Ðó Danièle sín ayi nɔ ɖò te hwebǐnu wutu ɔ, é ɖè kpá mì ɖɔ, “Ma jɛ tagba bo ylɔ́ kponɔ lɛ ó, ye ko ɖò fí!” Ðò gudo mǐtɔn tlolo ɔ, mɔ̌to ɖé wá gán ɖó otɛli ɔ nukɔn. Cɛju yɔywɛ ɖé gudo ɔ, sɔja lɛ wlí mǐ mɛ we lɛ bǐ. Amɔ̌, ɖó akpágbánúmɛ Danièle tɔn wutu ɔ, un mɔ hwenu bo sɔ́ wema ɖé lɛ nú nɔví ɖevo.

Ee è kplá mǐ xwè fí e kponɔ lɛ nɔ nɔ é ɔ, un lin tamɛ dó lee é nyí nǔ ɖagbe sɔ ɖɔ un ɖó asì akɔ́nkpantɔ́ e nyí gbɛtɔ́ gbigbɔ tɔn ɖé é jí. Ðokpo kpowun ɖò ninɔmɛ tobutobu e mɛ nyɛ kpo Danièle kpo w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ ɖè é nɛ. Mi nú ma tinmɛ nǔ e zɔ́n bɔ mǐ yì tò ɖěɖee mɛ è gbɛ́ azɔ̌ mǐtɔn ɖè lɛ é mɛ é nú mi.

È jì mì ɖò xwédo e mɛ mɛ ce lɛ nyí Katolika akowunká ɖè é mɛ, ɖò 1930 ɖò Croix, ee nyí toxo kpɛví ɖé ɖò totaligbé France tɔn é. Xwédo mǐtɔn nɔ yì amísa ɖò aklunɔzán gbla lɛ bǐ mɛ. Tɔ́ ce nɔ ɖ’alɔ ɖò sinsɛn ɔ sín nǔwiwa lɛ mɛ tawun. Amɔ̌, hwenu e un ɖibla ɖó xwè 14 é ɔ, nǔɖe jɛ, bo hun nukún nú mì, bɔ un mɔ nǔ jɛ yɛmɛnúwiwa amísa ɔ tɔn lɛ wu.

Ahwankpá Allemagne tɔn wá jɛglɔ́n France ɖò wɛkɛ hwan wegɔ́ ɔ hwenu. Ðò xóɖiɖɔ yɛhwenɔ mǐtɔn tɔn lɛ mɛ ɔ, é nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖò gbesisɔmɛ ɖɔ mǐ ni nɔ gudo nú mɛ ɖěɖee ɖò hun jɛ dó acɛkpikpa Nazi Vichy tɔn jí wɛ lɛ é. Xóɖiɖɔ tɔn lɛ nɔ cí kliwun nú mǐ. Mǐ nɔ ɖótó hladio BBC ɖò nǔglɔ lee mɛ gegě nɔ wà gbɔn ɖò France é; hladioxwé enɛ nɔ jɛhun dó ahwanfuntɔ́ ɖěɖee ɖò gbè ɖokpo ɔ dó xá France wɛ lɛ é jí. Enɛ gudo ɔ, yɛhwenɔ ɔ huzu linlin ajijimɛ, bo jɛ gudo nɔ nú akpá wegɔ́ ɔ xwé jí, bo bló tuto, bo na xoɖɛ kúdidó tɔn ɖé ɖò septembre 1944, bonu ahwanfuntɔ́ ɖěɖee ɖò gbè ɖokpo ɔ dó xá France wɛ lɛ é na yì nukɔn. Nǔ enɛ cí kliwun nú mì, bo vɔ́da nú jiɖe e un ɖó dó sinsɛngán lɛ wu é.

Táan klewun ɖé ɖò ahwan ɔ gudo ɔ, tɔ́ ce kú. Dada ce ko da asú, bo ɖò Belgique nɛ; enɛ wu ɔ, un mɔ ɖɔ un ɖó na kpé nukún dó nɔ ce wu. Un mɔ azɔ̌ dó azɔ̌xwé e nɔ lɔn avɔ é ɖé. Gǎn ce kpo vǐ tɔn lɛ kpo nyí Katolika akowunká lɛ. Sɔgudo ɖagbe ɖé ɖò nukɔn nú mì ɖò azɔ̌xwé yetɔn, amɔ̌, é sɔ́ lín ǎ bɔ un mɔ mɛtɛnkpɔn ɖé.

Nɔví nyɔnu ce Simone e ko nyí Kúnnuɖetɔ́ ɖé é wá ba mǐ kpɔ́n ɖò 1953. É zán Biblu tɔn kpo azɔ̌tuùntuùn kpo, bo ɖè mɛ̌ adingban-núkplɔnmɛ Sinsɛn Katolika tɔn tɔn lɛ, ɖi zomɛ, atɔnɖobǔ, kpo lindɔ̌n jɔmakú  kpo. Tlolo hwɛ̌ ɔ, un dɔn nǔ ɖɔ é kún ɖò Biblu Katolika tɔn zán wɛ ó, amɔ̌ zaanɖé kpowun ɔ, un kúdeji ɖɔ nǔgbo ɖɔ nú mì wɛ é ɖè. Nukɔnmɛ ɔ, é hɛn Atɔxwɛ xóxó ɖé lɛ wá nú mì, bɔ un xà ye kpo akpakpa sɔ́ mɛ kpo ɖò zǎnmɛ hwenu e un ɖò xɔnɔnɔ ce mɛ é. Un yawǔ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ nǔgbo ɔ wɛ, amɔ̌ xɛsi ɖi mì ɖɔ enyi un jɛ Jehovah sɛn jí ɔ, azɔ̌ na gblé dó mì.

Nú sun yɔywɛ ɖé ɔ, un kpò ɖò Biblu kpo xóta Atɔxwɛ tɔn lɛ kpo kplɔ́n wɛ nyiɖoɖó. Un wá wá gbeta ɔ kɔn, bo na yì Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn ɖé mɛ. Ninɔmɛ wanyiyi tɔn e un mɔ ɖò agun ɔ mɛ é byɔ ayi ce mɛ tawun. Ee nɔví e ko mɔ nǔ kpɔ́n é ɖé kplɔ́n Biblu xá mì nú sun ayizɛ́n gudo é ɔ, un bló baptɛm ɖò septembre 1954. Zaan ɔ, nɔ ce kpo nɔví nyɔnu ce kpɛví ɔ kpo huzu Kúnnuɖetɔ́, bɔ xomɛ hun mì.

É blawǔ ɖɔ nɔ ce kú hwenu e kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé tɔn 1958 tɔn e è bló ɖò New York, bɔ è jɔwǔ mì bɔ un yì é kpò aklunɔzán gblamɛ yɔywɛ ɖé é. Hwenu e un lɛkɔ ja xwé é ɔ, xwédo sín azɔ̌ ɖě sɔ́ ɖò kɔ jí nú mì ǎ, enɛ wu ɔ, un jó agbazazɔ́ ce dó, bo bɛ́ gbexosin-alijitɔ́zɔ́. Ðò avla enɛ mɛ ɔ, un byɔ xɔ́ntɔn mɛ xá gbexosin-alijitɔ́ e nɔ nyí Danièle Delie, bo wá huzu asì vívɛ́ ce ɖò mai 1959 é.

Danièle bɛ́ sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn ɖò gletoxo Brittany tɔn mɛ, fí enɛ lín dó xwé tɔn gbè tawun. É ɖó hudo akɔ́nkpinkpan tɔn cobo na ɖekúnnu ɖò gbě enɛ e jí Katolika sukpɔ́ ɖè, bɔ é na lɛ́ kun kɛkɛ afɔdókwín bo yì gletoxo lɛ mɛ é. Nyi ɖɔhun ɔ, hwenu e mǐ ɖè é nyí hwenu ɖé bɔ azɔ̌ ɔ ɖó na mya nukún tawun ɖò nukún tɔn mɛ; mǐ tuùn lee vivɔnu ɔ sixu ko sɛkpɔ sɔ́ é ǎ. (Mat. 25:13) Gbɛzán mɛɖée sísɔ́ dó savɔ̌ tɔn tɔn d’alɔ mǐ, bɔ mǐ ɖókan dó sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn wu.

Mǐ wlí alɔ b’ɛ ɖó azǎn yɔywɛ ɖé gudo é ɔ, è sɔ́ azɔ̌ d’así nú mǐ bɔ mǐ na wà nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn sín azɔ̌. Mǐ kplɔ́n bo nɔ zán gbɛ̀ sɔgbe xá ninɔmɛ e bɔkun lɛ é. Agun nukɔntɔn e mǐ ba kpɔ́n é ɔ, wɛnjlatɔ́ 14 wɛ ɖ’emɛ bɔ nɔví lɛ ɖó nǔ kaka ɖé, bo na yí mǐ dó xwégbe ǎ. Enɛ wu ɔ, mǐ dɔ́ akánma ɖé jí ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn sín atáa jí. É na vivo mɛ ganji ǎ, amɔ̌, é ko wà nǔ e ba wɛ mǐ ɖè é xóxó.

Tuto mǐtɔn ján có, Danièle ka kpéwú bo huzu sɔgbe xá tomɛyiyizɔ́ ɔ. Hwɛhwɛ wɛ é nɔ nɔte kpɔ́n mì ɖò mɔ̌to kpɛví e mǐ ɖó é mɛ, ɖò hwenu e é nɔ byɔ ɖɔ è na bló kplé mɛxo lɛ tɔn e è ma bló tuto tɔn ǎ é ɖé é, é ka nɔ húnhún nǔɖɔ gbeɖé ǎ. Xwè we kpowun jɛn mǐ zán ɖò tomɛyiyizɔ́ ɔ mɛ, bo mɔ lee é nyí nǔjɔnǔ sɔ ɖɔ asú kpo asì kpo ɖé ni nɔ ɖɔ xomɛ nú yeɖée, bo nɔ lɛ́ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ é.—Nǔt. 4:9.

Ðò 1962 ɔ, è ylɔ́ mǐ bɔ mǐ yì Wemaxɔmɛ Galadi tɔn sín klasi 37gɔ́ ɔ ɖò Brooklyn nú sun wǒ. Asú kpo asì kpo 13 ɖò wemaxɔmɛví 100 lɛ mɛ, enɛ wu ɔ, mǐ mɔ ɖɔ wǔjɔmɛ sín nǔ ɖé wɛ é nyí bɔ mǐ yì wemaxɔmɛ enɛ ɖó kpɔ́. Un kpò ɖò kpɔ́ e un nɔ xá mɛ elɔ lɛ e nyí sósyɛn ɖò nǔɖiɖi mɛ é flín wɛ: Frederick Franz, Ulysses Glass, kpo Alexander H. Macmillan kpo.

Ðò azɔ̌kplɔnmɛ ɔ hwenu ɔ, è byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni tɛ́n kpɔ́n bonu nǔwukpíkpé ayiɖonuwu tɔn mǐtɔn ni jɛji. Samedi gbadanu ɖé lɛ ɖò azɔ̌ gudo ɔ, azɔ̌kplɔnmɛ mǐtɔn nɔ byɔ ɖɔ mǐ ni ɖisa gbɔn New York City bo ba dò nú nǔ. Mǐ tuùn ɖɔ ɖò Lundi ɔ, tɛnkpɔn wema jí tɔn ɖé nɔ ɖò te kpɔ́n mǐ dó nǔ ɖěɖee mǐ ba dò na lɛ é jí. Hwɛhwɛ ɔ, enyi mǐ lɛkɔ Samedi gbadanu lɛ ɔ, nǔ nɔ  cikɔ nú mǐ, amɔ̌, mɛɖéezejotɔ́ Betɛli tɔn e nɔ kplá mǐ ɖò saɖiɖi ɔ hwenu é nɔ kan nǔɖe lɛ byɔ mǐ, b’ɛ nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ flín nǔ taji taji ɖé lɛ nú tɛnkpɔn e mǐ na bló é. Mǐ sɔ́ hwelɛkɔ ɖokpo blebu dó ɖi zɔnlin gbɔn toxo ɔ mɛ Samedi ɖokpo. Mǐ yì fí e è nɔ gbéjé nǔ e ɖò jinukúnsin lɛ é kpɔ́n ɖè é ɖé, bo kplɔ́n nǔ dó awinnya kpɛví kpɛví e nɔ kán myɔ laa ɖò jɔhɔn mɛ bo nɔ wá dò lɛ é kpo awinnya ɖaxó e nɔ wá dò lɛ é kpo wu. Ðò Musée Américain d’histoire naturelle ɔ, mǐ kplɔ́n nǔ dó lǒ alɔkpa vovo e ɖè lɛ é wu. Mǐ lɛkɔ wá Betɛli é ɔ, mɛ e kplá mǐ ɖò saɖiɖi ɔ hwenu é kan nǔ elɔ byɔ mǐ, “Vogbingbɔn tɛ ka ɖò awinnya kpɛví kpɛví e nɔ kán myɔ laa ɖò jɔhɔn mɛ bo nɔ wá dò lɛ é kpo awinnya ɖaxó e nɔ wá dò lɛ é kpo tɛntin?” Ðó nǔ cikɔ nú Danièle wutu ɔ, é ɖɔ, “Awinnya ɖaxó enɛ lɛ ɖó aɖǔ gaga!”

É kpaca mǐ tawun ɖɔ è sɛ́ mǐ dó alaxɔ France tɔn mɛ, bɔ ɖò finɛ ɔ, mǐ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ nú xwè 53 jɛji. Ðò 1976 ɔ, è sɔ́ mì titoblonunutɔ́ Wěɖegbɛ́ Alaxɔ tɔn tɔn, è lɛ́ sɔ́ azɔ̌ d’así nú mì, bɔ un nɔ yì ba nɔví lɛ kpɔ́n ɖò fí ɖěɖee è gbɛ́ azɔ̌ mǐtɔn alǒ akpáxwé tɔn ɖé ɖè ɖò Aflika kpo Gbadahweji Azíi tɔn kpo lɛ é. Enɛ zɔ́n bɔ mǐ yì Gabon, finɛ wɛ nǔ e xó mǐ ɖɔ ɖò aga lɛ é jɛ dó mǐ wu ɖè. Nú un na ɖɔ xó jɔ xó ɔ, un nɔ mɔ ɖɔ un kún sixu kpéwú hwebǐnu bo kpé nukún dó azɔ̌ maɖónukún enɛ lɛ wu ó. Amɔ̌, Danièle d’alɔ mì tawun, bɔ un mɔ ɖɔ un sixu w’azɔ̌ alɔkpa ɖebǔ.

Sín bǐbɛ̌mɛ ɔ, mǐ yí wǎn nú gbɛzán Betɛli tɔn. Danièle kplɔ́n Glɛnsigbe nú sun atɔ́ɔ́n cobo yì Wemaxɔmɛ Galadi tɔn, bo wá huzu wema mǐtɔn lɛ sín lilɛdógbeɖevomɛtɔ́ azɔ̌tuùntɔ́ ɖé. Mǐ nɔ mɔ awǎjijɛ tawun ɖò azɔ̌ e wà wɛ mǐ ɖè ɖò Betɛli é mɛ, amɔ̌, alɔɖiɖó ɖò azɔ̌ agun tɔn lɛ mɛ nɔ lɛ́ bló bɔ awǎjijɛ mǐtɔn nɔ jɛji. Kpo awǎjijɛ kpo wɛ un flín ɖɔ nyi kpo Danièle kpo nɔ dó Paris sín pípan doglɔ́ tɔn ɖò zǎn xóxó mɛ, nǔ nɔ cikɔ nú mǐ, amɔ̌, xomɛ nɔ hun mǐ tawun ɖɔ mǐ ko kplɔ́n nǔ xá Biblu kplɔntɔ́ e ɖò nukɔn yì wɛ lɛ é ɖó kpɔ́. É blawǔ ɖɔ Danièle sín lanmɛ gblé ɖò ajijimɛ, bo zɔ́n bɔ é sɔ́ sixu ɖókan dó wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ wu lee é nɔ ba gbɔn é ǎ.

Ðò 1993 ɔ, è mɔ kansɛ́ɛ anɔ̌ tɔn ɖé nú Danièle. Azɔ̌wanúmɛ ɔ syɛn tawun; é byɔ ɖɔ è ni zɛ ɛ lobo zán wlɛnwín dotóozɔ́wiwa tɔn e syɛn tawun é ɖé. Xwè 15 gudo ɔ, è lɛ́ mɔ kansɛ́ɛzɔn ɖevo n’i; elɔ lɛ́ syɛn hugǎn nukɔntɔn ɔ. É ɖò mɔ̌ có, lilɛdógbeɖevomɛzɔ́ e é nɔ wà é xɔ akwɛ n’i, bɔ é nɔ lin na lɛ́ bɛ́ azɔ̌ tɔn hwenu e lanmɛ tɔn na wá kpɔ́n te é.

Danièle ɖò azɔn syɛnsyɛn jɛ wɛ có, Betɛli gigosin nɔ wá ayi mɛ nú mǐ gbeɖé ǎ. Amɔ̌, enyi è ɖò Betɛli bo j’azɔn ɔ, è nɔ mɔ wuvɛ̌ ɖevo lɛ, taji ɔ, enyi mɛ ɖevo lɛ ma tuùn lee ninɔmɛ ɔ syɛn sɔ́ é ǎ ɔ nɛ. (Nǔx. 14:13) Hwenu e Danièle tlɛ ɖibla ɖó xwè 80 é ɔ, nukúnmɛ tɔn ɖagbeɖagbe ɔ kpo ɖɛkpɛnyinyɔ́ tɔn kpo xlɛ́ ɖɔ é ɖò azɔn jɛ wɛ ǎ. É nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ gbɛ̀ emitɔn blawǔ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é nɔ sɔ́ ayi ɖó lee é na d’alɔ mɛ ɖevo lɛ gbɔn é jí. É tuùn ɖɔ tó ɖiɖó mɛ sixu wà ɖagbe nú mɛ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ é tawun. (Nǔx. 17:17) Danièle nɔ zán nǔ e é ko mɔ kpɔ́n lɛ é dó d’alɔ nɔví nyɔnu gegě bonu ye ni ma ɖi xɛsi nú kansɛ́ɛzɔn ó có, é yigo gbeɖé ɖɔ emi nyí wěɖexámɛtɔ́ ɖé ǎ.

Mǐ lɛ́ ɖí xwi xá wuvɛ̌ ɖevo e ɖó dogbó ɖevo lɛ nú mǐ lɛ é. Ee Danièle ma sɔ́ sixu kpéwú bo w’azɔ̌ tɔn hwebǐnu ǎ é ɔ, é sɔ́ ayi tɔn ɖó lee é sixu nɔ gudo nú  mì hugǎn gbɔn é jí. É bló nǔ gegě bɔ gbɛzán ce bɔwǔ, b’ɛ zɔ́n bɔ un sixu kpó ɖò titoblonunutɔ́ Wěɖegbɛ́ Alaxɔ tɔn tɔn nyí wɛ nú xwè 37. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é nɔ sɔnǔ nú nǔ lɛ bǐ bɔ mǐ nɔ mɔ hwemɛ nǔɖuɖu ɖò xɔ mǐtɔn mɛ, bo nɔ lɛ́ bló bɔ mǐ nɔ gbɔjɛ ɖó kpɔ́ kpɛɖé ayihɔngbe ayihɔngbe.—Nǔx. 18:22.

Hwebǐnu ɔ, Danièle nɔ ɖó nukúnɖiɖó, bo nɔ lɛ́ jló na nɔ gbɛ̀. Dìn ɔ, kansɛ́ɛzɔn ko lɛ́ ɖò nǔ wà xá ɛ wɛ azɔn atɔngɔ́ ɔ. Mǐ nɔ mɔ ɖɔ gǎn hwedó mǐ. Azɔ̌ syɛnsyɛn e dotóo lɛ nɔ wà n’i é nɔ zɔ́n, bɔ é nɔ ba hlɔnhlɔn kpò bɔ ɖò hweɖelɛnu ɔ, zɔnlin ɖiɖi nɔ vɛwǔ n’i. Enyi un mɔ asì vívɛ́ná ce ee nyí lilɛdógbeɖevomɛtɔ́ azɔ̌tuùntɔ́ ɖé ɖ’ayǐ é ɖò kan klé wɛ dìn cobo na ɖɔ xó ɔ, wǔ nɔ kú mì tawun.

Mǐ mɔ ɖɔ gǎn vɔ ɖò mǐ wu có, mǐ ka ɖókan dó ɖɛxixo wu bo kúdeji ɖɔ Jehovah kún na lɔn gbeɖé bonu mǐ na mɔ tɛnkpɔn e zɛ hlɔnhlɔn mǐtɔn wu é ó. (1 Kɔ. 10:13) Jehovah nɔ d’alɔ mǐ gbɔn Xó tɔn, mɛ e nɔ w’azɔ̌ ɖò dotóoxwé Betɛli tɔn lɛ é kpo gudo e xwédo gbigbɔ tɔn mǐtɔn nɔ nɔ nú mǐ é kpo gblamɛ, bɔ mǐ nɔ tɛ́n kpɔ́n hwebǐnu bɔ alɔdó tɔn enɛ lɛ nɔ sù nukún mǐtɔn mɛ.

Mǐ nɔ byɔ Jehovah hwɛhwɛ ɖɔ é ni xlɛ́ ali mǐ nú mǐ ni tuùn nukúnkpédómɛwu e mǐ ɖó na yí gbè na é. É wá sù hweɖenu bɔ è sɔ́ tuùn lee è na kpé nukún Danièle wu gbɔn é ǎ. Dotóo e nɔ kpé nukún wǔ tɔn sín xwè 23 ɖíe é kpéwú bo tinmɛ nǔ e wu è wà azɔ̌ nú Danièle fó tɛgbɛ ɔ, é nɔ ba éɖée kpò é ǎ. É kpéwú bo ɖɔ ali ɖevo e nu è na kpé nukún wǔ tɔn ɖè é ǎ. Mǐ mɔ ɖɔ mǐ ɖò mǐɖokpo bo nɔ kanbyɔ mǐɖée ɖɔ, nɛ̌ nǔ lɛ ka na wá nyí gbɔn à jí. Enɛ gudo ɔ, dotóo e nɔ wà kansɛ́ɛzɔn sín azɔ̌ é ɖé yí gbè bá kpé nukún dó Danièle wu. É cí ɖɔ Jehovah wɛ hun ali ɖé nú mǐ bɔ mǐ na ɖí xwi xá adohu adohu mǐtɔn lɛ ɖɔhun.

Mǐ kplɔ́n bo nɔ ɖí xwi xá adohu adohu azǎn ɖokpo dokpo tɔn. Lee Jezu ɖɔ gbɔn é ɔ, “tagba e ayǐhinhɔ́n ɖokpo ɖokpo na hɛn wá ɔ ko kpé nú ayǐhinhɔ́n enɛ ɔ.” (Mat. 6:34) Linlin ɖagbe kpo alisá ɖiɖó kpo lɔ nɔ d’alɔ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e è gɔn azɔ̌ wà nú Danièle nú sun we é ɔ, é ɖɔ nú mì kpo nǔkiko alisá ɖiɖó tɔn ɖé kpo ɖɔ: “A tuùn à, un mɔ nyiɖée mɛ sɔ lě kpɔ́n ǎ.” (Nǔx. 17:22) Wuvɛ̌ mimɔ lɛ ɖò finɛ có, han Axɔsuɖuto ɔ tɔn yɔyɔ̌ lɛ kpinkplɔn bo jì d’aga kpo gbè e jinjɔn ayǐ é ɖé kpo nɔ víví n’i.

Linlin ɖagbe e é nɔ ɖó é d’alɔ mì bɔ un ɖí xwi xá wuvɛ̌ nyiɖesunɔ tɔn lɛ. Nǔgbo ɔ, ɖò xwè 57 e mǐ zán ɖò alɔwliwli mɛ lɛ é vlamɛ ɔ, é kpé nukún dó hudo ce vovo lɛ wu. É ba bo na kplɔ́n mì lee è nɔ sɔ azin gbɔn é vɔ́vɔ́ ǎ! Enɛ wu ɔ, hwenu e azɔn ɔ wá ɖó dogbó n’i tawun é ɔ, é wá byɔ ɖɔ má kplɔ́n lee è nɔ klɔ́ gannú, nɔ nya nǔ bo nɔ ɖa nǔɖuɖu klewun klewun lɛ gbɔn é. Un hɛn kɔ́fu kpɛɖé gbà, amɔ̌, un mɔ awǎjijɛ gegě ɖò nǔ enɛ lɛ biblo dó hɛn xomɛ hun i mɛ. *

Un kpɔ́n gudo sɛ́dó ɔ, un mɔ ɖɔ dogbó e azɔn kpo mɛxoxwe kpo ɖó nú mǐ é kplɔ́n nǔ xɔ akwɛ lɛ mì. Nukɔntɔn ɔ, alɔnu mǐtɔn ɖó na nɔ ján gbeɖé kaka bonu mǐ na gɔn bo wlí nú wanyinamɔ mǐtɔn e mǐ da é ǎ. Mǐ ɖó na nɔ zán hwenu mǐtɔn lɛ ganji hwenu e hlɔnhlɔn kpó ɖò mǐ wu é dó kpé nukún dó mɛ e mǐ yí wǎn na lɛ é wu. (Nǔt. 9:9) Wegɔ́ ɔ, mǐ ɖó na nɔ lin nǔ klewun klewun lɛ kpɔ́n dín ǎ, é ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, mǐ sixu wɔn ya nú nyɔna gegě e sín vivǐ mǐ nɔ ɖu ayihɔngbe ayihɔngbe é.—Nǔx. 15:15.

Enyi un lin tamɛ dó táan e mǐ zán ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn mɛ é jí ɔ, un mɔ nǔgbo nǔgbo ɖɔ Jehovah dó nú mǐ hú lee mǐ sixu ɖó nukún gbɔn é. Lee nǔ cí nú ɖɛhanwlantɔ́ e ɖɔ xó elɔ é wɛ é cí nú nyi lɔ: “Jehovah wà nǔ xá mì kpo xomɛnyínyɔ́ kpo.”—Ðɛh. 116:7, nwt.