1. Aw Devid bin fil bɔt Jiova? Wetin dat bin ɛnkɔrej am fɔ du?

KIŊ Devid bin rayt se: “PAPA GƆD [“Jiova,” NW] na big big PAPA GƆD we fɔ prez.” (Sam 145:​3) Devid bin lɛk Jiova, ɛn dat bin mek i prez Gɔd “usay ɔlman gɛda.” (Sam 22:​22; 40:​5) I go mɔs bi se yu lɛk Jiova ɛn yu gri wit di wɔd dɛn we Devid bin rayt se: “Yu gɛt blɛsin PAPA GƆD [“Jiova,” NW] we na Izrɛl dɛn Gɔd, sote go ɛn sote go.”—1 Kro. 29:​10-13.

2. (a) Aw wi kin prez Jiova? (b) Us prɔblɛm dɛn sɔm pan wi gɛt? Wetin wi go tɔk bɔt?

² Tide, wan we we wi de prez Jiova na bay we wi de kɔmɛnt na mitin. Bɔt bɔku pan wi brɔda ɛn sista dɛn kin si am se i nɔ izi fɔ kɔmɛnt na mitin. Dɛn kin want fɔ kɔmɛnt na mitin, bɔt fred kin mek dɛn nɔ kɔmɛnt. Wetin dɛn go du bɔt dat? Ɛn wetin wi go du we go ɛp wi fɔ gi fayn fayn kɔmɛnt dɛn? Bifo wi ansa dɛn kwɛstyɔn dɛn de, lɛ wi tɔk fɔs bɔt 4 rizin dɛn we mek wi de kɔmɛnt na mitin.

3-5. (a) As Di Ibru Pipul Dɛn 13:​15 ɛksplen, wetin mek wi de kɔmɛnt na mitin? (b) Fɔ se wi ɔl fɔ gi di sem kayn kɔmɛnt? Ɛksplen.

³ Jiova dɔn gi wi ɔl di chans fɔ prez am. (Sam 119:​108) Wi kɔmɛnt dɛn we wi de gi na mitin na wan we dat we wi de “prez” ɛn mek “sakrifays” to Gɔd, ɛn nɔbɔdi nɔ go mek da sakrifays de fɔ wi. (Rid Di Ibru Pipul Dɛn 13:​15.) Fɔ se Jiova want wi ɔl fɔ gi di sem sakrifays ɔ kɔmɛnt? Nɔ, nɔto dat i want!

 ⁴ Jiova no se wi ɔl gɛt difrɛn prɔblɛm ɛn difrɛn tin dɛn we wi ebul fɔ du, ɛn i rili valyu di sakrifays dɛn we wi ebul fɔ mek to am. Tink bɔt di kayn sakrifays dɛn we Jiova bin de gri fɔ tek na di Izrɛlayt dɛn an. Sɔm pan di Izrɛlayt dɛn bin ebul fɔ sakrifays ship ɔ got. Bɔt di po wan dɛn kin sakrifays “tu bush pijin ɔ tu yɔŋ ɔdinari pijin.” Ɛn if di pɔsin nɔ ebul fɔ gi tu bɔd dɛn, Jiova bin de gri fɔ tek wan pat pan tɛn pat pan di “fayn flawa” we dɛn bin gɛt. (Lɛv. 5:​7, 11) Flawa nɔ bin tu dia, bɔt Jiova bin de stil gladi fɔ da sakrifays de wans na “fayn flawa.”

⁵ Na da sem we de wi Gɔd de fil tide. We wi de gi kɔmɛnt, Jiova nɔ de fil se wi ɔl fɔ de tɔk fayn lɛk Apolɔs ɔ fɔ sabi tɔk lɛk Pɔl. (Akt 18:​24; 26:​28) Ɔl wetin Jiova want na fɔ lɛ wi gi di bɛst kɔmɛnt we wi ebul fɔ gi. Lɛ wi mɛmba di uman we i man bin dɔn day we bin gi tu smɔl kɔyn dɛn. Dis uman bin valyu na Jiova in yay bikɔs i bin gi di bɛst tin we i gɛt.—Lyuk 21:​1-4.

6. (a) Frɔm wetin de na Di Ibru Pipul Dɛn 10:​24, 25, aw di kɔmɛnt dɛn we wi de yɛri de afɛkt wi? (b) Aw yu go sho se yu gladi fɔ di kɔmɛnt dɛn we pipul dɛn de gi we de ɛnkɔrej yu?

⁶ Wi de ɛnkɔrej wisɛf bay we wi de gi kɔmɛnt. (Rid Di Ibru Pipul Dɛn 10:​24, 25.) Wi ɔl kin lɛk fɔ yɛri di difrɛn difrɛn kɔmɛnt dɛn na mitin. Wi kin lɛk fɔ yɛri we pikin dɛn de gi kɔmɛnt insay dɛn yon wɔd. I kin rili tɔch wi at fɔ yɛri we sɔmbɔdi de gi kɔmɛnt bɔt di tru tin we i dɔn jɔs lan. Ɛn wi kin kɔle di wan dɛn we “nɔ de fred” fɔ gi kɔmɛnt, pan ɔl we dɛn de shem ɔ dɛn jɔs bigin fɔ lan wi langwej. (1 Tɛs. 2:​2) Aw wi go sho se wi gladi fɔ di tray we dɛn de tray? Wi kin tɛl dɛn tɛnki fɔ dɛn fayn kɔmɛnt we dɛn de gi afta di mitin. Wan ɔda we we wi go sho se wi gladi fɔ dɛn kɔmɛnt na bay we wisɛf de gi kɔmɛnt. Dɔn, dɛn nɔ de ɛnkɔrej wi nɔmɔ bɔt wisɛf de ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn bak.—Rom 1:​11, 12.

7. Aw wi kin bɛnifit we wi gi kɔmɛnt?

⁷ Wi de bɛnifit wisɛf we wi gi kɔmɛnt. (Ayz. 48:​17) Aw? Fɔs, if wi plan fɔ gi kɔmɛnt, dat go ɛp wi fɔ pripia  gud gud wan fɔ di mitin. We wi pripia gud gud wan, wi go rili ɔndastand Gɔd in Wɔd. Ɛn di mɔ we wi de ɔndastand Gɔd in Wɔd, na di mɔ wi go fala di tin dɛn we wi de lan. Sɛkɔn, wi go ɛnjɔy di mitin mɔ bikɔs wisɛf tek pat. Tɔd, bikɔs wi kin tray tranga wan fɔ gi kɔmɛnt, bɔku tɛm wi kin mɛmba di pɔynt dɛn we wi kɔmɛnt bɔt fɔ lɔng tɛm afta di mitin.

8-9. (a) Frɔm wetin de na Malakay 3:​16, aw yu tink se Jiova de fil bɔt wi kɔmɛnt dɛn? (b) Us prɔblɛm sɔm stil gɛt?

⁸ Wi kin mek Jiova gladi we wi de tɔk bɔt wetin wi biliv. Wi shɔ se Jiova de lisin to wi, ɛn i rili valyu di tray we wi de tray fɔ gi kɔmɛnt na mitin. (Rid Malakay 3:​16.) Jiova de sho se i gladi fɔ wi bay we i de blɛs wi fɔ we wi de tray tranga wan fɔ du wetin i want.—Mal. 3:​10.

⁹ Fɔ tru, wi gɛt gud rizin fɔ kɔmɛnt na mitin. Stil sɔm kin fred fɔ es dɛn an. If na da we de yu de fil, nɔ pwɛl at. Lɛ wi tɔk bɔt sɔm Baybul prinsipul dɛn, sɔm ɛgzampul dɛn, ɛn sɔm tin dɛn we wi fɔ du we go ɛp wi ɔl fɔ tray fɔ de gi kɔmɛnt na mitin.

10. (a) Wetin bɔku pan wi de fred? (b) Wetin mek fɔ fred fɔ gi kɔmɛnt nɔto bad tin?

¹⁰ Yu bɔtɔm bɛlɛ kin bɔyl ɛnitɛm we yu want fɔ es yu an fɔ kɔmɛnt? If na so yu de fil, nɔto yu wan. Di tru tin na dat bɔku pan wi kin fred smɔl we wi de gi kɔmɛnt. Bifo yu go lɛf fɔ fred fɔ kɔmɛnt, yu nid fɔ no wetin de mek yu de fred. Yu de fred se yu go fɔgɛt wetin yu want fɔ tɔk ɔ yu de fil se yu go tɔk di rɔŋ tin? Yu kin wɔri se yu kɔmɛnt nɔ go fayn lɛk ɔda pipul dɛn yon? Fɔ tru, dɛn we dɛn de aw yu de fil nɔ bad. Dat de sho se yu ɔmbul ɛn yu de si ɔda pipul dɛn se dɛn bɛtɛ pas yu. Jiova lɛk pɔsin we ɔmbul. (Sam 138:​6; Fil. 2:​3)  Bɔt Jiova want yu bak fɔ prez am ɛn fɔ ɛnkɔrej yu brɔda ɛn sista dɛn na mitin. (1 Tɛs. 5:​11) Jiova lɛk yu ɛn i go gi yu di kɔrej we yu nid.

11. Wetin di Baybul tɔk bɔt we go ɛp wi?

¹¹ Tink bɔt sɔm tin dɛn we di Baybul de mɛmba wi. Di Baybul se wi ɔl de mek mistek bay wetin wi de tɔk ɛn aw wi de tɔk am. (Jems 3:​2) Jiova nɔ de tink se wi fɔ pafɛkt ɛn wi brɔda ɛn sista dɛnsɛf nɔ de tink da kayn we de. (Sam 103:​12-14) Di brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn na wi famili, ɛn dɛn lɛk wi. (Mak 10:​29, 30; Jɔn 13:​35) Dɛn ɔndastand se sɔntɛnde wi nɔ kin tɔk wetin wi kin want fɔ tɔk.

12-13. Wetin wi lan frɔm Nɛimaya ɛn Jona dɛn ɛgzampul?

¹² Tink bɔt sɔm Baybul ɛgzampul dɛn we go ɛp yu fɔ lɛf fɔ fred. Tink bɔt Nɛimaya. I bin de wok fɔ wan pawaful kiŋ. Nɛimaya nɔ bin gladi bikɔs i yɛri se di wɔl dɛn ɛn di get dɛn na Jerusɛlɛm dɔn pwɛl. (Nɛi. 1:​1-4) Imajin aw Nɛimaya in bɔtɔm bɛlɛ bin de bɔyl we di kiŋ bin aks am fɔ ɛksplen wetin mek i nɔ bin gladi! Nɛimaya bin pre kwik kwik wan bifo i ansa di kiŋ. Dɔn, di kiŋ bin du bɔku tin fɔ ɛp Gɔd in pipul dɛn. (Nɛi. 2:​1-8) Tink bak bɔt Jona. We Jiova bin tɛl am fɔ go wɔn di pipul dɛn na Ninivɛ, Jona bin rili fred ɛn dat bin mek i rɔnawe go ɔda say. (Jona 1:​1-3) Bɔt Jiova bin ɛp Jona fɔ go prich to di pipul dɛn na Ninivɛ. Ɛn di wɔd dɛn we i bin tɔk bin rili ɛp di wan dɛn we bin de de. (Jona 3:​5-10) Frɔm Nɛimaya in ɛgzampul wi lan se i impɔtant fɔ pre bifo wi ansa. Ɛn frɔm Jona in ɛgzampul wi lan se Jiova kin ɛp wi fɔ sav am ilɛk aw wi de fred. Yu tink se fɔ kɔmɛnt na mitin at lɛk di we aw i bin at fɔ prich di jɔjmɛnt mɛsej to di pipul dɛn na Ninivɛ?

¹³ Wetin yu go du fɔ ɛp yu fɔ de gi fayn fayn kɔmɛnt dɛn na mitin? Lɛ wi tɔk bɔt sɔm pɔynt dɛn.

14. Wetin mek wi fɔ pripia gud gud wan fɔ wi mitin dɛn? Ustɛm wi fɔ du dat?

¹⁴ Pripia fɔ ɛni mitin. We yu tek tɛm pripia gud gud wan, dat go mek yu gɛt mɔ maynd fɔ kɔmɛnt. (Prɔv. 21:​5) Na tru se wi ɔl gɛt difrɛn tɛm dɛn we wi kin pripia fɔ di mitin dɛn. Ɛloiz we dɔn pas 80 ia ɛn we i man dɔn day kin bigin fɔ pripia in Wachtawa ali insay di wik. I bin tɔk se, “A kin ɛnjɔy di mitin mɔ if a pripia bifo tɛm.” Wan sista we nem Jɔy we de wok kin mek tɛm Satide fɔ stɔdi in Wachtawa. I tɔk se: “I izi fɔ mi fɔ mɛmba if a stɔdi shɔt tɛm bifo di mitin.” Ayk we na wan ɛlda ɛn payɔnia  we kin bizi bin tɔk se: “Bifo a sidɔm ɛn stɔdi ɔltin wantɛm wantɛm, a si se di bɛst we fɔ mi na fɔ stɔdi af-af insay di wik.”

15. Aw yu go pripia gud gud wan fɔ mitin?

¹⁵ Wetin-ɛn-wetin wi fɔ du fɔ pripia gud gud wan fɔ di mitin? Pre ɔltɛm to Jiova fɔ oli spirit bifo yu stat fɔ stɔdi. (Lyuk 11:​13; Jɔn In Fɔs Lɛta 5:​14) Dɔn yuz smɔl tɛm fɔ pas yay pan di Wachtawa atikul we yu de stɔdi. Tek tɛm luk di taytul, sɔbɛdin dɛn, pikchɔ dɛn, ɛn tichin bɔks dɛn. We yu de stɔdi di paregraf dɛn, if yu ebul, rid ɔl di skripchɔ dɛn we dɛn kot. Tink gud wan bɔt di mɛsej, ɛn pe atɛnshɔn mɔ pan di pɔynt dɛn we yu want fɔ kɔmɛnt pan. Di mɔ we yu de pripia gud gud wan, na di mɔ yu go bɛnifit ɛn na di mɔ i go izi fɔ yu fɔ kɔmɛnt.—2 Kɔr. 9:​6.

16. Us tul dɛn wi gɛt? Aw yu de yuz dɛn?

¹⁶ If i pɔsibul, yuz ilɛktronik tul dɛn we de insay di langwej we yu sabi. Jiova de yuz in ɔganayzeshɔn fɔ gi wi ilɛktronik tul dɛn fɔ ɛp wi fɔ pripia fɔ di mitin dɛn. Di JW Laybri ap de ɛp wi fɔ dawnlod buk, magazin, ɛn ɔda tin dɛn na wi fon ɔ tablɛt. Dɔn wi kin stɔdi, rid ɔ lisin to wetin wi dɔn dawnlod ɛnitɛm ɛn ɛnisay. Sɔm pipul dɛn de yuz di JW Laybri fɔ stɔdi lɔnch tɛm na dɛn wokples ɔ na skul ɔ we dɛn de travul. Di Watchtower Library ɛn di Wachtawa LAYBRI NA DI INTANƐT de mek i rili izi fɔ du risach bɔt tin dɛn we wi want fɔ no mɔ bɔt.

17. (a) Wetin mek i fayn fɔ pripia bɔku kɔmɛnt? (b) Wetin yu lan frɔm di fim we gɛt di taytul Bi Jiova in Padi—Pripia Yu Kɔmɛnt Fayn?

¹⁷ If i pɔsibul, pripia bɔku kɔmɛnt fɔ ɛni Wachtawa atikul. Wetin mek? Na bikɔs nɔto ɔltɛm dɛn go de kɔl yu we yu es yu an. Ɔda pipul dɛn go es dɛn an di sem tɛm we yu de es yu an, ɛn di wan we de kɔndɔkt go kɔl wan pan dɛn. Fɔ lɛ di mitin dɔn di tɛm we i fɔ dɔn, di wan we de kɔndɔkt nɔ go kɔl ɔlman we es in an fɔ ɛni kwɛstyɔn. So nɔ fil bad ɔ lɛ yu at nɔ pwɛl if dɛn nɔ kɔl yu we una jɔs bigin di stɔdi. Wan pan di kɔmɛnt dɛn we yu kin pripia kin bi fɔ rid skripchɔ. Bɔt if yu ebul, yu kin pripia bak fɔ gi kɔmɛnt insay yu yon wɔd. *

18. Wetin mek wi fɔ gi shɔt kɔmɛnt?

¹⁸ Gi shɔt kɔmɛnt. Bɔku tɛm di kɔmɛnt we kin ɛnkɔrej pipul dɛn na di wan we shɔt ɛn simpul. So tray fɔ  mek yu kɔmɛnt shɔt. Tray fɔ gi yu kɔmɛnt insay lɛk 30 sɛkɔn. (Prɔv. 10:​19; 15:​23) If yu dɔn de gi kɔmɛnt fɔ lɔng tɛm na di mitin dɛn, i rili impɔtant fɔ mek yu sɛt fayn ɛgzampul bay we yu de mek yu kɔmɛnt shɔt. If yu tɔk lɔng tɛm bɔt bɔku tin dɛn, ɔda pipul dɛn go fred ɛn tink se dɛn nɔ go ebul fɔ kɔmɛnt lɛk aw yu de kɔmɛnt. Dɔn bak, shɔt kɔmɛnt kin gi chans to ɔda pipul dɛn fɔ gi kɔmɛnt na di mitin. If yu na di fɔs pɔsin we dɛn kɔl, na fɔ gi simpul ɛn dayrɛkt ansa to di kwɛstyɔn. Nɔ tray fɔ tɔk bɔt ɔl di pɔynt dɛn na di paregraf. Afta dɛn dɔn tɔk bɔt di men pɔynt, yu kin kɔmɛnt bɔt di ɔda pɔynt dɛn.—Luk di bɔks we gɛt di taytul “ Wetin A Go Tɔk bɔt pan Mi Kɔmɛnt?”

19. Aw di wan we de kɔndɔkt go ɛp yu? Wetin yu fɔ du?

¹⁹ Mek lɛ di wan we de kɔndɔkt no se yu go lɛk fɔ kɔmɛnt na wan patikyula paregraf. If yu disayd fɔ du dis, yu fɔ mit di wan we de kɔndɔkt bifo di mitin stat. We di tɛm rich fɔ mek yu kɔmɛnt na da paregraf de, es yu an kwik kwik wan ɛn es am rayt ɔp so dat di wan we de kɔndɔkt go si yu an.

20. Aw di mitin dɛn tan lɛk it we yu de sheb wit yu padi dɛn?

²⁰ Na fɔ si di mitin lɛk it we yu ɛn yu tayt padi dɛn de it. Imajin se sɔm brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn invayt yu fɔ it wit dɛn ɛn dɛn tɛl yu fɔ pripia smɔl tin fɔ it, wetin yu go du? Yu at go ɛŋ smɔl, bɔt yu go mɔs du yu bɛst fɔ briŋ sɔntin we ɔlman go ɛnjɔy. Jiova we dɔn invayt wi, dɔn mek tebul we fulɔp wit gud tin dɛn fɔ wi na wi mitin dɛn. (Sam 23:​5; Mat. 24:​45) Ɛn i gladi we wi de briŋ smɔl gift, we na di bɛst we wi kin gi. So pripia gud gud wan ɛn gi di kɔmɛnt dɛn we yu ebul fɔ gi. Dɔn, yu nɔ go jɔs kam ɛn it na Jiova in tebul bɔt yu bak go briŋ gift fɔ sheb gi yu brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn.