1. (a) Lɩmaɣza wena Daviid kaawɛnɩ Yehowa yɔɔ? (b) Nɛ ɛbɛ lɩmaɣza ana aaseɣti-i se ɛla?

WIYAƲ DAVIID mawa se: “[Yehowa] kɛ Kɩlɩm nɛ ɛmʋnɩ samtʋ.” (Keɣa 144:3) Ɛɛsɔɔlɩ Yehowa, nɛ sɔɔlɩm mbʋ pituzini-i nɛ ɛɖɛyɩ Ɛsɔ “samaɣ hɛkʋ taa.” (Keɣa 21:23; 39:6) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋsɔɔlɩ Yehowa nɛ ŋwɛnɩ lɩmaɣza wena Daviid ɖɔɖɔ kaawɛna yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Pasamɩ-ŋ ɖa-caa Izrayɛɛlɩ tɛ Ɛsɔ [Yehowa], pɩnzɩ nɛ pɩnzɩ.”​—3 Aw. 29:10-13.

2. (a) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɛyɩ Yehowa? (b) Kala wena koobiya nabɛyɛ katɩɣ? (c) Ɛbɛ tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ?

² Sɔnɔ, nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖɩɖɛyɩɣ Yehowa yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ tɔm cosuu kediɣzisi taa. Ɛlɛ, ɖo-koobiya nabɛyɛ katɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ. Pɔsɔɔlaa se pocosi tɔm kediɣzisi taa, ɛlɛ sɔɔndʋ kpaɣ-wɛ. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pawa sɔɔndʋ ndʋ? Nɛ lɔŋ kɩbaŋ weyi pɩzɩɣ nɛ ɩsɩnɩ ɖa-tɩŋa nɛ ɖicosi tɔm ndʋ tɩkpazɩɣ lalaa ɖoŋ yɔ? Pʋcɔ nɛ ɖicosi tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ lɛ, iyele nɛ ɖɩtazɩ lɩmaɣza sɔsɔna naanza wena a-yɔɔ pɩcɛyaa se ɖicosuu tɔm kediɣzisi taa yɔ a-taa.

3-5. (a) Ɛzɩ Ebree mba 13:15 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ ɖicosuu tɔm ɖe-kediɣzisi taa? (b) Ða-tɩŋa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖicosi tɔm kɩmaŋ yaa we? Lɩzɩ pɩ-taa.

³ Yehowa ha ɖa-tɩŋa waɖɛ se ɖɩɖɛyɩ-ɩ. (Keɣa 118:108) Tɔm ndʋ ɖicosuu kediɣzisi taa yɔ, tɩkɛnɩ ‘ɖa-samtʋ kɩlaʋ’ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ, nɛ nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛlaa kɩlaʋ ŋgʋ ɖo-lone taa. (Kalɩ Ebree mba 13:15.) Yehowa ɛɛpɔzʋʋ-ɖʋ se ɖa nɛ lalaa ɖa-kɩlaŋ ɩwɛɛ kɩmaŋ yaa ɖicosi tɔm kɩmaŋ.

 ⁴ Yehowa nawa se ɖɛ-wɛtʋ nɛ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa ɖɩwɛ niye yɔ, ɩwɛ ndɩ nɛ lalaa ñɩŋ. Nɛ kɩlaŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlaa-ɩ yɔ, ɩkɛdɩɣnɩ-ɩ siŋŋ. Maɣzɩ kɩlaŋ weyi etisaɣ nɛ ɛmʋʋ Izrayɛɛlɩ piya cɔlɔ yɔ ɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Sɩ-taa nasɩyɩ pɩzaɣ se sɩkpaɣ heu yaa pʋnʋ nɛ sɩlaa-ɩ kɩlaʋ. Ɛlɛ Izrayɛɛlɩ pɩɣa ŋga kaakɛ kʋñɔndʋ yɔ, kapɩzaɣ se kakpaɣ “ahoo naalɛ yaa hoomataŋ naalɛ” nɛ kalaa-ɩ kɩlaʋ. Ye Izrayɛɛlɩ pɩɣa nakɛyɛ ɛtaapɩzɩɣ se kalaa sumasɩ naalɛ yɔ, Yehowa tisaɣ ɖɔɖɔ nɛ ɛmʋʋ kɔ-cɔlɔ caɖaɣ taa “mʋlʋm kɩkpɩzɩm hɔɔlʋʋ hiu ñɩŋgʋ.” (Lev. 5:7, 11) Mʋlʋm taawɛɛ liidiye, ɛlɛ Yehowa tisaɣ nɛ ɛmʋʋ-pʋ, pɩñɩtaa nɛ pɩkɛ mʋlʋm kɩbam yɔ.

⁵ Lɩmaɣza kʋɖʋma ana ɖɛ-Ɛsɔ kɩbanʋ wɛnɩ sɔnɔ ɖɔɖɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖicosuu tɔm yɔ, ɛɛɖaŋɩɣ se ɖa-tɩŋa ɖɩwɛɛ niye tɔm yɔɔdʋʋ taa ɛzɩ Apoloosi yaa Pɔɔlɩ yɔ. (Tʋma 18:24; 26:28) Mbʋ Yehowa ñɩnɩɣ yɔ lɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɖicosi tɔm ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ yɔ. Tɔzɩ halʋ lelu weyi ɛɛha liidiye pɔɔyɩsɩ cikpesi naalɛ yɔ ɛ-yɔɔ. Ɛ-tɔm kaakɛdɩnɩ Yehowa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɛha-ɩ mbʋ ɛpɩzɩɣ yɔ.​—Luka 21:1-4.

6. (a) Ɛzɩ Ebree mba 10:24, 25 yɔɔdʋʋ yɔ, ɖoŋ weyi lalaa tɔm cosuu pɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛnɩ ñɔ-yɔɔ? (b) Tɔm ndʋ lalaa cosuu nɛ tɩkpazɩɣ-ŋ ɖoŋ yɔ, ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɩlɩ-wɛ se tɩkɛdɩnɩ-ŋ?

⁶ Ðicosuu tɔm se ɖɩkpazɩnɩ ɖama ɖoŋ. (Kalɩ Ebree mba 10:24, 25.) Pɩkɛdɩɣnɩ ɖa-tɩŋa se ɖiwelisi tɔm cosuu ndɩ ndɩ ɖe-kediɣzisi taa. Ye pɩɣa cikpelaɣ nakɛyɛ ecosi tɔm yɔɔ nɛ ka-maɣmaɣ kɔ-tɔm pee yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɖʋ. Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ cosuu tɔm nɛ ɛyɔɔdʋʋ toovenim tɔm kɩfatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ ɛlɩwa yɔ tɩ-tɔm lɛ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɖʋ siŋŋ. Alɩwaatʋ ndʋ mba ɖɩsɩm-wɛ se pɛwɛ fɛyɛ yaa pɛwɛɛ nɛ pɛkpɛlɩkɩɣ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ nakʋyʋ yɔ palakɩ “abalɩtʋ” nɛ pocosuu tɔm yɔ, pɩlakɩ-ɖʋ leleŋ siŋŋ. (1 Tes. 2:2) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se pa-pana ñaɣʋ kɛdɩɣnɩ-ɖʋ? Kediɣzaɣ tɛŋ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsam-wɛ pɔ-tɔm cosuu yɔɔ. Nʋmɔʋ lɛɛkʋ lɛ se ɖa-maɣmaɣ ɖicosi tɔm. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, pɩtasɩnɩ se lalaa kpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ lɛ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩkpazɩɣ-wɛ ɖoŋ.​—Roma 1:11, 12.

7. Ye ɖicosuu tɔm kediɣzisi taa yɔ, ɛzɩma pɩwazɩɣ-ɖʋ?

⁷ Ðɔ-tɔm cosuu wazɩɣ ɖa-maɣmaɣ. (Iza. 48:17) Ɛzɩma tɩyɛ? Kajalaɣ lɛ, ye ɖɩɖʋ ɖa-taa se ɖicosuu tɔm yɔ, piseɣtiɣ-ɖʋ se  ɖɩñɔɔzɩ kediɣzaɣ camɩyɛ. Ye ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ camɩyɛ yɔ, piyeki nɛ ɖɩnɩɩ Ɛsɔtɔm taa camɩyɛ nɛ pɩkpaɖɩ. Nɛ ɛzɩma ɖɩnɩɣ tɩ-taa camɩyɛ yɔ, mbʋ yekina nɛ ɖɩlabɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ nɛ pɩkpaɖɩ. Nabʋlɛ lɛ, kediɣzaɣ kɛdɩɣnɩ-ɖʋ siŋŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖicosi tɔm. Nabudozo lɛ, ɛzɩma ɖɩñaɣ pana nɛ ɖicosi tɔm yɔ, piyeki nɛ ɖɩtɔzʋʋ ɖoŋ ɖoŋ tɔm ndʋ ɖɩɩyɔɔdaa yɔ tɩ-yɔɔ pʋwayɩ.

8-9. (a) Ɛzɩ Malakiya 3:16 yɔɔdʋʋ yɔ, ŋmaɣzɩɣ se ɛzɩma pɩlakɩ Yehowa alɩwaatʋ ndʋ ɖicosuu tɔm yɔ? (b) Kaɖɛ nɖɩ nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pakatɩ?

⁸ Ðɔ-tɔm kɛdɩɣnɩ Yehowa alɩwaatʋ ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ ɖe-tisuu tɔm yɔ. Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa welisiɣni-ɖʋ, nɛ ɛ-taa lakɩ leleŋ siŋŋ nɛ pana wena ɖɩñakɩ se ɖicosi tɔm kediɣzisi taa yɔ. (Kalɩ Malakiya 3:16.) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñakɩ pana se ɖɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ-ɩ yɔ, ɛwazɩɣ-ɖʋ nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ se ɛ-taa wɛnɩ-ɖʋ nɛ leleŋ.​—Mal. 3:10.

⁹ Pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖicosi tɔm kediɣzisi taa. Ɛlɛ sɔɔndʋ pɩzɩɣ nɛ pɩkpa nabɛyɛ se pakpazɩ pe-nesi nɛ pocosi tɔm. Ye pɩlakɩ-ŋ mbʋ yɔ, pitaatibi-ŋ yɔɔɔ. Yele nɛ ɖɩna Bibl paɣtʋ kila, kɩɖaŋ nɛ lɔŋ kɩbaŋ nɩɩyɩ weyi ɩpɩzɩɣ nɛ ɩsɩnɩ ɖa-tɩŋa nɛ ɖicosi tɔm kediɣzisi taa nɛ pɩkpaɖɩ yɔ.

10. (a) Sɔɔndʋ ndʋ kpaɣ ɖa-taa sakɩyɛ? (b) Ye sɔɔndʋ ɛkpaɣ-ɖʋ nɛ tɔm cosuu, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ?

¹⁰ Ña-laŋɩyɛ maɣ alɩwaatʋ ndʋ ŋñɩnɩɣ se ŋkpazɩ nesi nɛ ŋcosi tɔm yɔ? Ye mbʋ yɔ, tɩlɩ se pɩtɩkɛ ñe-ɖeke pɩlakɩ mbʋ. Toovenim taa lɛ, sɔɔndʋ kpaɣ ɖa-taa sakɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖicosuu tɔm kediɣzisi taa yɔ. Pɩsa nɛ ŋlʋbɩnɩ sɔɔndʋ ndʋ lɛ, pɩcɛyaa se ŋtɩlɩ mbʋ piyeki nɛ sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ yɔ. Sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ se ŋkaɣ sɔʋ ndʋ ŋñɔɔzaa yɔ tɩ-yɔɔ? Yaa sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ se ŋŋkaɣ cosuu tɔm yɔɔ camɩyɛ? Ŋmaɣzɩɣ se ñɔ-tɔm cosuu ɛɛkaɣ wɛʋ ɖeu ɛzɩ lalaa ñɩmbʋ yɔ? Ye sɔɔndʋ ndʋ tɩkpaɣnɩ-ŋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɩlɩ se ŋwɛnɩ tɩ-luzuu nɛ ŋkpakɩɣ lalaa se pakɩlɩ-ŋ. Yehowa sɔɔlɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ siŋŋ. (Keɣa 137:6; Fil. 2:3)  Ɛlɛ Yehowa sɔɔlaa ɖɔɖɔ se ŋɖɛyɩ-ɩ nɛ ŋkpazɩ ño-koobiya ɖoŋ kediɣzisi taa. (1 Tes. 5:11) Ɛsɔɔlɩ-ŋ nɛ ɛkaɣ-ŋ haʋ abalɩtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ-ŋ yɔ.

11. Bibl tɔm ndʋ pɩzɩɣ nɛ tɩsɩnɩ-ɖʋ?

¹¹ Iyele nɛ ɖɩtɔzɩ Bibl tɔm natʋyʋ yɔɔ. Bibl yɔɔdʋʋ se piyiɣdiɣ ɖa-tɩŋa yɔɔdaɣ taa. (Yak. 3:2) Yehowa ɛɛɖaŋɩɣ se ɖɩyɔɔdɩ tɔm ndʋ tɩtalɩ pilim yɔ, nɛ ɖo-koobiya ɖɔɖɔ ɩɩɖaŋɩɣ se ɖɩla mbʋ. (Keɣa 102:12-14) Pɛkɛ ɖe-fezuu taa hɔʋ taa ñɩma nɛ pɔsɔɔlɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ. (Mark. 10:29, 30; Yoh. 13:35) Panɩɣ pɩ-taa se nabʋyʋ taa lɛ, tɔm ndʋ ɖicosuu yɔ pɩtɩkɛ ndʋ ɖɩñɩnaɣ yɔɔdʋʋ ɖeyi ɖeyi.

12-13. Ɛbɛ Nehemiya nɛ Yoonaasɩ pa-kɩɖaŋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

¹² Maɣzɩ Bibl taa kɩɖaŋ ɩnɛ ɩ-yɔɔ nɛ ŋna ɛzɩma ɩpɩzɩɣ ɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlʋbɩnɩ sɔɔndʋ yɔ. Tɔzɩ Nehemiya yɔɔ. Ɛɛlabɩ tʋmɩyɛ wiyaʋ sɔsɔ nɔɔyʋ ɖɩɣa taa. Nehemiya taa taala leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛnɩwa se Yeruzalɛm kolonzi tɔlaa yɔ. (Neh. 1:1-4) Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma ɛ-laŋɩyɛ kaamawa alɩwaatʋ ndʋ wiyaʋ pɔzɩ-ɩ se eheyi-i mbʋ pʋyɔɔ ɛɛwɛ ɛsɩñɩŋɩyɛ taa yɔ! Nehemiya labɩ adɩma kpaagbaa nɛ pʋwayɩ lɛ, ecosi-i. Piyeba nɛ wiyaʋ la nabʋyʋ nɛ ɛsɩnɩ Ɛsɔ samaɣ. (Neh. 2:1-8) Maɣzɩ Yoonaasɩ yɔɔ ɖɔɖɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa tiyi-i se ewolo nɛ ɛyɔɔdɩnɩ Niniivi mba yɔ, sɔɔndʋ kpa-ɩ nɛ ɛkpaɣ nʋmɔʋ nɛ ɛɖɛɛ ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ taa. (Yon. 1:1-3) Ɛlɛ Yehowa sɩnɩ Yoonaasɩ nɛ ɛpɩzɩ nɛ ɛla tʋmɩyɛ nɖɩ paɖʋ-ɩ yɔ. Nɛ tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ, tɩwazɩ Niniivi mba siŋŋ. (Yon. 3:5-10) Nehemiya kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ se pɩcɛyaa se ɖɩtɩmɩ pʋcɔ nɛ ɖicosi tɔm yɔɔ. Nɛ Yoonaasɩ kɩɖaʋ ñɛkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ se Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩsɛɛ-ɩ paa ɖɩlʋkɩnɩ sɔɔndʋ siŋŋ yɔ. Toovenim taa lɛ, ɛgbɛyɛ taa tɔm cosuu ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ nɛ pɩtalɩ ɛzɩma pɩɩwɛɛ se posusi Niniivi mba tɔm yɔ!

¹³ Lɔŋ kɩbaŋ weyi pɩzɩɣ nɛ ɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖicosi tɔm kediɣzisi taa nɛ tɩkpazɩ lalaa ɖoŋ? Iyele nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɩ-taa nɩɩyɩ tɔm.

14. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ camɩyɛ pʋcɔ nɛ ɖiwolo kediɣzisi? (b) Nɛ ɛzɩmtaa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ?

¹⁴ Ñɔɔzɩ ña-tɩ pʋcɔ nɛ ŋwolo paa kediɣzaɣ ŋga. Ye ŋlakɩ ɖʋtʋ nɛ ŋñɔɔzʋʋ ña-tɩ camɩyɛ yɔ, pɩkaɣ-ŋ wɛʋ kɛlɛʋ se ŋcosi tɔm kediɣzisi taa. (Adu. 21:5) Ða-tɩŋa ɖɩfɛyɩnɩ ɖʋtʋ kʋɖʋmtʋ. Eloise kɛ lelu nɛ ɛwɛnɩ pɩnzɩ ɛzɩ 80 mbʋ yɔ. Ɛlabɩ ɖʋtʋ nɛ ɛpaɣzɩɣ Feŋuu Tilimiye kpɛlɩkʋʋ kpɩtaʋ ɖɩbazɩyɛ. Ɛyɔɔdaa se: “Ye mɔñɔɔzɩ kediɣzaɣ pʋcɔ nɛ mowolo-kɛ yɔ, kɛkɛdɩɣnɩ-m nɛ pɩkpaɖɩ.” Joy lakɩ tʋmɩyɛ kpaɣ Hodo nɛ piwolo Kemeɣa. Ɛlabɩ ɖʋtʋ nɛ ɛkpɛlɩkɩɣ Feŋuu Tilimiye paa Mazaɣ ŋga. Ɛyɔɔdaa se: “Alɩwaatʋ ndʋ mɔñɔɔzʋʋ kediɣzaɣ nɛ piileɖiɣ pʋcɔ nɛ mowolo-kɛ yɔ, pɩwɛɣ-m kɛlɛʋ se mɔntɔzɩ ndʋ mɛnkpɛlɩkaa yɔ tɩ-yɔɔ.” Ike kɛ ɛzʋtʋyʋ nɛ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ weyi pɩɖɔkɩnɩ-ɩ siŋŋ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Ye mankpakɩɣ alɩwaatʋ pazɩ pazɩ kpɩtaʋ taa  nɛ mɛnkpɛlɩkɩɣ yɔ, pɩwɛ-m ɖeu nɛ pɩkɩlɩ se mankpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ evemiye kʋɖʋmɖɩyɛ taa nɛ mɛnkpɛlɩkɩna.”

15. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋñɔɔzɩ ña-tɩ camɩyɛ pʋcɔ nɛ ŋwolo kediɣzaɣ?

¹⁵ Ɛbɛ nɛ ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla nɛ pɩsa nɛ ŋñɔɔzɩ ña-tɩ camɩyɛ? Paa ɛzɩmtaa lɛ, pɩwɛɛ se ŋpaɣzɩnɩ adɩma nɛ ŋpɔzɩ Yehowa se ɛha-ŋ e-fezuu kiɖeɖeu. (Luka 11:13; 1 Yoh. 5:14) Pʋwayɩ lɛ, pɩwɛɛ se ŋkpaɣ cɛcɛsɩ pazɩ nɛ ŋcɔnɩ ñʋʋ ŋgʋ ŋcaɣ kpɛlɩkʋʋ yɔ kɩ-hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ: Tɔm ñʋʋ, tɔm ñʋŋ cikpeŋ, kɩlɛmɩŋ nɛ tɔm pɔzʋʋ aɖakasɩ. Ŋŋkpɛlɩkɩɣ paa tayʋʋ mbʋ lɛ, ñaɣ pana nɛ ŋkalɩ masɩ nzɩ pama pɩ-taa yɔ, sɩ-taa sakɩyɛ. Ŋŋmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ŋkalɩ tayʋʋ nɛ masɩ taa yɔ tɩ-yɔɔ lɛ, ka ñʋʋ tɔm ndʋ ŋsɔɔlaa se ŋcosi yɔ tɩ-yɔɔ nɛ pɩkpaɖɩ. Ye ŋñɔɔzʋʋ ña-tɩ camɩyɛ yɔ, pɩwazɩɣ-ŋ nɛ pɩkpaɖɩ nɛ pɩwɛɣ-ŋ ɖɔɖɔ kɛlɛʋ se ŋcosi tɔm.​—2 Kɔr. 9:6.

16. (a) Wondu ndʋ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ ña-tɩ yɔɔ yɔ? (b) Nɛ ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ?

¹⁶ Ye pɩsaŋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm ñɩnʋʋ wondu ndʋ tɩwɛ kʋnʋŋ ŋgʋ ŋnɩɣ camɩyɛ yɔ kɩ-taa yɔ. Yehowa tɩŋnɩ ɛ-ɛgbɛyɛ yɔɔ nɛ ɛha-ɖʋ wondu sakɩyɛ se pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñɔɔzɩ kediɣzisi. Application JW Library^® sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩkpaɣ kpɛlɩkʋʋ takayɩsɩ pɔrtaabɩlɩwaa yɔɔ yaa taabɩlɛɛtɩwaa yɔɔ. Pʋwayɩ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ, ɖɩkalɩ yaa ɖiwelisi tɔm ndʋ ɖɩkpaɣaa yɔ paa le nɛ paa ɛzɩmtaa. Nabɛyɛ lakɩnɩ wondu ndʋ tʋmɩyɛ nɛ pɛkpɛlɩkɩɣ tʋmɩyɛ taa yaa sukuli taa hɛzʋʋ alɩwaatʋ taa, yaa alɩwaatʋ ndʋ pɔɖɔŋ nʋmɔʋ yɔ. Watchtower Library nɛ INTƐRNƐƐTƖ YƆƆ TAKAYƖSƖ ÐƖZƖYƐ^™ sɩɣnɩ-ɖʋ se tɔm ndʋ ɖɩcaɣ tɩ-taa tazʋʋ yɔ, tɩ-ñɩnʋʋ ɛwɛɛ-ɖʋ kɛlɛʋ.

17. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩñɔɔzɩ tɔm cosuu sakɩyɛ paa tɔm ñʋʋ ŋgʋ lɛ kɩ-taa? (b) Video ŋgʋ payaɣ se Kɛ Yehowa taabalʋ​—Ñɔɔzɩ tɔm ndʋ ŋkaɣ cosuu yɔ, lɔŋ weyi ŋkpɛlɩkɩ kɩ-taa?

¹⁷ Ye pɩsaŋ yɔ, ñɔɔzɩ tɔm cosuu sakɩyɛ paa tɔm ñʋʋ ŋgʋ lɛ kɩ-taa. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩtɩkɛ alɩwaatʋ ndʋ ŋkpazɩɣ nesi yɔ tɩ-tɩŋa tɩ-taa pakaɣ-ŋ yaʋ. Pɩtɩla, lalaa kaɣ kpazʋʋ nesi alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa nɛ pɩtɩla ɖɔɖɔ yɔ, kediɣzaɣ yɔɔ cɔnɩyʋ kaɣ pa-taa nɔɔyʋ yaʋ. Pɩsa nɛ kediɣzaɣ tɛ alɩwaatʋ yɔɔ lɛ, kediɣzaɣ yɔɔ cɔnɩyʋ ɛɛkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɛyaa mba payɩ pakpazɩ nesi yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, ye ɛtɩya-ŋ lɔŋ yɔ, pɩtaacɛyɩ-ŋ yaa pitaatibi-ŋ yɔɔɔ. Ye ŋñɔɔzɩ tɔm cosuu sakɩyɛ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋkaɣ hiɣu waɖɛ nɛ ŋcosi tɔm. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla ɖʋtʋ ɖɔɖɔ se ŋkalɩɣ Bibl mayaɣ nakɛyɛ. Ɛlɛ ye pɩsaŋ yɔ, ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋñɔɔzɩ ña-tɩ nɛ ŋcosi tɔm nɛ ña-maɣmaɣ ñɔ-tɔm pee. *

18. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ŋcosi tɔm nɛ pɩwɛɛ tobi?

 ¹⁸ Ñɔ-tɔm cosuu ɛwɛɛ tobi. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, tɔm cosuu mbʋ pɩwɛ tobi nɛ pɩ-taa nɩʋ wɛɛ kɛlɛʋ yɔ, mbʋ kpazɩɣnɩ ɛyaa ɖoŋ. Wɛɛnɩ kaɖʋwa se ñɔ-tɔm cosuu ɛtaaɖaɣlɩ nɛ pɩcɛzɩ kɛlɛmwaa 30. (Adu. 10:19; 15:23) Ŋpaɣzʋʋ tɔm cosuu kediɣzisi taa yɔ, ye pɩlabɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, pɩcɛyaa se ñɔ-tɔm cosuu ɛtaakɩlɩ ɖaɣlʋʋ nɛ ŋkɛnɩ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ lalaa. Ye ŋkpaɣ cɛcɛsɩ sakɩyɛ nɛ ŋcosini tɔm yɔ, piyeki nɛ sɔɔndʋ kpa lalaa nɛ pamaɣzɩ se paakaɣ pɩzʋʋ nɛ pocosi ɛzɩ ña yɔ. Ye ñɔ-tɔm cosuu ɛmaɣnɩ tobi yɔ, pɩhaɣ ɛyaa sakɩyɛ waɖɛ nɛ pocosi ɖɔɖɔ. Kɔzɩ kɔzɩ ye ña pacalɩ yaʋ yɔ, pɩwɛɛ se ŋcosi tɔm ndʋ pɔpɔzaa yɔ tɩ-yɔɔ ɖeke nɛ ŋyele nɛ ñɔ-tɔm cosuu wɛɛ kɛlɛʋ ɖɔɖɔ. Taañɩnɩ se ŋyɔɔdɩ lɩmaɣza wena pɔyɔɔdɩ tayʋʋ taa yɔ, a-tɩŋa a-tɔm. Ye nɔɔyʋ ɛyɔɔdɩ tayʋʋ taa lɩmaɣza sɔsɔna tɔm yɔ, ñapɩzɩɣ nɛ ŋyɔɔdɩ lɩmaɣza lɛɛna tɔm.​—Kalɩ aɖakaɣ “ Ɛbɛ tɔm manpɩzɩɣ nɛ mɔyɔɔdɩ mɔn-tɔm cosuu taa?”

19. (a) Ɛzɩma kediɣzaɣ yɔɔ cɔnɩyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ŋ? (b) Ɛlɛ ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla?

¹⁹ Yele nɛ kediɣzaɣ yɔɔ cɔnɩyʋ tɩlɩ se ŋñɔɔzɩ ña-tɩ se ŋcosuu tɔm pɔzʋʋ nabʋyʋ yɔɔ. Ye ŋsɔɔlaa se ŋla mbʋ yɔ, pʋcɔ nɛ kediɣzaɣ paɣzɩ lɛ, ñɔtɩnɩ kediɣzaɣ yɔɔ cɔnɩyʋ nɛ ŋheyi-i. Nɛ pɩtalɩɣ tɔm pɔzʋʋ mbʋ ŋsɔɔlaa se ŋcosi pɩ-yɔɔ yɔ lɛ, ŋkpazɩ ñe-nesi camɩyɛ ɛsɔdaa lɛɛ lɛɛ nɛ pɩsa nɛ kediɣzaɣ yɔɔ cɔnɩyʋ na-ŋ.

20. Ɛzɩma tɩyɛ kediɣzisi wɛ ɛzɩ tɔɔnaɣ ŋga ɖa nɛ taabalaa nabɛyɛ ɖɩtɔkɩ yɔ?

²⁰ Kpaɣ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi ɛzɩ tɔɔnaɣ ŋga ña nɛ ña-taabalaa kɩbama ɩtɔkɩ yɔ. Kpaɣ se ɛgbɛyɛ taa taabalaa nabɛyɛ labɩ ɖʋtʋ se ña nɛ wɛ ɩkatɩ nɛ ɩtɔɔ tɔɔnaɣ, nɛ pɔpɔzɩ-ŋ se ŋla tɔɔnaɣ kɛlɛʋ ñɩŋga nakɛyɛ nɛ ŋwona. Ɛzɩma ŋkaɣ labʋ? Pɩtɩla, pɩkaɣ-ŋ haʋ nɩɣzɛ pazɩ, ɛlɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋkaɣ ñaɣʋ pana nɛ ŋla tɔɔnaɣ ŋga kɛkɛdɩɣnɩ ɛyaa tɩŋa yɔ. Yehowa yaɣnɩ-ɖʋ se ɖɩkɔɔ kediɣzisi; nɛ ɛñɔɔzɩ ɖe-kediɣzisi taa taabɩlɩ nakʋyʋ nɛ kɩ-yɔɔ nɛ tɔɔnasɩ kɩbanzɩ sakɩyɛ. (Keɣa 22:5; Mat. 24:45) Pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ ɖo-ɖoŋ ɖeɖe se ɖiwoni kʋjɔʋ nakʋyʋ yɔ. Ye mbʋ, ñɔɔzɩ ña-tɩ camɩyɛ nɛ ŋcosi tɔm ɛzɩ ŋpɩzʋʋ yɔ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ŋŋwoki yem se ŋtɔɔ Yehowa taabɩlɩ yɔɔ, ɛlɛ ŋwokini ɖɔɖɔ kʋjɔʋ nakʋyʋ se kɩwazɩ ɛgbɛyɛ taa ñɩma lalaa.