1, 2. Ngapi sihorokwa saTony asi likida asi kuvhura tu ture po marunduruko meparu?

MUDINKANTU gedina Tony kwa here kutunda mo mosure. Age kapi ga kere noguhwe, nkenye sikondovike nga zi a ka tarere nomuvi nokukara kumwe novakwawo. Age kapi nga ruganesa epangwe ndi a kare gonyanya. Age nga limono asi kwato mulyo meparu, ntani kapi ga pulire mwaKarunga. Makura ezuva limwe ta ligwana novalikwali wonoNombangi daJehova nokuvatantera omu nga li zuvhu kuhamena Karunga. Awo kwa mu pere nombapira mbali—The Origin of Life —Five Questions Worth Asking ntani Was Life Created?

² Apa valikwali va ka tengwilire ko, kwa ya gwene Tony age ana tjindji nkareso zendi. Age kwa resere unene nombapira odo dogoro ta di ya kurupire mo. Age kwa tente asi: “Karunga yipo ga kara.” Ga ya tamekere kulironga Bibeli nokutura po marunduruko ngomu sa pitire siruwo. Ntani hena ga ya kere gumwe ogu nga lirongo unene mosure. Mukuronasure kwa tetukire apa ga mwene nkareso zendi. Age kwa tente asi: “Nkareso zoge zina litjindji ntani kuna kutompora nawa, ngoso Nombangi daJehova yido da ku vatera ndi?” Makura Tony  ta limburura asi nhi makura ta mu zuvhisire. Age ga ya mene nawa sure zendi, ngesi age kuna kurugana uzuvhisi wokukarerera ntani mukwafimbunga. Age hena ana hafa morwa ga kara noGuhwe, Jehova.—Epis. 68:5.

3. Yisinke ana harere Jehova vadinkantu?

³ Sihonena saTony kutudiworokesa asi Jehova ga hara vadinkantu. Age ana hara o hafere eparu. Eyi yiyo a tu tantere asi: “Diworoka musiti goge momazuva goge goudinkantu.” (Muud. 12:1) Eyi kapisi ureru mouzuni ou, nye kuvhura yi ku tompoke. Karunga kuvhura a ku vatere yikutompoke meparu lyoge. Mokukwata egano sitwa esi, tu zeni tu tare eyi ya vaterere Vaisraeli va funde yita yokulisiga-siga komeho va ka hwilire mosirongo setumbwidiro ntani eyi ya vaterere Ndafita a funde Golyata.

4, 5. Yisinke natu lirongera ko kweyi Vaisraeli va fundire Vakanani ntani kweyi Ndafita ga fundire Golyata? (Tara mafano pepenuno 24.)

⁴ Apa Vaisraeli va kere pepi nosirongo setumbwidiro, Karunga kapi ga va tanterere va li wapaikire yita. (Deut. 28:1, 2) Nye, age kwava tanterere va limburukwe nompangera dendi nokuhuguvara mwendi. (Jos. 1:7-9) Kovantu, magano ogo kwamonekere ngwendi kwato mulyo. Nye ago kwa kere magano gomawa, morwa Jehova yige ga vaterere vantu vendi va funde Vakanani. (Jos. 24:11-13) Twa hepa epuro mokulimburukwa Karunga, ano epuro nkenye apa kutwaredesa koyitundwamo yoyiwa. Oyo usili morwa ya horokere nare, ayo kuvhura kuhoroka hena naina.

⁵ Golyata kwa kere mukwayita gononkondo, musika gwendi sikire poyiha yonometa ntatu ntani ga kere noyirwiso. (1 Sam. 17:4-7) Nye Ndafita kwa kere noyininke yivali tupu, sizugumiso ntani ga kere nepuro mwaKarunga. Vantu ava va dilire kukara nepuro, kwa mwene Ndafita ngwendi egova. Nye mepuko va kere, Golyata yige ga kere egova.—1 Sam. 17:48-51.

6. Yisinke natu ka lironga momunene ngesi?

⁶ Mosirongwa sa kapita ka tu lirongere yininke yine eyi ayi tu vatere tu hafe ntani yi tu tompoke meparu. Ka tu lirongere asi twa hepa kulironga Bibeli nokutulisa po vakaume ava va hara Karunga nokutura po yitambo yomulyo ntani nokuhafera umanguruki ou a tu pe Karunga. Tu zeni tu ka yi li ronge momunene, pokukakona-kona magano aga ga kara mEpisarome 16.

7. (a) Ngapi ga kara muntu ogu ga kura pampepo? (b) Ruha musinke ga kere naro Ndafita ntani ngapi ya mu kundamene?

⁷ Muntu ogu ga kura pampepo kwa pura mwaKarunga ntani age kutara yininke ngwendi moomu a yi tara Karunga. Age kulimburukwa komavyukiso gaJehova. (1 Kol. 2:12, 13) Ndafita kwa tura po sihonena sosiwa. Age kwa dimbire asi: “HOMPA yige kupa nge ruha rwange rwemepya noru ronkinda zange.” (Epis. 16:5) “Ruha” oru, kwa tembe kelikwatakano eli ga kere nalyo naJehova ogu nga mu kwafa. (Epis. 16:1) Eyi yiyo nye ga ya uyungire konyima asi: “Mpepo zange yiyo nye zina kupembwira.” Yosili kwato eyi ya hafesere unene Ndafita kupitakana elikwatakano lyendi naJehova. —Resa Episarome 16:9, 11.

8. Yininke musinke yimwe ayi tu retere ruhafo?

⁸ Ruhafo oru ga kere naro Ndafita kapi ava ru gwana vantu ava ava kondjere ungawo. (1 Timoteusa 6:9, 10)  Munazinyetu gomoKanada kwa tente asi: “Ruhafo rosili kapi aru tundu kweyi a tu gwana meparu, nye aro kutunda kweyi atu gava komugavi gwanayinye, Jehova.” (Jak. 1:17) Yipo nye, nsene o tunga po epuro nokutwikira kukarera Jehova, ngo hafa meparu. Ngapi no tunga po epuro? Pokulironga Nonkango dendi nokutara kounsitwe nokugazadara ko koyikara yendi, kukwatera mo omu ga ku hara.—Rom. 1:20; 5:8.

9. Ngapi no pulisira Nonkango daKarunga di ku vatere o ture po marunduruko ngwendi Ndafita?

⁹ Poyiruwo yimwe, Karunga kutulikida eharo pokutupukurura ngwendi guhya geharo. Ndafita nga tambura mapukururo, eyi yiyo ga uyungilire asi: “Tani pandura HOMPA ogu a rongo nge nondunge nomomasiku ezwi lyange lyokomutjima kurondora nge.” (Epis. 16:7) Age nga tede ko komagazaro gaJehova nokurugana ko yuma. Nsene o rugana yokulifana ngo hara unene Karunga nokumulimburukwa ntani ngo kura pampepo. Munazinyetu gomukadi gedina Christin kwa tanta asi: “Apa ani rugana epaparo nokuteda ko kweyi ani resa, ame kulizuvha asi Jehova nyame ga yi tjangera.”

10. Kuliza naJesaya 26:3, ngapi omu ngayi ku vatera nsene o kura pampepo?

¹⁰ Nsene ove wa kura pampepo, uzuni ou ntani meho zongwa ezi zina kutundindira ngo yi tara ngamoomu a yi tara Karunga. Morwasinke Karunga a ku pere unongo nonondunge? Age ana hara o ture po matokoro gomawa meparu nokundindira meho nehuguvaro. (Resa Jesaya 26:3.) Munazinyetu gomugara gedina Joshua, ogu ga tunga moAmerika kwa tanta asi: “Kukara pepi naJehova ta yi ku vatere o dimburure yininke yomulyo po neyi yokudira mulyo.”

11. Kuliza nosihonena saNdafita, vakaume musinke natu tulisa po?

¹¹ Ndafita kwa tente asi: “Vantu wokupongoka vepevhu novantu wokuhungama, kuhafesa nge.” (Epis. 16:3, NW) Ndafita ga divire omu ava gwana vakaume wovawa. Ayo ngayi mu ‘hafesa’ pokukara kumwe novakareli vaJehova. Age ngava tumbura asi “vantu wokupongoka” morwa ngava kwama nompango daJehova. Muepisarome gumwe nage ngorooro ga lizuvhire kuhamena kuhorowora vakaume. Age kwa tjenge asi: “Ame mukwawo zava navenye ava ku kerere, ava navenye ava limburukwa konoveta doge.” (Epis. 119:63) Ngomu ka tu yi lirongere mosirongwa sa ka pita, ose kuvhura kugwana vakaume wovawa mokatji kovakareli vaJehova. Vakaume woge va hepa kukara wonomvhura dokulisiga-siga.

12. Yisinke ya ninkisire Ndafita naJonatana va kare vakaume?

¹² Ndafita kapi tupu ga horowere vakaume vepupi lyendi. To diworoka edina lyakaume gwendi ogu ga here unene? Edina lyendi Jonatana. Ukaume wawo yiwo umwe wouwa po va tumbura moBibeli. Nye wa yi diva asi Jonatana kwa lisigire naNdafita nonomvhura 30 ndi? Yisinke ya va ninkisire va kare vakaume? Morwa va kere nepuro mwaKarunga, ngava lifumadeke ntani va kere noyikara yoyiwa ngwendi uradi wokurwisa nonkore daKarunga.—1 Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1.

13. Ngapi no tulisa po vakaume wovanzi? Gava sihonena.

¹³ Ngwendi Ndafita naJonatana, nose ‘kutuhafesa’ apa atu tulisa po ukaume novantu ava ava karere Jehova. Kiera ogu ga karera Jehova nomvhura dononzi  kwa tanta asi: “Ame kwa tulisa po vakaume wokonontundiliro nokoyirongo yokulisiga-siga mouzuni mudima.” Nsene o rugana yokulifana ngo ya dimburura asi Bibeli nompepo zokupongoka kutuvatere tu kare epata limwe.

14. (a) Yisinke nayi ku vatera o ture po yitambo yoyiwa? (b) Ngapi ava lizuvhu vadinkantu kuhamena kutura po yitambo?

¹⁴ Resa Episarome 16:8. Ndafita nga demenene mokukarera Jehova meparu lyendi nalinye. Nove kuvhura o hafere eparu nsene o twikira kukarera Jehova nokutura po yitambo. Munazinyetu Steven kwa tanta asi: “Apa ani gazara yitambo eyi na tura po nomu nayi sikisa mo ntani nomarunduruko aga na tura po, kuhafesa nge sili.” Munazinyetu gomoNdovesiranda gomudinkantu ogu a zuvhisire mosirongo sapeke kwa tanta asi: “Apa ngani kurupa, kapi nina hara kukalivera pokukadimburura asi kapi na tulire po yitambo yopampepo. Nampo nove yimo o li zuvhu ngoso. Nsene yimo, ruganesa nondunge noudivi woge yipo o fumadeke Karunga nokuvatera wopeke. (Gar. 6:10) Tura po yitambo yopampepo nokukanderera kwaJehova yipo a ku vatere o yi sikise mo. Age ga li wapaikira kulimburura makanderero gangoso.—1 Joh. 3:22; 5:14, 15.

15. Yitambo musinke no litulira po? (Tara kakende “ Yitambo eyi no tura po.”)

¹⁵ Yitambo musinke no vhura kutura po? Kuvhura o li tulire po sitambo sokugava malimbururo komapongo mononkango danyamoge nokukara muzuvhisi gokukarerera ndi kukarugana koBeteli. Kuvhura o li ronge eraka lyapeke yipo o ka zuvhisire kosirongo sapeke. Munazinyetu gomudinkantu Barak ogu a rugana mosirugana sosiruwo nasinye kwa tanta asi: “Ayo kuhafesa nge pokudiva asi, ame nkenye ezuva kuruganesa nonkondo dange mosirugana saJehova.”

16. Ngapi omu Ndafita nga tara noveta nonompango daJehova ntani morwasinke?

¹⁶ Resa: Episarome 16:2, 4. Ngomu katu yi lirongere mosirongwa sa  ka pita, noveta nonompango daKarunga kutuvatera tu hare yoyiwa nokunyenga yoyidona. (Amosa 5:15) Ndafita kwa tente asi Jehova yige ‘ntundiliro zoyininke yoyiwa.’ Ndafita nga rugana unene a honene Karunga, pokurugana uwa. Age hena kwa nyengere udona, kukwatera mo kukarera yikarunga yoyimpempa eyi ayi ninkisa vantu va dire kugava mfumwa kwaJehova.—Jes. 2:8, 9; Ehor. 4:11.

17, 18. (a) Yisinke ga uyungire Ndafita kuhamena vantu ava ngava karere yikarunga yoyimpempa? (b) Yisinke ayi ninkisa vantu va ‘vhukise udigu wawo’?

¹⁷ Mosiruwo sanare, ruhonda kwa kere ruha roukarelikarunga woyimpempa. (Hos. 4:13, 14) Vantu wovanzi ngava hafere kurugana yininke oyo. Nye ruhafo rwawo kapi rwa kere rokukarerera. Ndafita kwa tente asi “ava va horowora vakarunga nawopeke udigu wawo tupu ava livhukisire.” Awo kwa reterere hena vana vawo udigu. (Jes. 57:5) Jehova kwa nyengere nkareso zawo. (Jer. 7:31) Ngano vakondi woge ngava karere Jehova posiruwo sina, ayo ngano ya ku hafesere.

¹⁸ Nampili naina, maukareli goyimpempa kwa pulisira ruhonda kukwatera mo kulirara mugara nomugara ndi mukadi nomukadi. Eyi kuninkisa vantu va lizuvhe asi va manguruka nye nani awo ‘kuvhukisa udigu wawo.’ (1 Kol. 6:18, 19) Vadinkantu, purakeneni kwaGuhyeni gemeguru. Jehova kuna mu harere uwa nsene mu mu limburukwa. Gazadara ko udona wokurugana ruhonda. Kukora oku au reta, kwa pitakana uwa ou wa kara mo. (Gar. 6:8) Josuwa ogu tuna tumbura, kwa tanta asi: “Kuvhura tu ruganese umanguruki wetu, nye nsene tu u ruganesa momudona ngatu ligwanekera noyitundwamo yoyidona.”

19, 20. Mauwa musinke ngava gwana vadinkantu ava va tura epuro mwaJehova nokumulimburukwa?

¹⁹ Jesus kwa tanterere varongwa vendi asi: “One nsene mu kwaterera mononkango dange, sili-sili one ngano varongwa vange. Makura ngomu kwata egano usili, awo ngau mu zowora.” (Joh. 8:31, 32) Eyi kwa kwatera mo kuzowoka komaukarelikarunga goyimpempa nokoumpure ntani nayimwe hena. Ose kuna kundindira nononkondo komeho apa ngatu ka za ‘mezowoko lyouyerere wovana vaKarunga.’ (Rom. 8:21) Ove kuvhura o hafere ezowoko ndi umanguruki owo pokusikisa mo marongo gaJesus. Pokuyirugana ngoso, ove ngo ya “kwata egano” usili nokuusikisa mo meparu lyoge.

²⁰ Vadinkantu, hafereni umanguruki ou ga mu pa Karunga. Ruganeseni nawa umanguruki owo morwa ngau mu vatera mu ture po matokoro ngesi yipo ngomu kare nomeho zongwa. Mudinkantu gumwe gomumati kwa tanta asi: “Nsene o ruganesa umanguruki nawa, ngayi ka ku vatera apa ngo ka tura po matokoro gomanene, ngwendi kuhorowora yirugana ndi nsene asi to kwara ndi hawe.”

21. Ngapi no twikira kukara monzira zokutwaredesa ‘komwenyo gwanarunye gosili?’

²¹ Mouzuni ou, eparu eli vana kumona vantu asi ewa kuvhura kuhaga. Kapi tuna diva eyi ngayi horoka komeho. (Jak. 4:13, 14) Yipo nye, tu twikireni kukara monzira ezi ngazi tu twaredesa ‘komwenyo gwanarunye gosili.’ (1 Tim. 6:19) Karunga kapi a tu sininike tu gende monzira ozo, nye twa hepa kutura po etokoro nyamwetu. Yipo nye, tura Jehova a kare ruha roge pokumuhedera pepi nkenye ezuva. Hafera “yininke yoyiwa” eyi ga ku pa. (Epis. 103:5) Ntani kara nehuguvaro asi Jehova kuvhura kukupa ‘ruhafo rwanarunye.’—Epis. 16:11.