Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

La lac ñop Jehová i cuxul mi caj la cajñel

La lac ñop Jehová i cuxul mi caj la cajñel

«Ñopo lac Yum ti pejtelel a pusicʼal. Mach a bajñel ñaʼtan bajcheʼ jach a wom maʼ mel» (PR. 3:5).

CʼAY: 3, 8

1. ¿Chucoch ti lac pejtelel yom miʼ ñuqʼuesʌntel lac pusicʼal?

TI LAC pejtelel yom miʼ ñuqʼuesʌntel lac pusicʼal. Tajol ti laj cuxtʌlel an laj cʼojol tac, lac chʼijiyemlel yicʼot yan tac bʌ wocol. Tajol mi la cubin wocol come añix lac jabilel, cʼamonla o an majqui tsaʼ chʌmi (sajti) ti lac familia. An woli (choncol) bʌ laj cuch tsʼaʼlentel tilem bʌ ti yambʌ quixtañujob. I ti ili pañimil wolix (yʌquelix) i ñumen pʼojlel jiñi jontolil. La cujil chaʼan cheʼ wolix i ñumel «bʌbʌqʼuen tac bʌ» miʼ yʌcʼ ti ñaʼtʌntel chaʼan chumuloñixla ti «cojix bʌ qʼuin tac» yicʼot chaʼan woliʼ ñumen lʌcʼtiyel jiñi tsijiʼ bʌ pañimil (mulawil) (2 Ti 3:1). Pero tajol añix cabʌl jab i cajel lac pijtan chaʼan miʼ tsʼʌctiyel jiñi albil tac bʌ i chaʼan Jehová i chaʼan ñumeñix an lac wocol. Jin chaʼan, ¿baqui miʼ mejlel lac taj i ñuqʼuesʌntel lac pusicʼal?

2, 3. a) ¿Chuqui la cujil tiʼ tojlel Habacuc? b) ¿Chucoch mi caj lac tsajin jiñi libro i chaʼan Habacuc?

2 Chaʼan mi lac tajben i jacʼbal jiñi cʼajtiya, laʼ lac tsajin jiñi libro i chaʼan Habacuc. Jiñi Biblia maʼañic miʼ wen tsictesan bajcheʼ tsiʼ ñusa i cuxtʌlel jiñi xʼaltʼan. Tajol jiñi i cʼabaʼ yom i yʌl «Mecʼ». Iliyi chaʼchajp chuqui miʼ yʌcʼ tiʼ ñaʼtʌntel. Junchajp, lajal bajcheʼ Jehová woliʼ mecʼonla chaʼan miʼ ñuqʼuesan lac pusicʼal, i yambʌ, lajal bajcheʼ jiñi i wiñicob tsʌts woliʼ chucob i bʌ tiʼ tojlel. Jiñi libro i chaʼan Habacuc miʼ yʌqʼueñonla lac chʼejlel. Jiñi xʼaltʼan tsiʼ pejca Dios i tsiʼ melbe cʼajtiya tac. Jehová tsiʼ luʼ jacʼbe i tiʼ sube chaʼan miʼ tsʼijbun pejtelel tsaʼ bʌ i yʌlʌyob, come yujil chaʼan mi caj lac taj lac wenlel (Hab. 2:2).

3 Chaʼan bajcheʼ tsiʼ chaʼleyob tʼan Habacuc yicʼot Jehová jin jach muʼ bʌ i taj ti tʼan jiñi Biblia chaʼan ili chʼijiyem bʌ xʼaltʼan. Jiñi i libro yaʼ ochem ti «jini tsʼijbubil bʌ ti wajali» i yaʼan tiʼ Tsʼijbujel Dios chaʼan «mi yʌqʼueñonla i xucʼtilel [o miʼ mejlel laj cuch] yicʼot i ñuqʼuesʌntel lac pusicʼal chaʼan mi lac pijtan jini tal to bʌ» (Ro. 15:4). Jiñi chaʼchajp bajcheʼ miʼ coltañonla. Ñaxan, miʼ coltañonla laj qʼuel chuqui yom i yʌl cheʼ mi lac ñop Jehová. I chaʼpʼejlel, miʼ subeñonla chaʼan mejlʌch lac taj yicʼot maʼañic mi lac sʌt lac ñʌchʼtʌlel anquese mi lac ñusan wocol tac. Jin chaʼan, laʼ lac tsajin jiñi libro i chaʼan Habacuc.

LAʼ LAC SɅCLAN JEHOVÁ

4. ¿Chucoch wen an i cʼojol jiñi Habacuc?

4 (Pejcan Habacuc 1:2, 3). Habacuc wocol bajcheʼ tsaʼ chumle. Wen chʼijiyem miʼ yubin i bʌ come pejtelel wiñicob xʼixicob (quixtañujob) jontolob yicʼot miʼ ticʼlan yañoʼ bʌ. ¿Jalaqui mi caj i cʌy i qʼuel jiñi jontolil? ¿Chucoch maʼañic chuqui woliʼ mel (chaʼlen) Jehová chaʼan miʼ tojʼesan? Jiñi xʼaltʼan choncol jach i qʼuel mach bʌ tojic yicʼot ticʼlaya, i jiñob jach i mul jiñi israelob. I bajñel jach tsiʼ yubi i bʌ. Jin chaʼan, tiʼ jiñi bʌ ora ti wocol tʼan tiʼ sube Jehová chaʼan añix chuqui yom miʼ mel. Tajol tsaʼ cʼoti i ñaʼtan chaʼan Jehová mach i wentajic chuqui woliʼ yujtel i chaʼan woliʼ jalitesan i bʌ. ¿Am ba la cubi lac bʌ bajcheʼ ili xucʼul bʌ i wiñic Dios?

5. ¿Baqui bʌ ñuc bʌ cʌntesʌntel mi lac taj yaʼ ti libro i chaʼan Habacuc? (Qʼuele jiñi foto am bʌ tiʼ tejchibal).

5 ¿Tsaʼix ba i cʌyʌ i ñop Jehová yicʼot albil bʌ i chaʼan jiñi Habacuc? Maʼañic. Tsaʼʌch i ñopo Jehová cheʼ tiʼ sube pejtelel i wocol tac yicʼot i cʼojol tac i mach jiñic tiʼ sube juntiquil wiñic, cheʼ jiñi, tsiʼ pʌsʌ chaʼan maʼañic tiʼ sʌtʌ i pijtaya. Tiʼ sujm, wen an i cʼojol come maʼañic miʼ ñaʼtan chucoch Dios maʼañic chuqui miʼ mel yicʼot miʼ yʌcʼ i yilan wocol. Cheʼ bʌ Jehová tsiʼ yʌqʼue i tsʼijbun Habacuc pejtelel i cʼojol tac an chuqui miʼ cʌntesañonla: Mach yomic mi lac bʌcʼñan lac suben pejtelel chuqui mi laj cʼojoʼtan o maʼan bʌ mi lac chʼʌmben isujm. Dios miʼ subeñonla chaʼan yom mi lac jamben lac pusicʼal (Sal. 50:15; 62:8). Proverbios 3:5 miʼ subeñonla ili wem bʌ ticʼojel: «Ñopo lac Yum ti pejtelel a pusicʼal. Mach a bajñel ñaʼtan bajcheʼ jach a wom maʼ mel». Tajol jiñi Habacuc wen i cʌñʌ ili tʼan tac i tsiʼ chʼʌmʌ ti ñuc.

6. ¿Chucoch ñuc i cʼʌjñibal jiñi oración?

6 Habacuc mucʼʌch i ñop Jehová jiñi i tat yicʼot i yamigo. Jin chaʼan ti ñaxan, tsiʼ ñaʼta i pejcan. Maʼañic tsiʼ bajñel ñaʼta i cʼʌn i ñaʼtʌbal yicʼot chaʼan miʼ yʌc i bʌ chaʼan miʼ mʌlben jiñi i cʼojol tac, tsaʼʌch i sube Dios bajcheʼ yubil miʼ yubin i bʌ yicʼot chuqui miʼ cʼojoʼtan. Cheʼ jiñi tsiʼ pʌsbeyonla wen bʌ ejemplo. Jehová miʼ ñʌchʼtʌbeñonla jiñi la coración tac, miʼ subeñonla chaʼan yom mi lac pʌsben cheʼ mucʼʌch lac ñop cheʼ mi lac suben chuqui mi lac cʼojoʼtan (Sal. 65:2). Mi mucʼʌch lac mel, mi cajel la cubin chaʼan tiʼ cʼuxbiya yʌquel i mecʼonla cheʼ mi jacʼbeñonla la coración tac yicʼot cheʼ miʼ tojʼesañonla majlel (Sal. 73:23, 24, TNM). Mi caj i coltañonla lac chʼʌmben isujm bajcheʼ yilal miʼ qʼuel chuqui tac miʼ yujtel, mach yʌlʌyic chuqui miʼ yʌqʼueñonla lac chʼijiyemlel. Cheʼ mi lac melben oración Jehová jiñʌch junchajp bajcheʼ miʼ lac pʌs chaʼan mucʼʌch lac ñop.

LAʼ LAC ÑɅCHʼTAN JEHOVÁ

7. ¿Bajcheʼ tsiʼ jacʼbe Jehová i cʼojol tac Habacuc?

7 (Pejcan Habacuc 1:5, TNM; * 1:6, 7). Habacuc tsiʼ cʌybe tiʼ wenta Jehová tiʼ pejtelel i cʼojol. Pero tajol tsiʼ cʼajtibe i bʌ bajcheʼ mi caj i jacʼ. Come Jehová jiñʌch juntiquil tatʌl muʼ bʌ i chʼʌmben isujm bajcheʼ miʼ yubiñob i bʌ i yalobilob i cheʼʌch miʼ yubin i bʌ jaʼel, maʼañic tsiʼ yʌleʼ jiñi xʼaltʼan chaʼan tiʼ sube mach bʌ weñic miʼ qʼuel. Dios miʼ ñaʼtan chaʼan cʼojyemix i chaʼan cheʼ miʼ yubin wocol. Jehová tiʼ sube chuqui mach bʌ jalix mi caj i mel tiʼ tojlel jiñi israelob mach bʌ xucʼulobic. Tajol jiñi Habacuc jiñʌch jiñi ñaxam bʌ quixtañu tsaʼ bʌ subenti ti Jehová chaʼan mach jalix mi caj i jilel jiñi jontolil.

8. ¿Chucoch toj sajtel i pusicʼal jiñi Habacuc chaʼan bajcheʼ tsaʼ jacʼbenti ti Jehová?

8 Jehová tsiʼ yʌqʼue i ñaʼtan jiñi Habacuc chaʼan chajpʌbilix chuqui mi caj i mel. Jiñi quixtañujob jontoloʼ bʌ yicʼot muʼ bʌ i ticʼlan yañoʼ bʌ mach jalix yom chaʼan miʼ tojob i mul. Jiñi tʼan «tiʼ yorajlel laʼ chaʼan», Jehová tsiʼ yʌcʼʌ ti ñaʼtʌntel chaʼan mi caj i tojob i mul cheʼ jiñi xʼaltʼan yicʼot i piʼʌlob cuxulobto. Cheʼ jiñi, ¿jim ba jiñi jacʼbal woli bʌ pijtan Habacuc? Mach jiñic. Tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jehová yom i yʌl chaʼan pejtelel Judá ñumento mi caj i yilan wocol. Jiñi babiloniojob ñumento i jontolil yicʼot miʼ ticʼlan yambʌlob bajcheʼ jiñi i tejclum Habacuc, cʌmbiloʼ bʌ i chaʼan i mandar tac Dios. ¿Chucoch mi caj i cʼʌn Jehová jumpʼejl tejclum maʼañic bʌ miʼ jacʼbeñob i tʼan yicʼot jontolob chaʼan miʼ yʌqʼuen i toj i mul i tejclum? Mi joñoñicla tsaʼ subentiyonla jiñi jacʼbal tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ Dios, ¿bajcheʼ tsaʼ lac jacʼʌ?

9. ¿Baqui bʌ cʼajtiya tac tsiʼ mele Habacuc?

9 (Pejcan Habacuc 1:12, TNM; * 1:13, 14, 17). Habacuc tsiʼ chʼʌmbe isujm chaʼan Jehová mi caj i cʼʌn jiñi Babilonia chaʼan miʼ yʌqʼuen i toj i mul jiñi jontoloʼ bʌ, anquese maxto i wen ñaʼtayic bajcheʼ mi caj i yujtel. Jin chaʼan, yicʼot i pecʼlel tiʼ sube Jehová chaʼan miʼ caj i bej qʼuel bajcheʼ Xajlel (Dt. 32:4). Habacuc tsaʼʌch i bej ñaʼta i ñop yicʼot i pijt jiñi i cʼuxbiya yicʼot i yutslel i pusicʼal Dios. Ili tsiʼ colta chaʼan miʼ bej pejcan yicʼot miʼ melben cʼajtiya tac bajcheʼ iliyi: ¿Chucoch tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan jiñi Judá miʼ ñumen ilan wocol? ¿Chucoch mach ti orajic miʼ yʌcʼ i coltaya? Mi jiñʌch Mach bʌ Añic i Pʼisol i Pʼʌtʌlel, ¿chucoch bej yom chaʼan miʼ ñumen ilʌntel wocol? ¿Chucoch ñʌchʼʌl miʼ cʌytʌl yicʼot miʼ cuch jiñi wocol? Dios jiñʌch chʼujul bʌ yicʼot jiñi i wut ‹mach cujchic i qʼuel mulil›.

10. ¿Chuqui miʼ mejlel ti ujtel ti lac tojlel cheʼ bajcheʼ tsaʼ ujti tiʼ tojlel Habacuc?

10 An i tajol miʼ mejlel la cubin lac bʌ bajcheʼ Habacuc. Mi lac ñʌchʼtan chuqui miʼ subeñonla Jehová. Mi lac ñop, mi lac pejcan i mi lac chajpan jiñi i Tʼan, i jiñi miʼ yʌqʼueñonla lac pijtaya. Wocolix i yʌlʌ chaʼan pejtelel chuqui miʼ subeñonla i yorganización come yaʼ mi laj cʌn chaʼan jiñi albil tac bʌ i chaʼan. Pero tajol mi laj cʼajtiben lac bʌ: «¿Jala mi cajel laj cʌy la quilan wocol?». Laʼ laj qʼuel chuqui tsiʼ mele ti wiʼil jiñi Habacuc yicʼot chuqui miʼ mejlel laj cʌn.

MI LAC PIJTAN I COLTAYA JEHOVÁ

11. Cheʼ bʌ Habacuc tsaʼ ujti i ñʌchʼtan tsaʼ bʌ i sube Jehová, ¿chuqui tsiʼ ñaʼta i mel?

11 (Pejcan Habacuc 2:1). Cheʼ bʌ tsiʼ chaʼle tʼan Habacuc yicʼot Jehová, tsiʼ yʌqʼue i ñʌchʼtʌlel i pusicʼal. Jin chaʼan, tsiʼ ñaʼta i bej pijtan i coltaya Jehová. Come ti jumpʼejl i pusicʼal tsiʼ chaʼ alʌ chaʼan «ñʌchʼʌl mi caj c pijtan jini qʼuin» (Hab. 3:16). Yambʌ xucʼul bʌ i wiñicob Dios tsiʼ pʌsʌyob i pijt jaʼel yicʼot chaʼan mucʼʌch i ñopob Dios. Jiñi tsaʼ bʌ i mele miʼ pʌsbeñonla chaʼan mach yomic mi lac lujbʼan yicʼot chaʼan mi lac chʌn pijtan i coltaya Jehová (Mi. 7:7; Stg. 5:7, 8).

12. ¿Chuqui mi laj cʌn chaʼan bajcheʼ yilal tsiʼ jacʼʌ Habacuc?

12 ¿Chuqui mi laj cʌn chaʼan bajcheʼ yilal tsiʼ jacʼʌ Habacuc? Ñaxam bʌ, mach yʌlʌlic chuqui woli lac ñusan, mach yomic mi laj cʌy lac melben oración Jehová. I chaʼpʼejlel, yom mi lac ñʌchʼtan chuqui miʼ subeñonla yaʼ ti Biblia yicʼot tiʼ yorganización. I yuxpʼejlel, yom mi lac pijtan chuqui mi caj i mel, i mi lac ñop chaʼan mi caj i jisan lac wocol cheʼ i yorajlelix miʼ qʼuel. Mi mucʼʌch lac mel cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Habacuc, mi caj lac taj i ñʌchʼtʌlel lac pusicʼal muʼ bʌ caj i coltañonla laj cuch. Jiñi lac pijtaya mi caj i pʼʌtʼesan chaʼan la cujil pijt, i jin mi caj i coltañonla lac taj lac tijicñʌyel anquese an wocol tac. Jiñi lac pijtaya miʼ coltañonla lac ñop chaʼan Jehová añʌch chuqui mi caj i mel (Ro. 12:12).

13. ¿Chuqui tsiʼ wʌn sube Jehová jiñi Habacuc?

13 (Pejcan Habacuc 2:3). Jehová tsaʼʌch i mulaj cheʼ Habacuc tsiʼ ñaʼta i pijtʌben i coltaya. Jiñi Mach bʌ Añic i Pʼisol i Pʼʌtʌlel yujilʌch chaʼan wocol bajcheʼ choncol i ñusan. Jin chaʼan, yicʼot i cʼuxbiya tsiʼ ñuqʼuesʌbe i pusicʼal cheʼ bʌ tiʼ sube chaʼan mucʼʌch caj i jacʼbentel i cʼajtiya tac. Mach jalix chaʼan miʼ jilel jiñi i cʼojol tac. Tiʼ sujm, tiʼ sube: «Chaʼlen pijt i ñopo c tʼan. Anquese maʼ qʼuel chaʼan woli c jalʼan, mi caj c jacʼbeñet». Jehová tsiʼ cʼajtesʌbe chaʼan tsaʼix i ñaʼta jala mi caj i tsʼʌctesan jiñi albil bʌ i chaʼan i tiʼ sube chaʼan miʼ bej pijtan. Ti wiʼil, mach chʼijiyemic mi caj i cʌytʌl.

¿Chucoch ti jumpʼejl lac pusicʼal la com lac ñumen melben i yeʼtel Jehová? (Qʼuele jiñi párrafo 14).

14. ¿Chuqui yom mi lac ñaʼtan lac mel cheʼ bʌ an lac wocol tac?

14 Mi mucʼʌch lac pijtan i coltaya Jehová yicʼot mi lac chʼʌm ti ñuc chuqui miʼ subeñonla, mi caj lac ñopben i tʼan yicʼot mi caj lac taj i ñʌchʼtʌlel lac pusicʼal anquese mi lac taj wocol. Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan mach yomic mi la cʌcʼ lac pensar ti chuqui tac mi caj i yujtel mi maxto albilic i chaʼan Dios (Hch. 1:7). Laʼ lac ñop chaʼan Jehová yujil jalaqui mi caj i mel chuqui ñaʼtʌbil i chaʼan. Jin chaʼan, mach yomic mi lac lujbʼan, i laʼ lac chʌn pijtan yicʼot lac pecʼlel, lac ñopoñel (chʼujbiya) yicʼot lac pijt. Jin chaʼan, laʼ laj cʼʌn ti wen jiñi i yorajlel lac chaʼan tiʼ ñumen melol i yeʼtel (troñel) Jehová (Mr. 13:35-37; Gá. 6:9).

JEHOVÁ MI CAJ I YɅQʼUEN I CUXTɅLEL JIÑI MUʼ BɅ I ÑOPOB

15, 16. a) ¿Chuqui ñuc tac bʌ albil i chaʼan Jehová mi lac taj yaʼ ti libro i chaʼan Habacuc? b) ¿Chuqui mi laj cʌn?

15 Dios tsiʼ yʌcʼʌ i tʼan chaʼan jiñi toj bʌ cuxul mi caj i yajñel chaʼan i xucʼtʌlel yicʼot chaʼan «mi caj i wen pʼojlel [o cʌjñel] i ñaʼtʌntel lac Yum ti pejtelel pañimil» (Hab. 2:4, 14). Cheʼʌchi, Dios mi caj i yʌqʼuen i cuxtʌlel maʼañic bʌ i jilibal jiñi yujiloʼ bʌ pijt yicʼot muʼ bʌ i ñopob.

16 Ñaʼtancu jiñi tʼan muʼ bʌ lac taj ti Habacuc 2:4. Iliyi wen ñuc i cʼʌjñibal come jiñi apóstol Pablo uxyajl tsiʼ taja ti tʼan (Ro. 1:17; Gá. 3:11; He. 10:38). Mi añʌch lac ñopoñel ti Dios, cuxul mi caj laj qʼuel bajcheʼ mi caj i tsʼʌctiyel jiñi albil bʌ i chaʼan, mach yʌlʌlic chuqui wocol mi lac ñusan. Jehová miʼ subeñonla chaʼan yom mi lac ñaʼtan jiñi lac pijtaya chaʼan jiñi talto bʌ qʼuin, i mach jiñic lac wocol tac ti ili ora.

17. ¿Chuqui ti tʼan waʼchocobil bʌ mi lac taj ti jiñi libro chaʼan Habacuc?

17 Yaʼ ti libro i chaʼan Habacuc an chuqui miʼ yʌqʼueñonla laj cʌn ti lac pejtelel chumulonbʌla ti ili cojix bʌ qʼuin tac. Jehová an i yʌcʼʌ i tʼan chaʼan mi caj i yʌqʼuen i cuxtʌlel jiñi tojoʼ bʌ muʼ bʌ i ñopob. Jin chaʼan, laʼ lac chʌn pʼʌtʼesan lac ñopoñel ti Dios, mach yʌlʌlic mi an lac wocol yicʼot laj cʼojol tac. Jehová miʼ subeñonla yaʼ tiʼ tsʼijbujel Habacuc chaʼan mi caj i yajñel la quicʼot yicʼot mi caj i coltañonla. Tiʼ yutslel i pusicʼal miʼ cʼajtibeñonla chaʼan yom mi lac ñop yicʼot mi lac pijtan i yorajlel cheʼ jiñi i Yumʌntel miʼ yuman pejtelel Pañimil. Cheʼ jiñi, tiʼ pejtelel pañimil tijicña yicʼot ñʌchʼʌl mi caj i yajñel jiñi quixtañujob muʼ bʌ caj i chʼujutesañob (Mt. 5:5, TNM; He. 10:36-39).

LAʼ LAC ÑOP JEHOVÁ TI LAC TIJICÑɅYEL

18. ¿Bajcheʼ tsiʼ colta Habacuc jiñi i tʼan tac Jehová?

18 (Pejcan Habacuc 3:16-19). Jiñi i tʼan tac Jehová tsiʼ wen colta Habacuc. Tsiʼ wen ñaʼta jiñi melbil tac bʌ i chaʼan Dios tiʼ tojlel i tejclum ti wajali, i jin tsiʼ colta chaʼan miʼ ñumen ñop. Anquese yujil chaʼan muʼto caj i bej taj wocol, tsiʼ ñopo chaʼan mach jalic mi caj i coltʌntel ti Jehová. ¡Iliyi tsiʼ wen ñuqʼuesʌbe i pusicʼal! Habacuc tsiʼ cʌyʌ i cʼojoʼtan i bʌ. Tsaʼ caji i wen i ñop chaʼan Jehová jiñʌch muʼ bʌ caj i coltan. Tsaʼ cʼoti i tsʼijbun jumpʼejl ñuc bʌ tʼan chaʼan lac ñopoñel muʼ bʌ lac taj yaʼ ti Biblia. Jiñi wen yujiloʼ bʌ miʼ ñaʼtañob chaʼan jiñi tʼan tac am bʌ ti versículo 18 yom i yʌl chaʼan Habacuc tsaʼ caji ti tijpʼejl yicʼot ti son chaʼan i tijicñʌyel tiʼ tojlel Dios. Tiʼ sujm, añʌch chuqui ñuc bʌ i cʼʌjñibal mi cʌntesañonla. Jehová mach cojach miʼ waʼchocon i tʼan, mucʼʌch i subeñonla chaʼan wolʌch i chajpan chaʼan miʼ tsʼʌctiyel.

19. ¿Chuqui yom mi lac mel chaʼan mi lac ñuqʼuesʌbentel lac pusicʼal jaʼel bajcheʼ Habacuc?

19 Tiʼ sujm, jiñi tʼan muʼ bʌ lac taj yaʼ ti Habacuc wen ñuc i cʼʌjñibal: Yom mi lac ñop Jehová (Hab. 2:4). ¿Chuqui mi caj i coltañonla chaʼan maʼañic mi laj cʌy lac ñop? Yom mi lac pʼʌtʼesan bajcheʼ añonla la quicʼot Jehová. Pero an uxchajp chuqui yom mi lac mel. Ñaxam bʌ, yom mi lac chʌn pejcan Dios ti oración i mi lac suben pejtelel laj cʼojol. I chaʼpʼejlel, yom mi lac chʼʌmben ti ñuc i Tʼan yicʼot lac tojʼesʌntel tiʼ tojlel i yorganización. I yuxpʼejlel, yom mi lac pijtan yicʼot lac ñopoñel chaʼan muʼ bʌ caj i mel. Jin tacʌch tsaʼ bʌ i mele Habacuc. Anquese wen chʼijiyem chuqui tsiʼ teche i yʌl tiʼ libro, tsiʼ pʌsʌ chaʼan wen tijicña yicʼot tsiʼ wen ñopo Dios cheʼ bʌ tsiʼ yujtesa. Laʼ lac tsajcʌben i melbal i cheʼ jiñi mi caj la cubin chaʼan Jehová yʌquel i mecʼonla bajcheʼ juntiquil tatʌl. Jiñʌch muʼ bʌ ñumen i ñuqʼuesʌbeñonla lac pusicʼal ti ili bʌbʌqʼuem bʌ pañimil.

^ parr. 7 Habacuc 1:5 (TNM): «¡Qʼuelela jiñi tejclum tac yicʼot wen ñaʼtanla! Wen qʼuelela, yom toj sajtel laʼ pusicʼal, come an chuqui mi caj i yujtel tiʼ yorajlel laʼ chaʼan maʼañic bʌ mi caj laʼ ñop anquese mi laʼ subentel».

^ parr. 9 Habacuc 1:12 (TNM): «¿Mach ba jatetic cʼʌlʌl ti wajali, Jehová? C Dios, Chʼujulet bʌ c chaʼan, jatet maʼañic maʼ chʌmel. Jehová, jatet tsaʼ waʼchocoyob chaʼan miʼ chaʼleñob meloñel, c Xajlel, tsaʼ waʼchoco chaʼan toj mulil».