1. Ongahelipi Eendombwedi daJehova nhatu odo da popiwa mokatendo da li da kanyatela oudiinini wado kuJehova?

DILADILA koiningwanima itatu tai landula ya kwatela mo Eendombwedi daJehova. (1) Efiku limwe ofimbo okakadona ka li kofikola, omuhongi okwa li a pula ovanafikola aveshe mongudu yavo va kufe ombinga moshivilo shi na sha nomalongelokalunga oipupulu nosho yo oukwashiwana. Okakadona oka li ke shii kutya oivilo ya tya ngaho itai hafifa Kalunga, onghee oka li ka dika eenyala medu. (2) Omulumenhu omunyasha e na eehoni ta udifa eumbo neumbo. Okwa li a dimbuluka kutya meumbo la shikula ko ohamu di omunafikola mukwao oo ha sheke Eendombwedi daJehova. Ndele ka li a efa oumbada wokutila omunafikola mukwao u mu imbe okuudifila meumbo olo. (3) Omulumenhu oo ha longo noudiinini opo a file oshisho oukwaneumbo wavo, efiku limwe omuyandji waye woilonga okwa li e mu pula a ninge oshinima shimwe moukengeleledi ile shihe li paveta. Nonande omulumenhu oo okwa li ta dulu okukanifa oilonga yaye, okwa li a yelifa kutya oku na okukala omunashili noha dulika keemhango molwaashi Kalunga osho a teelela ovapiya vaye va ninge. — Rom. 13:1-4; Heb. 13:18.

2. Omapulo elipi hatu ka kundafana, nomolwashike?

² Oukwatya ulipi wa mona mEendombwedi odo nhatu? Otashi dulika wa didilika amwe po ngaashi ouladi nosho yo oushili. Ndele aveshe ova li va ulika oukwatya umwe wa fimanenena, oudiinini. Aveshe vatatu ova ulika oudiinini wavo kuJehova. Aveshe ova li va anya okutauluka omifikamhango daKalunga. Oudiinini oo wa li we ve linyengifa va ninge ngaho. Jehova okwa li e udite etumba eshi va ulika oukwatya oo. Sha faafana, nafye otwa hala Tate  yetu womeulu a kale e udite etumba. Onghee natu ka kundafaneni omapulo aa: Oudiinini oshike? Omolwashike twa pumbwa okukala ovadiinini? Nongahelipi hatu dulu okupameka etokolo letu lokukala ovadiinini momafimbo aa madjuu?

3. (a) Ovapiya vaKalunga ohava ulike ngahelipi kutya ovadiinini kuye? (b) Oshihopaenenwa shilipi tashi tu kwafele tu ude ko kutya oshitya oudiinini otashi ti shike?

³ Ovapiya vaKalunga ohava ulike ngahelipi kutya ovadiinini? Omokukala ve hole Jehova nomutima aushe nokuninga alushe osho tashi mu hafifa. Diladila kunghee oshitya oudiinini sha longifwa mOmbiibeli. PaMbiibeli, oshitya shOshiheberi osho sha tolokwa “oudiinini” otashi ti: okukala wa koshoka, okuninga oshinima pauyadi, ile nomutima aushe. Pashihopaenenwa, Ovaisrael ova li hava yambele Jehova oinamwenyo, ndele omhango oya li ya popya kutya oinamwenyo oi na okukala ihe noshipo ile tu tye ya koshoka. * (Lev. 22:21, 22) Oshiwana shaKalunga kasha li sha pitikwa okuyamba oshinamwenyo sha teka okaulu, sha dja okutwi, ile eisho nosho yo tashi yahama. Osha li sha fimana okupa Jehova oshinamwenyo shi na oukolele filufilu, ile tu tye shihe na nande okapefili kasha. (Mal. 1:6-9) Efaneko tali landula otali tu kwafele tu ude ko kutya omolwashike Jehova a hala okulongelwa pauyadi. Ngeenge hatu lande sha, kutya nee oshiimati, embo, ile oshilongifo shonhumba, ihatu kufa osho sha nyonauka. Ohatu kufa osho shi li monghalo iwa. Sha faafana, Jehova naye osho ha kala a hala tu ninge ngaho shi na sha nohole nosho yo noudiinini wetu kuye. Otu na okukala tu mu hole shili, pauyadi, ile tu tye nomutima aushe.

4. (a) Omolwashike ovanhu ovalunde tava dulu okukala ovadiinini? (b) Shelikolelela kEpsalme 103:12-14, Jehova okwa teelela tu ninge shike?

⁴ Mbela otu na okufika pexulifodiladilo kutya otu na okukala tuhe fi ovalunde opo tu kale ovadiinini? Otashi dulika tu udite kutya ohatu ningi unene omapuko mahapu. Diladila komatomheno avali kutya omolwashike inatu pumbwa okukala twa tila. Lotete, Jehova iha yandje elitulemo komapuko etu. Eendjovo daye oda ti: “Omwene, ngeenge to konenene omawii, Omwene, olyelye ta kala po?” (Eps. 130:3) Oku shii kutya fye ovalunde nohe tu dimine po nehalo liwa. (Eps. 86:5) Etivali, Jehova oku shii omangabeko etu, noina teelela tu ninge shihapu shi dulife pwaasho hatu dulu. (Lesha Epsalme 103:12-14.) Omeityo lilipi hatu dulu okukala twa koshoka, hatu mu longele pauyadi, ile nomutima aushe pataleko laye?

5. Omolwashike ovapiya vaJehova va pumbwa okukala ve na ohole opo va kale ovadiinini?

⁵ Opo ovapiya vaJehova va kale ovadiinini, ove na okukala ve na ohole. Ohole noudiinini wetu kuKalunga, e li Tate yetu womeulu, oi na okukala yashili notai di komutima. Ngeenge otwa kala tu na ohole ya tya ngaho nonande ohatu yelekwa, kungaho otu li ovadiinini. (1 Omaf. 28:9; Mat. 22:37) Diladila vali kEendombwedi nhatu odo da popiwa metetekelo. Omolwashike da li da katuka monghedi ya tya ngaho? Mbela okakadona okanyasha oko oka li ke tonde okukufa ombinga momalihafifo kofikola, ile omulumenhu omunyasha oo okwa li a hala oku ka fifwa ohoni peumbo olo, ile omulumenhu oo okwa li a hala okukanifa oilonga yaye? Hasho nandenande. Ponhele yaasho, ove shii kutya Jehova okwa tula po omifikamhango douyuki, nohava yandje elitulemo kwaasho tashi hafifa Xe yavo womeulu. Ohava diladila Jehova ofimbo inava ninga omatokolo molwaashi ove mu hole. Kungaho ohava ulike kutya ovadiinini.

6. (a) Omolwashike wa pumbwa okukala omudiinini? (b) Adam naEva ova li va dopa ngahelipi okukala ovadiinini?

⁶ Omolwashike atusheni twa pumbwa okukala ovadiinini? Owa pumbwa okukala omudiinini molwaashi Satana okwa shonga Jehova, nokwe ku shonga yo. Omweengeli omunashibofa okwe lininga Satana, ile “Omupataneki,” moshikunino shaEden. Okwa nyateka edina laJehova eshi a popya kutya omwii, okulihole mwene nosho yo kutya Omupangeli omunaipupulu. Shi nyikifa oluhodi, Adam naEva ova li va waimina Satana, va tukulila Jehova oshibofa. (Gen. 3:1-6) MuEden, ova li ve na omhito ya mbwalangadja yokukulika ekwatafano lavo naJehova. Ndele pefimbo opo Satana a tukula ounashibofa, kava li va ulika ohole yashili. Opa holoka vali epulo tali ti: Mbela ope na ngoo omunhu ta dulu okukala omudiinini kuJehova Kalunga ngeenge ke mu hole? Noitya imwe, mbela ovanhu otava dulu ngoo okukala ovadiinini? Epulo olo ola li la holoka po shi na sha naJob.

7. Ngaashi sha popiwa muJob 1:8-11, Jehova naSatana ova li ve uditile ngahelipi oudiinini waJob?

⁷ Job okwa li ko pefimbo olo Ovaisrael va li muEgipti. Kape na oo a li omudiinini ngaashi Job. Ngaashi fye, naye okwa li omulunde. Okwa li ha ningi omapuko. Ashike Jehova okwa kala e mu hole omolwoudiinini waye. Osha fa shi li ngaha kutya Satana okwa sheka nale Jehova shi na sha noudiinini wovanhu. Onghee Jehova okwa li a efa Satana a yeleke Job. Job okwa li a nyaneka pomutenya oipupulu yaSatana. Satana okwa li a pula Jehova e mu pitike a yeleke oudiinini waJob. Molwaashi Jehova okwa li e lineekela kaume kaye Job, okwa li a efa Satana e mu yeleke. — Lesha Job 1:8-11.

8. Satana okwa li a ponokela ngahelipi Job?

 ⁸ Satana omukwanyanya nomudipai. Okwa li a kufa Job oinima yaye aishe, a dipaa ovapiya vaye nokwa nyona po edina laye momudingonoko. Okwa li a ponokela oukwaneumbo waJob, ndele ta dipaa ovana vaye omulongo. Okwa li yo a etela Job oidinda ii okudja komutwe fiyo okeemhadi. Omukulukadi waJob okwa li a nyemata nokwa li a wililwa po koluhodi, onghee okwa li a pula Job a tuke Kalunga opo a fye. Job okwa li e lihalela okufya, ndele okwa li natango a kanyatela oudiinini waye. Satana okwa li vali a longifa omwiyo umwe. Okwa li a longifa ookaume vaJob vatatu. Ovalumenhu ovo ova li va talela po Job oule womafiku, ashike kava li ve mu hekeleka. Ponhele yoku mu hekeleka, ova li ve mu vela ombedi noku mu sheka. Ova li va popya kutya Kalunga oye a li e mu etela oupyakadi oo noke na ko nasha noudiinini waye. Ova li nokuli va fika pexulifodiladilo kutya Job omulumenhu omukolokoshi oo e lilongela oupyakadi oo wa li we mu hanga. — Job 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Eshi Job a li ta yelekwa, okwa li a anya okuninga shike?

⁹ Job okwa li e linyenga ngahelipi koupyakadi oo? Okwa li omulunde. Okwa li a hanyena ovahekeleki vaye vatatu ovanaipupulu, nokwa li a popya oinima oyo lwanima a ka dimina kutya oyongaho. Okwa li ta popile unene ouyuki waye shi dulife Kalunga. (Job 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Nokuli naashi eenghalo daJob da li da nyaya keonga, okwa li a anya okwaamuka ko kuJehova Kalunga. Okwa li a anya okudimina oipupulu yookaume ovo ovanaipupulu. Okwa ti: “Nashi kale nge kokule, nye ndi mu pe ounongo. Fiyo handi ka fuda mo omufudo wange, itandi ekeleshi po ouyuki wange,” ile tu tye, oudiinini wange. (Job 27:5) Eendjovo odo oda ulika kutya Job okwa li a tokola toko okukala omudiinini, kashi na nee mbudi kutya oshike tashi ningwa po. Job okwa li a anya okuliyandja, nafye ohatu dulu okuninga sha faafana.

10. Owa kwatelwa mo ngahelipi moshinima osho Satana a ningila Job?

¹⁰ Owa kwatelwa mo ngahelipi moshinima osho Satana a ningila Job? Satana okwa popya kutya ku hole lela Jehova Kalunga, oto ka efa po oku mu longela nosho yo oudiinini woye kuye. (Job 2:4, 5; Eh. 12:10) Osho ohashi ku udifa ngahelipi? Oshinyemateka, hasho mbela? Ashike diladila kombinga yaashi: Jehova okwe ku lineekela filufilu eshi e ku pa omhito. Jehova okwa efa Satana a yeleke oudiinini woye. Oku na elineekelo kutya oto ka kanyatela oudiinini woye noto ka ulika kutya Satana omunaipupulu. Okwa udaneka kutya ote ku kwafele u ninge ngaho. (Heb. 13:6) Kashi fi tuu oufembanghenda okukala we lineekelwa kOmunamapangelo weshito alishe! Mbela paife ou wete kutya omolwashike oudiinini wa fimana? Ohau tu kwafele tu nyaneke pomutenya oipupulu yaSatana notu yambidide edina laTate yetu nosho yo onghedi yaye yokupangela. Oshike hatu dulu okuninga opo tu kale ovadiinini?

11. Oshike hatu lihongo kuJob?

¹¹ Satana okwa hapupalifa eemwiyo daye “momafiku axuuninwa” aa a kolokosha. (2 Tim. 3:1) Momafimbo aa madjuu, ongahelipi hatu dulu okulipameka opo tu kale ovadiinini? Natango ohatu dulu okulihonga shihapu kuJob. Job okwa kala nale omudiinini kuJehova meenghalo dihapu ofimbo ina yelekwa. Diladila koilihongomwa itatu oyo hatu dulu okulihonga kuye i na sha nokulipameka opo tu kale ovadiinini.

12. (a) Ngaashi sha popiwa muJob 26:7, 8, 14, oshike sha li sha kwafela Job a kale a fimaneka Jehova? (b) Ongahelipi hatu dulu okukala twa fimaneka Kalunga nomutima wetu aushe?

¹² Job okwa li e hole unene Kalunga nokwa  kala e mu fimaneka. Okwa kala ha longifa efimbo a dilonge keshito laYe likumwifi. (Lesha Job 26:7, 8, 14.) Okwa li a kumwa neenghono eshi a li ta diladila kombinga yedu, evalelwa, oilemo nomingungumo, ndele okwa li a didilika kutya oku shii ashike kanini kombinga younene weshito. Okwa li yo a lenga eendjovo daJehova. Job okwa popya kombinga yaKalunga a ti: “Eendjovo dokanya kaye nde di diinina.” (Job 23:12) Job okwa li a fimaneka unene Jehova . Okwa li e hole Xe yaye nokwa kala a hala oku mu hafifa. Etokolo laJob lokukala omudiinini ola li la pama. Otwa pumbwa okuninga ngaashi Job a li a ninga. Otu shii shihapu kombinga yeshito shi dulife ovanhu vopefimbo laJob. Notu na Ombiibeli aishe ye lixwa po oyo hai tu kwafele tu shiive nawanawa Jehova. Ashishe osho hatu lihongo otashi tu kwafele tu kale tu na efimaneko. Ngeenge otwa kala twa fimaneka Jehova, otashi ke tu linyengifa tu kale tu mu hole notu dulike kuye nosho yo tu kulike ehalo letu lokukala ovadiinini. — Job 28:28.

13-14. (a) Ngaashi sha popiwa muJob 31:1, omonghedi ilipi Job a li omuduliki? (b) Ongahelipi hatu dulu okushikula oshihopaenenwa shaJob?

¹³ Eduliko laJob moinima aishe ole mu kwafela a kale omudiinini. Job okwa li e shii kutya opo a kale omudiinini kuJehova oku na okukala ha dulika kuYe. Okudulika ohaku pameke etokolo letu lokukala ovadiinini. Job okwa longa noudiinini opo a dulike kuKalunga monghalamwenyo yaye aishe. Pashihopaenenwa, okwa li a lungamena ekwatafano laye novanhu voukashikekokanhu wa yooloka ko kuwaye. (Lesha Job 31:1.) E li omulumenhu a hombola, okwa li e shii kutya inashi yuka okutala ovakainhu vamwe nokahalu. Kunena otu li mounyuni omo mu yadi oinima oyo hai kokele ovanhu momilele. Ngaashi Job, mbela ohatu ka henuka ngoo okuyandja elitulemo inali yuka komunhu oo ehe fi kaume ketu kopahombo? Mbela ohatu ka henuka ngoo okutala omafano oipala? (Mat. 5:28) Ngeenge otwa kala tu na elipangelo, ohatu ke lipameka tu kale ovadiinini.

 ¹⁴ Job okwa li yo ha dulika kuKalunga monghedi omo ha tale ko oinima yopamaliko. Okwa li e shii kutya ngeenge okwa kala a fimaneka oinima yopamaliko, ota dulu okunyona enyono la kwata moiti olo tali ke mu pefa ehandukilo. (Job 31:24, 25, 28) Kunena otu li mounyuni omo oinima yopamaliko tai dana onghandangala. Ngeenge otwa kala tu na etaleko la yuka li na sha noimaliwa nosho yo oinima yopamaliko, ngaashi Ombiibeli ye tu ladipika, ohatu ka pameka etokolo letu lokukala ovadiinini. — Omayel. 30:8, 9; Mat. 6:19-21.

15. (a) Elineekelo lilipi la kwafela Job a kale omudiinini? (b) Eteelelo letu ola pambafana ngahelipi nokukala ovadiinini?

¹⁵ Job okwa kala omudiinini eshi a kala ta yandje elitulemo kondjabi oyo Kalunga a li te ke mu pa. Okwa li a itavela kutya Kalunga oku na ko nasha noudiinini waye. (Job 31:6) Nonande Job okwa li momayeleko, okwa li e shii kutya xuuninwa Jehova ote ke mu pa ondjabi. Elineekelo la tya ngaho ola li le mu kwafela a kale omudiinini. Jehova okwa li a hokwa oudiinini waJob nomolwaasho a li e mu nangeka noupuna ofimbo a li natango omulunde. (Job 42:12-17; Jak. 5:11) Job ota ka mona nokuli omanangeko noupuna mahapu monakwiiwa. Mbela ou na ngoo elineekelo la kola kutya Jehova ote ke ku pa ondjabi omolwoudiinini woye? Kalunga ina lunduluka. (Mal. 3:6) Ngeenge otwa kala tu shii kutya okwa lenga oudiinini wetu, ohatu ka kala tu na eteelelo li na sha nonakwiiwa itunhula. — 1 Tes. 5:8, 9.

16. Otu na okukala twa tokola toko okuninga shike?

¹⁶ Kala wa tokola toko okukala omudiinini. Omafimbo amwe, otashi dulika u kale u udite kutya oove auke u li omudiinini, ndele ku na efiku u kale oove auke. Ou li mokati kovaitaveli vahapu ovadiinini ovo ve li mounyuni aushe. Oto ka waimina yo ongudu yovalumenhu novakainhu ovadiinini ovo va li ovadiinini monakudiwa, nokuli nomeenghalo odo da li tadi pula efyo. (Heb. 11:36-38; 12:1) Atusheni natu kaleni twa tokola toko okukala metwokumwe neendjovo daJob odo tadi ti: “Itandi ekeleshi po ouyuki wange [ile “oudiinini,” NW]. Oudiinini wetu nau fimanekife Jehova fiyo alushe.