba aban katei lidan hidaani le lunbei mafiñenbadün lan luagu íbini hamuga labahüdawagún hun”.

^ par. 8 Yúsuati dimurei “hidaani” lidan Abakúku 1:5 lun larufudún liábinba lan meha lamiselu le houn sun lílana Hudá.

^ par. 11 Abakúku 2:1 (TNM): “Nerederuba ráramañu lidan nubara ítara keisi aban óunigihati, nararamuba ligibuagu baríeiru. Agagudúañu nuba lun narihini le lunbei lariñaguni nun luma kaba lan nóunabagüle danme lererehan nun”.