Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

Ju je Jeobani mintsikani ka uákachi irekani

Ju je Jeobani mintsikani ka uákachi irekani

“Mintsika Jeobani iámu chíti mintsitani jingoni, ka asï mintsika chíti eratsikuani” (PROV. 3:5).

PIREKUECHA: 3, 8

1. ¿Andichisï uétarhinchajki eskachi iáminduecha uinhaperanhantaaka?

IÁMINDUCHI uétarhinchasïnga eskachi uinhaperanhantaaka. Jamberichi uandanhiajka, no sésichi pʼikuarherani ka no sési ambechi nitamakuarhinchani. A lo mejori jimbokachi jatirikia, pʼamenchani jarhani ochi uarhiranchani nemani. Máruchi jatsiska para tekantani engajtsïni máteruecha no sési kámajka. Ka parhakpinirhu sánhani arhixati sánderu no sési jánhaskuarheni. Ísïsti, mítitixakachi eskaksï i jurhiatikuecha engaksï xáni no sési jánhaskuarheni jaka, xarhatasïnga eskachi “últimu jurhiatikuechani jimbo” irekaxaka ka eska mándani jurhiatikua enga nitamajka, sánderu axuterku jarhaskia jimbanhi parhakpini (2 Tim. 3:1). Nájkiruka ísïka, jamberichi ióni erokuarhikia eska kumplirikuarhiaka ambe enga Jeoba aiatspika ka eskachi sánhani arhiaka sánderu problemechani jatsiani. Jimajkani, ¿nanichi uá exentani ambe engajtsïni sési pʼikuastantaaka?

2, 3. a) ¿Ambechi mítiski Abakukiri ambe? b) ¿Andichisï exea libru de Habacuc?

2 Parachi exentani mókuntskua, ju je exeni libru de Habacuc. Bibliajtsïni no uánikua ambe aiangusïndi i profeteri ambe. Jamberi imeri nombri arhikuekajti “Uékperakua jingoni kamanharhini”. I ambe uáti eskachi tsimani ambe eranhaskaaka. Ma ambe, eskajtsïni Jeoba kamanharhisïnga parajtsïni uinhaperantani, ka máteru ambe, imeri marhuarichani engaksï uinhamu jupikuarhijka Jeobani ka mintsinharhinksï. Libru de Habacuc, libru máesti engajtsïni uinhaperantajka. Profeta kómarhispti Tata Diosïni ka ambarhati kurhamarhikuechani úkuaspti. Jeoba mókukuantaspti ka úspti eska karapiringa ambe engaksï xáni uandontskuarhipka, jimboka mítispka eskajtsïni marhuachipiringa (Hab. 2:2).

3 Biblia ima ambejkusï arhijti ambe enga Abakuki ka Jeoba uandontskuarhipka, jiáni enga profeta xáni uandanhiani japka. Libru de Habacuc, ístu partisti Tata Diosïri Karakateri ‘enga ióntki karanhaka’ ka i ambe úsïndi eskachi “tekantskua jatsiaka ka uinhapini korhokanchi [o pʼikuarherani] ka ísï ambakiti ambe erokanchi” (Rom. 15:4). I librujtsïni tsimani ambe jimbo marhuachisïndi. Primeru, jorhendasïndijtsïni ambe enga arhikuekajka Jeobani mintsikani. Segundu, asegurarichisïndijtsïni eska nájkirukachi problemechani jatsiauaka ka kómu nitamani jarhani, uákachi seguirini jarhani sési pʼikuarherani. Ini tsimani ambe miáparini, ju je exeni libru de Habacuc.

JU JE JEOBANI KÓMARHINI

4. ¿Andisï xáni uandanhiani japi Abakuki?

4 (Arhinta je Habacuc 1:2, 3). Abakuki jiánisï irekaspti enga kánikua úkua jukapka. Kánikua kómu pʼikuarheraxapti jimbokaksï iáminduecha no sési úrispka ka no sésiksï kámpini. ¿Káni nóteru japirinia no sési jásï ambe? ¿Andisï Jeoba no ma ambe úni japi? I profeta imani ambejkusï exendi enga no sési kámberanhenga ka no jurhimbitku jánhani ka mismu israelitechesptiksï engaksï ini ambe uénga. Profeta ísï pʼikuarherasïrendi enajki jandiajku japi. Imani jurhiatikuecha jimbo enga xáni no sési jánhaskuarhepka, kómarhispti Tata Diosïni eska úpiringa ambe ma. Jamberi uénapti eratsini eska Jeoba no exexapka ambe enga úkuarhini japka ka eska jukari ióndaxapka úni ambe ma. ¿Ménisïchi niáraski ísï pʼikuarherani eska i ambakiti Tata Diosïri marhuari?

5. ¿Ambejtsïni jorhendasïni libru de Habacuc? (Exe je fotuni enga uénakuarhu jaka).

5 ¿Abakuki jurajkuspia Jeobani mintsinharhini ka ambe enga eiatspipka? Nómbe. Enga ísï eiangukuarhipka Jeobani imeri problemechani ka ambe enga xáni uandanhiatenga ka no máteru kʼuiripuni, xarhataspti eska útasï mintsikaxapka Jeobani. Ísïspti eska kánikua uandanhiaxapka jimboka no kurhangusïrenga andisï Tata Diosï no ma ambe úni japi ka jurajkuni eska no sési nitamakuarhipiringa. Enga Jeoba úpka eska Abakuki karapiringa ambe enga xáni uandanhiatenga, ambakiti ambejtsïni jorhendasïndi: eskachi no jatsiska para chéni aianguni ambe engajtsïni uandanhiatajka o engachi dudarijka ambe ma. Sánderu sési, Tata Diosïjtsïni arhisïndi eskachi aiangukuarhiaka iámindu ambe (Sal. 50:15; 62:8). Proverbios 3:5 arini ambakiti konsejujtsïni íntskusïndi: “Mintsika Jeobani iámu chíti mintsitani jingoni, ka asï mintsika chíti eratsikuani”. Seguru eska Abakuki mítipka ini karakatani ka úni ambe enga arhijka.

6. ¿Andisï jukaparhakue kómarhikua?

6 Abakuki mintsikasïrendi Jeobani enga imeri Amiguepka ka Táti. Jimbosï Abakuki uénapti kómarhini. Enbesi de mintsikani ambe enga ima eratsienga ka jurajkuni eska xáni uandanhiani no sési úkupiringa, aianguspti na enga pʼikuarherani japka ka ambe enga uandanhiatenga. Ísï úparini ambakiti ejemplujtsïni ma xarhatachesti. Jeoba enga kurhauajka juchari kómarhikuechani, uékasïndi eskachi xarhatakuaka na engachi xáni mintsikajka aianguparini ambe engajtsïni uandanhiatajka (Sal. 65:2). Engachi ísï úska, pʼikuarheraakachi na engajtsïni uékperakua jingoni kamanharhiaka enga mókuantauaka juchari kómarhikuechani ka engajtsïni jarhuataaka (Sal. 73:23, 24). Jarhuatatijtsïni ísï exeni ambe ma eska ima na exejka, no arhiparini ambe engajtsïni uandanhiatani jauaka. Mintsita jingoni kómarhini Jeobani, jindesti ma ambe engachi xarhatajka na engachi xáni mintsikajka.

JU JE KURHAJCHANI JEOBANI

7. ¿Néna exespi Jeoba enga Abakuki iámu ambe eiangukuarhipka?

7 (Arhinta je Habacuc 1:5-7). Abakuki Jeobani jurajkukuspti iámu ambe enga uandanhiatenga. Peru jamberi kurhamarhikuarhipti na exepirini Jeoba imani ambe. Komu Jeoba ísïka eska táti ma enga kurhangukuajka imeri uájpechani ka pʼikuarherani na engaksï ima pʼikuarherajka, no xukaspti profetani enga iámindu ambe eiangukuarhipka. Tata Diosï mítispti eska ima ambe xarhataspka na enga xáni uétarhinchani japka Abakuki jarhuajperata. Peru Jeoba arhispti ambe engaksï úkuarhinchapiringa judiuecha no ióni jimbo. Jamberi Jeoba Abakukini orheta aiangupti eska kʼamajkuapiringa ima kʼuiripu no sési úrini.

8. ¿Andisï ísku pakatapi Abakukini ambe enga Jeoba arhipka?

8 Jeoba arhispti Abakukini eska listu jarhaspka para úni ambe ma. No ióni jimbo, kastigariuapirindi imani kʼuiripuechani engaksï no sési úripka ka no sési kámpini. Enga Jeoba uandapka “chári jurhiatikuecha jimbo”, arhikuekaxapti eska juisiu profeteri jurhiatikuecha jimbo janopiringa ka engaksï xáni ima tiempuni irekani japka. Peru ¿i ambespi enga profeta erokuarhini japka? Nómbe. Ambe enga Jeoba uandapka, úpirindi eska iámu Juda no sési jánhaskuarhepiringa. Kaldeuecha o babiloniuecha, kánikuaksï no sési kámpisïrendi ka no sésiksï úriini, sánderu eska ireta Israeli enga mítiapka Jeobaeri juramukuechani, ¿andisï Jeoba nasionini ma úrapirini enga no marhuakuenga ka no sési úriini para imeri iretani kastigarini? Engachi jucha kurhaapiringa ini mókuntskuani, ¿nénachi exepirini?

9. ¿Náki kurhamarhikuechani uáspi Abakuki?

9 (Arhinta je Habacuc 1:12-14, 17). Abakuki kurhanguspti eska Jeoba Babiloniani úrapiringa para no sési úrichani kastigariuani, peru i ambe ísku pakataspti. Nájkiruka ísïpka, kaxumbikua jingoni arhispti Jeobani eska seguirixapka imeri “Kʼerenda” máeni (Deut. 32:4; Is. 26:4). Abakuki seguirixapti tekantskua jingoni mintsikani eska Jeoba uékpesïnga ka sési kámpini. I ambe úspti eska ménderu kómarhipiringa Jeobani ka kurhamarhini: ¿Andisï jurajkuni japi eska sánderu no sési jánhaskuarhepiringa Juda? ¿Andisï no ma ambe úni japi? Enga ima jindeka enga iámindu ambe újka úni, ¿andisï jurajkuni japi eska japiringa sánderu kómu nitamakua? ¿Andisï no ma ambe uandeni ka jurajkuni eska seguiripiringa jarhani no sési jásï ambe? Úspti ini ambe kurhamarhini jimboka Tata Diosï ‘Pímbinhasïska’ ka imeri éskuechaksï ‘xáni pímbinharhani enga no újka exeni ambe enga no sési jaka’.

10. Májkueni eska Abakuki, ¿juchajtuchi ambe úpirini úkuarhinchani?

10 Jamberichi ménisï ísï pʼikuarherajka eska Abakuki. Kurhaasïngachi ambe engajtsïni Jeoba arhijka. Mintsinharhisïngachi ka arhintasïngachi ka estudiarini imeri Karakatani ka i ambejtsïni erokuarhikua ma íntskusïndi. Jeobaeri kúnguarhikua jimbochi jorhenguarhisïnga ambe engajtsïni ima aiachejka. Peru nájkirukachi iámindu i ambe újka, jamberichi kurhamarhikuarhijka: “¿Na jatinchi nóteru kómu nitamakurhiaia?”. Ju je exeni ambe enga úpka Abakuki ka ambe engachi uáka jorhenguarhini.

JU JE EROKUARHINI ESKA JEOBA UÁKA AMBE MA

11. Enga Abakuki na uandontskuarhipkia Jeoba jingoni, ¿ambe erakuspi úni?

11 (Arhinta je Habacuc 2:1). Enga Abakuki Jeoba jingoni uandontskuarhipka, úspti eska sési pʼikuarherantapiringa. Jimbosï seguirini japti erokuarhini mintsikaparini eska Jeoba úpiringa ambe ma. Mintsinharhikua enga Abakuki xarhatani japka, no jindespti para ma ratitu, jimboka sánderu orhepani ménderu uandaspka eska “tekantskua jingoni erokuarhixa[pka] jurhiatikua” enga xáni no sési jánhaskuarhepiringa (Hab. 3:16). Máteru ambakiti Tata Diosïri marhuarichajtuksï májkueni tekantaspti ka mintsikani. Imecheri ejemplu úsïndi eskachi juchajtu no kuatantaaka ka seguirini jarhani erokuarhini eska Jeoba uáka ambe ma (Miq. 7:7; Sant. 5:7, 8).

12. ¿Ambechi jorhenguarhisïni ambe enga Abakuki úpka?

12 ¿Ambechi jorhenguarhisïni ambe enga Abakuki úpka? Primeru, eskachi jatsiska para méntkisï kómarhini Jeobani, no arhiparini ambe uéjkichi nitamanchani jarhani. Segundu, eskachi jatsiska para kurhajchani ambe engajtsïni arhijka imeri Karakatarhu ka imeri kúnguarhikua jimbo. Ka últimu, eskachi jatsiska para tekantskua jingoni erokuarhini eska ima uáka ambe ma, mintsikaparini eska kénditaaka kómu nitamakuani jiáni enga tiempueuaka. Engachi úska iámindu i ambe eska Abakuki, ístuchi uáka sési pʼikuarherani ka i ambejtsïni jarhuataati aguantarini. Ambe engachi erokuarhini jaka uáti eskachi sánderu tekantstiuaka ka i ambejtsïni jarhuataati sési pʼikuarherani nájkirukachi problemechani jatsiauaka. Ambe engachi erokuarhini jaka, jarhuatatijtsïni mintsikani eska juchari Táti auandarhu anapu uáka ambe ma (Rom. 12:12).

13. ¿Jeoba ambe asegurarikuspi Abakukini?

13 (Arhinta je Habacuc 2:3). Seguru eska Jeoba sési exepka enga Abakuki erokuarhipka eska Jeoba úpiringa ambe ma. Tata Diosï enga iámindu ambe újka úni, sési mítitixapti na enga xáni no sési nitamanchani japka Abakuki. Ísï jimbo, sési pʼikuastantaspti enga uékperakua jingoni arhipka eska mókukuantapiringa imeri kurhamarhikuechani. No ióni jimbo nóteru uandanhiani japirindia. Ísïspti enajki arhini japi: “Tekaanta ka mintsikarini. Nájkiruka ísï xarharaaka enajkini ióndaa, mókuchentaakakini”. Jeoba miátantaspti eska exerixapkia na enga jatini kumpliripiringa ambe enga aiatspipka ka arhispti eska seguiripiringa erokuarhini. Ka profeta niárapirindi exeni eska inde ambe kumplirikuarhipiringa.

¿Andichisï uéjki sánderu sési marhuakuni Jeobani? (Exe je párrafu 14).

14. ¿Ambechi jatsiski para úni engachi no sési nitamakuarheni jauaka?

14 Engachi tekantskua jingoni erokuarhiska ka úni ambe engajtsïni Jeoba arhijka, sésichi pʼikuarheraaka nájkirukachi no sési nitamakuarheni jauaka. Jesusi uandaspti eskachi no uandanhiani jauaka imani ambe jimbo engajtsïni Tata Diosï nótki eianguni jaka káni úkuarhia ambe ma (Uku. 1:7). Ju je mintsikani eska Jeoba mítitixakaia káni sánderu sésiua para úni ambe ma. Ísï jimbo, ju je no kuatantani ka erokuarhini jarhani kaxumbikua jingoni, mintsinharhikua ka tekantskua jingoni. Enga jamberi ísï úkuarhiaka, ju je sési aprobecharini tiempuni para sánderu sési marhuakuni Jeobani (Mar. 13:35-37; Gal. 6:9).

JEOBA TSÍPIKUA ÍNTSAUATI IMECHANI ENGAKSÏ MINTSIKAJKA

15, 16. a) ¿Náki aiatsperakuechaksï jarhaski libru de Habacuc jimbo engaksï jukaparhakueka? b) ¿Ambechi jorhenguarhisïni ini aiatsperakuecha jimbo?

15 Tata Diosï aiatspesti eska ima enga jurhimbitku jámajka irekaaka jimboka jakajkuska imani ka eskaksï echerirhu iáminduecha mítiaka Jeobaeri tʼíntskua (Hab. 2:4, 14). Ísïsti, Tata Diosï íntsauati tsípikua para méntkisï imechani engaksï tekaantstiika ka mintsikanksï imani.

16 Ju je eratsintani aiatsperakuani enga Habacuc 2:4 jaka. Para apostuli Pablu, xáni jukaparhakuespti i karakata enga tanimu xanhari úrapka imeri kartecharhu (Rom. 1:17; Gal. 3:11; Ebr. 10:38). Engachi jakajkuska ka mintsikani Tata Diosïni, irekaakachi para exeni na engaksï kumplirikuarhiaka i aiatsperakuecha na uéjkichi no sési ambe nitamakuarhini. Jeobajtsïni arhisïndi eskachi imani ambe eratsini jauaka ambe enga sánderu orhepani úkuarhiaka, ka no ambe engachi iáiasï no sési nitamakuarhini jaka.

17. ¿Ambejtsïni asegurarichisïni libru de Habacuc?

17 Libru de Habacuc, ambakiti ambejtsïni jorhendasïndi iáminduechani engachi ini últimu jurhiatikuecha jimbo irekani jaka. Jeoba aiakusïndi íntskuni tsípikua iámindu imani kʼuiripu jurhimbitini enga mintsikajka imani. Ísï jimbo, ju je sánderu jakajkuni ka mintsikani Tata Diosïni, no arhiparini náki problemechani ka uandanhiatechanchi jatsiasïni. Ambe enga Jeoba arhipka Abakukini, asegurarichisïndijtsïni eska juchantsïni jingoni jauaka ka eskajtsïni salbariuaka. Uékperakua jingontsïni arhisïndi eskachi mintsinharhiaka ka tekantskua jingoni erokuarhini imani jurhiatikua enga imeri Reinu juramuaka iámu parhakpinirhu. Jiájkani, Echerirhuksï jauati kʼuiripuecha engaksï tsípikua ka pínandikua jingoni irekaaka engaksï imantku kómarhiaka (Mat. 5:5, TNM; Ebr. 10:36-39).

JU JE MINTSINHARHINI JEOBANI TSÍPIKUA JINGONI

18. ¿Néna jarhuataspi Abakukini ambe enga Jeoba arhipka?

18 (Arhinta je Habacuc 3:16-19). Ambe enga Jeoba arhipka Abakukini kánikua jarhuataspti. Ima eratsintaspti na enga Jeoba antesi xáni kʼéri ambe úpka imeri ireta jimbo ka inde ambe jarhuataspti para sánderu mintsinharhini. Nájkiruka mítipka eska seguirini japiringa sufririni ma tiempu, seguru jarhaspti eska no ióni jimbo Jeoba úpiringa ambe ma. ¡I ambe kánikua uinhaperantaspti! Ambe enga Abakuki uénani jámani kurhanguarhipka, úspti eska kánikua mintsikapiringa eska Jeoba jatsiska uinhapikua para salbarpini. Ambe enga karapka mintsinharhikueri ambe, jindesti ma ambe enga sánderu mítikateka Bibliarhu. Máru jorhenatichaksï uandasïndi eska bersikulu 18 arhikuekasïnga eska Abakuki tsanguarapiringa ka uantsïkuarhini xáni tsípini imeri Tata Diosïni jimbo. ¿A no eskajtsïni imeri ejemplu ambakiti ambe jorhendasïnga? Jeobajtsïni seguirixati ambakiti ambe aiachini ka asegurarichisïndijtsïni eska úxaka iámindu ambe enga xáni uétarhijka para kumplirini.

19. ¿Ambechi jatsiski para úni parachi májkueni uinhaperanhantani eska Abakuki?

19 Ísïsti, ima ambe enga libru de Habacuc arhijka kánikua jukaparhakuesti: jatsiskachi para Jeobani mintsikani (Hab. 2:4). ¿Ambejtsïni jarhuataa seguirini jarhani mintsikani? Sánderu ambakiti pájperakua ma jatsini Jeoba jingoni. Para i ambe jimbo, tanimu ambechi jatsiska para úni. Primeru, someni kómarhini Tata Diosïni ka eianguni ambe engajtsïni xáni uandanhiatajka. Segundu, jingontku jarhani ambe engajtsïni xáni arhijka imeri Karakata jimbo ka jarhuajperata engajtsïni íntskujka imeri organisasioni jimbo. Ka terseru, tekantskua ka mintsinharhikua jingoni erokuarhini eska ima uáka ambe ma. Inde ambesï úpti Abakuki. Nájkiruka imeri librurhu uénani jámani puru no sési pʼikuarherakueri ambe karapka, últimu karaspti eska tsípixapka ka mintsikani Tata Diosïni. Ju je májkueni úni eska ima ka ísïchi pʼikuarheraka eskajtsïni Jeoba ísï kamanharhisïnga komu táti ma. Ka i ambe jindesti engajtsïni sánderu sési uinhaperantaaka ini parhakpini jimbo enga xáni no sési jánhaskuarheni jaka.