1. Kumbi Davidi wangukambanji vaku Yehova, ndipu ivi vamuwovyanga kuchitanji?

FUMU DAVIDI yingulemba kuti: “Yehova ndi mukuru ndipu ngwakwenere kuthamikika.” (Sumu 145:3) Davidi wayanjanga Yehova lekani wamuthamikanga “mu mpingu.” (Sumu 22:22; 40:5) Tikayika cha kuti namwi mutimuyanja Yehova ndipu mukoliyana ndi vo Davidi wangukamba. Iyu wanguti: “Muthamikiki yimwi Yehova Chiuta waku Isirayeli awusefwi, muyaya mpaka muyaya.”​—1 Miko. 29:10-13.

2. (a) Kumbi tingamuthamika wuli Yehova? (b) Kumbi abali anyaki ŵe ndi suzgu wuli, nanga tikambiskanengenji?

² Kumuka pa maunganu ndi nthowa yimoza yo tithamikiya Yehova mazuŵa nganu. Kweni abali ndi azichi anandi asuzgika kumuka pa maunganu. Yiwu akhumba kumukapu kweni achita mantha. Kumbi angachita wuli kuti aleki kuchita mantha? Kumbi ndi vinthu wuli vo vingawovya tosi kuti timukengi fundu zakuchiska? Techendamuki mafumbu yanga, tiyeni tikambiskani dankha vifukwa vo timukiya pa maunganu.

3-5. (a) Nge mo pakambiya pa Aheberi 13:15, ntchifukwa wuli timuka pa maunganu? (b) Kumbi tosi tikhumbika kumuka fundu zakuyanana? Konkhoskani.

³ Tosi Yehova wakutipaska mwaŵi wakumuthamika. (Sumu 119:108) Kumuka pa maunganu ntchigaŵa cha “sembi zakuthamika” Yehova ndipu palivi yo wangatipereke sembi iyi. (Ŵerengani Aheberi 13:15.) Kumbi Yehova wakhumba kuti  tiperekengi sembi pamwenga kuti kumuka fundu zakuyanana ŵaka? Awa, ndimu wakhumbiya cha!

⁴ Yehova waziŵa kuti taŵanthu tipambana malusu. Iyu wawonga ukongwa sembi zosi zo tingafiska kumupaska. Ŵanaŵaniyani sembi zo iyu walondiyanga kwa Ayisirayeli. Ayisirayeli wo angafiska aperekanga mbereri pamwenga mbuzi. Kweni akavu aperekanga “njiŵa ziŵi zimanazimana pamwenga viwunda viŵi.” Asani munthu wangafiska cha kupereka njiŵa ziŵi pamwenga viwunda viŵi, Yehova walondiyanga “ufwa wamampha” umanavi ŵaka. (Ŵale. 5:7, 11) Chinanga kuti ufwa wenga wakutchipa kweni Yehova walondiyanga, chikulu wenga “wamampha.”

⁵ Chiuta wawona so viyo mazuŵa nganu. Iyu wakhumba kuti tiziŵengi kuŵereŵeta nge Apolo cha pamwenga kukamba mwakukopa nge Paulo. (Machi. 18:24; 26:28) Yehova wakhumba kuti timukengi fundu zamampha zo tingafiska. Kumbukani choko cho chingupereka tindalama tiŵi. Choko ichi chenga chakuzirwa ukongwa kwaku Yehova chifukwa chingupereka vo chingafiska.​—Luka 21:1-4.

6. (a) Mwakukoliyana ndi Aheberi 10:24, 25, kumbi tituvwa wuli ndi fundu zo abali amuka? (b) Kumbi mungalongo wuli kuti muwonga fundu zo abali amuka?

⁶ Tichiskana asani timukapu. (Ŵerengani Aheberi 10:24, 25.) Tosi tikondwa ndi fundu zakupambanapambana zo abali ndi azichi amuka pa maunganu. Tikondwa asani mwana wamuka kutuliya pasi pa mtima. Tichiskika asani mubali pamwenga mzichi wamuka fundu zo wangusaniya pa nyengu yo wasambiranga pakuyija. Chinanga kuti anyaki mbasoni pamwenga asambira sonu chineneru chidu, ‘achita chiganga’ kuti amukepu. (1 Ate. 2:2) Kumbi tingalongo wuli kuti tiwonga kuyesesa kwawu? Tingaŵalumba asani maunganu ngamala. Nthowa yinyaki yo tingalongore kuti tiwonga, nkhumukapu. Asani timukapu, tichiskika kweniso tichiska anyidu.​—Aro. 1:11, 12.

7. Kumbi tiyanduwa wuli asani timukapu?

⁷ Nasi tiyanduwa asani timukapu. (Yesa. 48:17) Kumbi tiyanduwa wuli? Chakwamba, asani te ndi mtima wakukhumba kuchimukapu, tinozgeke umampha maunganu. Asani tanozgeke umampha, titingavwisisa Mazu  ngaku Chiuta. Ndipu asani tangavwisisa, vija vipusu kuchita vo tasambira. Chachiŵi, maunganu nganozga asani nasi timukapu. Chachitatu, kanandi fundu yo tamuka titiyikumbuka kwa nyengu yitali.

8-9. (a) Nge mo pakambiya pa Malaki 3:16, kumbi muŵanaŵana kuti Yehova watuvwa wuli asani timukapu pa maunganu? (b) Kumbi anyaki ŵe ndi suzgu wuli?

⁸ Tikondwesa Yehova asani tilongo anyidu chivwanu cho tenachu. Tikayika cha kuti Yehova watuvwa ndipuso wawonga asani tiyesesa kuti timukepu pa maunganu. (Ŵerengani Malaki 3:16.) Asani tifwiyapu kuti timukondwesi, iyu watititumbika kuti walongo kuti wawonga vo tichita.​—Mala. 3:10.

⁹ Mwaviyo, te ndi vifukwa vakuvwika vakumukiyapu pa maunganu. Kweni anyaki angachita mantha kusoska janja kuti amuki. Asani namwi muchita mantha, mungagongowanga cha. Tiyeni tikambiskani fundu zinyaki za mu Bayibolu, vakuyeruzgiyapu ndi masachizgu ngo ngangatiwovya kuti timukengepu pa maunganu.

10. (a) Kumbi tanandi titopanji? (b) Kumbi kopa kumuka kulongonji?

¹⁰ Kumbi mtima winu utchimbiya asani mukhumba kusoska janja kuti mumuki? Asani ndi viyo, mwe mwija cha. Tanandi titopa asani tikhumba kumuka. Kuti muleki kuchita mantha, mutenere dankha kuziŵa cho chichitiska kuti muwopengi. Kumbi mutopa kuti muluwengi vo mukhumba kumuka pamwenga mutopa kuti mumukengi vaŵaka? Kumbi mufipa mtima kuti fundu yo mumukengi yiŵengi yamampha cha kuyeruzgiya ndi yo anyinu amukengi? Asani ndi viyo, mbwenu ve umampha chifukwa mulongo kuti mwe akujiyuyuwa ndipu muwona kuti anyinu atikuluskani. Yehova watanja ŵanthu akujiyuyuwa. (Sumu 138:6; Afi. 2:3) Kweni iyu wakhumba so kuti mumuthamikengi ndipuso kuti muchiskengi abali ndi azichi pa maunganu. (1 Ate. 5:11) Iyu watikuyanjani ndipu wakuwovyeningi kuti muleki kuchita mantha kumuka.

11. Kumbi ndi fundu nizi za mu Malemba zo zingatiwovya?

 ¹¹ Fundu za mu Malemba zingatiwovya asani tichita mantha kumuka. Bayibolu likamba kuti tosi tinangisa pakulongoro. (Yako. 3:2) Yehova ndi abali akhumba kuti tichitengi vinthu mwakufikapu cha. (Sumu 103:12-14) Abali ndi isi te banja limoza ndipu atitiyanja. (Mariko 10:29, 30; Yoha. 13:35) Aziŵa kuti nyengu zinyaki tinganangisa pakumuka.

12-13. Kumbi vo vinguchitikiya Nehemiya ndi Yona vititisambizanji?

¹² Ŵanaŵaniyani vakuyeruzgiyapu va mu Bayibolu vo vingakuwovyani kuti muleki kuchita mantha. Chakuyeruzgiyapu chakwamba ndi Nehemiya. Iyu wagwiranga ntchitu ku nyumba ya fumu. Nehemiya wenga wachitima chifukwa chakuti mpanda wa Yerusalemu ndi mageti vinguwa. (Nehe. 1:1-4) Iyu watenere kuti wanguchita mantha fumu yati yamufumba chifukwa cho wawonekiyanga wachitima. Nehemiya wangupemphera nyengu yeniyo ndipu pavuli paki wangumuka. Fumu Arataserese yinguchita vinandi kuti yiwovyi ŵanthu aku Chiuta. (Nehe. 2:1-8) Chakuyeruzgiyapu chinyaki ndi Yona. Yehova wati wamutuma kuti wakatcheŵeski ŵanthu a ku Nineve, Yona wanguchita mantha ndipu wanguthaŵiya ku Tarshishi. (Yona 1:1-3) Kweni Yehova wangumuwovya kupharazgiya ŵanthu a ku Nineve. Ndipu uthenga wo wangupharazga unguŵawovya ukongwa ŵanthu yaŵa. (Yona 3:5-10) Vo Nehemiya wanguchita, vititisambiza kuti tikhumbika kupemphera techendamuki. Ndipu vo vinguchitikiya Yona vititisambiza kuti Yehova wangatiwovya kuti timuteŵetiyengi chinanga tingachita mantha. Kumbi kumuka pa maunganu kungaŵa kwakofya kuluska kupharazgiya ŵanthu a ku Nineve?

¹³ Kumbi ndi masachizgu nganyaki nanga ngo ngangatiwovya kuti timukengepu pa maunganu? Tiyeni tikambiskenepu ngamanavi.

14. Ntchifukwa wuli titenere kunozgeke umampha maunganu, nanga tinganozgeke nyengu wuli?

¹⁴ Munozgekiyengi maunganu ngosi. Asani mwanozgeke umampha, mungachichita mantha cha kumuka. (Nthanthi 21:5) Weyosi we ndi nyengu yaki yo wanozgeke. Mwakuyeruzgiyapu, mzichi Eloise we ndi vyaka 80 ndipu iyu ndi choko. Mzichi uyu watamba kunozgeke Sambiru la Chigongwi cha Alinda kukwamba kwa sabata. Eloise wangukamba kuti: “Maunganu ngatindinozge ukongwa asani ndanozgeke limu.” Joy yo wagwira ntchitu, wanozgeke sambiru la Chigongwi cha Alinda pa Chisulu. Iyu wangukamba kuti, “Ndinozgeke asani kwaja kamanavi kuti ndiluti ku maunganu. Ivi vitindiwovya kuti ndileki kuluwa.” Mubali Ike watangwanika ukongwa chifukwa chakuti ndi mura kweniso ndi mpayiniya. Iyu wangukamba kuti:  “Ndinozgeke kamanakamana kwa sabata yamphumphu mumalu mwakunozgeke vosi nyengu yimoza. Ndiwona kuti yeniyi ndiyu nthowa yamampha.”

15. Kumbi munganozgeke wuli maunganu?

¹⁵ Kumbi mungachita wuli kuti munozgekiyengi umampha maunganu? Mwechendayambi kunozgeke, nyengu zosi mupemphengi Yehova kuti wakupaskeni mzimu wakupaturika. (Luka 11:13; 1 Yoha. 5:14) Pavuli paki, wonani mutu ukulu, timitu timanatimana, vithuzi, bokosi la mafumbu ngakuweriyamu ndi mabokosi nganyaki kuti muziŵi vo nkhani yo yikamba. Asani mwayamba kunozgeke, pa ndimi yeyosi muŵerengengi malemba nganandi ngo mungafiska. Muŵanaŵaniyengepu vo musambira, ukongwa fundu zo mukhumba kuti mukamukepu. Asani munozgekiyengi umampha, mwamuyanduwa ukongwa ndipuso mwamusuzgika cha kumuka.​—2 Akori. 9:6.

16. Kumbi te ndi vidya wuli, ndipu tingavigwiriskiya wuli ntchitu?

¹⁶ Asani mungafiska, mugwiriskiyengi ntchitu vidya vo gulu laku Yehova lititipaska. Yehova kuziya mu gulu laki wakutipaska JW Library^®, Watchtower Library ndi LAYIBULARE YA PA INTANETI^™ kuti vitiwovyi pakunozgeke maunganu. JW Library^® yititiwovya kuti tipangi dawunilodi mabuku pa mafoni ngidu. Asani tapanga dawunilodi, tingaŵerenga pamwenga kuvwisiya nyengu yeyosi yo takhumbiya ndipuso kwekosi ko tingaŵa. Anyaki agwiriskiya ntchitu JW Library kuti asambirengi pa nyengu yakupumuwa ku ntchitu ndi kusukulu pamwenga asani ŵe pa ulendu. Watchtower Library ndi LAYIBULARE YA PA INTANETI^™ vititiwovya kufufuza nkhani yo tisambira.

17. (a) Ntchifukwa wuli mutenere kunozgeke fundu zinandi? (b) Kumbi mungusambiranji mu vidiyo yakuti Jani Bwezi Laku Yehova—Munozgekiyengi Vo Mwamumuka Pamaunganu?

¹⁷ Asani mungafiska, munozgekiyengi fundu zinandi. Chifukwa wuli? Chifukwa nyengu zinyaki yo wamuchitiska wakukusoskani cha asani mwakweza janja. Abali ndi azichi anyaki nawu amusoska manja pa nyengu yeniyo mwamusoske ndipu yo wamuchitiska wangachisoska yiwu. Kuti unganu umali pa nyengu yaki, yo wachitiska wangasoskapu abali ndi azichi amanavi kuti amuki. Mwaviyo, mungakwiyanga cha pamwenga kugongowa asani waleka kukusoskani kukwamba kwa sambiru. Asani mwanozgeke fundu zinandi, muja ndi mipata yinandi yakumuka. Nyengu zinyaki munganozgeke kuŵerenga lemba. Kweni asani mungafiska, munganozgeke kumuka fundu mu mazu nginu, mumalu mwakuchita kuŵerenga. *

18. Ntchifukwa wuli mutenere kumuka mwakudumuwa?

 ¹⁸ Kumuka mwakudumuwa. Kanandi fundu yifupi ndiyu yitiŵachontha ukongwa ŵanthu. Mwaviyo, mumukengi mwakudumuwa. Pakumuka mungajumphanga cha masekondi 30. (Nthanthi 10:19; 15:23) Asani mukwamba kali kumuka pa maunganu, mutenere kumuka mwakudumuwa kuti anyinu atoliyengi kwaku yimwi. Kweni asani mungamuka ndimi yosi yamphumphu, anyaki angachita mantha. Yiwu angaŵanaŵana kuti angafiska cha kumuka nge yimwi. Kweniso asani mumuka mwakudumuwa, mupereka mpata kuti anandi amukepu. Asani mwayamba ndimwi kumuka pa ndimi ndipu mukhumbika kumuka mwakudumuwa ukongwa. Mungamukanga fundu zosi cha pa ndimi. Asani fundu yikulu yamukika pa ndimi, mungamuka fundu zinyaki zakusazgiyapu.​—Wonani bokosi lakuti “ Kumbi Mungamukanji?”

19. Kumbi mungachita wuli kuti yo wachitiska wakakuwovyeni kumukapu, kweni yimwi mutenere kuchitanji?

¹⁹ Mungamuziŵisiya limu yo wachitiska sambiru ndimi yo mukhumba kuchimuka. Mutenere kuchita viyo maunganu ngechendayambi. Asani mwafika pa ndimi yo mungunozgeke, mukhumbika kukweza mwaliŵi. Mutenere so kukweza ukongwa janja linu kuti yo wachitiska wakuwoneni.

20. Kumbi maunganu ngayanana wuli ndi chakurya cho musangana ndi anyinu?

²⁰ Muwonengi maunganu nge chakurya cho musangana ndi anyinu apamtima. Tiyeruzgiyi kuti mwadanika kuti mukaryi chakurya ndi anyinu ndipu mwapempheka kuti namwi musonkheku. Kumbi mungachita wuli? Nyengu zinyaki mungafipa mtima, kweni mungayesesa kunozga chakurya cho weyosi wangachikondwa nachu. Yehova yo watitidaniya ku maunganu, watitinozge chakurya chamampha. (Sumu 23:5; Mate. 24:45) Iyu wakondwa asani nasi tapingaku chakurya chimanavi cho tingafiska. Mwaviyo, mukhumbika kunozgeke umampha kuti mukamukepu. Asani muchitengi viyo, mwamukurya pathebulu laku Yehova ndipuso namwi mwamuperekapu chinthu chinyaki kuti mukagaŵani ndi mpingu.