1. Ndaviti aĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa Yeova, na kĩu kyatumie eka ata?

MŨSUMBĨ NDAVITI aandĩkie ũũ: “Yeova, nĩ mũnene, na wa kũtaĩwa mũno.” (Sav. 145:3) Nĩwamwendete Yeova na kĩu kyatumaa amũtaĩa “ũmbanonĩ.” (Sav. 22:22; 40:5) Vate nzika, o naku nũmwendete Yeova na nũkwĩtĩkĩlana na ndeto ii sya Ndaviti: “Ũtaĩwe, ame Yeova, Ngai wa Isilaeli ĩthe waitũ, tene na tene.”—1 Mav. 29:10-13.

2. (a) Tũtonya kũmũtaĩa Yeova ata? (b) Andũ amwe methĩawa na mathĩna meva, na twĩneenea kyaũ?

² Ũmũnthĩ ũndũ ũmwe twĩkaa nĩ kana tũmũtaĩe Yeova nĩ kumya maelesyo maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Ĩndĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa amwe monaa ũsu ne ũndũ wĩ vinya. Nĩmendaa kumya maelesyo maũmbanonĩ ĩndĩ maikwatwa nĩ wia. Matonya kwĩka ata makasinda wia ũsu? Nĩ maũndũ meva matonya kũtetheesya kĩla ũmwe witũ aumye maelesyo matonya kũthangaasya ala angĩ? Tũtambĩte kũsũngĩa makũlyo asu, ekai twambe kũneenea itumi inya ila itumaa tumya maelesyo maũmbanonĩ.

3-5. (a) O tondũ ĩandĩko ya Aevelania 13:15 yonanĩtye, nĩkĩ tumasya maelesyo maũmbanonĩ? (b) No nginya ithyonthe tumye maelesyo mailye ũndũ ũmwe? Elesya.

³ Yeova nũnengete kĩla ũmwe witũ kĩanda kya kũmũtaĩa. (Sav. 119:108) Maelesyo ala tumasya maũmbanonĩ nĩ kĩlungu kĩmwe kya “nthembo ya ndaĩa,” na vaiĩ mũndũ ũngĩ ũtonya kumya nthembo ĩsu kwondũ witũ. (Soma Aevelania 13:15.) We Yeova endaa ithyonthe tumye nthembo, kana maelesyo, mailye ũndũ ũmwe? Aiee!

⁴ Yeova nĩwĩsĩ kana ũtonyi witũ wĩ kĩvathũkany’o na kana tũkomanaa na maũndũ me kĩvathũkany’o, na nĩwonaa nthembo ila tũtonya kũmumĩsya syĩ sya vata mũno kwake. Sũanĩa  nthembo syĩ kĩvathũkany’o ila Aisilaeli mamumĩasya na akasyĩtĩkĩla. Aisilaeli amwe maĩ matonya kumya katena ka ĩlondu kana mbũi. Ĩndĩ Mũisilaeli ngya aĩ atonya kumya “ndumbũ ilĩ kana maswii elĩ ma ĩvũĩ.” Na ethĩwa Mũisilaeli ndaĩ atonya kwona tũsũni twĩlĩ, Yeova nĩweetĩkĩlaa “kĩlungu kya ĩkũmi kya eva ya mũtu mũvinyu.” (Ali. 5:7, 11) Mũtu ndwaĩ wa thooa mũnene, ĩndĩ Yeova nĩwoonaa wĩ wa vata ethĩwa nĩ “mũtu mũvinyu.”

⁵ Ngai witũ mũseo ew’aa oou ũmũnthĩ. Yĩla tũkumya maelesyo, ndendaa ithyonthe twĩthĩwe twĩ aneeni aseo ta Avolo, kana tũneene kwa nzĩa ĩtonya kũĩkĩĩthya andũ kĩla tũũweta ta Vaulo. (Meko 18:24; 19:8) Yeova endaa tumye maelesyo maseo kwĩanana na ũtonyi witũ. Lilikana ũla mũndũ mũka ndiwa waumisye tũsendi twĩlĩ twa thooa mũnini. Aĩ wa vata methonĩ ma Yeova nũndũ aumisye kĩla ũtonya.—Luka 21:1-4.

6. (a) Kwosana na ĩandĩko ya Aevelania 10:24, 25, maelesyo ma angĩ matonya kũtũtethya ata? (b) Ũtonya kwonany’a ata kana nũũtũnga mũvea nũndũ wa maelesyo ala makwĩkĩa vinya?

⁶ Nĩtũthangaanasya kwĩsĩla maelesyo maitũ. (Soma Aevelania 10:24, 25.) Ithyonthe nĩtũtanĩaa kwĩw’a maelesyo me kĩvathũkany’o maũmbanonĩ maitũ. Nĩtũtanĩaa ndeto syĩ laisi na sya kuma ngoonĩ sya kana kanini. Nĩtũthangaaw’a nĩ kwĩw’a wasya mũsanzamũku wa mũndũ ũkũelesya ũndũ mũna mweũ wĩmanyĩisye Mbivilianĩ. Nĩtwendeeaw’a twoona ala ‘meethĩwa na ũkũmbaũ’ wa kumya maelesyo, o na kau me nthoni kana no ĩndĩ mekwĩmanyĩsya kĩthyomo kitũ. (1 Ath. 2:2) Tũtonya kwonany’a ata kana nĩtũũtũnga mũvea nũndũ wa kĩthito kyoo? No tũmatũngĩe mũvea ĩtina wa maũmbano nũndũ wa maelesyo moo ma kwaka. Nzĩa ĩngĩ ya kwonany’a nĩtũũtũnga mũvea nĩ kwa kũtata o naitũ tumye maelesyo. Tweeka ũu nĩtũthangaaw’a, na o naitũ tũkathangaasya angĩ maũmbanonĩ maitũ.—Alo. 1:11, 12.

7. Tũtethekaa ata yĩla twaumya maelesyo?

⁷ Ithyĩ ene nĩtũtethekaa yĩla twaumya maelesyo. (Isa. 48:17) Ata? Ũndũ wa mbee, yĩla twavanga kumya maelesyo, ũndũ ũsu nũtumaa twenda kwĩyũmbany’a nesa kwondũ wa maũmbano. Tweeyũmbany’a nesa, nĩtũeleawa mũnango Ndeto ya Ngai. Na o ũndũ twamĩelewa nesa, now’o twĩthĩawa tũtonya kũatĩĩa maũndũ  ala tweemanyĩsya. Ũndũ wa kelĩ, nĩtũtonya kũtanĩa maũmbano mũnango nũndũ nĩtũkumya maelesyo. Ũndũ wa katatũ, nĩvendekaa kĩthito kumya maelesyo, na kwoou mavinda maingĩ nĩtũendeeaa kũlilikana kwa ĩvinda yĩasa ũndũ ũla tũneeneie ĩtina wa ũmbano ũsu.

8-9. (a) Kwosana na ĩandĩko ya Malaki 3:16, we wĩona Yeova ta wĩw’aa ata yĩla twaumya maelesyo? (b) Amwe methĩawa na thĩna wĩva?

⁸ Nĩtũmwendeeasya Yeova yĩla twaneena ĩũlũ wa mũĩkĩĩo witũ. Tũi na nzika kana Yeova nũtwĩthukĩĩasya, na nĩwonaa kĩthito kitũ kya kumya maelesyo maũmbanonĩ kĩ kya vata mũno. (Soma Malaki 3:16.) Onanasya kana maelesyo maitũ nĩ ma vata kwa kũtũathima yĩla tweeka kĩla tũtonya tũmwendeesye.—Mal. 3:10.

⁹ Nĩtwĩthĩawa na itumi nzeo sya kumya maelesyo maũmbanonĩ. O na vailye ũu, amwe nĩmethĩawa na wia wa kũkĩlya kw’oko. Ethĩwa nĩwĩw’aa ũu, ndũkakw’e ngoo. Ekai tũneenee myolooto ĩmwe ya Mbivilia, ngelekany’o kauta, na maũndũ angĩ matonya kũtetheesya kĩla ũmwe witũ aumye maelesyo maingangĩ maũmbanonĩ.

10. (a) Aingĩ maitũ makĩaa kyaũ? (b) Ethĩwa nũkĩaa kumya maelesyo, ũtonya kwĩthĩwa na nguma yĩva nzeo?

¹⁰ Nĩwĩw’aa kĩw’ũ kyetĩka nda kĩla ĩvinda wasũanĩa kũkĩlya kw’oko umye maelesyo? Ethĩwa nĩwĩw’aa ũu, tuuwe weka. Vate nzika, aingĩ maitũ nĩmew’aa wia yĩla mekumya maelesyo. Nĩ kana wĩthĩwe ũtonya kũsinda wia ũsu, no nginya ũmanye nĩ kyaũ kĩutuma wĩthĩwa na wia. Wĩthĩawa ũikĩa kũlwa nĩ kĩla ũkwenda kũweta, kana ũkĩaa kũvĩtya? Wĩthĩawa ũikĩa ũyona kana maelesyo maku mayĩĩthĩwa maseũvĩte ta ma ala angĩ? Aĩ wia ũsu nũtonya kwĩthĩwa ne wia mũseo. Nĩkĩ? Nũndũ wonanasya wĩ na wĩnyivyo na nũkwona ala angĩ me ma vata kwĩ we. Yeova nĩwendete nguma ĩsu. (Sav. 138:6; Avi. 2:3) Ĩndĩ o na vailye ũu, Yeova nĩwendaa ũmũtaĩe na ũyĩkĩa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maku vinya maũmbanonĩ.  (1 Ath. 5:11) Nũkwendete na akaũnenga ũkũmbaũ.

11. Nĩ maũndũ meva me Maandĩkonĩ matonya kũtũtetheesya?

¹¹ Kwasũanĩa maũndũ aa me Maandĩkonĩ. Mbivilia yaĩtye kana ithyonthe nĩtwĩkaa mavĩtyo kwĩsĩla ũndũ tũũneena na kĩla tũũweta. (Yak. 3:2) Yeova nĩwĩsĩ kana twĩ ene naĩ na no twĩke mavĩtyo, o na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ nĩmesĩ no tũvĩtye. (Sav. 103:12-14) Twĩ namo twĩ andũ ma mũsyĩ ũmwe, na kwoou nĩmatwendete. (Mko. 10:29, 30; Yoa. 13:35) Nĩmaeleawa kana maelesyo maitũ mavinda maingĩ mayumaa ũndũ twĩĩvangĩte.

12-13. Ngelekany’o ya Neemia vamwe na ya Yona syĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹² Sũanĩa ngelekany’o imwe syĩ Mbivilianĩ ila itonya kũũtetheesya kũsinda wia. Lilikana Neemia. Athũkũmaa nyũmbanĩ ya mũsumbĩ wĩ vinya. Mũthenya ũmwe Neemia nĩwatukĩtye ũthyũ nũndũ wa kwĩw’a kana ngũta na mbingĩlo sya Yelusaleme syaĩ mbanange. (Nee. 1:1-4) Kwasũanĩa ũndũ ũtonya kwĩthĩwa eewie kĩw’ũ kyetĩka nda yĩla mũsumbĩ wamũkũlilye nĩkĩ ũtukĩtye ũthyũ! Neemia nĩwavoyie, na ĩndĩ amũsũngĩa. Na kĩu nĩkyatumie mũsumbĩ atethya andũ ma Ngai mũno. (Nee. 2:1-8) Yu kwasũanĩa ĩũlũ wa Yona. Yĩla Yeova weeie Yona athi akaneene na ekali ma Nineva, eewie wia mũno nginya akĩĩa kũndũ kũngĩ. (Yona 1:1-3) Ĩndĩ Yeova nĩwamũtetheeisye Yona eanĩsye kĩanda kyake. Ndeto syake nĩsyatethisye mũno andũ ma Nineva. (Yona 3:5-10) Ngelekany’o ya Neemia ĩtũmanyĩsya vata wa kũvoya tũtanamba kũsũngĩa. Nayo ya Yona ĩtũmanyĩsya kana Yeova no atũtetheesye tũkamũthũkũma o na ethĩwa twĩĩw’a wia wingĩvĩte ata. Vate nzika, kumya maelesyo maũmbanonĩ kũyĩsa kwĩthĩwa kwĩ vinya ta kũtavany’a ũvoo wa ũsilĩlo Nineva. Kana ti w’o?

¹³ Nĩ maũndũ angĩ meva matonya kũtũtetheesya tumye maelesyo matonya kũthangaasya angĩ maũmbanonĩ? Ekai tũneenee amwe.

14. Nĩkĩ twaĩle kwĩyũmbany’a nesa kwondũ wa maũmbano, na tũtonya kwĩka ũu ĩndĩĩ?

¹⁴ Ĩyũmbany’e kwondũ wa kĩla ũmbano. Weevanga tene na weeyũmbany’a nesa, ndũkakĩaa kumya maelesyo. (Nth. 21:5) Vate nzika, ithyonthe tũyĩthĩawa na mĩvango ivw’anene ya kwĩyũmbanĩsya maũmbano. Eloise, ũla nĩ ndiwa na e na myaka 80 na kĩndũ, ambĩĩaa kwĩyũmbanĩsya Ĩsomo ya Mũsyaĩĩsya mwambĩĩonĩ wa kyumwa. Aĩtye ũũ: “Nĩtanĩaa maũmbano mũno yĩla neemanyĩsya tene vala veũneenewa.” Nake Joy, ũla wĩthĩawa wĩanĩ vakuvĩ mĩthenya yonthe, nũmanthaa ĩvinda kĩla Wathanthatũ nĩ kana eyũmbany’e kwondũ wa Ĩsomo ya Mũsyaĩĩsya. Aĩtye ũũ: “Yĩla neemanyĩsya maũmbano matielye ĩvinda ĩkuvĩ, wĩthĩawa wĩ ũndũ wĩ laisi kũlilikana maũndũ.” Nake Ike, ũla nĩ mũtumĩa wa kĩkundi wĩthĩawa na maũndũ maingĩ na no vainia, aĩtye ũũ: “Nonaa wĩ ũndũ mũseo  kũtũmĩa ĩvinda ĩkuvĩ kĩla mũthenya kwĩmanyĩsya, vandũ va kũtũmĩa ĩvinda yingĩ mũthenya ũmwe.”

15. Ũtonya kwĩka ata nĩ kana wĩyũmbanĩsye maũmbano nesa?

¹⁵ Nĩ kyaũ kyendekaa nĩ kana mũndũ eyũmbanĩsye maũmbano nesa? Kĩla ĩvinda ũyambĩĩa kwĩmanyĩsya, mũvoye Yeova aũnenge veva wake mũtheu. (Luka 11:13; 1 Yoa. 5:14) Na ĩndĩ ũitũmĩa ndatĩka nini kũsũanĩa kyongo kĩla kĩnene, twongo tũla tũnini, visa, na masandũkũ. Ũendeee kwĩmanyĩsya kĩla kalungu, soma maandĩko ala monanĩtw’e vau kalungunĩ. Tata ũsome maingĩ ũndũ ũtonya. Sũanĩa ũvoo ũsu, na ũisũanĩa mũnango maũndũ ala ũtonya kwĩthĩwa ũyenda kumya maelesyo ĩũlũ wamo. O ũndũ weeyũmbany’a nesa, now’o ũkwĩthĩa ne laisi kwaku kumya maelesyo na ũitetheka mũnango.—2 Ako. 9:6.

16. Nĩ syĩndũ syĩva ũtonya kũtũmĩa, na ũitũmĩaa ata?

¹⁶ Ethĩwa nĩvatonyeka, tũmĩa syĩndũ ila ũtonya kũkwata simũnĩ kana kombiũtanĩ kwa kĩthyomo kyaku. Yeova nũtũmĩĩte ũseũvyo wake kũtũnenga syĩndũ itonya kũtũtetheesya kwĩyũmbanĩsya maũmbano. Kwa ngelekany’o, JW Library^® app nĩtũtetheeasya kumya mavuku ma kwĩmanyĩsya tũitũmĩa simũ sitũ. Tweeka ũu, no twĩmanyĩsye, tũkasoma, kana tũkethukĩĩsya kĩla twaumya twĩ vala tũkwenda na saa ila tũkwenda. Amwe matũmĩaa JW Library^® kwĩmanyĩsya ĩvindanĩ ya lĩu wa mũthenya me wĩanĩ, sukulu, kana yĩla me kyalonĩ. Syĩndũ ingĩ syĩ laisi ũtonya kũtũmĩa kwĩka ũkunĩkĩli nĩ kana ũmanye maũndũ maingangĩ ĩsomonĩ ĩna nĩ ta Watchtower Library na LIBRARY INDANETINĨ.

17. (a) Nĩkĩ nĩ ũndũ mũseo kwĩyũmbany’a kumya maelesyo meana ũna? (b) Vitio Ĩthĩwa wĩ Mũnyanya wa Yeova—Ĩyũmbanasye Nĩ Kana Umye Maelesyo yĩũmanyĩsya kyaũ?

¹⁷ Ethĩwa nĩvatonyeka, ĩyũmbany’e kumya maelesyo meana ũna nthĩnĩ wa kĩla ĩsomo. Nĩkĩ? Nũndũ no ũeme kũkũlw’a kĩla ĩvinda wookĩlya kw’oko. O na angĩ no mokĩlye kw’oko ĩvinda yĩmwe naku, na ũla ũtongoesye ainyuva ũmwe woo. Nĩ kana ũla ũtongoesye aĩkĩĩthye maũmbano mathela ĩvindanĩ yĩla yaĩle, no atw’e kũkũlya andũ mate aingĩ maumye maelesyo kĩlungunĩ kĩna. Kwoou, ndũkathate kana ũkw’e ngoo yĩla waema kũkũlw’a ĩsomo yambĩĩa oou. Weeyũmbany’a kumya maelesyo kauta, ũkeethĩwa na myanya mingĩ ya kumya maelesyo ĩsomonĩ yĩu. Maelesyo amwe ũtonya kwĩyũmbanĩsya nĩ kũsoma ĩandĩko. Ĩndĩ ethĩwa nũtonya, no wĩyũmbany’e kumya maelesyo ũtũmĩĩte ndeto syaku mwene. *

18. Nĩkĩ twaĩle kumya maelesyo makuvĩ?

¹⁸ Umya maelesyo makuvĩ. Mavinda  maingĩ maelesyo ala mathangaaasya ala angĩ methĩawa me laisi na makuvĩ. Kwoou tata umasye maelesyo makuvĩ. Tata ũmaumasye na sekendi ta 30. (Nth. 10:19; 15:23) Ethĩwa nĩwĩthĩĩtwe ũyumya maelesyo maũmbanonĩ kwa myaka mingĩ, ve ũndũ wa vata ũtonya kwĩka, naw’o nĩ kwĩthĩwa ngelekany’o nzeo kwa kumya maelesyo makuvĩ. Waumya maelesyo me vinya na watũmĩa ndatĩka kauta kumya maelesyo, angĩ no mambĩĩe kũkĩa, mayona ta matesa kumya maelesyo maseo taku. O na ĩngĩ, maelesyo makuvĩ nĩmanengae andũ aingĩ mwanya wa kumya maelesyo maũmbanonĩ. Ethĩwa nue wanengwa mwanya wa kumya maelesyo mbee, nengane ũsũngĩo mũkuvĩ na wĩ laisi wa ĩkũlyo yĩla yakũlw’a. Ndũkaneenee kĩla kĩndũ kalungunĩ. Ĩtina wa maũndũ ala manene kalungunĩ kũneenewa, no umye maelesyo ma kwongeleela.—Sisya ĩsandũkũ “ Ndonya Kumya Maelesyo Ĩũlũ wa Kyaũ?”

19. Ũla ũkũtongoesya atonya kũũtethya ata, naku waĩle kwĩka ata?

¹⁹ Mũtavye ũla ũkũtongoesya kana nũkwenda kwĩsa kumya maelesyo mwavika kalungunĩ kana. Watw’a kwĩka ũu, nĩwaĩle kũtavya ũla ũkũtongoesya ũmbano ũtanambĩĩa. Ĩkũlyo ya kalungu kala ũvangĩte kumya maelesyo yakũlw’a, ũkĩlya kw’oko kwaku mĩtũkĩ na ũikũkĩlya mũno nĩ kana ũla ũkũtongoesya ethĩwe atonya kũkwona.

20. Nĩ kwa nzĩa yĩva tũtonya kũelekany’a maũmbano ma kĩkundi na lĩu ũkũĩsanĩwa nĩ andũ me ndũũ?

²⁰ Ona maũmbano ma kĩkundi ta lĩu ũkũĩsanĩa na anyanyau. Kwasũanĩa anyanya amwe maku kĩkundinĩ maivanga kyathĩ na maikwĩa ũue kaĩndũ o kanini katonya kũĩwa. Ũtonya kwĩka ata? No kwĩthĩwa ũtonya kwamba kwĩw’a wia, ĩndĩ ũitata kwĩka kĩla ũtonya nĩ kana ũete kaĩndũ andũ onthe matonya kũtanĩa. O ta ũu, Yeova nũtũthoketye mesanĩ yusũĩte syĩndũ nzeo kwondũ witũ maũmbanonĩ. (Sav. 23:5; Mt. 24:45) Na nũtanaa yĩla twaete kamũthĩnzĩo kala tũtonya. Kwoou ĩyũmbany’e nesa na ũitata kumya maelesyo mavinda maingĩ ũndũ ũtonya. Weeka ũu, ũkeethĩwa ũiya mesanĩ ya Yeova, na ĩvindanĩ o yĩu ũyĩthĩwa waete mũthĩnzĩo ũtonya kũĩsanĩa na ala angĩ kĩkundinĩ.