1, 2. ¿Bix u yeʼesik le baʼax úuch tiʼ Tony jeʼel u béeytal u kʼexik u kuxtal máakeʼ?

TONY, juntúul táankelem xiʼipaleʼ pʼaʼat tumen u taata, tsʼoʼoleʼ maʼ tu tsʼáaik u yóol xook, le oʼolal tu tuklaj u pʼatik. Letiʼeʼ maas yaʼab tiempo ku máansik yéetel u amigoʼob wa ku bin cine tu tsʼoʼokbal semana. Letiʼeʼ maʼ kʼasaʼaniʼ mix ku drogarkubaiʼ, baʼaleʼ maʼ u yojel baʼax ken u beet yéetel u kuxtaliʼ, tsʼoʼoleʼ maʼ tu creertik wa yaan Diosiʼ. Chéen baʼaleʼ tu kʼaj óoltaj juntúul sukuʼun yéetel u yatan ka tu kʼáatajtiʼob yaʼab baʼaloʼob yoʼolal Dios. Letiʼob túuneʼ tu tsʼáajoʼobtiʼ le folletoʼob El origen de la vida yéetel ¿Es la vida obra de un Creador?

² Ka xíimbaltaʼab tu kaʼatéen tumen le sukuʼun yéetel u yatanoʼ, Tonyeʼ tsʼokaʼaniliʼ u kʼexik bix u tuukuleʼ. Letiʼeʼ jach tu tsʼáaj u yóol u xakʼalxokt le folletoʼoboʼ, le oʼolal pʼáat yuʼuyuchʼ yéetel wuutsʼul u tséelikoʼob. Tonyeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Beoraaʼ kin creertik yaan Dios». Letiʼeʼ káaj u tsʼaʼabal xook tiʼ yéetel le Bibliaoʼ, jujunpʼíitileʼ tu tsʼáaj cuenta yaan u biilal u kuxtal. Tsʼoʼoleʼ jach tu tsʼáaj u yóol teʼ escuelaoʼ. Le oʼolal tak le director jaʼakʼ u yóoloʼ. Tu yaʼalajtiʼ: «Jach tsʼoʼok a kʼexik a modos yéetel maʼalob a calificacionoʼob. ¿Ka beetik wa tumen táan a xook yéetel u j-Jaajkunajoʼob Jéeoba?».  Tonyeʼ tu yaʼalajtiʼ beyoʼ ka tu tsikbaltajtiʼ baʼax táan u kanik. Ka tsʼoʼok u xook escuelaeʼ tu beetaj u precursor regularil yéetel u siervo ministerialil. Tsʼoʼoleʼ jach kiʼimak u yóol tumen bejlaʼeʼ jach yaabiltaʼan tumen Jéeoba, u Taata yaan teʼ kaʼanoʼ (Sal. 68:5).

3. ¿Baʼax tsolnuʼuk ku tsʼáaik Jéeoba tiʼ le táankelem paalaloʼoboʼ?

³ Le baʼax úuch tiʼ Tonyoʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ Jéeobaeʼ jach u yaabiltmaj le táankelem paalaloʼoboʼ. Letiʼeʼ u kʼáat ka yanak u biilal a kuxtal yéetel ka kiʼimakchajak a wóol. Le oʼolal ku yaʼaliktech: «Kaʼalikil táankelmecheʼ, kʼaʼajak tiʼ teech máax beetech» (Ecl. 12:1). Bejlaʼeʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼaliʼ, baʼaleʼ jeʼel u páajtal a beetkeʼ. Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ jeʼel u bintech maʼalobil, maʼ chéen beora táankelmechaʼ, baʼaleʼ tuláakal u kʼiiniloʼob a kuxtal. Utiaʼal k-naʼatik lelaʼ koʼox ilik baʼax áant le israelitaʼob utiaʼal u yokloʼob teʼ Luʼum Aʼalaʼan u Tsʼaʼabaltiʼoboʼ yéetel baʼax áant David utiaʼal u kíimsik Goliat.

4, 5. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le bix úuchik u chʼaʼik le israelitaʼob le Luʼum Aʼalaʼan u Tsʼaʼabaltiʼob yéetel tiʼ le baʼax áant David utiaʼal u kíimsik Goliatoʼ? (Ilawil le dibujoʼob yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁴ Le taʼaytak u chʼaʼik le israelitaʼob le Luʼum Aʼalaʼan u Tsʼaʼabaltiʼoboʼ, Dioseʼ maʼ tu yaʼalajtiʼob ka u kanoʼob baʼateʼel utiaʼal ka u beetubaʼob maʼalob soldadoʼobiʼ (Deu. 28:1, 2). Baʼaxeʼ tu yaʼalajtiʼob ka u yuʼuboʼob u tʼaan yéetel ka u kʼub u yóoloʼob tiʼ letiʼ (Jos. 1:7-9). Maʼ xaaneʼ jeʼel u tuklik máakeʼ mix junpʼéel utsil jeʼel u taasik le baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼoboʼ. Baʼaleʼ jach maʼalob le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ tumen yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ yaʼab u téenel tu ganartoʼob le cananeoʼoboʼ (Jos. 24:11-13). U jaajileʼ utiaʼal k-beetik baʼax ku yaʼalik Dioseʼ kʼaʼabéet u yantaltoʼon fe. Wa yaantoʼon fejeʼ mantatsʼ kun bintoʼon maʼalobil. Lelaʼ jach áantajnaj úuchjeakil bey xan teʼ kʼiinoʼobaʼ.

⁵ Goliateʼ juntúul soldado óoliʼ tres metros u kaʼanlil. Tsʼoʼoleʼ u láaj kuchmaj u nuʼukulil u baʼateʼel (1 Sam. 17:4-7). Baʼaleʼ Davideʼ chéen tu bisaj kaʼapʼéel baʼal: u yúuntun yéetel u fe tiʼ Jéeoba. Utiaʼal le máaxoʼob minaʼan u fejoʼoboʼ Davideʼ minaʼan u naʼat úuchik u bin baʼateʼel yéetel Goliat . Baʼaleʼ u jaajileʼ le máax tu yeʼesaj minaʼan u naʼatoʼ Goliat (1 Sam. 17:48-51).

6. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

⁶ Teʼ xook máanikoʼ t-ilaj kanpʼéel baʼal jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u kiʼimaktal k-óoleʼ: k-ilik k-kaanbal tiʼ le kaʼansaj ku tsʼáaiktoʼon Jéeobaoʼ, k-kaxtik maʼalob amigoʼob, k-chʼaʼtuklik k-beetik baʼaloʼob maʼalobtak yéetel k-yaabiltik le jáalkʼabil ku tsʼáaiktoʼon Diosoʼ. Teʼ xookaʼ yaan u seguer k-ilik bix jeʼel k-jóoʼsik u yutsil le baʼaloʼobaʼ. Utiaʼal lelaʼ yaan k-xakʼaltik jujunpʼéel baʼaloʼob ku yaʼalik le Salmo 16.

7. 1) ¿Bix juntúul máak espiritual? 2) ¿Bix u yilik kaʼach David u biskuba yéetel Jéeoba?

⁷ Juntúul máax espiritualeʼ yaan u fe tiʼ Dios yéetel ku yilik tuláakal baʼal jeʼex u yilik letiʼoʼ. Ku kaxtik u yáantaj yéetel ku yuʼubik u tʼaan (1 Cor. 2:12, 13). Bey u beetik David kaʼachoʼ. Tumen jach maʼalob bix u biskuba yéetel Jéeobaeʼ ichil junpʼéel kʼaayeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Teech tuláakal baʼal yaan tiʼ teen» (Sal. 16:5, U Kayiloʼob u Cajal Jajal Dios). Letiʼeʼ jach kiʼimak u yóol tumen Jéeobaeʼ u amigo yéetel letiʼ áantik (Sal. 16:1). Le oʼolal tu yaʼaleʼ jach kiʼimak u yóol. Jeʼex túun k-ilkoʼ úuchik u biskuba maʼalob David yéetel Jéeobaeʼ letiʼe baʼax beet u jach kiʼimaktal u yóoloʼ (xok Salmo 16:9, 11).

8. ¿Baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal u kiʼimaktal a wóoleʼ?

⁸ Yaʼab máakoʼobeʼ maʼ kiʼimak u yóoloʼob jeʼex tu yuʼubiluba Davideʼ tumen chʼiikloʼob chéen tiʼ u náaysik u yóoloʼob yéetel u náajaltikoʼob taakʼin (1 Tim. 6:9, 10). Juntúul sukuʼun kajaʼan Canadaeʼ ku yaʼalik: «Le kiʼimak óolaloʼ maʼatech u taal chéen yoʼolal bix u bin tiʼ máak ichil u kuxtaliʼ, baʼaxeʼ tu yoʼolal le  baʼax k-tsʼáaik tiʼ Jéeobaoʼ, máax síiktoʼon tuláakal baʼax maʼaloboʼ» (Sant. 1:17). Jeʼex a wilkoʼ wa muʼukʼaʼan a fe tiʼ Jéeoba yéetel ka meyajtikeʼ yaan u yantal u biilal a kuxtal yéetel yaan u kiʼimaktal a wóol. Utiaʼal u maas nojochtal a fejeʼ unaj a «múul tsikbal» tu yéetel. ¿Bix jeʼel a beetkeʼ? Unaj a xokik le Bibliaoʼ, a chaʼantik le baʼaxoʼob u beetmoʼ yéetel a tuukul tiʼ le jatsʼuts modos yaantiʼoʼ, jeʼex le yaabilaj ku yuʼubik ta woʼolaloʼ (Rom. 1:20; 5:8).

9. Jeʼex Davideʼ, ¿baʼax jeʼel a beetik utiaʼal u nuʼuktaʼal a tuukul tumen le Bibliaoʼ?

⁹ Jéeobaeʼ juntúul utsul Taatatsil jach u yaabiltmoʼon, le oʼolal yaan horaeʼ ku tsolnuʼuktikoʼon. Davideʼ jach nojoch baʼal u yilik kaʼach u tsolnuʼuktaʼal tumen Jéeoba, le oʼolal tu yaʼalaj: «Yaan in kiʼikiʼtʼantik Yuumtsil, tumen letiʼ máax bisiken [wa tsolikten u nuʼuk, TNM]; jach ichil xan u taamil in puksiʼikʼaleʼ ku yaʼalik tiʼ teen yéetel áakʼaboʼob baʼax unaj in beetik» (Sal. 16:7). Ka tu yaʼalaj David u taamil u puksiʼikʼaleʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ baʼaxoʼob ku tuklik. Letiʼeʼ ku tuukul kaʼach tiʼ u tsolnuʼukoʼob Dios yéetel ku yilik u tuukul jeʼex u beetik letiʼeʼ. Ku chaʼik u nuʼuktaʼal yéetel ku kʼexik u tuukul utiaʼal u kuxtal jeʼex uts tu tʼaan Dioseʼ. Wa ka beetik beyoʼ yaan a maas yaabiltik Jéeoba yéetel yaan a wilik a beetik baʼax ku yaʼalik. Tsʼoʼoleʼ yaan u yiijchajal a tuukul. Christineʼ ku yaʼalik: «Kéen xakʼalxooknaken yéetel kéen tuukulnaken tiʼ le baʼaxoʼob kin xokikoʼ kin wilkeʼ bey jach tiʼ teen tu tsʼíibtaj Jéeobaeʼ».

10. Jeʼex u yaʼalik Isaías 26:3, ¿baʼax utsil ken u kʼam le máax u tsʼaamaj u yóol u meyajt Diosoʼ?

¹⁰ Wa a tsʼaamaj a wóol a meyajt Dioseʼ, letiʼeʼ yaan u tsʼáaiktech le ojéelajil yéetel le naʼat kʼaʼabéettech utiaʼal a wilik le yóokʼol kaab jeʼex u yilik letiʼoʼ bey xan utiaʼal a tsʼáaik cuenta baʼax kun úuchultiʼ maʼ kun xáantal. Yaan u beetik tumen u kʼáat ka a wil baʼax maas kʼaʼanaʼan, ka a chʼaʼtukult tubeel baʼax ken a beete yéetel maʼ a sajaktal tiʼ baʼax ku taal u kʼiin. Profeta Isaíaseʼ tu yaʼaleʼ Jéeobaeʼ yaan u kanáantik le máaxoʼob ku kʼubik u yóoloʼob tiʼ letiʼoʼ yéetel yaan u tsʼáaik jeetsʼelil tiʼob (xok Isaías 26:3). Joshua, juntúul sukuʼun kajaʼan Estados Unidoseʼ, ku yaʼalik: «Wa ka pʼáatal naatsʼ tiʼ Jéeobaeʼ yaan a wilik máakalmáak le baʼaxoʼob maas kʼaʼanaʼantakoʼ bey xan le maʼatechoʼ».

11. ¿Máaxoʼob tu yéeyaj David bey u amigoʼobeʼ?

¹¹ Davideʼ ku yaʼalik: «Jach ku kiʼimakkúuntik in wóol le máaxoʼob santoʼob yanoʼob way luʼumoʼ, le máaxoʼob a yéeymoʼ» (Sal. 16:3, TNM). Letiʼeʼ u yojleʼ chéen ichil máaxoʼob meyajtik Jéeoba jeʼel k-kaxtik maʼalob amigoʼobeʼ. Tu yaʼalaj «santoʼob» le máaxoʼob ku tsʼáaik u yóol u beetoʼob baʼax ku yaʼalik Diosoʼ. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj ku ‹kiʼimaktal u yóol› u yantal tu yéeteloʼob. Bey tu yaʼalil xan uláakʼ juntúul máax tsʼíibt u libroil Salmos. Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ ku biskuba yéetel le máaxoʼob ku beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik Diosoʼ (Sal. 119:63). Jeʼex t-ilaj teʼ xook máanikoʼ, teech xaneʼ jeʼel u páajtal u yantaltech amigoʼob ichil le máaxoʼob u yaabiltmoʼob Jéeobaoʼ yéetel ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalikoʼ. Leloʼobaʼ maʼ tsaaj a wéet jaʼabiloʼobiʼ.

12. ¿Baʼaxten David yéetel Jonataneʼ jach maʼalob úuchik u biskubaʼob?

¹² Davideʼ maʼ chéen tu bisuba yéetel u yéet jaʼabiloʼobiʼ. ¿Bix kaʼach u kʼaabaʼ juntúul tiʼ u maas maʼalob amigoʼoboʼ? ¿Máasaʼ Jonatán? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ jach jatsʼuts bix úuchik u biskubaʼob. Baʼaleʼ, ¿a wojel wa Jonataneʼ óoliʼ treinta años maas nojchil tiʼ David? ¿Baʼaxten ta tʼaan maʼalob úuchik u biskubaʼob? Tumen tu kaʼatúulaloʼob tu yeʼesoʼob u fejoʼob tiʼ Dios, tu yeʼesoʼob tsiikil tu baatsiloʼob yéetel anchaj jatsʼuts modos tiʼob. Jeʼex le ka baʼatelnajoʼob tu contra u enemigoʼob Dioseʼ tu yeʼesoʼob maʼ saajkoʼobiʼ (1 Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1).

13. ¿Bix jeʼel u yantaltech yaʼab amigoʼobeʼ? Aʼal junpʼéel baʼax uchaʼan.

¹³ Jeʼex David yéetel Jonataneʼ, toʼon xaneʼ yaan u kiʼimaktal k-óol wa k-bisikba yéetel máaxoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba yéetel yaan  u fejoʼob tiʼ letiʼoʼ. Kiera, juntúul kiik úuch káajak u meyajtik Dioseʼ ku yaʼalik: «Yaanten amigoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab, máaxoʼob jejeláas bix líiʼsaʼaniloʼob yéetel jejeláas baʼax suukaʼan u beetkoʼob». Wa ka beetik jeʼex letiʼeʼ yaan a wilkeʼ le Biblia yéetel le kiliʼich muukʼoʼ ku beetik k-múuchʼ meyaj yéetel le sukuʼunoʼob yanoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ.

14. 1) ¿Baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal a maas meyajtik Dioseʼ? 2) ¿Baʼax tsʼoʼok u yaʼalik jujuntúul táankelmoʼob yoʼolal u tsʼáaik u yóol máak u meyajt Dios?

¹⁴ (Xok Salmo 16:8.) Davideʼ jach kʼaʼanaʼan kaʼach u yilik u meyajtik Dios. Wa ka beetik jeʼex letiʼeʼ yaan u bintech maʼalobil yéetel yaan u kiʼimaktal a wóol. Tsʼáa táanil a meyajtik Dios yéetel chʼaʼtukult a beetik baʼaloʼob maʼalobtak jeʼex u kʼáat ka a beetoʼ. Steveneʼ ku yaʼalik: «Kéen in wil tsʼoʼok in chukpachtik junpʼéel baʼax in chʼaʼtukultmaj utiaʼal in maas meyajtik Jéeoba yéetel kéen in wil tsʼoʼok u beetik u binten utsileʼ, jach ku kiʼimaktal in wóol». Juntúul xiʼipal alemaniail ku yáantaj tiʼ uláakʼ luʼumileʼ ku yaʼalik: «Le kéen nojoch máakchajkeneʼ maʼ in kʼáat in tukult wa chéen tin kaxtaj in wutsil yoʼolal baʼaxoʼob tin beetaj tin paaliliʼ». K-tsʼíiboltik ka tuukulnakech jeʼex letiʼobeʼ. Meyajnaktech le baʼaxoʼob a wojel utiaʼal a nojbeʼenkúuntik Diosoʼ bey xan utiaʼal a wáantik u maasil (Gal. 6:10). Ilawil baʼaxoʼob jeʼel a beetik utiaʼal a maas meyajtik Dioseʼ yéetel kʼáattiʼ ka u yáantech. Letiʼeʼ yaan u núukik le baʼax ka kʼáatiktiʼoʼ (1 Juan 3:22; 5:14, 15).

15. ¿Baʼaxoʼob jeʼel a beetik utiaʼal a maas meyajtik Dioseʼ? (Ilawil le cuadro « Baʼaxoʼob jeʼel a beetik utiaʼal a maas meyajtik Dioseʼ».)

¹⁵ ¿Baʼaxoʼob jeʼel a beetik utiaʼal a maas meyajtik Dioseʼ? Jujunpʼéel baʼax jeʼel a beetkeʼ letiʼe a tsolik u núukil le kʼáatchiʼob ku beetaʼal teʼ muchʼtáambaloʼ, a beetik a precursoril wa a bin meyaj Betel. Jeʼel xan u páajtal a kanik uláakʼ idioma utiaʼal a bin áantaj táanxel luʼumileʼ. Barak, juntúul xiʼipal ku xupkuba u meyajt Dioseʼ ku yaʼalik: «Jach ku beetik u kiʼimaktal in wóol in wojéeltik sáamsamal ken líikʼikeneʼ yaan in meyajtik Jéeoba yéetel tuláakal in muukʼ».

16. ¿Bix u yilik kaʼach David le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeobaoʼ, yéetel baʼaxten?

¹⁶ (Xok Salmo 16:2, 4.) Teʼ xook máanikoʼ t-ileʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik Diosoʼ ku  jáalkʼabtikoʼon tumen ku yáantkoʼon k-yaabiltik le baʼax utsoʼ yéetel k-pʼektik le baʼax kʼaasoʼ (Amós 5:15). Teʼ Salmo 16:2, Davideʼ tu yóotaj u yaʼaleʼ tiʼ Jéeoba ku taal tuláakal baʼal maʼalob. Letiʼeʼ tu yilaj u beetik baʼaloʼob maʼalobtak yéetel u kuxtal jeʼex uts tu tʼaan Dioseʼ. Tsʼoʼoleʼ tu yilaj u pʼektik le baʼaxoʼob u pʼekmaj Diosoʼ, jeʼex le u adorartaʼal maʼ jaajil diosoʼoboʼ, tumen u yojel lelaʼ ku mixbaʼalkúuntik wíinik yéetel ku luʼsik tiʼ Jéeoba le nojbeʼenil unaj u tsʼaʼabal tiʼ letiʼoʼ (Isa. 2:8, 9; Apo. 4:11).

17, 18. 1) ¿Bix tu yaʼalil David kun bin tiʼ máak wa ku adorartik maʼ jaajil diosoʼobiʼ? 2) ¿Baʼaxten ku muʼyaj yaʼab máak?

¹⁷ Úuchjeakileʼ ku táakbesaʼal le núupkʼeban ichil le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ le maʼ jaajil diosoʼoboʼ (Ose. 4:13, 14). Yaʼab máakoʼobeʼ ku adorartikoʼob maʼ jaajil diosoʼobiʼ tumen uts tu tʼaan u núupkʼebantaloʼob. Baʼaleʼ lelaʼ maʼ tu taasaj kiʼimak óolal tiʼobiʼ. Davideʼ tu yaʼalaj teʼ Salmo 16:4, le máaxoʼob ku adorartik maʼ jaajil diosoʼoboʼ jach ku muʼyajoʼob. Yaneʼ ku kíimsik tak u paalal utiaʼal u kʼuboʼob tiʼ le maʼ jaajil diosoʼoboʼ (Isa. 57:5). Jéeobaeʼ jach maʼ utschaj tu tʼaan le baʼax tu beetoʼoboʼ (Jer. 7:31). Wa ka kuxlakech teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, ¿máasaʼ jeʼel a tsʼáaik u graciasil wa ka adorartaʼak Jéeoba tumen taataʼobeʼ?

¹⁸ Teʼ kʼiinoʼobaʼ le maʼ jaajil religionoʼ maʼ kʼaas u yilik xan u núupkʼebantal máakiʼ mix le homosexualidadoʼ. Baʼaleʼ láayliʼ ku bin kʼaasil tiʼ máak jeʼex tiʼ le máaxoʼob kuxlajoʼob úuchjeakiloʼ (1 Cor. 6:18, 19). Le máakoʼoboʼ ku tuklikoʼob jáalkʼabtaʼanoʼob, baʼaleʼ u jaajileʼ jach yaʼab u muʼyajoʼob. Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok a tsʼáaik cuenta jaaj lelaʼ. Le oʼolaleʼ beet baʼax ku yaʼaliktech a Taata yaan teʼ kaʼanoʼ, tumen lelaʼ utiaʼal a wutsil. Maʼ u tuʼubultecheʼ jach jeʼel u bintech kʼaasil wa ka beetik baʼax maʼ maʼalobiʼ (Gal. 6:8). Joshua, máax t-aʼalaj teʼ xóotʼol 10, ku yaʼalik: «Jeʼel u páajtal a beetik jeʼel baʼaxak a kʼáat yéetel le jáalkʼabil tsʼaʼantechoʼ. Baʼaleʼ wa maʼ tu meyajtech maʼalobeʼ maʼ tun kiʼimaktal a wóol».

19, 20. ¿Baʼax bendicioniloʼob ken u kʼam le táankelem paalaloʼob ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼ Jéeoba yéetel ku beetkoʼob le baʼax ku yaʼalikoʼ?

¹⁹ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Wa ku pʼáatal ta puksiʼikʼaleʼex baʼax kin waʼalikeʼ, jach tu jaajil in disipuloʼex; yaan a kʼaj óoltikeʼex le jaajoʼ, le jaaj túunoʼ yaan u jáalkʼabtikeʼex» (Juan 8:31, 32). Le jaaj tu yaʼalaj Jesusoʼ ku jáalkʼabtikoʼon tiʼ le maʼ jaajil religionoʼ yéetel tiʼ le baʼaxoʼob maʼ jaajtak suukaʼan u creertaʼaloʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, maʼ kun xáantaleʼ yaan u tsʼáaiktech «u kiʼichkelem jáalkʼabtajil u paalal Dios» (Rom. 8:21). Baʼaleʼ bejlaʼeʼ jeʼel u béeytal u yantaltech junpʼíit tiʼ le jáalkʼabilaʼ. ¿Bixi? Letiʼe kéen a beet baʼax ku kaʼansik Cristooʼ. Beyoʼ yaan a kʼaj óoltik le jaajoʼ maʼ chéen tumen táan a kanikiʼ, baʼaxeʼ tumen táan a wilik a kuxtal jeʼex u yaʼalikoʼ.

²⁰ Táankelem paal, yaabilt le jáalkʼabil ku tsʼáaiktech Diosoʼ. Wa ku meyajtech maʼalobeʼ yaan u bintech utsil. Juntúul xiʼipal ku meyajtik Jéeobaeʼ tu yaʼalaj: «Wa ku meyajtech tubeel le jáalkʼabil yáantech desde bejlaʼoʼ, ken nojoch máakchajkecheʼ yaan u yáantkech utiaʼal a chʼaʼtuklik baʼaloʼob kʼaʼanaʼantak, jeʼex baʼax meyajil ken a kʼame wa yaan u tsʼoʼokol a beel bey xan wa yaan a páaʼtik junpʼéel tiempo».

21. ¿Baʼax unaj a beetik wa taak u yantaltech «le kuxtal jach tu jaajil kuxtaloʼ»?

²¹ Teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ tak le maʼalob kuxtal ku yaʼalaʼal yaan tiʼ le máakoʼoboʼ maʼatech u xáantal. U jaajileʼ mix máak u yojel baʼax kun úuchul tu kʼiinil sáamal (Sant. 4:13, 14). Le oʼolaleʼ unaj k-ilik k-pʼáatal teʼ bej ku bisik máak tiʼ le «kuxtal jach tu jaajil kuxtaloʼ» wa le kuxtal minaʼan u xuuloʼ (1 Tim. 6:19). Baʼaleʼ Dioseʼ maʼatech u obligartik máak utiaʼal ka xiʼik teʼ bej jeʼeloʼ. Cada juntúul ken u yéey baʼax ken u beete. Le oʼolaleʼ ilawil a maas biskaba yéetel Jéeoba. Yaabilt tuláakal le baʼaxoʼob maʼalobtak ku tsʼáaiktechoʼ (Sal. 103:5). Tsʼoʼoleʼ kʼub a wóol yaan u tsʼáaik u biilal a kuxtal yéetel yaan u beetik u kiʼimaktal a wóol (Sal. 16:11).