Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

ABAHÜDAGUNI LUÁGUTI IBAGARI

Óusera láadiwa Heowá buidu

Óusera láadiwa Heowá buidu

SUN liña meha wabürüdagun woungua tidan haban chülüdügütiña, dan le tariñagunbei to eresibirubaliña gürigia woun: “Gayaraati san hagúarun houn lúrudugu?”. Málügili meha lúmagiñe wachülürün Gabón, aban ageiraü Áfürika ñein lubéi meha máhawa lan lun wapurichihan lúmagiñe lárigiñe irumu 1970.

Kei sumadi tan meha Danièle, aba tagülülühan narigeirugun: “Maguarabá houn lúrudugu, chülühaña”. Ouraméme ligía, aba hachülaagun lúrudugu tidan hagune. Ani murusun dan lárigiñe, aba wadaürǘn. Ani seremei lun tawisarunina nani weiriou lau lóufudagun, gadaanitina lun nederegerun fiu dugumedu lun aban íbiri.

Dan le wanügǘña lan tidoun hani lúrudugu áfisi, aban nasaminarun luagu aban lan abiniruni maríeiñu niña lan tuma aban würi to ganigitu ani to buiti tumadagua luma Bungiu. Anihán meha aban lídangiñe saragu wéiyaasu ñein lubéi wíchiga ídemuei wóuniwagua. Abahüdaguanéi hun ida liña lan wachülürün lidoun burí ageiraü ñein lubéi meha siñá lubéi wapurichihan kei aubei wabusenra.

NAFURENDEIRUNI INARÜNI SEREMEI LUN LUGUDEMEHABU HEOWÁ

Lidan irumu 1930 nagüriahóua, lidan aban liraüraü aüdü gíriti Croix, Faransu. Wéiriti meha híchaagun niduheñu houngua tun ligilisi katolika. Sagü meha dimaasu woudin ligilisirugun ani ídehati meha núguchi lidan ámuñegueinarügü igaburi ligilisirugu. Gama lumoun, kéiburi 14 irumu nau dan le lasuseredunbei aban katei le adügübei lun narihini biangua lan hagibu fádirigu.

Ragǘ hamuti milidaru yámanina ageiraü Faransu lidan Libiaman Wuribu Wéiriti. Dan meha líchugun wafadirin yanu, ínchaha lumutiwa lun wafalaruni lagumadihan Vichy, aban gumadimati le meha úarabei hama Nazi. Adügati meha liyanun wafadirin lun wanufudedagun saragu. Ítara kei meha amu faransuna, aganbaha hamutu meha niduheñu radiu BBC aramudaguarügü, ñéingiñe lubéi meha lichugúa ñunsu hawagu súdaragu ha háganiñu yámanina. Gama lumoun, lidan irumu 1944, sódini aba lagumeserun wafadirin úarada hama ha mínsiñehabubaña houn Nazi ani aba ladügün lun wóundarun lun wíchugun seremei lun Bungiu luagu hagañeiruña lan háganiñu yámanina. Aba taweiridun nanigi lau narihini katei le! Ábati nagumeserun eferidirei nafiñen tuagu ligilisi.

Murusun dan lárigiñe lagumuchun wuribu, aba lounwen núguchi. Maríeiharu meha Simone, to nitu ani Bélühika meha tawinwanda. Ligíati sandiguatina meha nungua mosu lan netenirun tun núguchu. Aba nadarirun aban wadagimanu lidan aban fulasu ñein lubéi tadügǘwa gamisa, filu luma katei líbeina lira. Kei meha weiri lan katoliku lan nábuti hama lisaanigu, aba nagagibudagun luma aban óuchawaguni hénrenguti murusun dan lárigiñe nagumeserun awadigimarida.

Lidan irumu 1953, ñǘbuintu Simone abisidahawa. Ábanharu meha gefentu luagu Heowá. Aba tayusurunu Bíbülia to túmaboun lun tarufuduni woun furangu iyeeni lan arufudahani luáguti máfiougati, ǘrüwañanu lan Bungiu lidan aban luma luagu móunwedaditu lan uani. Aba yebe nariñagun tun mama lan katolika Bíbülia to tayusuruboun, gama lumoun, lídanrügü murusun dan, aba níchugun fe inarüni lan le tariñagubei. Dan lárigiñe, barütu saragu tídangiñe Garüdia Awisahatu to binaduharu nun ani aba meha naliihanu lau ubebeni sagü guñoun. Lídanrügü murusun dan, aba nachoururuni darí naali lan meha inarüni. Lau sun lira, hanufudetina meha ánhana lan meha adügagua nungua gefenti luagu Heowá gayaraabei lan meha neferidiruni nuadigimari.

Sigitina aturiahoun Bíbülia tuma Garüdia Awisahatu nábuguarügü luagu fiu hati, darí nidin adamuridagua. Hingí lumutu nanigi narihini ínsiñeni le hádanbei íbirigu. Ruti aban íbiri, le meha barühalibei saragu dan lidan inarüni, aturiahani nun tídangiñeti Bíbülia luagu sisi hati ani aba nabadiseirun lidan nefu-hati, irumu 1954. Murusun dan lárigiñe, aba giñe tabadiseirun núguchu tuma namulelua, aban katei le anügübei saragu ugundani nun.

NESERIWIDUN LUN HEOWÁ LIDAN DAN DAYARÜTI AFIÑEÑU LUAGU SÚNWANDAN

Híruti aba lan tounwen núguchu fiu dimaasu lubaragiñe adamurini le adügǘbei Newayóru lidan irumu 1958, ñein lubéi houdin íbirigu lídangiñetiña ámuñegueinarügü ageiraü ani ñǘdüntina giñe. Dan le nagiribudunbei wábiñoun, mámaali meha mosu netenirun lun ni aban hádangiñe niduheñu, ábati nígiruni nuadigimari ani aba nagumeserun eseriwida kei prekursoru. Aba giñe nasubudirunu Danièle Delie, aban prekursora chubalugutu ani dan lárigiñe, aba namuriahani túhabu. Aba wamarieidun lidan seingü-hati, irumu 1959.

Gumesetu meha Danièle eseriwida lidan dan dayarüti lidan burí aüdü le lídanbei Gürán Büretáña, dise hawéi tiduheñu. Mégeitu meha ganigi lun tapurichihan lidan burí fulasu ligía, ñein lubéi weiri lan meha katoliku hamá gürigia luma lun taweiyasuhan tidan beiki lidoun aüdü burí ligía. Ítara kei nuguya, ínchaha lumutu meha busén tan tadügüni sun tiyaraati lun tapurichihan lidan meha dan ligía ladüga ibidiñeti meha woun ídaba lan lachülüra lagumuchagüle ubóu (Mat. 25:13). Ídehati igaburi le meha tuágubei, lau tadügün áfaaguni, lun werederun eseriwida lidan dan dayarüti.

Fiu weyu lárigiñe wamarieidun, aba wounahóun eseriwida lidan sirkuitu. Mosu meha wéchudun lau mibe lan wámati. Katorusuñanu meha apurichihatiña lidan furumiñeti damuriguaü le wabisidahabei ani kei mibe lubéi meha hámati, ibidiñeti meha houn halíaba lan híchigawa, ábati hábudun wabarari luagu plataforma le tídanbei Luban Adamuridaguni. Mama meha aban ubarari to buídutimatu, lau sun lira, ídehatu meha lun lemeraagun wanagan.

Ñǘdüntiwa meha abisidaha damuriguaü burí tidan tiraüraü wakarün.

Lau sun bereseguñadiwa lan meha, ménrengunti meha tun Danièle lun téchudun luagu wadasin. Sagü meha lunti lan nadamuridagun hama wéiyaaña, aba meha tagurabahanina tidan tiraüraü wakarün ani mekeharuntu meha. Biánrügüñein irumu wau abisidahei sirkuitu ani lau sun lira, furendeitiwa lunti lan hayanuhan maríeitiña furangu hámagua luma lun hawadigimaridun úara (Apur. 4:9).

WERESIBIRUN ISERI BURÍ DASI ANI GÚNDAATIWA LAU

Agunbirahóutiwa lidan irumu 1962 lun woudin tidan külase 37 tidan Leskuela tídangiñetu Bíbülia Galaadü, uburugu Brooklyn (Newayóru). Diisi meha hati tidura leskuela tugía. Sánñadiwa meha aturiahatiña ani tareisirügüñanu meha feru maríeitiña ñein, ligía weiri lubéi meha wagundan ñüdün wamá úara. Haritaguanagili lubuidun dan le wásügürübei hama íbirigu derebuguti hafiñen, kéiburi íbiri Frederick Franz, Ulysses Glass luma Alexander Macmillan.

Wéiriti meha wagundan lau woudin úara tidoun Leskuela tídangiñetu Bíbülia Galaadü.

Tidan waleskuelan, ayanuhóuati luagu lisudinin wafurendeirun etenira lun le warihubei. Anihein meha dan, aba woudin asariñaha samudi, lárigiñe külase, lidan burí fulasu súdiniti Newayóru. Adügǘwati meha aban egüsámini woun leindi, ñein lubéi mosu lan meha wabürühan luagu le warihubei. Lau meha lubucha uagu wagiribuda múnadoun lárigiñe wasariñaha, lau sun lira, aba meha ladügün íbiri le eseriwidubei Betelirugu, le anügübaliwa asariñaha, álügüdahani woun lun líderaguniwa aritaguei katei súdiniti le wafurendeirubei. Aban samudi, éibugatiwa lidan uburugu sun rábounweyu. Ñǘdüntiwa lidan aban fulasu ñein lubéi wafurendeira mama lan tugiaméme waruguma gálitu dan le huáriñugugiru luma dan le tadagarun múarugun. Ani lidan aban fulasu le ñein lubéi larufudúa katei binaduhali, afuranguagüdawati woun mama lan ligiaméme aban agare luma aban garangadili. Dan le wagiribudunbei Betelirugun, aba lálügüdüniwa íbiri le anügübaliwa asariñaha: “Haritagua humagili san ida liña lan mama lan tugiaméme waruguma gálitu dan le huáriñugugiru luma dan le tadagarun múarugun?”. Keiti weiri lan lubucha uagu le tuágubei Danièle, aba tóunabun: “Anha, wéiritimati tari waruguma gálitu dan le tadagarun múarugun sügǘ tuéi to aban”.

Gúndaatiwa meha lau dan le wásügürübei hama wíbirigu úaraguatiña ha Áfürikabaña.

Aba taweiridun wanigi dan le wóunahounbei eseriwida tidan Beteli to Faransuboun, ñein lubéi weseriwida úara luagu lóugiñe 53 irumu. Lidan irumu 1976, aba niridún kei íbiri le arihibei lau hawadigimari lílana Sétanu le Arihibei tau Sukursáli. Ani anihein meha dan nounahóun abisidaha lídangiñe ageiraü burí le Áfürikabei luma ageiraü le luágunbei fulasu le ñein lubéi meha lawinwanda Hesusu, ñein lubéi meha máhawa lan lun wapurichihan o siñá lan wapurichihan kei aubei wabusenra. Ítara liña wachülürün Gabóun, ñein lubéi lasusereda le uágubei nayanuha lidan lagumeseha abahüdaguni le. Le linarün katei, anihein meha dan masandirun nan gayaraagua nan nungua luma burí buligasion le. Lau sun lira, súnwandan meha tíderagunina Danièle lun nagunfulirun lau sun nidasin.

Seriwitina ásügüragüdei liyanun íbiri Theodore Jaracz houn ha achülürübaña lidoun adamurini le gíribei, “Justicia Divina” (uburugu París, irumu 1988).

WAGAGIBUDAGUN LUMA ABAN ÓUCHAWAGUNI HÉNRENGUNTI

Lúmagiñe wagumeserun eseriwida Betelirugu, hínsiñeti meha wabagari woun ñein. Lubaragiñe woudin tidoun Leskuela Galaadü, furendeitu Danièle ayanuha merigein lídanrügü seingü hati ani lau lásügürün dan, aba ábanharu lan tubuidun ásügüragüdütu ariñahani tídangiñe wani agumeiraguagüdüni lidoun wañeñe. Adügati meha wadasin Betelirugu lun wagundaarun saragu ani gánwoungüda lumuti wídehan hama íbirigu lidan damuriguaü ugundani ligía. Awéiyaasuhatiwa meha, au tuma Danièle, tidan íngiini uburugun París, lun woudin íchiga aturiahani tídangiñeti Bíbülia. Haritagua nágili tarü lan meha wagiribudun wábiñoun lau lubucha uagu, íbini ítara, gúndaatiwa meha lau wíderaguniña gürigia asubudirei Heowá. Híruti adüga lan tasandirun Danièle sódini lun siñá hali lan meha tídehan kei aubei tabusenra lidan wadasin.

Lidan irumu 1993, aba ladagarun kánserü luagu taniguagu. Wéiriti meha lere agaranihani le teresibirubei lugundun mosu meha tibugúniwa, adügǘwa ligía kimioterapia tuagu. Keinsi irumu lárigiñe, ábaya ladagarun kánserü tuagu ani héretimahali meha. Kei meha weiri lubéi línsiñe tidasin tun, adüga tumuti meha sun tiyaraati lun tawadigimaridun dan meha buidu lan tasandiragun tungua.

Lau sun weiri lan meha luriban tisandi Danièle, masaminaruntiwa meha mosu lan woudin Betelirugugiñe. Lau sun lira, gagibuguatiwa luma lénrengunga Betelirugu, dántima le ibidiñe lan houn amu weiri lan luriban bisandi (Ari. 14:13). Íbini dan le kéiburi lan meha 80 irumu tau Danièle, adügati lubuidun taríawagun luma táhayachun lun maweirin lan meha larihín tuagu wuriba lan tisandi. Ani lubaragiñe meha tagudemedagun tungua, aba meha tetenirun lun tíderagun amu. Subudi tumuti meha ru lan gurasu houn amu dan le baganbuniña luma dan le barufudun gunfuranda bumutiña lan (Ari. 17:17). Masaminaruntu meha tuougua aban tan adundehatu, saminarügütu meha gayara lan líderaguniña amu íbirigu würiña le meha winwan táalibei lun giñe hagagibudagun lau ganigi luma kánserü.

Mosu meha giñe wagagibudagun luma amu lénrengunga. Dan le siñá hali lan meha tawadigimaridun Danièle kei meha, aba táfaagun lun tíderagunina lun ménrenguntima lan katei nun. Íderagua tumutina saragu ani ídehati le tadügübei lun gayara lan meha nagunfulirun lau nidasin luagu 37 irumu. Kéiburi, lidan meha lóurate éigini amidirugu, aba meha tadügüni sun le mégeiwabei lun gayaraabei lan weigin darangilañu warumurugu luma lun wemeraagun murusun (Ari. 18:22).

WAGEINDAGUN LUMA IDIHERI LE LÁNINA SAGÜ WEYU

Buiti meha tigaburi Danièle súnwandan ani buíduti meha ligaburi tarihini ibagari. Ligíati, danya le ladagarunbei kánserü tuagu, luagu lǘrüwan wéiyaasu, aba lábürühan warüna. Adügati meha kimioterapia luma radioterapia lun terederun Danièle méreuga. Anihein meha dan darí lun hénrengu lan tun lun téibugun. Gáriti meha nun narihin hénrengu lan meha tun tafuranguagüdüni ida liña lan meha tasandiragun tungua lugundun aban meha ásügüragüdütu ariñahani to buitu tuguya!

Lau sun anihein lan meha dan wasandiragun woungua siñaguadiwa lan woungua lau waturobulin, merederun wamuti wafurieidun. Chouru wamuti meha mígirunbei lan Heowá lun wasufurirun lóugiñe le gayara wabéi awanda (1 Ko. 10:13). Áfaaguatiwa meha lun gebegiméme lan meha ídemuei le líchugubei Heowá woun tídangiñe Lererun, ídemuei le wibihubei hámagiñe íbirigu ha arihibaña lau tisandi Danièle tidan Beteli luma ínsiñehabuni luma ídemuei le híchugubei amu íbirigu woun.

Dan meha le ibidiñe lubéi woun kaba lan árani wayusura tun Danièle, aba meha wamuriahani ladundehan Heowá. Chülüti aban dan lun úaali lan meha árani le gayaraati líderaguniwa, lugundun aba tagumeserun Danièle abulieidagua lárigiñe tibihin kimioterapia. Ibidiñeti meha lun tisurusian Danièle —le meha barühalibei 23 irumu agaraniha tun— ka lan uagu lasusereda le tun ni kaba lan meha ladüga. Sandiguatiwa meha woungua wábuguarügüñadiwa lan ani aba wadiheridun luagu kaba lan meha asusereda. Ábati wadarirun aban surusia le ánharubei lun líderagunu Danièle. Sandiguatiwa meha woungua kamá líderaguñadiwa lan meha Heowá agagibudagua luma wadiheri.

Lun wagagibudagun luma wadiheri, aba wafurendeirun asaminara luágurügü katei le lanügübei kada weyu (Mat. 6:34). Ítara kei lariñaguni Hesusu: “Buídurügüti lénrengunga le lanügübei kada weyu lúmagua”. Ídehati meha giñe buidu lan wagaburi luma lun wéherehan. Kéiburi, dan le mibihin tubéi Danièle kimioterapia luagu bián hati, aba tariñagun nun ahayacheina: “Masandiragungidina nungua buidu kei guenlé!” (Ari. 17:22). Ani íbini tasufuriruña lan meha, hínsiñeti meha tun tasayahani iseri uremu burí le lídanbei weremagüle lau umalali héreti.

Íderagua lumutina lubuidun tigaburi Danièle lun giñe nagagibudagun luma le meha siñá nubéi adüga. Le linarün katei, lidan 57 irumu le meha waubei maríeiñu, tuguya meha eteniruboun nun súnwandan. Mabusenrungubeitu meha tarufudahan nun ida luba lan nafüriduhan aban gañéin! Ligíati, dan le tasandirubei, mosu meha nafurendeirun achibagua asiedu, achibaguoun wálagu luma ábougua éigini le ménrengunti ladügǘn. Íbini bougua nan meha fiu kopu, gúndaatina lau gayara lan meha nadügün somu katei lun níderagunu. *

SEREMEI NUMUTI HEOWÁ LUAGU LUBUIDUN LÓUSERUNINA

Furendeihadina saragu lídangiñe turobuli le lanügübei luriban átuadi luma aweiyaduni, le adügübei lun siñá hali lan meha nadügün, au tuma Danièle, saragu kei meha. Afiñetina moun lumuti lan lerederun wügüri beresegu sun dan darí lun madaani lan lun letenirun lau ínsiñehabuni tun lani weiriou o würi lun tani weiriei. Lunti wásügürün dan hama waduheñu dan le buídugili lan wátuadi (Apur. 9:9). Ani moun lumuti giñe wadiheridun saragu luagu burí liraüraü katei, ladüga gayaraabei ladügün lun mebegi hali lanme sun abiniruni le ibiha wamaalibei woun (Ari. 15:15).

Dan le nasaminarun luagun sun dan le wásügürübei eseriwida lidan dan dayarüti, furanguti narihini ru lan Heowá saragu abiniruni woun, lóugiñe le meha wasaminarubei. Ítarameme liña nasandiragun nungua kei le abürüdübalin Sálumu 116, saminatina óusera láadina lan Heowá buidu (Sal. 116:7).

^ par. 32 Hilatu íbiri Danièle dan le laransehóuña lan meha arütíkulu le ani 78 irumu tau tóunwenbei.