Ginhutikan ako dayon ni Danièle, “Indi na magtawag, ari na sila!” Nag-abot ang isa ka salakyan sa atubang sang hotel kag pagkadugaydugay, gindakop kami sang mga soldado. Pero bangod sa ginsiling ni Danièle, nahingagaw ko hatag sa isa ka utod ang pila ka dokumento.

Samtang nagapakadto kami sa estasyon sang pulis, ginapamensar ko nga ginpakamaayo gid ako kay may asawa ako nga maisog kag nabalaka gid sa kaayuhan sang organisasyon ni Jehova. Isa lang ini sa mga hitabo nga nagbuligay gid kami ni Danièle. Isugid ko anay kon ngaa nagkadto kami sa mga pungsod nga ginadumilian ang aton pagbantala.

Natawo ako sang 1930 sa Croix, nga isa ka gamay nga banwa sa naaminhan sang France. Ang amon pamilya nga debotado gid nga Katoliko, nagatambong sa Misa kada semana, kag aktibo si Tatay sa simbahan. Pero sang manug-14 anyos ako, nakita ko ang pagkasalimpapaw sang simbahan.

Ginsakop sang mga soldado sang Germany ang France sang ikaduha nga bug-os kalibutan nga inaway. Kon magsermon ang pari, pirme niya kami ginapalig-on nga suportahan ang gobierno sang Vichy nga dampig sa mga Nazi. Nagalalain gid kami sa iya ginahambal. Madamo sa amon sa France ang sekreto nga nagapamati sa estasyon sang radyo nga BBC nga nagabalita parte sa mga soldado nga kontra sang Germany. Dayon hinali lang nga nagdampig ang pari sa mga soldado nga kontra sang Germany kag naghiwat pa gani sia sing misa para pasalamatan ang pag-abot sang mga soldado sang Septiembre 1944. Nakibot gid ako sa iya pagkasalimpapaw kag bangod sini nagluya ang akon pagsalig sa mga lider sang relihion.

Napatay si Tatay wala madugay pagkatapos sang inaway. May pamilya na ang akon magulang nga babayi kag nagaistar sia sa Belgium, gani kinahanglan ko atipanon si Nanay. Nag-obra ako sa pabrika sang tela. Ang akon amo kag ang iya mga kabataan debotado nga mga Katoliko. Bisan pa may maayo ako nga trabaho, makaatubang ako sa ulihi sing isa ka pagtilaw.

Nangin Saksi si Manang Simone kag ginbisitahan niya kami sang 1953. Ginbuyagyag niya paagi sa iya Biblia ang butig nga mga panudlo sang Iglesia Katolika pareho sang impierno, Trinidad, kag sang kalag  nga indi mapatay. Sang primero, ginbais ko sia nga indi iya sang Katoliko ang Biblia nga iya gingamit, pero sang ulihi nakumbinsi ako nga matuod gid ang iya ginsiling. Ginhatagan niya ako sang daan nga mga isyu sang The Watchtower kag ginabasa ko ini sa akon kuarto kon gab-i. Nahangpan ko dayon nga amo ini ang kamatuoran; pero, nahadlok ako nga basi madulaan ako sing obra kon mangin isa ako ka Saksi ni Jehova.

Pila ka bulan ko nga gintun-an ang Biblia kag ang mga artikulo sa The Watchtower. Sang ulihi, nagtambong ako sa Kingdom Hall. Nalipay gid ako sa gugma sang mga kauturan. Anom ka bulan ako nga nagtuon sa Biblia sa bulig sang isa ka eksperiensiado nga utod, kag nabawtismuhan ako sang Septiembre 1954. Sang ulihi, nalipay gid ako sang nangin Saksi man si Nanay kag ang akon manghod nga babayi.

Nasubuan gid ako sang napatay si Nanay. Napatay sia mga pila ka semana antes sang internasyonal nga kombension sa New York sang 1958. Pagpauli ko halin sa kombension, naghalin ako sa akon obra bangod wala na ako sing responsibilidad sa pamilya, kag nagpayunir ako. Sa sini man nga tion, nakilala ko ang isa ka mapisan nga payunir nga si Danièle Delie, kag nagpakasal kami sang Mayo 1959.

Nagsugod sa pagpayunir si Danièle sa Brittany nga isa ka uma kag malayo ini sa ila puluy-an. Nagabisikleta sia para magbantala sa mga uma kag kinahanglan niya mangin maisog kay madamo diri ang Katoliko. Pareho kami nga nagapati nga malapit na ang katapusan. (Mat. 25:13) Ang iya kahanda sa pagsakripisyo nagbulig sa amon nga makapadayon sa bug-os tion nga pag-alagad.

Mga pila ka adlaw pagkatapos sang amon kasal, gin-asayn kami nga mag-alagad sa sirkito. Natun-an namon nga mag-adjust sa simple nga pangabuhi. Ang una nga kongregasyon nga amon ginduaw may 14 ka manugbantala, kag wala kami sing madayunan bangod mabudlay ang ila sitwasyon. Gani nagtulog kami sa stage sang Kingdom Hall. Indi ini komportable tulugan pero maayo ini nga puesto kon may problema ka sa likod.

Madasig nga naka-adjust si Danièle sa amon masako nga iskedyul. Pirme sia nagahulat sa akon sa amon gamay nga salakyan bangod sa wala ginapaabot nga miting sang mga gulang, pero wala gid sia nagareklamo. Duha ka tuig lang kami sa pag-alagad sa sirkito, kag natun-an namon nga importante gid sa mag-asawa nga magkomunikar sing tampad sa isa kag isa kag magbuligay.—Man. 4:9.

Sang 1962, gin-agda kami sa ika-37 nga klase sang Gilead School, sa Brooklyn, New York. Maeskwela kami sa sulod sang napulo ka bulan. Isa ka gatos ang estudyante kag may 13 ka mag-asawa, gani nalipay gid kami kay magkaupod kami nga makaeskwela. Madumduman ko pa ang makalilipay namon nga pag-updanay sang matutom nga mga kauturan pareho nanday Frederick Franz, Ulysses Glass, kag Alexander H. Macmillan.

Sa amon klase, ginapalig-on kami nga pauswagon ang amon ikasarang sa pag-obserbar. May mga Sabado sang hapon pagkatapos sang klase nga nagakadto  kami sa mga lugar nga ginakadtuan sang mga turista sa New York City kay bahin ini sang amon paghanas. Pagka-Lunes, may test kami parte sa amon nakadtuan. Kapoy gid kami kon magpauli kami sa Sabado sang gab-i, pero ginapamangkot kami parte sa amon nakadtuan sang amon tour guide nga Bethelite para madumduman namon ang amon natun-an. Isa ka Sabado, bilog nga hapon namon nga ginlibot ang siudad. Ginbisitahan namon ang isa ka bilding parte sa mga meteor kag meteorite. Nagkadto man kami sa American Museum of Natural History kag nabal-an namon ang kinalain sang alligator kag crocodile. Sang ara na kami sa Bethel, ginpamangkot kami sang amon tour guide, “Ti, ano ang kinalain sang meteor kag meteorite?” Kapoy gid si Danièle pero nagsabat sia, “Mas laba ang unto sang mga meteorite.”

Wala namon ginapaabot nga iasayn kami sa sanga sa France, kag nag-alagad kami diri sing sobra 53 ka tuig. Sang 1976, gintangdo ako nga mangin koordenitor sang Komite sang Sanga kag gin-asayn ako nga duawon ang mga pungsod sa Africa kag Middle East, nga ginadumilian ang aton pagbantala. Amo ini ang rason kon ngaa nagkadto kami sa Gabon, kag naeksperiensiahan namon ang ginsaysay ko sa umpisa. Sa tuod lang, nagabatyag ako nga daw indi ako kalipikado sa sini nga mga asaynment. Pero bangod sa suporta ni Danièle, nahimo ko ang bisan ano nga asaynment.

Sa umpisa pa lang, nanamian gid kami sa amon kabuhi sa Bethel. Bangod nakatuon si Danièle sang Ingles sa sulod sang lima ka bulan antes kami nag-eskwela sa Gilead, nangin maayo sia nga translator sang aton mga publikasyon. Nalipay gid kami sa amon asaynment sa Bethel, pero nagdugang pa gid sa amon kalipay ang amon pagpakig-upod sa kongregasyon. Nadumduman ko pa sang nagsakay kami ni Danièle sa tren sa Paris kag gab-i na katama, kapoy kami pero malipayon gid kay nakahiwat kami sing pagtuon sa Biblia nga magkaupod. Pero, nasubuan gid ako sang nagmasakit si Danièle kag indi na sia makaalagad pareho sang una.

Sang 1993, natukiban nga may breast cancer sia. Mabudlay gid ini sa iya kay kinahanglan sia operahan kag i-chemotherapy. Pagligad sang 15 ka tuig, nagbalik ang cancer kag mas malala ini. Pero sang nangin maayo ang iya kahimtangan, nakapadayon sia bilang translator bangod nanamian gid sia sa iya asaynment.

Bisan sang grabe nga pagmasakit ni Danièle, wala gid namon mahunahuna nga maggua sa Bethel. Pero mabudlay mag-alagad sa Bethel kon nagamasakit ka, ilabi na kon wala mabal-an sang iban ang matuod nga sitwasyon. (Hulu. 14:13) Manug-80 anyos na si Danièle, pero indi bal-anon nga nagamasakit sia bangod manayanaya ang iya pangguyahon kag maayo sia magdala sang iya kaugalingon. Wala sia nagbatyag nga wala sia sing mahimo. Sa baylo, nagabulig sia sa iban kag kabalo sia nga makabulig ang pagpamati sa isa nga nagaantos. (Hulu. 17:17) Wala man si Danièle nagapangangkon nga maayo sia maglaygay, pero ang iya naagyan makabulig sa mga sister nga mangin positibo bisan may cancer.

Ginbatas man namon ang bag-o nga mga kabudlayan. Indi na makatrabaho si Danièle sing bug-os  tion, pero ginahimo niya ang iya masarangan para buligan ako. Gani, nakapadayon ako bilang koordenitor sang Komite sang Sanga sa sulod sang 37 ka tuig. Halimbawa, adlaw-adlaw niya nga ginahanda ang amon kinahanglanon para makapanyaga kami sa amon kuarto kag makapahuway.—Hulu. 18:22.

Pirme gid positibo si Danièle. Pero nagbalik ang iya cancer sa ikatlo nga tion. Daw wala na kami sing mahimo. Bangod sa pag-chemotherapy kag radiotherapy sa iya, halos indi na sia makalakat. Nasubuan gid ako nga ang akon asawa nga isa ka maayo nga translator, nabudlayan sa pagpabutyag sang iya kaugalingon.

Bisan pa daw wala na kami sing mahimo, padayon kami sa pagpangamuyo kag kumbinsido kami nga si Jehova indi magtugot nga mag-antos kami labaw sa amon masarangan. (1 Cor. 10:13) Pirme namon ginapasalamatan ang bulig ni Jehova paagi sa iya Pulong, ang mga nagaatipan sa amon sa Bethel, kag ang gugma sang mga kauturan.

Pirme namon ginapangabay si Jehova nga buligan kami sa paagi sang pagbulong nga amon batunon. May tion nga gin-untat namon ang pagpabulong kay Danièle. Indi mapaathag sang doktor nga nagbulong sa iya sa sulod sang 23 ka tuig kon ngaa nagakalipong si Danièle pagkatapos sang kada chemotherapy. Wala man sia kabalo sang iban nga paagi nga dapat himuon. Daw wala na sing may mabulig sa amon kag wala kami kabalo sang matabo. Dayon may nakita kami nga doktor nga gusto magbulong kay Danièle. Daw naghimo si Jehova sing lulutsan para maatubang namon ang amon kabalaka.

Natun-an man namon nga atubangon ang mga kabalaka kada adlaw. Pareho sa ginsiling ni Jesus, “ang tagsa ka adlaw may kaugalingon nga mga palaligban.” (Mat. 6:34) Nakabulig man sa amon kay positibo kami kag masinadyahon. Halimbawa, sang wala makapa-chemotherapy si Danièle sing duha ka bulan, nagsiling sia sa akon nga nagayuhum, “Abi mo, kanami gid sang pamatyag ko subong!” (Hulu. 17:22) Bisan nagamasakit sia, nalipay sia magpraktis sang aton bag-o nga mga ambahanon nga may mabaskog nga tingog.

Ang iya positibo nga panimuot nakabulig sa akon nga madaug ang akon mga limitasyon. Sa tuod lang, gin-atipan gid niya ang akon mga kinahanglanon sa sulod sang 57 ka tuig namon nga pag-asawahay. Bisan magluto sang itlog indi niya gusto nga ako ang maghimo! Gani sang nagmasakit sia, natun-an ko manghugas sang pinggan, manglaba, kag magluto sing simple nga pagkaon. Mga pila ka baso man ang nabuka ko, pero gusto ko gid nga atipanon sia para malipay sia. *

Ang amon naagyan nagtudlo sa akon sang importante nga mga leksion nga resulta sang pagmasakit kag pagtigulang. Una, indi gid naton dapat pag-ibalibad nga masako kita amo nga wala na kita sing tion sa aton tiayon. Dapat gid naton atipanon sila samtang may kusog pa kita. (Man. 9:9) Ikaduha, indi naton dapat kabalak-an ang magagmay nga mga butang; kay kon himuon naton ini, indi naton makita ang mga pagpakamaayo sa aton kada adlaw.—Hulu. 15:15.

Kon akon balikan ang amon kabuhi sa bug-os tion nga pag-alagad, kumbinsido gid ako nga ginpakamaayo kami ni Jehova sing labaw pa sangsa mahunahuna namon. Pareho kami sang nabatyagan sang salmista nga nagsiling: “Si Jehova maayo gid sa akon.”—Sal. 116:7.