1. Ngatta mawag tam ngamin i banna-bannay?

MAWAG tam ngamin i banna-bannay. Awayyana nga parte ngana na pattoletam i vuru-vurung, pakkadismaya, anna pazziga-riga. Baka mazziga-riga ittam megafu ta pallakay onu pabbako, taka-taki, onu patay na iddeddukan. Marake gapa i katratu na karuan nittam. Napalevutan ittam gapa tu kinavayolente. Wan, kumbinsidu ittam nga yaw nga tiempo na “ziga-riga” ay ebidensia nga mattolay ittam ngana ta “pangurianan ira nga aggaw” anna kada aggaw umara-aranni ittam ngana ta napabagu nga mundo. (2 Tim. 3:1) Ngem, awayyana nga nabayag tam ngana nga iinnaggan i ketuppal na promesa ira ni Jehova, anna mas paga nga mazziga ittam. Sitaw gafu i pakalegattam tu banna-bannay?

2, 3. (a) Anni i ammu tam meyannung kani Habakuk? (b) Ngatta ikonsidera tam i libru nga Habakuk?

² Tapenu matabbag yatun, gigiammuattam i libru na Habakuk. Maski paga ari nangiyawa i Katurakan tu espesipiko ira nga detalye meyannung ta pattolay anna aktibidad ni Habakuk, i libru nga nengagan sa ay paggafuan na banna-bannay. Awayyana nga i kebalinan na ngaganna ay “Meddu nga Gakko.” Puede nga tumukoy yatun ta makapabannay nga gakko ni Jehova onu ta meggo  nga paggakko nisa na maddayarayaw sa. Nakiyuvovug si Habakuk ta Dios anna nakkiavu yayya. Ininspiran ni Jehova si Habakuk nga itura i pinabbidadda megafu ta ammuna nga mabbenefisio ittam.​—Hab. 2:2.

³ Yaw nga pinaguvovug na problemadu nga profeta anna ni Jehova i rekord laman na Biblia meyannung kani Habakuk. I libruna ay parte na ngamin nga gannug nga dana nga “netura” ta Uvovug na Dios, i Biblia, “tapenu matudduan ittam nga magiddanama gafu ta pappasa-pasensia anna kapasikan na nono nga maggafu ta Masanto nga Tura.” (Roma 15:4) Kunnasi ittam mabenefisiowan ta libru na Habakuk? Uffunanna ittam nga malippawa nu anni i kebalinan na pattalo kani Jehova. Ipasiguradu paga nittam na profesiya ni Habakuk nga posible nga mapeggan anna mapattalupaddian i kalmadu nga futu maski egga i ziga-riga anna problema. Ikonsidera tam ngana gafu tu detalyadu i libru na Habakuk.

4. Ngatta problemadu si Habakuk?

⁴ Bibbigan i Habakuk 1:2, 3. Nattolay si Habakuk ta mariga anna problemadu nga tiempo. Talaga marraddam yayya megafu ta napalevutan yayya na marake anna vayolente nga totolay. Sonu anni mangultimo i kinadakeda? Ngatta ari insigida nagguyu si Jehova? Paniga kawan tu hustisia anna panattazzi i nasingan ni Habakuk nga kukukuan na ka-ilina. Natagenona nga awan tu makuana. Yayya nga, nakimemallo yayya nga egga nakuan i kuan ni Jehova. Baka nanono ni Habakuk nga awan tu pangikavurung ni Jehova onu gittana ibaya-bayagna paga i magguyu. Natageno mu ngana kari i kunnatun?

5. Anni nga importante nga leksion i mala tam ta libru nga Habakuk? (Innan i letratu ta gafu na artikulo.)

⁵ Nawawan kari i pattalo ni Habakuk kani Jehova? Ari ngana kari yayya nga makkomfiansa ta promesa ira na Dios? Ari vuluvuga! Megafu ta nitalona i problema anna vuru-vurunna kani Jehova, ari tu ta totolay, nepasinganna nga ari paga nawawan i iddanamana. Mavuru-vurung anna problemadu si Habakuk. Arianna malippawa nu ngatta ari paga magguyu si Jehova anna nu ngatta ipamavulunna nga mazziga-riga yayya. Gukaban na panginspira ni Jehova kani Habakuk nga itura i vuru-vurunna, nangiyawa yayya nittam tu importante nga leksion: Kattam nakuan maganassing nga kagian Sa i meyannung ta vuru-vurung onu padduda tam. Wan, medduna nga imbitan ittam nga ivuvvu i mayan na futu tam sa gukaban na pakimallo. (Sal. 50:15; 62:8) Nipagaram paga na Proverbio 3:5 nga “mattalo [ittam] kani Jehova ta interu nga futu [tam]” anna ‘ariattam mattalo ta mismu nga pakalippawa tam.’ Siguradu nga ammu ni Habakuk danaw nga uvovug yayya nga nipafutuna danatun.

6. Ngatta importante i pakimallo?

⁶ Nattalo si Habakuk kani Jehova, i Kofun anna Yamana, anna nangngua yayya tu dakkua tapenu maddukko sa. Ari laman nga basta navvurung si Habakuk ta situasionna tapus pinuruebanna nga solban yatun. Lallagu, nipakimemallona i mataga-tageno anna vuru-vurunna, nga makasta nga pamarigattam. Kunne na gapa, imbitan ittam ni Jehova, i Minagginna tu pakimallo, nga ipasingan i pattalo tam sa gukaban na pakimallo sa anna pangikagi ta problema tam ira. (Sal. 65:2) Nu kuattam yatun, maekspiriensa tam i pattabbag ni Jehova ta pakimallo tam ira. Matageno tam i meddu nga gakkona gukaban na masippo nga pangigiyana. (Sal. 73:23, 24) Uffunanna ittam nga ammuan i appana-panonona maski nu anni paga i problema tam. I napafutuan nga pakimallo kani Jehova i tadday ta kapianan  nga makua tam tapenu ipasingan i pattalo tam sa.

7. Anni i reaksion ni Jehova ta vuru-vurung ni Habakuk?

⁷ Bibbigan i Habakuk 1:5-7. Kabalin nga nitalo ni Habakuk i vuru-vurung anna problemana ta limi-lima ni Jehova, awayyana nga nanonona nu anni i kuan ni Jehova. Bilang minakki-empatia anna minangngalippawa nga Yama, ari pinoryan ni Jehova si Habakuk ta napafutuan nga reklamona. Ammu na Dios nga paddaga-raging anna paddaddam yatun. Ta uvuvog ira nga para ta ari-matalo ira nga Judio, kinagi ni Jehova kani Habakuk nu anni i mesimmu ta mappange. Awayyana nga yayya i ollu nga pinakkagianan ni Jehova nga aranni ngana nga mangultimo yatun nga vayolente nga tiempo.

8. Ngatta naguluan si Habakuk ta tabbag ni Jehova?

⁸ Nipasingan ni Jehova kani Habakuk nga agga-paran Yayya nga magguyu. Aranni ngana i kakastigu na vayolente anna marake nga henerasion. Ta pakkagi ni Jehova nga “ta kaggawannu,” nipasinganna nga siguradu nga mesimmu i pangukum ta katolayan na profeta onu na kakontemporariona ira. Ari tu yatun i inekspekta ni Habakuk nga tabbag ni Jehova. Yaw ngana kari i tabbag ta pakimemallona? I kebalinan na kinagi ni Jehova sa ay mas maggrabe i pazziga-riga na Juda. * Awan tu allo anna brutal i Caldeo ira (Babilonio ira), mas vayolente anne ta mismu nga ka-ili ni Habakuk, nga magabbo nga ammuda i estandarte ni Jehova. Ngatta usan ni Jehova yaw nga vayolente nga pagano nga nasion tapenu mangirattal tu kadaral ta ilina? Anni i reaksiommu nu naginnam yaw nga tabbag nga naggafu ta Dios?

9. Anni ira i awayyana nga niyavu ni Habakuk ta baggina?

⁹ Bibbigan i Habakuk 1:12-14, 17. Nalippawa ni Habakuk nga usan ni Jehova i Babilonia tapenu ukuman anna kastiguan i marake ira ta pallevuna, ngem maguluan lagapa yayya. Maski kunna, sigga-pakalinnona nga kinagi kani Jehova nga Yayya lagapa i ‘Batuna.’ (Deut. 32:4; Isa. 26:4) Mapasensia nga ari nagimmang nga nattalo si Habakuk ta aya anna kinasippo na Dios. I determinasion na profeta i nangiyawa sa tu komfiansa nga makkiavu mangana kani Jehova. Ngatta ipamavulun na Dios nga mas maggrabe paga i situasion ta Juda? Ngatta arianna insigida nga magguyu? Ngatta pagurayan na Makapangngua-sa-ngamin nga maggrabe i kinadake? Ngatta “magimammo” yayya ta nakkewara nga kinadake? Ari kari nga yayya ‘i Masanto’ anna ‘kuruga marenu i matana tapenu innan i marake?’

10. Ngatta matageno tam nu mittan i natageno ni Habakuk?

¹⁰ Nu mittan, matageno tam gapa i natageno ni Habakuk. Maggigginna ittam kani Jehova. Sigga-matalo tam nga bibbigan anna gigiammuan i Uvovugna, nga mangiyawa nittam tu iddanama. Makannammuattam i promesana ira ta instruksion nga iyayawa na organisasionna. Ngem baka manono tam lagapa, ‘Magadde sonu anni paga i pazziga-riga tam?’ Anni i magigiammu tam ta tumunug nga kingngua ni Habakuk?

11. Anni i determinadu nga kuan ni Habakuk?

¹¹ Bibbigan i Habakuk 2:1. Napeggan si Habakuk tu kalmadu nga futu megafu ta pinakiyuvovugna kani Jehova. Yari tu determinadu yayya nga sigga-matalo nga maginnag ta pagguyu ni Jehova. Ari laman nga gavva-gavva nga reaksion yaw, megafu ta kinagina uli yaw nga determinasionna: “Ngem nagimammo ngà nga naginnag ta aggaw na  pazziga-riga.” (Hab. 3:16) Kunnatun gapa i mapasensia nga paginnag na karuan nga matalo nga aripan na Dios, nga mamagaram nittam nga ari molang ta paginnag ta pagguyu ni Jehova.​—Mik. 7:7; Sant. 5:7, 8.

12. Anni ira i magigiammu tam kani Habakuk?

¹² Anni i magigiammu tam ta determinasion ni Habakuk? Ollu, kattam nakuan magimmang makimallo kani Jehova, maski anni paga nga problema i meparubang nittam. Mekadua, mawag tam ginnan nu anni i kagian ni Jehova nittam gukaban na Uvovug anna organisasionna. Mekatallu, mapasensia ittam nakuan nga maginnag kani Jehova, anna buu i pattalo tam nga alsanna i pazziga-riga tam ta sinunnona nga tiempo. Nu parigattam si Habakuk, mapeggan ittam tu kalmadu nga futu anna makapagattam ittam. Uffunan ittam na iddanama tam nga mappasensia, nga mamagayayya gapa nittam maski anni paga nga problema i meparubang nittam. Iddanama i mangiyawa tu komfiansa nittam nga magguyu noka i nelangitan nga Yama tam.​—Roma 12:12.

13. Anni nga pamasiguradu i mabibbig tam ta Habakuk 2:3?

¹³ Bibbigan i Habakuk 2:3. Siguradu nga magayayya si Jehova ta desision ni Habakuk nga maginnag. Ammu na Makapangngua-sa-ngamin i mariga nga situasion ni Habakuk. Yayya nga, nangiyawa tu banna-bannay i Dios gukaban na meddu anna masippo nga pamasiguraduna ta profeta nga matabbag i napafutuan ira nga pakkiavuna. Ari ngana mabbayag, alsanna ngana ngamin i pakavurungan ni Habakuk. Gittana kakkagian na Dios kani Habakuk: “Mappasensia ka laman, mattalo ka niakan. Siguradu nga tabbagakku i pakimallo mu, maski gittana mabayag yatun.” Niperaddam sa ni Jehova nga egga i sinunnona nga tiempo sonu tuppalan i promesana ira. Yayya nga pinagaramna si Habakuk nga innaggan yatun. Ta pangultimona, ari nga madismaya i profeta.

14. Anni nakuan i determinadu tam kuan nu mazziga-riga ittam?

¹⁴ Mawag tam innaggan i pagguyu ni Jehova anna ginnan tu mapia nu anni i kayàna nga kagian nittam. Nu kunnatun, mapeggattam tu pattalo sa anna kalmadu nga futu maski anni paga i problema onu pazziga-riga tam. Pinagaram ittam ni Jesus nga ari maffokus ta “oras anna tiempo” nga ari kinagi na Dios nittam. (King. 1:7) Yayya nga, kattam nakuan molang, nu ari, sigga-pakalinno, sigga-matalo, anna mapasensia tam nakuan nga maginnag. Usattam nakuan ta kapianan i tiempo tam nga masserbi kani Jehova adde ta mawayya tam.​—Mar. 13:35-37; Gal. 6:9.

15, 16. (a) Anni ira nga promesa i mabibbig tam ta libru nga Habakuk? (b) Anni i ituddu nittam danatun nga promesa?

¹⁵ Nipromesa ni Jehova turi ira ta matunung nga mattalo sa: “I matunung ay mattolay noka gukaban na kinamatalona,” anna “mapannu noka i davvun tu pakannammu ta gloria ni Jehova.” (Hab. 2:4, 14) Wan, danuri sigga-matalo nga maginnag ta Dios ay mabala-balakkan tu inango.

¹⁶ Nonopan i promesa nga mabibbig ta Habakuk 2:4. Kuruga importante yatun yayya nga namittallu nga inusa ni apostol Pablo yatun ta turana ira! (Roma 1:17; Gal. 3:11; Heb. 10:38) Maski anni paga nga ziga-riga i attattamman na matunung nga tolay, masinganna noka i ketuppal na gakkag ira na Dios gukaban na pangurug anna pattalona. Kayà ni Jehova nga maffokus ittam ta iddanama tam ta mappange.

17. Anni ira nga pamasiguradu i iyawa nittam na libru nga Habakuk?

¹⁷ I libru nga Habakuk ay mangiyawa tu makakkasta nga leksion para ta ngamin nga mattolay ta pangurianan ira nga aggaw. Iyawa  ni Jehova i promesana nga inango ta maski sinni nga matunung nga tolay nga mangurug anna mattalo Sa. Kanayuttam nakuan pasikannan i pangurug anna pattalo tam ta Dios, maski anni paga i problema anna vuru-vuruttam. Gukaban ni Habakuk, nipasiguradu ni Jehova nga Yayya i massuporta anna mangipaliag nittam. Meddu nga ikikkiddona nittam nga mattalo ittam sa anna mapasensia nga maginnag ta sinunnona nga tiempo sonu mammaguray i Pappatulan na Dios, nga mapannu noka i interu davvun tu magayayya anna memammo nga maddayarayaw.​—Mat. 5:5; Heb. 10:36-39.

18. Anni i efekto na uvovug ni Jehova kani Habakuk?

¹⁸ Bibbigan i Habakuk 3:16-19. Daka-dakal i efekto na uvovug ni Jehova kani Habakuk. Monag nga pinannonopanna i makapabbaw ira nga kingngua ni Jehova ta nappasa para ta totolena. Mas ngana nga nassikan i pattalona. Kumbinsidu yayya nga aranni ngana nga magguyu si Jehova! Yatun i namanna-bannay ta profeta, maski paga ammuna nga mabbayag paga i pazziga-rigana. Ari ngana nga madduda si Habakuk. Buu ngana lallagu i pangurugna nga ipaliag yayya ni Jehova. Kinagina i tadday ta kakastan nga ekspresion na pattalo nga mabibbig tam ta Biblia. Kagian na karuan nga iskolar nga i literal nga kebalinan na bersikulo 18 ay “Mallattu ngà gafu ta ayayya ku ta Yafu; makatatala ngà gafu ta pagayayya ku.” Anni mabba kastana nga pamasiguradu nittam ngamin! Ari laman nga makakkasta i promesa ni Jehova, nu ari, nipasiguraduna nittam nga egga ngana i kukukuanna ta maddaggun tapenu tuppalan danatun nga promesa.

19. Kunnasi ittam mabanna-bannayan kagitta ni Habakuk?

¹⁹ Awan tu duda nga i importante nga mensahe ni Habakuk ay i pattalo kani Jehova. (Hab. 2:4) Makapattalo ittam anna mapattalupaddian yatun nu pasikannattam i relasiottam kani Jehova gukaban na (1) kanayun nga pakimallo anna pangikagi kani Jehova ta ngamin nga problema anna vuru-vuruttam; (2) pagginna tu mapia ta Uvovugna anna ta ngamin nga direksion nga naggafu ta organisasionna; anna (3) sigga-matalo anna mapasensia nga paginnag sa. Danatun i kingngua ni Habakuk. Maski problemadu yayya turi ta gafu na pinakiyuvovugna kani Jehova, ngem ta pangultimona, napagaram anna napagayayya yayya! Parigattam nakuan yaw nga makapatuyag nga ehemplo tapenu matageno tam gapa i kunna yama nga paggakko ni Jehova! Ari kari nga awang ngana tu mas makapabannay nga malegattam taw nga marake nga mundo anne tatun?