Danièle mi shaap, ahn shee mi don kech aan weh mi-di hapm. Soh ih wispa tu mi: “Noh bada kaal di polees, dehn don deh ya!” Wahn veekl mi jos pul op da di hotel. Wahn fyoo minits layta, di soalja dehn ares wi. Bot tanks tu di waanin fahn Danièle, Ah mi ga taim fi gi sohn impoatant paypaz tu wahn neks brada weh mi dehdeh.

Az dehn kehr wi da di polees stayshan, Ah mi-di tink bowt how Ah mi bles fi ga wahn waif weh soh brayv ahn weh lov Jehoava an ih aaganaizayshan. Ahn dis da-mi jos wan a di taimz weh wi mi werk tugeda laik dis. Mek Ah tel yu how wi mi en op di vizit konchriz weh wi preechin werk mi deh anda ban.

Ah mi baan eena 1930 da Croix, wahn smaal tong eena di naadan paat a France. Wi famili da-mi Kyaatlik ahn wi yoostu goh da Maas evri week, ahn mi pa mi kwait aktiv eena di cherch. Bot, wen Ah mi nayli 14 yaaz oal, sohnting mi hapm weh mi mek Ah ga wahn difrent vyoo a di cherch.

Di German aami mi tek oava France joorin di sekant werl waar. Di prees yoostu inkorij wi fi sopoat di govament da Vichy, weh mi-di promoat di Nazi govament. Wi kudn bileev weh hihn yoostu preech eena ih sermon dehn. Laik wahn lata peepl da France, wi yoostu haid ahn lisn tu di BBC rayjo, weh yoostu braadkyaas di nyooz fahn di Allies, weh da-mi di ada groop a nayshanz weh mi involv eena di waar. Den di prees mi chaynj said sodn-wan an araynj wahn tanksgivin servis fi selibrayt di vikchri a di Allies eena Septemba 1944. Dis mi shak mi. Ah mi looz mi chros eena di cherch.

Noh tu lang afta di waar, mi pa mi ded. Mi oalda sista mi don marid aredi an ih mi-di liv da Belgium, soh Ah mi feel laik Ai haftu tek kayr a mi ma. Ah mi geh wahn gud jab. Mi baas ahn fi hihn son dehn da-mi staanch Kyaatlik. Ih mi luk laik Ah mi wahn ga wahn gud kareeya wid di kompni, bot Ah mi wahn soon fays wahn tes.

Mi sista Simone, hoo da-mi wahn Witnis, mi kohn vizit wi eena 1953. Shee mi yooz ih Baibl fi ekspoaz di faals teechin dehn a di Kyaatlik Cherch. Som a dehnya teechinz da-mi helfaiya, di Chriniti, ahn di imoartaliti a di soal. Fos, Ah mi aagyu wid  ahn dat ih neva mi-di yooz di Kyaatlik Baibl, bot soon Ah mi staat tu bileev dat shee mi-di teech mi di chroot. Laytaraan, shee mi bring mi sohn oal kapi a Di Wachtowa, an Ah yoostu reed dehn eena mi room da nait. Kwik-wan Ah mi rekonaiz dat dis da di chroot, bot, Ah mi frayd dat if Ah tek wahn stan fi Jehoava, Ah wuda mi looz mi jab.

Fi wahn fyoo monts, Ah mi kantinyu stodi di Baibl ahn di Wachtowa aatikl dehn pahn mi oan. Afta wahn wail Ah mi disaid fi goh da wahn Kingdom Haal. Di lov weh di bradaz ahn sistaz mi shoa reeli toch mi haat. Afta wahn ekspeeryens brada mi stodi di Baibl wid mi fi siks monts, Ah mi geh baptaiz eena Septemba 1954. Soon afta dat, mi ma ahn mi lee sista jain mi, an Ah mi onli hapi.

Ah mi ga di privilij fi aten di 1958 intanashanal kanvenshan da New York, bot sad fi seh, mi ma mi ded wahn fyoo weeks bifoa. Wen Ah mi kohn bak, Ah neva ga no famili rispansabiliti, soh Ah mi stap werk ahn staat tu painyaa. Rong da taim, Ah mi geh ingayj tu Danièle Delie, wahn painyaa sista wid wahn reel lov fi di minischri. Wi mi geh marid eena May 1959.

Danièle mi staat painyaa da Brittany, faar fahn fi shee hoamtong. Shee mi need lata korij fi preech eena da ayrya bikaaz lata di peepl weh mi liv deh da-mi schrang Kyaatlik. Ahn pahn tap a dat, ih yoostu chravl tu aala di lee vilij dehn pahn baisikl. Di too a wi mi feel di need fi werk haad eena di minischri, bikaaz wi mi feel laik di en mi deh kloas kloas. (Mach. 25:13) Shee mi wilin fi du eniting fi mek wi ku kantinyu eena di preechin werk.

Wi mi geh asain fi du serkit werk wahn fyoo dayz afta wi mi geh marid. Wi mi haftu liv wahn moa simpl laif. Di fos kangrigayshan wi mi vizit mi ga 14 poblishaz, ahn di bradaz dehn neva ga wahn plays fi mek wi stay. Soh wi put sohn machris pahn di platfaam a di Kingdom Haal ahn da rait deh wi mi sleep. Da neva di bes bed an ih neva reeli komfatabl, bot ih mi veri gud fi mi bak!

Eevn doa wi mi bizi bizi, Danièle mi ajos gud tu di serkit werk. Lata taim, tingz wuda kom op an Ah wuda haftu meet wid di eldaz, ahn shee wuda mi haftu wayt fi mi eena wi lee kaar, bot shee neva komplayn. Wi onli mi spen too yaaz eena di serkit werk, ahn joorin da taim wi mi laan how impoatant ih impoatant fi wahn kopl ga oapm an aanis kamyoonikayshan ahn werk tugeda.—Eccl. 4:9.

Eena 1962 wi mi geh invaitid tu di 37th klaas a Gilyad Skool da Brooklyn, New York. Eena dehn dayz, di koars mi laas ten monts. Di klaas mi ga 100 styoodents, an owta dat onli bowt wahn kwaata a di klaas da-mi marid koplz, soh da-mi wahn privilij fi mek wi goh da di skool tugeda. Ah stil ga gud memriz a di taim wi mi geh fi spen wid schrang spirichwal bradaz laik Frederick Franz, Ulysses Glass, an Alexander H. Macmillan.

Joorin wi chraynin, di bradaz mi inkorij wi fi laan fi tek noat a evriting. Sohntaim pahn Satideh aftanoon, wen klaasiz mi don fi di day, dehn wuda kehr wi goh toar difrent plays da New York City.  Wi mi noa dat pahn Mondeh wi wuda geh wahn tes bays pahn weh wi mi si. Moas a di taim wi wuda kom bak taiyad Satideh eevnin, bot wi toar gaid, wahn Betelait, wuda aks wi sohn rivyoo kweschan fi help wi memba di mayn point dehn fi di tes. Pahn wan a dehn Satideh wi mi waak rong di siti aal aftanoon. Wi mi gaahn da wahn observatory wehpaat wi mi laan bowt meteors ahn meteorites. Wi mi gaahn da di American Museum of Natural History, wehpaat wi mi laan di difrens bitween wahn haligeta ahn wahn krakadail. Wen wi mi reech bak da Betel, wi toar gaid aks wi, “Soh, wat da di difrens bitween wahn meteor ahn wahn meteorite?” Danièle mi soh taiyad ih tel ahn, “Wel, di meteorite dehn ga langa teet!”

Wi mi sopraiz wen wi geh asain tu di branch da France, ahn wi mi serv deh fi oava 53 yaaz. Eena 1976, Ah mi geh apointid az di koardinayta a di Branch Komiti an Ah mi geh asain fi vizit sohn konchri da Africa ahn di Middle East wehpaat wi preechin werk mi deh anda ban. Dat da how wi mi en op di goh da Gabon, wehpaa wi fays di ekspeeryens weh wi mi menshan eena di biginin. Fi bee aanis, Ai neva aalwayz feel laik Ah kwalifai fi handl aala dehndeh rispansabiliti. Bot wid Danièle wilin sopoat, Ah mi feel laik Ah kuda mi handl eni asainment.

Wi mi lov wi asainment da Betel fahn day wan. Danièle mi laan Inglish eena di faiv monts rait bifoa wi mi gaahn da Gilyad, soh shee mi geh asain fi werk eena chranslayshan, an ih mi du gud eena da asainment. Wi mi injai wi werk da Betel wahn lat, bot wi mi geh eevn moa jai wen wi spen taim wid di bradaz eena di kangrigayshan. Ah memba how wi yoostu kohn hoam pahn di Paris metro layt da nait sohntaim. Wi mi taiyad bot veri hapi bikaaz a di Baibl stodi dehn weh wi mi kandok tugeda. Bot ih mi sad wen sodn-wan, Danièle helt mi chaynj an ih kudn du az moch az ih mi waahn.

Eena 1993 di dakta mi tel ahn dat ih ga bres kyansa. Di chreetment mi inklood serjri ahn schrang keemoterapi, an ih mi reeli haad pan ahn. Fifteen yaaz layta, shee mi kech kyansa agen, ahn dis taim ih mi wos. Bot, shee mi lov ih asainment az wahn chranslayta soh moch dat ih mi gaahn bak tu werk az soon az ih mi feel beta.

Eevn doa Danièle mi sik bad, ih neva eevn mi kraas wi main fi lef Betel. Stil, wen yu liv da Betel ahn yu geh sik, dat bring wahn hoal nyoo set a chalenjiz, espeshali if adaz noh noa how sik yu sik. (Prov. 14:13) Eevn wen Danièle mi eena ih layt 70ʼs, yu kudn tel dat shee mi sik bad wen yu si ahn. Ih sweet fays ahn nachral grays mi haid how ih akchwali mi feel. Shee neva feel sari fi ihself. Insted, shee mi du evriting ih kud fi help adaz. Bays pahn fi shee oan ekspeeryens ih mi noa dat sohntaim peepl jos need sombadi fi taak tu, ahn shee mi wilin fi lisn. (Prov. 17:17) Danièle mi yooz fi shee ekspeeryens fi help an inkorij ada sistaz weh mait fays simila sichuwayshanz.

Wee mi fays sohn nyoo chalenjiz tu. Wen Danièle kudn werk ful-taim agen, shee mi luk fi ada wayz fi sopoat mi. Shee mi du wahn lat fi mek mai laif  eeziya, ahn dat mi alow mi fi kantinyu serv az di koardinayta a di Branch Komiti fi 37 yaaz. Fi egzampl, shee yoostu pripyaa evriting soh dat wi kuda mi eet lonch tugeda eena wi room ahn spen wahn lee bit a taim di rilaks tugeda evriday.—Prov. 18:22.

Danièle mi aalwayz kip wahn pazitiv atichood an ih mi lov laif. Den wi mi fain owt dat ih ga kyansa fi di terd taim. Wi mi feel laik noh mata weh wi du, wi kudn win. Di chreetment mi lef ahn soh week dat ih bayli kuda mi waak. Mai waif da-mi wahn gud chranslayta, soh ih mi hat mi haat fi si ahn soh week dat ih schrogl fi fain di werdz weh ih mi waahn yooz wen wi taak.

Eevn doa wi mi feel laik wi neva noa weh fi du, wi neva stap pray. Wi mi shoar dat Jehoava wuda neva lef wi fi sofa soh moch dat wi kyaahn bayr it. (1 Kor. 10:13) Wi aalwayz mi luk fi di help weh Jehoava provaid chroo ih Werd, chroo di bradaz ahn sistaz eena di medikal dipaatment da Betel, ahn chroo di lovin sopoat weh wi geh fahn wi spirichwal famili. Wen wi apreeshiayt aala dehnya ting weh wi geh fahn Jehoava, ih help wi fi bayr op.

Lata taim wi mi aks Jehoava fi gaidans wen ih kohn tu di kaina chreetment weh wi shuda aksep. Wan taim, wi mi lef widowt no kaina chreetment. Di dakta weh mi-di help Danièle fi 23 yaaz kudn eksplayn wai shee mi-di faynt weh afta evri keemoterapi chreetment. Hihn neva ga no ada chreetment fi chrai owt. Wi mi feel laik wi deh pahn wi oan ahn wi neva noa how tingz mi wahn werk owt. Den wahn difrent kyansa speshalis mi agree fi chreet Danièle. Wi mi feel laik Jehoava mi-di mek wahn way owt fi help wi fi deel wid aala wi woriz.

Wi mi laan fi tek wan day at a taim fi deel wid wi prablem dehn. Laik weh Jeezas mi seh, “Di chrobl weh yu ga tudeh, nof fi tudeh.” (Mach. 6:34) Wi mi chrai stay pazitiv ahn kip wi sens a hyooma, ahn dat mi help wi. Fi egzampl, wan taim wen Danièle mi gaahn fi bowt too monts widowt keemoterapi, ih mi smail ahn tel mi, “Yu noa, Ah feel beta dan eva!” (Prov. 17:22) Eevn doa ih mi-di sofa, shee mi lov fi praktis sing di nyoo Kingdom sang dehn owt lowd wid wahn schrang vais.

Shee aalwayz mi ga wahn pazitiv atichood ahn dat mi help mee fi deel wid mi oan sichuwayshan. Fi bee aanis, eena di 57 yaaz wi mi deh tugeda, shee mi tek kayr a aala mi needz. Shee neva eevn waahn shoa mi how fi frai eg! Soh wen shee mi geh soh sik dat shee kudn tek kayr a dehn ting laik how ih yoostu, Ai mi haftu laan fi wash op, fi wash kloaz, an eevn fi du wahn lee kukin. Ah mi brok sohn glaas lang di way, bot Ah mi reeli hapi fi du tingz fi shee weh mi mek shee hapi. *

Now wen Ah luk bak pahn aal weh wi mi gaahn chroo, Ah ku si di lesn dehn weh Ah laan fahn wen wi mi-di deel wid helt prablemz an oal ayj. Fos, wi shuda neva bee tu bizi fi shoa humoch wi apreeshiayt ahn cherish wi hozban er waif. Wi haftu mek di bes yoos a di taim wen wi ga di helt ahn schrent fi tek kayr a di peepl weh wi lov. (Eccl. 9:9) Sekant, wi shudn wori tu moch bowt tingz weh noh reeli impoatant. Adawaiz, wi noh mait eevn noatis aala di blesin dehn weh wi injai evriday.—Prov. 15:15.

Wen Ah luk bak pahn wi laif eena ful-taim servis, Ah noa fi shoar dat Jehoava mi bles wi moa dan wi kuda mi eva imajin. Ai agree wid weh di saamis mi seh: “Jehoava mi chreet mi wid kainis.”—Ps. 116:7.