1-3. 1) ¿Bix unaj k-ilik le u jaajil ku kaʼansik le Bibliaoʼ? Kete (ilawil le dibujoʼob yaan tu káajbal le xookaʼ). 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

BEJLAʼEʼ jach suuk u sutik máak baʼax ku manik. Ku tuklaʼaleʼ tiʼ jujunpʼéel luʼumileʼ kex 9% tiʼ le baʼaxoʼob ku maʼanal teʼ tiendaʼoboʼ ku suʼutuloʼob. Le ku maʼanaloʼob tiʼ Internetoʼ, ku suʼutul kex 30%. Yaan máaxeʼ ku sutik, tumen maʼ utschaj tu yichiʼ, maʼ maʼalobiʼ wa chéen maʼ taak u chʼaʼikiʼ. Le oʼolal ku kʼexkoʼob wa ku kʼáatkoʼob ka suʼutuk u taakʼinoʼob.

² Lelaʼ junpʼéel baʼax maʼ unaj k-beetik yéetel le baʼax «jaaj» ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Kéen k-man u jaajileʼ maʼ unaj k-konikiʼ (xok Proverbios 23:23; 1 Tim. 2:4). Jeʼex t-ilaj teʼ xook máanikoʼ, utiaʼal k-manik le baʼax jaajoʼ yaʼab tiempo ku bisiktoʼon. Yanoʼobeʼ kʼaʼabéetchaj u pʼatkoʼob junpʼéel meyaj maʼalob u boʼolil wa pʼektaʼaboʼob tumen u láakʼtsiloʼob wa tumen u amigoʼob. Yanoʼob xaneʼ anchaj u kʼexkoʼob bix u tuukuloʼob wa baʼax ku beetkoʼob, wa maʼ xaaneʼ tu pʼatoʼob baʼaxoʼob suukaʼan u beetkoʼob. Jeʼel baʼaxak kʼaʼabéetchaj k-beetkeʼ, le baʼaxoʼob t-pʼatoʼ mix baʼal tu tséel le bendicionoʼob k-kʼamkoʼ.

 ³ Utiaʼal u yeʼesik jach koʼoj u tojol le u Reino Diosoʼ, Jesuseʼ tʼaanaj tiʼ baʼax tu beetaj juntúul j-koonol ku máan u kaxt perlaʼob u mane. Ka tu kaxtaj junpʼéel jach koʼoj u tojoleʼ «tu séeb konaj tuláakal le baʼax yaantiʼoʼ ka tu manaj» (Mat. 13:45, 46). Toʼon xaneʼ koʼoj u tojol k-ilik le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-kanik yoʼolal u Reino Diosoʼ bey xan le uláakʼ baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ, le oʼolal k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-manikoʼ. Wa mantatsʼ koʼoj k-ilkoʼobeʼ mix bikʼin ken k-konoʼob. Baʼaleʼ jujuntúul máaxoʼob meyajtik Dioseʼ tsʼoʼok u xuʼulul u yaabiltikoʼob le jaajoʼ, le oʼolal tsʼoʼok u konikoʼob. Toʼoneʼ mix juntéen unaj k-beetik beyoʼ. Baʼaxeʼ unaj k-beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, maʼ unaj u xuʼulul k-xíimbal «tiʼ le jaajoʼ» (xok 3 Juan 2-4). Utiaʼal k-beetik lelaʼ kʼaʼabéet k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal. Teʼ xookaʼ yaan k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ: ¿Baʼax oʼolal yaan sukuʼunoʼobeʼ tsʼoʼok u konikoʼob u jaajiloʼ, yéetel bix tsʼoʼok u beetkoʼob? ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-beetik beyoʼ? ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-xíimbal «tiʼ le jaajoʼ»?

4. ¿Baʼax oʼolal tu konoʼob u jaajil jujuntúul máakoʼob teʼ yáax siglooʼ?

⁴ Teʼ yáax siglooʼ, yaan tiʼ le máaxoʼob kʼam le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesusoʼ tu pʼatoʼob. Juntéenjeakeʼ Jesuseʼ tu beetaj junpʼéel milagro utiaʼal u tséentik yaʼabkach máakoʼob. Ka sáaschaj tuláakʼ kʼiineʼ le máakoʼoboʼ binoʼob tuláakʼ juntséelil u kʼáaʼnáabil Galilea. Baʼaleʼ teʼeloʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj junpʼéel baʼal jelaʼan tu yuʼubiloʼob: «Wa maʼ ta jaantkeʼex u bakʼel u Paal máak yéetel wa maʼ ta wukʼikeʼex u kʼiʼikʼeleʼ, junpuliʼ minaʼanteʼex kuxtal». Letiʼobeʼ maʼ tu kʼáatoʼob baʼax u kʼáat u yaʼal yéetel leloʼ, baʼaxeʼ tu yaʼaloʼob: «Le kaʼansaj ku beetik le máakaʼ jach kʼaas u yuʼubaʼal, ¿máax jeʼel u páajtal u yuʼubikeʼ?». Bey túunoʼ «yaʼab tiʼ u disipuloʼobeʼ suunajoʼob tiʼ le baʼaxoʼob tu pʼatoʼob paachiloʼ, yéetel xuʼul u máanoʼob tu yéetel» (Juan 6:53-66).

5, 6. 1) ¿Baʼaxten yaan máaxoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ u jaajil? 2) Yanoʼobeʼ ¿bix úuchik u náachtaloʼob tiʼ u jaajil?

⁵ Bejlaʼa xaneʼ yaan máaxoʼobeʼ tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ u jaajil. Yanoʼobeʼ tʼóochpajoʼob yoʼolal bix jel tsoʼolik junpʼéel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ wa yoʼolal baʼax tu beetaj wa baʼax tu yaʼalaj juntúul sukuʼun. Uláakʼoʼobeʼ kʼuuxilnajoʼob tumen tsolnuʼuktaʼaboʼob wa tumen maʼ utschaj tu tʼaanoʼob bix u modos juntúul sukuʼuniʼ. Yanoʼob xaneʼ tsʼoʼok u tsʼáaikubaʼob tu tséel le apostataʼoboʼ wa tu tséel le máaxoʼob maʼ uts tu tʼaanoʼob le baʼaxoʼob k-creertikoʼ. Kex jeʼel baʼaxak beet u náachtaloʼobeʼ, u jaajileʼ letiʼob chʼaʼtukult u náachtaloʼob tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ le múuchʼuliloʼ (Heb. 3:12-14). Maas maʼalob kaʼach ka seguernak u tsʼáaik u fejoʼob tiʼ Jesús yéetel ka u kʼub u yóoloʼob tiʼ, jeʼex tu beetil Pedroeʼ. Ka tu kʼáataj Jesús tiʼ le apostoloʼob wa u kʼáatoʼob bin xanoʼ, letiʼeʼ tu séebaʼanil tu núukaj: «Yuumtsil, ¿máax yiknal jeʼel k-bineʼ? Techeʼ ka kaʼansik baʼaloʼob ku bisik máak tiʼ kuxtal minaʼan u xuul» (Juan 6:67-69).

⁶ Yanoʼob xaneʼ jujunpʼíitil úuchik u bin u náachtaloʼob tiʼ u jaajil. Le Bibliaoʼ ku ketikoʼob yéetel junpʼéel barco ku saʼatal, jujunpʼíitil u bin u náachtal tiʼ u jáal le jaʼoʼ (Heb. 2:1). Maʼ xaaneʼ maʼ u kʼáatoʼob náachtal kaʼachiʼ, baʼaleʼ xuʼul u biskubaʼob  yéetel Jéeoba jujunpʼíitil tak ka náachchajoʼob. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon beyoʼ?

7. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-konik u jaajiloʼ?

⁷ Utiaʼal k-xíimbal tu bejil le jaajoʼ unaj k-kʼamik yéetel k-beetik tuláakal le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeobaoʼ. Unaj k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal le u jaajiloʼ yéetel k-nuʼuktikba yéetel le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Juntéenjeakeʼ rey Davideʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Yaan in xíimbal teʼ maʼalob bejoʼ» (Sal. 86:11, TNM). Jeʼex letiʼeʼ unaj k-chʼaʼtuklik maʼ u xuʼulul k-xíimbal tu bejil le jaajoʼ. Wa maʼ k-beetkeʼ jeʼel u káajal k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob t-pʼataj tu yoʼolal le u jaajiloʼ ka tak joʼopʼok k-kaʼa tsʼíiboltkoʼob. Baʼaleʼ lelaʼ junpuliʼ maʼ unaj k-beetkiʼ. K-ojel maʼ tu páajtal k-yéeyik baʼax kaʼansajil jeʼel u béeytal k-kʼamik yéetel máakalmáak maʼeʼ, tumen unaj k-kʼamik «tuláakal u jaajil» (Juan 16:13). Teʼ xook máanikoʼ tʼaanajoʼon tiʼ cinco baʼaloʼob t-pʼataj utiaʼal k-kʼamik u jaajil yéetel k-tsʼáaik ichil k-kuxtal. Beoraaʼ koʼoneʼex ilik baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ k-kaʼa tsʼíiboltik le baʼaxoʼob t-pʼatoʼ (Mat. 6:19).

8. ¿Bix jeʼel k-náachtal jujunpʼíitil tiʼ u jaajileʼ? Tʼaanen tiʼ junpʼéel baʼax uchaʼan.

⁸ K-tiempo. Utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ u jaajiloʼ, unaj k-ilik bix u meyajtoʼon k-tiempo. Wa maʼ k-kanáantikbaeʼ jeʼel u káajal k-máansik yaʼab tiempo tiʼ náaysaj óolaloʼobeʼ, tiʼ baʼaxoʼob uts t-ich, k-chaʼantik televisión wa u sen meyajtoʼon Internet. Kex maʼ kʼaastakoʼobeʼ jeʼel u luʼsiktoʼon le tiempo kʼaʼabéet utiaʼal k-xakʼalxookoʼ bey xan utiaʼal k-beetik uláakʼ meyajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Emma. * Desde tu chichnileʼ uts tu yich u natʼik tsíimin. Chéen pʼel u yantal u súutukileʼ ku beetik. Baʼaleʼ joʼopʼ u chiʼichnaktal yoʼolal le bukaʼaj tiempo ku bisiktiʼoʼ, ka tu chʼaʼtuklaj u kʼexik baʼaxoʼob ku beetik. Jach áantaʼab tumen u videoil u kuxtal kiik Cory Wells, letiʼeʼ ku beetik acrobaciaʼob yóoʼ tsíimin teʼ rodeooʼ. * Bejlaʼeʼ Emmaeʼ maas yaʼab tiempo ku máansik teʼ múuchʼuliloʼ bey xan yéetel u amigoʼob yéetel u láakʼtsiloʼob ku meyajtikoʼob Jéeoba. Ku yuʼubik maas naatsʼ yanil tiʼ Jéeoba yéetel maʼ chiʼichnak u concienciaiʼ, tumen u yojel táan u meyajtiʼ maʼalob u tiempo.

9. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-tsʼíiboltik le ayikʼaliloʼoboʼ?

⁹ Ayikʼaliloʼob. Wa k-kʼáat k-seguert k-xíimbal tu bejil le jaajoʼ, unaj k-kanáantik maʼ k-bin tu paach le ayikʼaliloʼoboʼ. Ka t-kʼaj óoltaj Jéeobaeʼ t-pʼataj paachil le ayikʼaliloʼoboʼ ka t-tsʼáaj táanil k-meyajtik Jéeoba. T-pʼataj yéetel kiʼimak óolal yaʼab baʼaloʼob tu yoʼolal u jaajiloʼ. Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ, ka máan kʼiineʼ joʼopʼ k-tuklik maʼ maʼalob baʼax t-beetiʼ, tumen yaan máaxoʼobeʼ táan u manikoʼob le baʼaloʼob maas túumbentak ku jóoʼsaʼaloʼ yéetel yaan uláakʼ baʼaloʼob koʼojtak tiʼob. Wa tsʼoʼok u pʼáatal maʼ kiʼimak k-óol yéetel le baʼaxoʼob yaantoʼonoʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba utiaʼal ka xiʼikoʼon tu paach ayikʼaliloʼobeʼ. Lelaʼ ku kʼaʼajsiktoʼon le baʼax úuch tiʼ Demasoʼ.  Tumen jach tu yaabiltaj «le yóokʼol kaabaʼ», tu xúumpʼattaj apóstol Pablo (2 Tim. 4:10). Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa Demaseʼ maas tu yaabiltaj le ayikʼaliloʼoboʼ wa chéen maʼ tu yóotaj u maas xupuba utiaʼal u seguer u meyaj yéetel Pabloiʼ. Kex maʼ k-jach oojleʼ, lelaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ maʼ unaj u káajal k-kaʼa tsʼíiboltik le ayikʼaliloʼoboʼ, tumen jeʼel u beetik u xuʼulul k-yaabiltik le u jaajiloʼ.

10. Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-xíimbal tu bejil le jaajoʼ, ¿baʼax maʼ unaj k-beetkiʼ?

¹⁰ K-láakʼtsiloʼob yéetel k-amigoʼob. Utiaʼal u seguer k-xíimbal tu bejil le jaajoʼ maʼ unaj k-sajaktal yoʼolal baʼax ku yaʼalik u maasiliʼ. Ka t-kʼaj óoltaj u jaajileʼ kʼexpaj bix k-bisikba yéetel k-láakʼtsiloʼob bey xan k-amigoʼob. Yanoʼobeʼ tu kʼamoʼob baʼaxoʼob k-creertik, baʼaleʼ yanoʼobeʼ maʼatech (1 Ped. 4:4). U jaajileʼ k-ilik k-bisikba maʼalob yéetel k-láakʼtsiloʼob yéetel k-tratartikoʼob tubeel. Baʼaleʼ unaj k-kanáantik maʼ u xuʼulul k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba chéen utiaʼal k-lúubul utsil tiʼob. Yáax tiʼ Corintoiloʼob 15:33, ku yaʼalikeʼ chéen unaj k-bisikba yéetel máaxoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba.

11. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-beetik baʼaloʼob kʼaastakeʼ?

¹¹ Baʼaloʼob kʼaastak. Le máaxoʼob ku xíimbaloʼob tu bejil le jaajoʼ unaj kiliʼichoʼob (Isa. 35:8; xok 1 Pedro 1:14-16). Ka t-kanaj le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ anchaj k-kʼexik bix k-kuxtal. Yanoʼobeʼ yaʼab baʼaxoʼob tu kʼexoʼob ichil u kuxtaloʼob. Kex jeʼel baʼaxak anchaj k-pʼatkeʼ, maʼ unaj k-chaʼik u kʼaskúuntaʼal k-tuukul tumen le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ? Letiʼe k-tuukul tiʼ le baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal ka pʼáatkoʼon kiliʼichil tu táanoʼ: u kʼiʼikʼel Jesucristo, u Hijo (1 Ped. 1:18, 19). Wa maʼ u tuʼubultoʼon le baʼax tu beetaj Jesús t-oʼolaloʼ, yaan k-ilik k-pʼáatal limpioil tu táan Jéeoba.

12, 13. 1) ¿Baʼaxten unaj k-ilik le kʼiinbesajoʼob jeʼex u yilaʼaloʼob tumen Jéeobaoʼ? 2) ¿Baʼax ken k-xakʼalt beoraaʼ?

¹² Baʼaloʼob suukaʼan u beetaʼal. Maʼ xaaneʼ k-láakʼtsiloʼob, k-éet xookoʼob wa k-éet meyajoʼobeʼ jeʼel u invitartikoʼonoʼob utiaʼal wa baʼax kʼiinbesajileʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-táakpajal teʼ kʼiinbesajoʼob u pʼekmaj Jéeobaoʼ? Letiʼe k-kʼaʼajsik baʼaxten kʼaas u yilkoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼalob xan ka k-xakʼalt le publicacionoʼob utiaʼal k-ilik tuʼux u taal le kʼiinbesajoʼob ku beetaʼaloʼ. Kéen k-kʼaʼajs baʼaxten maʼatech k-táakpajal teʼ kʼiinbesajoʼobaʼ, k-maas tsʼáaik cuenta táan k-xíimbal teʼ bej uts tu tʼaan Diosoʼ (Efe. 5:10). K-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba bey xan tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sajaktal tiʼ baʼax ku yaʼalik u maasileʼ (Pro. 29:25).

¹³ Toʼoneʼ k-kʼáat xíimbal tu bejil le jaaj mantatsʼoʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-beetkeʼ? Koʼoneʼex ilik óoxpʼéel bixi.

14. 1) K-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ ¿bix jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-xíimbal tu bejil le jaajoʼ? 2) ¿Baʼaxten jach kʼaʼanaʼan le ojéelajiloʼ, le chʼaʼanuʼuktajiloʼ yéetel le tsolnuʼukoʼ?

¹⁴ Yáaxeʼ, unaj u seguer k-jóoʼsik u tiempoil utiaʼal k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ yéetel k-tuukul tiʼ le baʼax k-kanikoʼ. Wa maas k-xakʼalxookeʼ, yaan k-maas yaabiltik u jaajil yéetel yaan k-maas kanáantik maʼ k-konik. Baʼaleʼ maʼ chéen unaj k-kanik yaʼab baʼaloʼobiʼ, baʼaxeʼ unaj k-beetik baʼax k-kanik. Proverbios 23:23, ku yaʼalik ka k-man  baʼax jaaj, bey xan «ojéelajil, kaanbal yéetel le chʼaʼanuʼuktajil[oʼ]». K-manik ojéelajileʼ u kʼáat u yaʼal k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax k-kanikoʼ. Wa yaantoʼon le chʼaʼanuʼuktajiloʼ k-nupik le baʼax k-xokik yéetel le baʼax k-ojloʼ. Tsʼoʼoleʼ le u jaajiloʼ yaan kʼiineʼ ku tsolnuʼuktikoʼon, tumen ku yáantkoʼon k-il baʼax unaj k-kʼexik ichil k-kuxtal. Mantatsʼ unaj k-kʼamik le tsolnuʼuk ku tsʼaʼabaltoʼonoʼ, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ maas maʼalob tiʼ le plataoʼ (Pro. 8:10).

15. ¿Bix u kanáantkoʼon le u kʼaxnakʼil le jaajoʼ?

¹⁵ U kaʼapʼéeleʼ, kʼaʼabéet k-chʼaʼtuklik k-kuxtal jeʼex u kaʼansik le u jaajiloʼ. Bey ka k-báaʼkʼaxt t-nakʼ le u jaajil yéetel junpʼéel kʼaxnakʼoʼ (Efe. 6:14). Úuchjeakileʼ le soldadoʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob junpʼéel kʼaxnakʼ utiaʼal u jepʼik u nakʼoʼob, lelaʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ u jáan beetaʼal loob tiʼob. Baʼaleʼ kʼaʼabéet u jepʼikoʼob tubeel, wa maʼeʼ mix baʼal u biilal u tsʼáaikoʼob. Le u jaajil yaan ichil le Bibliaoʼ bey jeʼex le kʼaxnakʼoʼ. Wa k-jepʼik k-nakʼ tu yéeteleʼ, yaan u kanáantkoʼon tiʼ le kaʼansajoʼob maʼ jaajtakoʼ yéetel yaan u yáantkoʼon k-chʼaʼtukult k-beetik baʼax maʼalob. Tsʼoʼoleʼ kéen túuntaʼak k-óoleʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-lúubul. Juntúul soldadoeʼ mix juntéen ku bin baʼateʼel wa maʼ u tsʼaamaj le kʼaxnakʼoʼ. Toʼon xaneʼ mix juntéen unaj k-luʼsik u kʼaxnakʼil u jaajiloʼ mix chéen k-sáal wachʼtik utiaʼal maʼ u jepʼik k-nakʼ. Baʼaxeʼ yaan k-bisik mantatsʼ yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalik. Le kʼaxnakʼ xanoʼ ku meyaj utiaʼal u tsʼáaik u espada le soldadoʼoboʼ. Lelaʼ letiʼe uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u seguer k-xíimbal tu bejil le jaajoʼ.

16. ¿Bix u yáantkoʼon k-kaʼansik u jaajil tiʼ uláakʼ máakoʼob?

¹⁶ U yóoxpʼéeleʼ, unaj k-tsʼáaik k-óol k-kaʼans le baʼax ku yaʼalik le Biblia tiʼ u maasiloʼ. Jeʼex le soldado unaj u machik tubeel u espadaoʼ, toʼon xaneʼ unaj k-machik tubeel «u tʼaan Dios» (Efe. 6:17). Tuláakloʼon unaj k-ilik k-maas maʼalobkíintik k-kaʼansaj yéetel «[k-]tsolik tubeel u tʼaaniloʼob le jaajoʼ» (2 Tim. 2:15). Wa ku meyajtoʼon tubeel le Biblia utiaʼal k-áantik u maasil u man le u jaajil yéetel ka náachchajkoʼob tiʼ le kaʼansajoʼob maʼ jaajtakoʼ, yaan u maas pʼáatal t-tuukul yéetel t-puksiʼikʼal baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Dios. Lelaʼ jach yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-xíimbal tu bejil le jaajoʼ.

17. ¿Baʼaxten jach koʼoj a wilik le u jaajiloʼ?

¹⁷ Le u jaajiloʼ junpʼéel baʼal jach koʼoj u tojol u siimajtoʼon Jéeoba, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ. Yoʼolal le u jaajiloʼ ku páajtal k-bisikba tu yéetel, lelaʼ junpʼéel baʼal jach koʼoj k-tiaʼal. Tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok u kaʼansiktoʼon Diosoʼ chéen u káajbal, tumen letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ jeʼel u páajtal u seguer k-manik u jaajil utiaʼal mantatsʼoʼ. Le oʼolal unaj k-ilik u jaajil bey jeʼex junpʼéel perla jach koʼoj u tojoleʼ. Maʼ u xuʼulul k-manik yéetel maʼ k-konik mix bikʼin. Bey túunoʼ, jeʼex Davideʼ, yaan u béeytal k-xíimbal tu bejil u jaajil, jeʼex t-aʼalil tiʼ Jéeobaoʼ (Sal. 86:11).