1-3. (a) Lelaa di nlama tehe maliga ma Bibel? Ti hihéga. (Béñge bititii bi bibôdle.) (b) Mambe mambadga di ga timbhe munu yigil ini?

BÔT ba gwé lem i timbis gwom ba nsomb. Minyiña mi nuñda le i ngandak biloñ, bôt ba mbéna timbis gwom ba nsomb bisabe bikeñi, bebee le gwom bôô i ngii mbôgôl. Inyu gwom ba nsomb ni njel internet, bôt ba mbéna timbis iloo gwom baa i ngii jôm. Hala a yé a bôña inyule i yé i pam le i yom ba nsomb i nkiha bé ni yom ba gwéhék, le i yé ñôbak, tole i nlémél bé bo. Jon ba mbat le ba héñha yom i, tole ba timbhe bo moni nwap.

² Tolakii di nla timbis gwom di nsomb, di ga gwés bé timbis, tole “nuñul”, “bañga yi” i Bibel di ‘nsomb.’ (Añ Bingéngén 23:23; 1 Timôtéô 2:4) Kiki di bi tehe i yigil i bi tagbe, i yi maliga i bi yoñ bés ngandak ngéda. U héya hala, i bé béda le di tjôô bôlô i i bé le i ti bés ngandak moni, di bi lama yak yémbél mahéñha ikété maada més ni bôt bape, di héñha mahoñol di bééna ni maboñok més, di tjôô bilem bi loñ bi bi bé kiha bé ni Bitilna. Ndi, ndamba di bi saa inyu kôs maliga, i ta bé yom i bisu bi bisai di bi kôs.

 ³ I jam li li nhôñlaha bés ngén i mut nyuñga Yésu a kééne bôt ba ngéda yé. A bi kal le mut nyuñga nu a bé yéñ perl, a tehe bañ tik perl yada, a ke a nuñul gwom gwé gwobisôna inyu somb i i bé tik. Hala nyen maliga inyu Ane Djob ma yé i mis ma bôt ba nléba mo. Ñ, perl i i bé lôôha ba tik i mis mé le, a bi “pala nuñul” gwom gwobisôna a bééna inyu somb yo. (Matéô 13:45, 46, MN.) Yak bés di bi nôgda nlélém jam ngéda ba tip niiga bés maliga, ma bé lôôha ba diye i mis més le, di bé bebee i pala boñ bisesema bi bé béda inyu kôs mo. Ntel ngéda wonsôna maliga m’a ba diye i mis més, di ga ‘nuñul bé mo’ kekikel. Ngoo le, bagwélél ba Djob bahogi ba bi nimis litehge ba bé ba gwé inyu mahee ma maliga​—kayéle ba nuñul yak mo. Hala a pémlak bañ bés kekikel! Inyu unda le di ndiihe maliga bañga lidiihege, ni le di ga nuñul mo kekikel, di nlama yoñ yihe ni mana mabéhna ma Bibel le di ‘ke ni bisu i kil ikété maliga.’ (Añ 3 Yôhanes 2-4.) I hiumul ikété maliga i mbat le di niñ inoñnaga ni maliga​—hala wee le ma ba jam li bisu i niñ yés, di ban-ga ki maboñok ma ma nkiha ni mo. Di wan mana mambadga: Inyuki ni lelaa bôt bahogi ba yé le ba “nuñul” maliga? Lelaa di nla tjél boñ hihôha hi? Lelaa di nla lédés makidik més i ‘ke ni bisu i kil ikété maliga’?   

4. I hiai bisu, inyuki bôt bahogi ba bi “nuñul” maliga?

⁴ I hiai bisu, bôt bahogi ba ba bi leege maliga tole biniigana bi Yésu ba bi ke bé ni bisu i kil maliga. Kiki hihéga, mbus le Yésu a boñ hélha jam inyu jés limut li bôt, limut li, li bi noñ nye ii pes Lom Galiléa. Nyoo, Yésu a bi kal jam li li bi hélés bo: “Hababé le ni nje minsôn mi Man mut, ni nyo ki matjél mé, wee ni gwé bé niñ ikété nan.” Iloole ba bat Yésu le a toñol yom a bé sômbôl kal, bibuk gwé bi bi yilna bo ngok baagene, ba kal nye le: “Lipôdôl lini li yé nledek [li mbaabana]; njee a nla nok [nihbe] jo?” Sôk bi sôk, “ngandak yé banigil i timbil mbus, ba hiôm ha bé lôñni nye.”​—Yôhanes 6:53-66.

5, 6. (a) I len ini, inyuki ngandak i bi téñbe bé ni maliga? (b) Lelaa mut a nla tjôô maliga ndék ni ndék?

⁵ Ngoo le, bôt bahogi i len ini ba bi nwaa kil ikété maliga. Lôk kéé ihogi i bi baage inyule ntôñ u bi lona mahéñha i nokna i ngim minlôñ i Bibel, tole inyule nhôôlak mankéé wada u bi boñ tole u bi kal ngim jam i bi babaa bo. Bape ba bi unup inyu maéba ma Bibel ba bi kôs, tole ba bi tjôô maliga inyule ba bé nôgla bé ni ngim mankéé ipe. Bape ki ba bi kahal añ biniigana bi bôt ba matjañg, ni bi bôt bape ba ba nkolba biniigana gwés. Lisuk li bi ba le, bahogi ikété yap ba bi bôdôl ‘ke haa’ ni Yéhôva, yak ni likoda jé. (Lôk Héber 3:12-14) Kinje loñge jam ibale ba tééda hémle yap ni bôdôl ipañ Yésu, kiki ñôma Pétrô a boñ! Ngéda Yésu a bat baôma bé kii ba bé bem inyu ke, Pétrô a timbhe kunda yada le: “A Nwet, d’a ke yak njee? Wen u gwé bibañga bi niñ boga.”​—Yôhanes 6:67-69.

⁶ Bape ba bi nyodi maliga ndék ni ndék, bebek ibabé i yi yom i bé pémél bo. Ha ngéda i, mut a nwas maliga ndék ni ndék a mpôôna môñgô u u bak i ngwañ lép, di u kahal ke mbeñel  ni mbeñel i ñem lép. Bibel i nkobol mahéñha di mboñ ha ngéda i le, di ‘nke haa ni hémle.’ (Lôk Héber 2:1) Maselna ni nwet a nkôôba tjôô maliga, mut a nke haa ni hémle ndék ni ndék, a nkôôba bé. Ndi maada mé ni Yéhôva ma nkahal sôs ngui, mbus a nla nimis mo hies. Lelaa di nla keñgle nya jam i?

7. Kii i yé jam li bisu li li ga hôla bés i tjél nuñul maliga?

⁷ Inyu kil maliga, di nlama neebe mam momasôna Yéhôva a nkal ni nôgôl mo. Maliga ma nlama ba jam li bisu i niñ yés, di niñik ki inoñnaga ni matiñ ma Bibel. Mu kii a bé soohe Yéhôva, Kiñe David a kal le: “M’a hiumul mu maliga moñ.” (Tjémbi 86:11) David a bi yoñ makidik ma ngui. Yak bés di nlama yoñ makidik ma ngui i ke ni bisu i kil maliga ma Djob. Ibale hala bé, di nla bôdôl bana mahoñol mape inyu ndamba di bi mpémés inyu somb maliga, kayéle bebek di kahal yéñ le ba timbis bés i yom di bi saa. Maselna ni hala, di ntibil kôbda maliga momasôna. Di nyi le bés bé bon di nlama pohol mambe maliga di nlama neebe tole ma di neebe bé. Ñ, di nlama toi kil ikété “maliga momasôna.” (Yôhanes 16:13) Di ôt pék i ngii mam matan di bi saa inyu maliga. Inyule i bigda mam ma, i ga lédés makidik di bi yoñ, le di ga yoba bé i témbna to pes gwom di bi neebe i nimis inyu maliga.​—Matéô 6:19.

8. Lelaa ligwéélak libe li ngéda li nla boñ le ndék ni ndék kristen i nyodi i njel maliga? Ti hihéga.

⁸ Ngéda. Inyu boñ le di ke bañ haa ni maliga, di nlama tibil gwélél ngéda yés. Ibale di yoñ bé yihe, di nla bôdôl tégbaha ngandak ngéda i mintuk, i sendi mu internet, tole i béñge nkuu biliñgeliñge. Tolakii mam ma ma ta bé mabe, ngéda di ntégbaha mu mam ma, i nla bôdôl hubus ngéda di bak le di lôôs i yigil Bibel yés bésbomede, ni i mam ma mbuu mape. Di yoñ hihéga i jam li bi pémél mankéé wés Emma. * Ngéda a bé mañge wanda, a bé lôôha bet i hosi. Hiki ngéda pôla i bé nene, a bé ke i kis hosi. I mbus ha kiññem yé i bi bôdôl kéés nye inyu ngéda a bé tégbaha mu ntuk u. A bi lona mahéñha, hala a boñ nye le a bi pam i bii mintuk homa mi nlama bane. Ndémbél i Cory Wells i bi ti nye makénd, nu a bé nkis hosi nunkeñi. * I len ini, Emma a nkon maséé i tégbaha libim li ngéda a gwé ni lôk kéé yé i mbuu, ni mawanda mé minson mi Ane. A nôgda le a yé bebee ni Yéhôva, a niñik ikété nsañ inyule a nyi le a ngwélél ngéda yé ni pék.

9. Lelaa njômbi nkus i bi kéñ bôt bahogi i noñ mam ma mbuu?

⁹ Nkus. Ibale di ngwés ke ni bisu i kil ikété maliga, di nlama nwas nkus i homa wé. Ngéda di bi nigil maliga, mam ma mbuu mon ma bé bôk, ndi nkus u noñok. Di bé maséé i suhus likala jés li niñ inyu kil maliga. Ndi mu kii ngéda i ntagbe, di nla bôdôl tehe bôt bape ba nsomb bitéléfôn ni bitafel bi mondo, tole ba gwé bigwel moo bipe. Di yé le di nôgda wengoñle di yé nimis yom. I nla pam le gwom di gwé bi kola ha bé bés, kayéle di kahal yéñ  i bok nkus, di biak mam ma mbuu i mbus. Liboñok li, li nhôñlaha bés Démas. Gwéha yé inyu “mam ma hisi hini” i bi tinde nye i tjôô nson a bé gwel ni ñôma Paul. (2 Timôtéô 4:10) Inyuki Démas a bi tjôô Paul? Bibel i timbhe bé mbadga i. Ndi i nla ba le, a bi kahal gwés nkus iloo mam ma mbuu, tole a bé ha bé bebee i boñ bisesema inyu sal ni Paul. Di gwé yaga bé ngôñ le i gwéha di bééna inyu njômbi nkus i témb i tuge, kayéle i yémbél gwéha yés inyu maliga.

10. Inyu ke ni bisu i kil maliga, di nlama yémbél kii?

¹⁰ Maada més ni bôt bape. Inyu ke ni bisu i kil maliga, di nlama bé nwas le woñi bôt u yémbél bés. Ngéda di bi bôdôl hiumul maliga, maada més ni bôt ba ba ta bé Mbôgi Yéhôva ni ba lihaa jés ma bi héñha. Bôt bahogi ikété mawanda més ni bôt bés ba lihaa ba bé neebe le di nigil, ndi bape ba kolbaga bés. (1 Pétrô 4:4) Tolakii di nliya i bana maada malam ni bôt bés ba lihaa, yak ni i unda bo loñgeñem, di nlama yoñ yihe le di bôk bañ matiñ ma Djob inyu lémél bo. Di ga ke ni bisu i tééda maada malam ni bo. Ndi kiki kaat 1 Korintô 15:33 i mbéhe bés, di nlama ndik ba mawanda ni ba ba ngwés Yéhôva.

11. Lelaa di nla keñgle maboñok Bibel i nsôña?

¹¹ Mahoñol ni maboñok mabe. Bôt bobasôna ba ba nhiôm maliga, ba nlama ba bapubhaga. (Yésaya 35:8; añ 1 Pétrô 1:14-16.) Ngéda di bi jôp maliga, bés bobasôna di bé lama boñ mahéñha inyu niñ inoñnaga ni matiñ ma téé sép ma Bibel. Bahogi ikété yés, ba bi boñ mahéñha makeñi kiyaga. To kii leñek, di héñhaga bañ libak jés li pubhaga ni li nyega li nkoñ isi. Lelaa di nla keñgle maboñok mabe? Di hoñol ndamba keñi Yéhôva a bi saa inyu pubus bés​—hala wee tik matjél ma Man wé, Yésu Kristô. (1 Pétrô 1:18, 19) Inyu tééda libak jés li pubhaga bisu bi Yéhôva, di nlama bé hôya mahee ma sesema i Yésu le binoñ.

12, 13. (a) Inyuki i nlôôha ba mahee i tééda nlélém litehge li mam li Yéhôva inyu mangand? (b) Kii di ga tehe?

¹² Bilem bi loñ ni maboñok bi bi nlémél bé Nyambe. Bôt bés ba lihaa, solôñ i bôlô, ni mawanda més ma suklu ba nla yéñ tinde bés i yoñ ngaba mangand map. Lelaa di nla kolba biliya gwap i tinde bés i yoñ ngaba bilem ni mangand ma ma nlémél bé Yéhôva? Di nla pam i boñ hala, ngéda di ntééda nlélém litehge li mam li Yéhôva inyu maboñok ma. I tiimba nigil mam bikaat gwés bi mpôdôl inyu mangand ma, ni hee ma nlôl i nla bane bés nseñ. Ngéda di mbigda manjom ma Bibel ma ma ntinde bés i tjél yoñ ngaba mu mintén mi mangand mi, di yé nkwoog nkaa le di yé hiumul i njel i “nlémél Nwet.” (Efésô 5:10) I bôdôl Yéhôva ni lipôdôl jé li maliga ñem, li ga sôñ bés ni “woñi bôt.”​—Bingéngén 29:25.

¹³ I kil i njel maliga, i yé jam li hiki kel, di gwé ki ngôñ i noñ i njel i mba ni mba. Lelaa di nla lédés makidik més i ke ni bisu i hiumul i njel maliga? Di béñge mam maa.

14. (a) Lelaa i ke ni bisu i somb maliga i nlédés makidik di yoñ le di ga nuñul bé mo kekikel? (b) Inyuki pék, maéba, ni bañga yi bi yé mahee?

¹⁴ Pog, ke ni bisu i nigil tik maliga i Bañga i Nyambe, u soñda ki yo. Ñ, u  nsomb maliga ngeñ u ntjek ngéda inyu je i pes mbuu. Ni njel i, w’a ke ni bisu i diihe maliga, ni i lédés makidik u bi yoñ le u ga nuñul bé mo kekikel. U héya hala, inyu somb maliga, kaat Bingéngén 23:23 i nkal le, di nlama yak “somb pék, ni maéba ni bañga yi.” Yi yotama i nkola bé. Di nlama ki bii yo bisélél i niñ yés. Ni bañga yi, di nla tibil nok maada ma yé ikété bipôdôl bi Yéhôva gwobisôna. Pék i ntinde bés i gwélél i yi di nkôhna. Ngim mangéda, maliga ma yé ma kodol bés, ma undga bés mahéñha di nlama boñ. Di nlama pala neebe maéba ma. Inyule ma yé mahee iloo silba. ​—Bingéngén 8:10.

15. Lelaa ngôli i maliga i nsôñ bés?

¹⁵ Iba, yoñ makidik ma ngui i niñ inoñnaga ni maliga hiki kel. Téñba ngôli i maliga i bôbôk yoñ. (Efésô 6:14) Ngéda ba bé tila Bibel, ngôli i sônda tole kanda yé i bé nit bôbôk yé, i sôñôk ki gwom gwé bi kété. Ndi inyu boñ le ngôli yé i tat nye, a bé lama sude yo loñge. Ngôli i, i ta bé nsudge loñge, i nla bé nit sônda loñge. Lelaa ngôli yés i pes mbuu i nsôñ bés? Ibale di nke ni bisu i téñba maliga kiki ngôli, maliga ma Bibel m’a sôñ bés ni bipék bibe, ma hôla ki bés i yoñ makidik malam. Ngéda di yé bisu bi manoodana, maliga ma Bibel ma ga lédés makidik més i boñ loñge. Kiki sônda i bé bé le i ke i gwét ibabé yo i téñ ngôli tole kanda yé, yak bés di nlama yoñ makidik le di héya bañ, tole di hohol bañ ngôli yés i maliga kekikel. Ndi, di boñ kii yosôna di nla inyu tééda yo ntéñék i bôbôk yés, di niñik inoñnaga ni maliga. Ngôli i sônda i bé ki nseñ inyu yom ipe, i bé hôla nye i som pansoñ yé. Jam li jon li nkena bés nano i pôdôl njel ipe i i nla hôla bés i lédés makidik més i hiôm maliga.

16. Lelaa i yoñ ngaba i niiga bôt bape, i nlédés makidik més i ke ni bisu i hiumul maliga?

¹⁶ Aa, yoñ ngaba i nya i yôni nson i niiga bôt bape maliga ma Bibel. Ni njel i, u ga kôbda pansoñ i mbuu loñge, le “bañga i Nyambe.” (Efésô 6:17) Bés bobasôna di nla boñ biliya i yila bañga baniiga maliga, ba ba ‘ntibil toñol bañga i maliga ni likeñge.’ (2 Timôtéô 2:15) Mu kii di mba di ngwélél Bibel inyu hôla bôt bape i somb maliga ni i tjôô bitembee, di ga jubus bibañga bi Nyambe ikété ñem ni mahoñol més. Ni njel i nyen, di nlédés makidik més i ke ni bisu i hiumul maliga.

17. Inyuki maliga ma yé tik inyu yoñ?

¹⁷ Maliga ma yé tik likébla li nlôl ni Yéhôva. Ni i njel likébla li nyen, di nla bana jam li nlôôha diye i mis més, hala wee maada malam ni Isañ wés nungingii. Mam momasôna a ma niiga bés letee ni ngeñ ini, ma yé ndigi bibôdle! Djob a mbôn le a’ ke ni bisu i niiga bés maliga di bi somb i boga ni boga. Jon, di diihe maliga kiki di yé le di diihe tik perl. Di ke ni bisu i “somb maliga, [di] nuñul bañ mo.” Ha nyen kiki David a bé kal, ni ga yônôs mbônga nan ni bi bôn Yéhôva: “M’a hiumul mu maliga moñ.”​—Tjémbi 86:11.