1. Etẹwẹ yin numọtolanmẹ Davidi tọn gando Jehovah go, podọ etẹwẹ ehe nọ whàn ẹn nado wà?

AHỌLU DAVIDI wlan dọmọ: “Jehovah klo bo jẹna pipà tlala.” (Salm. 145:3) E yiwanna Jehovah podọ owanyi enẹ nọ whàn ẹn nado pà Jiwheyẹwhe “to agun ṣẹnṣẹn.” (Salm. 22:22; 40:5) Ayihaawe ma tin dọ hiẹ lọsu yiwanna Jehovah bo kọngbedopọ hẹ hogbe Davidi tọn lẹ dọmọ: “Jehovah Jiwheyẹwhe Islaeli otọ́ mítọn tọn E, na hiẹ ni yin pipà kaka sọyi mavọmavọ.”—1 Otàn. 29:10-13.

2. (a) Nawẹ mí sọgan nọ pà Jehovah gbọn? (b) Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ mẹdelẹ nọ pehẹ, podọ etẹwẹ mí na gbadopọnna?

² To egbehe, aliho dopo he mẹ mí nọ pà Jehovah te wẹ nado nọ na gblọndo to opli lẹ ji. Ṣigba, susu mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po tọn nọ pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu titengbe de. Yé nọ jlo na na gblọndo to opli lẹ ji, ṣigba obu nọ glọnalina yé nado wàmọ. Nawẹ yé sọgan duto obu enẹ ji gbọn? Podọ ayinamẹ yọ́n-na-yizan tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna mímẹpo nado nọ na gblọndo he nọ namẹ tuli lẹ? Whẹpo mí nado na gblọndo kanbiọ enẹlẹ tọn, mì gbọ mí ni gbadopọnna whẹwhinwhẹ́n titengbe ẹnẹ he wutu mí do nọ na gblọndo to opli lẹ ji.

3-5. (a) Dile Heblu lẹ 13:15 basi zẹẹmẹ etọn do, naegbọn mí do nọ na gblọndo to opli lẹ ji? (b) Be gblọndo wunmẹ dopolọ wẹ mímẹpo dona nọ na ya? Basi zẹẹmẹ.

³ Jehovah ko na mímẹpo lẹblanulọkẹyi lọ nado nọ pà ẹ. (Salm. 119:108) Gblọndo mítọn to opli lẹ ji yin apadewhe “avọ́sinsan pipà tọn” mítọn tọn, podọ mẹdepope ma sọgan sanvọ́  enẹ do otẹn mítọn mẹ. (Hia Heblu lẹ 13:15.) Be avọ́sinsan kavi gblọndo wunmẹ dopolọ lẹ wẹ Jehovah nọ donukun sọn dopodopo mítọn lẹ si ya? Paali, e ma yinmọ!

⁴ Jehovah yọnẹn dọ nugopipe po ninọmẹ mítọn lẹ po gbọnvo, podọ e nọ yọ́n pinpẹn avọ́sinsan he mí penugo nado basi na ẹn lẹ tọn taun. Lẹnnupọndo avọ́sinsan wunmẹ he e nọ kẹalọyi sọn Islaelivi lẹ si ji. Islaelivi delẹ penugo nado na lẹngbọvu kavi gbọgbọẹvu de. Ṣigba, Islaelivi wamọnọ de sọgan na “owhlé awe kavi awhànnẹvu awe.” Podọ, eyin Islaelivi de ma tindo nugopipe nado họ̀ ohẹ̀ awe, Jehovah nọ kẹalọyi dọ ewọ ni na “linfin dagbedagbe mado-ao efa dopo tọn.” (Lev. 5:7, 11) Linfin yin nude he pọ̀kuẹ hugan, ṣigba Jehovah nọ yọ́n pinpẹn avọ́sinsan enẹ tọn eyin e ko gbẹ́ yin “linfin dagbedagbe.”

⁵ Jiwheyẹwhe homẹdagbenọ mítọn gbẹ́ nọ tindo numọtolanmẹ dopolọ to egbehe. Eyin mí na gblọndo lẹ, e ma nọ donukun dọ mímẹpo ni didẹ́ di Apolo kavi nọ diọlinlẹnnamẹ di Paulu gba. (Owalọ 18:24; 26:28) Nuhe Jehovah nọ jlo poun wẹ yindọ mímẹpo ni nọ na gblọndo dagbe hugan lẹ sọgbe hẹ nugopipe mítọn. Flin asuṣiọsi he na abọgan-kuẹ flinflin awe lọ. Nawe lọ họakuẹ to nukun Jehovah tọn mẹ, na e na nuhe go e pé lẹpo wutu.—Luku 21:1-4.

6. (a) Sọgbe hẹ Heblu lẹ 10:24, 25, nawẹ gblọndo he mí nọ sè lẹ sọgan yinuwado mí ji gbọn? (b) Nawẹ a sọgan nọ do pinpẹn-nutọn hia na gblọndo he na tuli we lẹ gbọn?

⁶ Mí nọ na tuli ode awetọ gbọn gblọndo mítọn lẹ dali. (Hia Heblu lẹ 10:24, 25.) Mímẹpo wẹ nọ yiwanna nado sè gblọndo voovo lẹ to opli mítọn lẹ ji. Mí nọ duvivi gblọndo kleun ahundopo tọn yọpọvu de tọn. Eyin mẹde to gblọndo na gando nugbo he e ṣẹṣẹ plọn de go, ayajẹ he nọ sọawuhia to kọnugbè etọn mẹ nọ yinuwado mí ji taun. Podọ, mí nọ yiwanna mẹhe “wleawuna adọgbigbo” nado na gblọndo dopo lẹ, dile etlẹ yindọ yé nọ kuwinyan kavi ṣẹṣẹ jẹ ogbè mítọn plọn ji. (1 Tẹs. 2:2) Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí yọ́n pinpẹn vivẹnudido yetọn tọn gbọn? To opli godo, mí sọgan dọnudo yé na gblọndo tulinamẹ tọn yetọn. Aliho devo nado do pinpẹn-nutọn hia wẹ nado nọ na gblọndo ga. Whenẹnu, e ma yindọ mí na nọ mọ tuli yí to opli mítọn lẹ ji kẹdẹ wẹ gba, amọ́ mílọsu na nọ namẹ tuli.—Lom. 1:11, 12.

7. Nawẹ mí nọ mọaleyi to whenue mí na gblọndo gbọn?

⁷ Mílọsu nọ mọaleyi eyin mí na gblọndo.  (Isa. 48:17) Gbọnna? Tintan, eyin mí basi tito nado na gblọndo de, mí nọ yin whinwhàn dogọ nado wleawu ganji na opli lọ. Eyin mí wleawu ganji, nukunnumọjẹnumẹ he mí tindo gando Ohó Jiwheyẹwhe tọn go nọ siso dogọ. Podọ, lehe nukunnumọjẹnumẹ mítọn siso sọ, mọ wẹ mí sọgan yí nuhe mí nọ plọn lẹ do yizan mẹ do niyẹn. Awetọ, ayihaawe ma tin dọ mí na duvivi opli lọ tọn dogọ, na mí tindo mahẹ to hodọdopọ lọ mẹ wutu. Atọ̀ntọ, na e nọ biọ vivẹnudido nado na gblọndo wutu, mí nọ saba flin nuagokun he ji mí dọhodo to gblọndo mítọn mẹ lẹ ojlẹ dindẹn to opli lọ godo.

8-9. (a) Dile Malaki 3:16 dohia do, numọtolanmẹ tẹwẹ a lẹndọ Jehovah nọ tindo gando gblọndo mítọn lẹ go? (b) Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ mẹdelẹ sọgan gbẹ́ nọ pehẹ?

⁸ Mí nọ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn to whenue mí dọho gando yise mítọn go. Mí sọgan kudeji dọ Jehovah nọ dotoaina mí bo nọ yọ́n pinpẹn vivẹnu he mí do nado na gblọndo to opli lẹ ji tọn taun. (Hia Malaki 3:16.) E nọ do pinpẹn-nutọn etọn hia gbọn didona mí to whenue mí dovivẹnu vẹkuvẹku nado hẹn homẹ etọn hùn dali.—Mal. 3:10.

⁹ Na nugbo tọn, mí tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe lẹ nado nọ na gblọndo to opli lẹ ji. Etomọṣo, mẹdelẹ sọgan nọ dibu nado ze alọ. Eyin e nọ ṣí mọ na we, ma gbọjọ blo. Mì gbọ mí ni gbadopọnna nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn delẹ, gọna apajlẹ kleun po ayinamẹ yọ́n-na-yizan delẹ po he sọgan gọalọna mímẹpo nado dovivẹnu bo nọ na gblọndo dogọ to opli lẹ ji.

10. (a) Etẹwẹ nọ dobuna susu mítọn? (b) Naegbọn e sọgan yin ohia dagbe de eyin a nọ dibu nado na gblọndo?

¹⁰ Be ahun towe nọ gbàdo whedepopenu he a tlẹ lẹn tata nado ze alọ bo na gblọndo wẹ ya? Eyin mọ wẹ, e ma yin hiẹ ṣo. Nugbo lọ wẹ yindọ susu mítọn nọ dibu to whenue mí jlo na na gblọndo. Whẹpo a nido sọgan duto aliglọnnamẹnu enẹ ji, a dona yọ́n nuhewutu a do nọ dibu. Be a nọ dibu dọ emi na wọn nuhe emi jlo na dọ kavi dọ emi na dọ nuhe ma sọgbe wẹ ya? Be a nọ dibu dọ gblọndo towe ma na yọ́n di  mẹdevo lẹ tọn wẹ ya? Na taun tọn, obu enẹlẹ sọgan yin ohia dagbe de. E nọ dohia dọ a yin whiwhẹnọ bo nọ pọ́n mẹdevo lẹ di mẹhe yiaga hú we. Jehovah yiwanna jẹhẹnu enẹ. (Salm. 138:6; Flp. 2:3) Ṣigba, Jehovah sọ nọ jlo dọ mí ni pagigona emi bo na tuli mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po to opli lẹ ji. (1 Tẹs. 5:11) Ewọ yiwanna we, podọ e na na we adọgbigbo he sin nuhudo a tindo.

11. Nuflinmẹ Owe-wiwe lẹ tọn tẹwẹ sọgan gọalọna mí?

¹¹ Lẹnnupọndo nuflinmẹ Owe-wiwe tọn delẹ ji. Biblu dọ dọ mímẹpo wẹ nọ ṣinuwa to hodidọ po aliho he mẹ mí nọ dọ ẹ te po mẹ. (Jak. 3:2) Jehovah ma nọ donukun dọ mí ni wanu di mẹpipe, podọ mọ wẹ e te na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po ga. (Salm. 103:12-14) Whẹndo gbigbọmẹ tọn mítọn wẹ yé, podọ yé yiwanna mí. (Malku 10:29, 30; Joh. 13:35) Yé nọ mọnukunnujẹemẹ dọ gblọndo he mí nọ na to whedelẹnu ma yin nuhe mí lẹn bo na dọ.

12-13. Etẹwẹ mí plọn sọn apajlẹ Nẹhemia po Jona po tọn mẹ?

¹² Lẹnnupọndo apajlẹ Biblu tọn delẹ ji he sọgan gọalọ nado duto nuhe nọ dobuna we lẹ ji. Flin Nẹhemia. Ewọ wadevizọn to họ̀nmẹ ahọlu huhlọnnọ de tọn. Nẹhemia blawu, na e sè dọ họngbo po adó Jelusalẹm tọn lẹ po ko yin hihọliai. (Nẹh. 1:1-4) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe ahun etọn na ko gbàdo do sọ, to whenue ahọlu biọ to e si nado basi zẹẹmẹ nuhewutu nukunmẹ etọn do kúṣiọ sọmọ tọn! Nẹhemia yawu hodẹ̀ bo na ẹn gblọndo to enẹgodo. Taidi kọdetọn de, ahọlu lọ wà nususu nado gọalọna omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. (Nẹh. 2:1-8) Sọ lẹnnupọndo Jona ji. Whenue Jehovah biọ to e si nado yì dọhona tòmẹnu Nineve tọn lẹ, Jona dibu sọmọ bo họ̀n pànta fidevo pete. (Jona 1:1-3) Ṣigba po alọgọ Jehovah tọn po, Jona wá hẹn azọ́ndenamẹ etọn di. Podọ, nuhe e dọ lẹ wà dagbe susu na Ninevenu lẹ. (Jona 3:5-10) Mí plọn sọn Nẹhemia dè dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ hodẹ̀ hlan Jehovah whẹpo do nọ na gblọndo. Podọ, apajlẹ Jona tọn plọn mí dọ Jehovah sọgan gọalọna mí nado sẹ̀n ewọ mahopọnna lehe nuhe nọ dobuna mí lẹ sinyẹn sọ. Nado dọ hójọhó, be a lẹndọ agun de tin he na dobu sọ Ninevenu lẹ ya?

¹³ Ayinamẹ yọ́n-na-yizan tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna we nado nọ na gblọndo tulinamẹ tọn lẹ to opli lẹ ji? Mì gbọ mí ni gbadopọnna ayinamẹ delẹ.

14. Naegbọn mí dona nọ wleawuna opli mítọn lẹ ganji, podọ whetẹnu wẹ mí sọgan nọ wàmọ?

¹⁴ Nọ wleawuna opli dopodopo. To whenue a basi tito jẹnukọn bo wleawu ganji, a na deji dogọ nado na gblọndo. (Howh. 21:5) Na nugbo tọn, mímẹpo ma do tito dopolọ lẹ. Asuṣiọsi de he nọ yin Eloise bo tindo owhe 80 linlán nọ jẹ awuwlena Oplọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn ji sọn bẹjẹeji osẹ lọ tọn. E dọmọ: “N’nọ duvivi opli lẹ tọn dogọ eyin n’plọnnu jẹnukọn.” Joy he nọ wà agbasazọ́n whenu-gigọ́ tọn, nọ de whenu dovo to azán he jẹnukọnna opli-zán etọn ji nado plọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn. E dọmọ:  “N’nọ yiwanna dọ nuhe ji n’plọnnu do lẹ ni gbẹ́ pò to yọyọ to ayiha ṣie mẹ.” Ike, mẹho agun tọn he alọnu etọn nọ ján de he sọ yin gbehosọnalitọ whepoponu tọn, dọmọ: “N’mọdọ, e yọ́n na mi hugan nado nọ plọnnu na ojlẹ kleunkleun lẹ to osẹ lọ gblamẹ, kakati nido yin na whenu gaa.”

15. Nawẹ a sọgan wleawu ganji na opli de do?

¹⁵ Etẹwẹ awuwiwlena opli lẹ ganji nọ biọ? Nọ bẹ nupinplọn dopodopo jẹeji gbọn gbigbọ wiwe Jehovah tọn bibiọ to odẹ̀ mẹ dali. (Luku 11:13; 1 Joh. 5:14) Enẹgodo, yí nukunwhiwhe delẹ zan nado yìnnukun gbọn nuhe a jlo na plọn lọ mẹ, enẹ wẹ nado lẹnnupọndo hosọ lọ, hóvila lẹ, yẹdide lẹ po apotin nupinplọn tọn lẹ po ji. Todin he a to hukan dopodopo plọn, hia suhugan wefọ he yin sislẹ lẹ tọn dile a penugo do. Lẹnayihamẹpọn do nudọnamẹ lọ ji, na ayidonugo vonọtaun nuagokun he ji a jlo na na gblọndo te lẹ. Lehe a wleawu ganji sọ, mọ wẹ a na mọaleyi sọn e mẹ do niyẹn, podọ mọ wẹ e na bọawuna we nado na gblọndo do.—2 Kọl. 9:6.

16. Azọ́nwanu tẹlẹ wẹ tin-to-aimẹ na we, podọ nawẹ a nọ yí yé zan gbọn?

¹⁶ Eyin a penugo, nọ yí tito ọdinatẹẹ ji tọn he tin to ogbè he a sè de mẹ lẹ zan. Jehovah ko gbọn titobasinanu etọn gblamẹ na mí tito ọdinatẹẹ ji tọn lẹ nado gọalọna mí nado nọ wleawuna opli lẹ. Azọ́nwanu lọ JW Library^® nọ gọalọna mí nado yí owe oplọn tọn lẹ do nuyizan lẹtliki tọn de ji. Enẹgodo, mí sọgan plọn—kavi e whè gbau hia kavi dotó nuhe mí yí lọ—to whedepopenu podọ to fidepope. Mẹdelẹ nọ zan azọ́nwanu ehe nado plọnnu to gbọjẹyíyí whèmẹ tọn whenu to azọ́nmẹ kavi to wehọmẹ, kavi to gbejizọnlin de whenu. Azọ́nwanu lọ lẹ Watchtower Library po WESẸDOTẸN INTẸNẸT JI TỌN Watchtower Tọn^™ po nọ hẹn ẹn bọawu taun nado basi dodinnanu do nuhe mẹ mí jlo na mọnukunnujẹ to gigọ́ mẹ lẹ ji.

17. (a) Naegbọn e do yọ́n nado nọ wleawuna gblọndo susu? (b) Etẹwẹ a plọn sọn video lọ Lẹzun Họntọn Jehovah Tọn—Nọ Wleawuna Gblọndo Towe Lẹ mẹ?

¹⁷ Eyin e yọnbasi, nọ wleawuna gblọndo susu na nupinplọn dopodopo. Etẹwutu? Na yè sọgan nọma yí we to whenue a ze alọ. E yọnbasi dọ mẹdevo lẹ ni ze alọ to ojlẹ dopolọ mẹ, podọ anademẹtọ lọ sọgan yí mẹde to yé mẹ. Nado nọ gànmẹ ji, anademẹtọ lọ sọgan to dandannu glọ ma nado yí alọ susu to kanbiọ delẹ ji. Enẹwutu, a gblehomẹ kavi gbọjọ eyin e ma yawu yí alọ towe to oplọn lọ whenu blo. Eyin a wleawuna gblọndo susu, a na tindo dotẹnmẹ hundote dogọ nado tindo mahẹ to hodọdopọ lọ mẹ. Gblọndo he a wleawuna lẹ sọgan bẹ wefọ de hihia hẹn. Ṣigba, eyin a pé e go, sọ wleawu nado na gblọndo to hogbe towe titi mẹ. *

18. Naegbọn mí nado nọ na gblọndo he to glido lẹ?

 ¹⁸ Nọ na gblọndo he to kleun lẹ. To paa mẹ, gblọndo he to kleun bo to glido lẹ wẹ nọ na tulimẹ hugan. Enẹwutu, yí do basi yanwle nado nọ na gblọndo he to kleun lẹ. Tẹnpọn ni ma nọ zẹ̀ nukunwhiwhe daa (30 secondes) go blo. (Howh. 10:19; 15:23) Eyin a ko nọ na gblọndo to opli lẹ ji na owhe susu lẹ, a do adà titengbe de nado yiwà—enẹ wẹ nado ze apajlẹ dai gbọn gblọndo he to glido lẹ nina dali. Eyin a nọ na gblọndo gigẹdẹ lẹ he nọ dẹn na nukunwhiwhe susu, obu sọgan nọ di mẹdevo lẹ bọ yé sọgan lẹndọ emi ma gán penugo gbede nado na gblọndo di hiẹ. Humọ, gblọndo he to glido lẹ nọ na dotẹnmẹ mẹsusu nado tindo mahẹ to opli lọ mẹ. Titengbe eyin hiẹ wẹ yin yiylọ jẹnukọn, na gblọndo he to kleun bo yì nuagokun lọ ji tlọlọ. Ma tẹnpọn nado dọ nudọnamẹ he to hukan lọ mẹ lẹpo blo. To whenue linlẹn tangan hukan lọ tọn ko yin hodọdeji, a sọgan dọhodo nuagokun devo lẹ ji.—Pọ́n apotin lọ “ Etẹ Ji Wẹ Gblọndo Ṣie Sọgan Sinai Do?”

19. Nawẹ anademẹtọ lọ sọgan gọalọna we gbọn, ṣigba etẹwẹ a dona wà?

¹⁹ Dike anademẹtọ lọ ni yọnẹn dọ a jlo na na gblọndo to hukan tangan de ji. Eyin a de nado wàmọ, a dona dọnsẹpọ anademẹtọ lọ whẹpo opli lọ nido bẹ. To whenue ojlẹ sọ̀ nado na gblọndo to hukan lọ ji, yawu ze alọ towe daga ganji na anademẹtọ lọ nido sọgan mọ we.

20. Nawẹ opli agun tọn de sọgan yin yiyijlẹdo núdùdù dopọ hẹ họntọn lẹ go gbọn?

²⁰ Nọ pọ́n opli agun tọn lẹ hlan di núdùdù dopọ hẹ họntọn dagbe lẹ. Mí ni dọ dọ họntọn delẹ to agun mẹ basi oylọna we na nuwiwa pọmẹ tọn de bo biọ to asi we nado hẹn núdùdù kleun de wá. Nawẹ a na yinuwa gbọn? A sọgan hànu vude, ṣigba e yọnbasi dọ a na wà nuhe go a pé lẹpo nado hẹn nude he mẹlẹpo na yiwanna wá. Jehovah, Jonọyitọ mítọn nọ wleawu tafo he ji nudagbe lẹ gọ́ de tọn na mí to opli mítọn lẹ ji. (Salm. 23:5; Mat. 24:45) Podọ, homẹ etọn nọ hùn eyin mí hẹn nunina kleun de wá, yèdọ nudagbe hugan he go mí pé. Enẹwutu, wleawu ganji bo voawu nado tindo mahẹ to e mẹ dile a penugo do. To whenẹnu, gbọnvona dọ a na dùnú to tafo Jehovah tọn ji, a nasọ hẹn nunina de wá nado má hẹ agun lọ.