Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

NSAÑU YACHIHANDILU

‘Yehova Natwilili Yuma Yayiwahi’

‘Yehova Natwilili Yuma Yayiwahi’

AMI niñodami Danièle chitwashikili kuhotelu, mukwakutambwila enyi nikwakula mafoni wanlejeli nindi, “Mukulumpi, kwila mutemesha foni kudi akapokola ahaboda nehi?” Chimwahitili maora antesha hohu, twashikili muGabon, ituña dakuWest Africa, mwakaanishiliwu mudimu wetu wakushimwina muyaaka yamuma 1970.

Chineli Danièle wadiña wasoñama, wanshawutilili nindi “Kudikabisha nakuyitumina atupokola foni nehi, ashika dehi!” Chitwatalili kunyima, twamweni motoka yinemani hahotelu. Chimwahitili maminiti antesha, enjili nakutukwata. Ilaña, muloña wakwila Danièle wansoñamishili, nanoneli yipapilu yachipompelu nakwinka manakwetu wacheñi.

Chatutwalileñawu kukapokola, dihu nelukili nami nasumbula mumbanda wahamuka nawa wapama kuspiritu. Bayi neyi aka dikadiña katachi kuzatila hamu naDanièleku. Ichi dinu nilumbululi chaletesheli twendeli matuña mwakaanishiliwu mudimu wetu.

YEHOVA WANKWASHILI KWILUKA CHALALA

Nasemukili mu 1930, mutawuni yanyanya yaCroix yekala kunorthern France nawa anvwali jami adiña nakuya muKatolika. Mulungu nimulungu twayileña kuMass nawa atata adiña akeña kuya kuchechi. Hela chochu, chinashikijili yaaka kwakwihi na 14, kwamwekeni chuma chaletesheli niluki wunfwikiji wadiña muchechi.

Mwituña daFrance mwenzeli amashidika awaGerman hampinji yikwadiña njita yakaayi yamuchiyedi. Mpinji yejima yadiñayi nakutañisha, kapristu watulejeleña kuhakwilaku izanvu danfulumendi yapro-Nazi muVichy. Twahayamineña nansañu yatañishileñayi. Neyi chelileñawu antu amakwawu muFrance, ninetu twadiña nakutiyilila kuchikunzulemba chaBBC mukuswamujoka, kwashimwineñawu nsañu yawamashidika akumatuña acheñi. Kapristu watachikili kuhakwilaku izanvu dacheñi nawa waloñesheli chidika chakulombelaku amashidika ayileña nakuzuña muSeptember 1944. Natiyili kutama chikupu naniwu wunfwikiji. Nalekeli kuyikuhwelela akulumpi jachechi.

Chelili njita yimani, hashimbwili wanyi atata afwili. Yayami wamumbanda wadiña wasumbuka dehi nawa washakamineña muBelgium, dichi natoñojokeli nami natela kutachika kuhemba amama. Dichi, neñilili mudimu. Mukulumpi wami wamudimu nianyanindi awamayala ayedi adiña aKatolika. Hela chakwila yuma yadiña nakuñendela chiwahi mukampani yindi, ilaña nadiña kwakwihi nakumona kweseka.

Muhelami Simone wadiña Chinsahu, watuhempwili mu 1953. Wazatishili Bayibolu yindi hakunlumbulwila ntañishilu yakutwamba yekala muKatolika yakesi kahelu, ntañishilu yakwila nawu Nzambi wekala musatu nintañishilu yakwila nawu wumi hiwafwañaku. Hakusambila namutadikili nami nakuzatisha Bayibolu yawaKatolika wanyi, nkumininaku nelukili nami wadiña nakunleja chalala. Wanleteleli Kaposhi Kakutalila kakunyima nawa nakitañileña mafuku ejima nawufuku mukapeka kami kakukama. Nashikeneni kwiluka nami ichi dichalala, ilaña natiyileña woma nami neyi nishimuna nami nidi Chinsahu chaYehova, akunhaña mudimu.

Natwalekelihu kudiza Bayibolu niyibaaba yamuKaposhi Kakutalila. Natachikili kuya nakupompa Kwitala daWanta. Kukeña kwamwekesheliwu antu amuchipompelu kwantiyishili kuwana. MuSeptember 1954, napapatisheweli hanyima yakundizisha Bayibolu hadi tukweji 6 kudi manakwetu wapama. Natiyili kuwaha muloña amama nimwanyikami niwena ekalili aYinsahu.

NASHINDAMENENI HADI YEHOVA MUMUDIMU WAMPINJI YEJIMA

Mu 1958 kwadiña kupompa kwamatuña muNew York. Kwashalili hohu nyilungu yantesha nakupompa, amama afwili, dichi naneñeli nankashi. Chinafuntili, nadiña wanyi namudimu wakwakamena chisaka, dichi nalekeli mudimu nawa natachikili wupayiniya. Hashimbwili wanyi noteli muhela Danièle Delie, payiniya wadikita nawa twadisumbwili muMay 1959.

Danièle watachikili mudimu wampinji yejima muBrittany, kwakulehi namukala wawu. Wateleleli kwikala wahamuka hakwila nawu yashimwini muniwu mukala mwenzeli aKatolika nikuya nankinga kunyikala yakwakulehi. Wejima wetu twakuhweleleli netu kukuma kwatela kudi mukamwihi. (Mat. 25:13) Kudihana kwindi kwatukwashili kutwalekahu kudikita mumudimu wakushimwina.

Hanyima yakudisumbula, atwitumini kuya nakuzata wunkoñi wañinza. Twenjililili kushakama chihandilu chapela. Chipompelu chatachi chitwendeleli mwadiña hohu akwakushimwina 14 nawa amanakwetu hiyadiña nayuma yakutwakamena nachuku. Dichi, twakamineña kuchinañamu, Mwitala daWanta. Hela chakwila twakamineña chiwahi wanyi, ilaña nyima jakatili wanyi.

Twendeleli yipompelu namotoka yetu yanyanya

Hela chakwila twadiña nayuma yayivulu yakwila, Danièle wahimpili hampinji yitwadiña mumudimu wakwenda. Neyi tudi nakubulakana kwawakulumpi, wadiña nakuhembelela mumotoka yetu, ilaña wadineñeleña wanyi. Twakalakeli hohu yaaka yiyedi mumudimu wakwenda nawa haniyi mpinji twelukili chalemena adisumbula kudikuhwelela nikuzatila hamu.—Mukwa. 4:9.

ATWINKELI MUDIMU WACHEÑI

Mu 1962 atutambikili kuShikola yaGileyadi yanamba 37 yatukweji 10 kuBrooklyn, New York. Hadi atudizi 100, hadiña amanakwetu 13 adiña nawañodi jawu, dichi twatiyili kuwaha kudizila hamu. Nichidi kwanuka chitwahanjekeleña nawamanakwetu apama nawa adiña nachikuhwelelu, adi neyi aFrederick Franz, Ulysses Glass niaAlexander H. Macmillan.

Twatiyili kuwaha kuya kuShikola yaGileyadi hamu!

Hampinji yitwadiña mushikola, atulejeli kusha maana kuyuma yitukumonaña. Mafuku amakwawu Hamposu namwaana neyi tunafumi mushikola, twayileña nakutala maluña amuNew York City. Twelukili netu Hachimu kwadiña kusoneka yuma yitwamona. Kakavulu twafuntileña Hamposu namelela iku tunazeyi, dichi manakwetu wahaBeteli wadihanini kutulombola watwihwileña malwihu akuhitulukamu kulonda twanuki yikuma yamaneni yadiña mukweseka kutwasoneka. Ifuku dimu Hamposu twanyeñumukili mutawuni mwaana wejima. Twayili kwitala kwekala makina akutala nachu yuma yekala mwiwulu nawa twadizili hamalola ahitaña mwiwulu atenañawu nawu meteors nimalola aholokaña kufuma mwiwulu atenañawu nawu meteorites. Chitwayili kuAmerican Museum of Natural History, twadizili nyichidi yiyedi yaÑandu. Chitwafuntileña kuBeteli, manakwetu watulombweleña watwihwili nindi, “Chambwinyi chekala hakachi kamalola atenañawu nawu meteors nimeteorites? Danièle wazeyeli nankashi dichi wakwili nindi, “Mameteorites adi namazewu amalehi!”

Twendeleli amanakwetu niahela muAfrica

Chitwamanishili shikola, atwitumini kukasanji kakuFrance, kutwakalakeleli yaaka kubadika 53. Mu 1976, antondeli kwikala Nloñeshi waKometi yaMutayi, anyikeli cheñi mudimu wakwendela matuña amuAfrica nimatuña akuMiddle East kwakaanishiliwu mudimu wetu wakushimwina. Chumichi chatuletesheli tushiki nikuGabon, kutwamweni yuma yitwashimuna hakusambila. Kuhosha hohu walala, mpinji yikwawu natoñojokeleña nami nashikililimu wanyi kuzata iwu mudimu wanyikeliwu. Ilaña Danièle wankwashileña kulonda nizati mudimu wejima wanyinkeleñawu.

Inakubalumuna mpanji yaManakwetu Theodore Jaracz haKupompa kweneni kwahosheleña nawu “Divine Justice” kwadiñaku muParis, mu1988

TWOMIKILI KUKALA KWASWEJA

Kufuma tuhu hitwayili haBeteli, twakeñeli nankashi chihandilu chahaBeteli. Danièle watachikili kubalumuna nyikanda yetu muloña wadizili Chizungu hadi tukweji tutanu henohu kanda tuyi kuGileyadi. Kuzatila haBeteli kwadiña nakutuzañalesha, ilaña muzañalu wetu waswejeleliku chitwadiña nakuzatila hamu nachipompelu. Nanukaña chitwahitili naDanièle munjanji yahita mwishina yamuParis namelela hanyima yakushimwina, twazeyeli, ilaña twatiyili muzañalu muloña twadizishili atudizi aBayibolu akeñeli kudiza chalala. Chawushona, Danièle wakatili nawa watachikili kukañanya kuzata neyi chazatileñayi.

Mu 1993 Danièle wakatili kansa yakumayeli. Njila yamuukililimu yamuleteleleña kukala kumujimba muloña mwadibombeleli kumuladika nikuzatisha yitumbu yachemotherapy. Chimwahitili yaaka 15, wakatili cheñi kansa nawa haniyi mpinji yaswejeli. Hela chochu, wadiña wakeña nankashi mudimu wakubalumuna, dichi wafuntileña nakuzata neyi natiyiku chiwahi kumujimba.

Hela chakwila Danièle wadiña wakata, twatoñojokeleñahu wanyi jakufuma haBeteli. Hela chochu, kukatila haBeteli hichuma chakala nankashi sweje-e neyi akwenu aneluki wanyi kukala kumunakuhitamu. (Yish. 14:13) Hela chakwila Danièle wadiña wabadika dehi muyaaka 75, chineli wadiña nakumwekana lubanji, wamwekeneña hohu neyi wakata wanyi. Wadiña nakudakamena wanyi. Ilaña washili muchima hakukwasha amakwawu. Welukili nindi nateli kukwasha antu anakuhita mukukala neyi yatiyililaña kuyuma yinakumonawu. (Yish. 17:17) Danièle wahosheleña wanyi nindi himukwakukwasha akwawu, ilaña yuma yamweneñayi muchihandilu chindi wayizatishileña hakukwasha ahela kulonda abuleña kutiya woma chikatu chakansa.

Twadiña cheñi nakuumika kukala kukwawu. Danièle chalekeliyi kuzata mudimu wampinji yejima, washili muchima hakunkwasha munjila jashiyashana. Wankwashili chikupu hakwila nawu nitwalekihu kukalakala hamu neyi Nloñeshi waKometi yaMutayi hadi yaaka 37. Chakutalilahu, wadiña nakuloñesha yuma yejima kulonda tudi yakuda namwaana nikunooka hamu mafuku ejima.—Yish. 18:22.

CHITWAMANISHILEÑA KWAKAMA IFUKU NIFUKU

Danièle wamweni neyi wukutwalekahu kwikala wakola kumujimba. Kuhiñahu wakatili cheñi kansa kamuchisatu. Twazeyeli nankashi. Chineli amuukileña nekina daradiotherapy niyitumbu yachemotherapy, yamuzeyesheli chakwila mpinji yikwawu wakañenyeña kwenda. Naneñeli chikupu chelili ñodami wadiña mukwakubalumuna hakukañanya kuhosha.

Hela chakwila twazeyeli muyitoñojoka, twalombeli chikupu, twakuhweleleli netu Yehova kwila yatwiteja kukabakana chakwila tukañanyi nikuumika nehi. (1 Kor. 10:13) Mpinji yejima twadiña nakusakilila chatukwashileñayi Yehova kuzatisha Izu dindi, andotolu ahaBeteli atwinkeleña yitumbu nichatukwashileñawu kudi amanakwetu niahela.

Twadiña nakulomba kudi Yehova netu yatukwashi kwiluka njila yayiwahi yakuumukilamu. Mpinji yimu akañenyi kwiluka yitumbu yatela kumukwasha. Ndotolu wamuukileña Danièle hadi yaaka 23 wakañenyi kulumbulula chuma chaletesheli yahwidileña hanyima yakumwinka yitumbu yachemotherapy. Wakañenyi kushimuna njila yidi yejima yakumuukilamu. Twatachikili kutoñojoka netu kwosi wunateli kutukwasha nawa twelukili wanyi chikwikala yuma. Kuhiñahu, ndotolu mukwawu wokaña kansa wetejeli kumuuka Danièle. Chamwekeni tuhu neyi Yehova watuloñesheleli njila yakumanishilamu kwakama kwetu.

Twelukili chakumanisha kukala kutunamoni hanodu ifuku. Neyi chahosheli Yesu nindi, “ifuku niifuku dikweti kukala kwadu.” (Mat. 6:34) Chuma chatukwashileña cheñi hikwikala namuzañalu nikumona yuma munjila yayiwahi. Chakutalilahu, hampinji yelili Danièle yabuli yitumbu yachemotherapy hadi tukweji tuyedi, wanlejeli iku natumbi chimwemweta nindi: “Wuneluki, nakata!” (Yish. 17:22) Hela chakwila wadiña wakata, wembileña tumina twaWanta twatuha namuzañalu.

Danièle chadinkeleñaku, chankwashili ninami kudinkaku muyuma yinakañenyeña. Kuhosha hohu walala, hadi yaaka 57 yitwashakamini muwulu, wankwashileña muyuma yejima. Wanlejelihu wanyi chakukaña mateta! Dichi, chelili yakati nankashi, nadizili kukosa yeña, yakuvwala nikuteleka yakuda. Nafumpi makapu, ilaña natiyileña muzañalu kwila yuma kulonda nimuzañalesheña. *

NAMUSAKILILI YEHOVA HAKUMMWEKESHELA LUWI

Neyi nanuka yuma yitunahitimu, muloña wayikatu nikukula kumujimba nadizi yuma yalema. Chatachi, bayi twikala akasika chakwila tukañanyeña nikwakamena mwinikwetu itwakeñaku. Twatela kuzata nañovu kulonda tukwasheña enikwetu hituchidi nañovu. (Mukwa. 9:9) Chamuchiyedi, bayi tuswejaña kwakama hatuyuma twanyanyaku, neyi nehi tukuleka kusha maana hayuma yayiwahi yitwadiluñishaña mafuku ejima.—Yish. 15:15.

Neyi nitoñojoka hachihandilu chetu chamumudimu wampinji yejima, nelukaña nami Yehova watukiswilili chikupu. Natiyaña neyi chatiyiliyi ñimbi yamasamu wahosheli nindi: ‘Yehova nañilili yuma yayiwahi.’—Mas. 116:7.

^ para. 32 Muhela Danièle Bockaert wafwili hampinji yadiña nakuloñesha achinu chibaaba. Wafwili nayaaka 78.