1. O kitatu kya Jimbangi ja Jihova mu kaxi kaka a bhange ihi phala kukolokota mu ufiyele wâ?

XINGANEKA mu ifika itatu ya lungu ni Jimbangi ja Jihova. (1) Munzangala wa muhatu wala mu xikola, sayi kizuwa o mulongexi wa bhingi o adilongi oso phala kubhanga fesa ya kizuwa kya kunyoha. O munzangala wejiya kwila o kizuwa kiki kya kunyoha ki ki ximanesa Nzambi, mu kiki, ni kuxila kwoso u dituna ku dilunga na-wu. (2) Munzangala wa diyala mukwa jisonyi wa mu boka inzu ni inzo. Mwene wa mono kwila, mu inzu ya kayela mweji phupa, mwa tungile koleka yê ya xikola, wa zwelele kya yibha ya lungu ni Jimbangi ja Jihova. Maji o munzangala ka teketa ni woma, wa pupu mwene o dibhitu. (3) Diyala dya mu kalakala ni nguzu yoso phala kudikila o mwiji wê. Sayi kizuwa o xefe yê u mu bhinga phala kubhanga kima kya ibha, kyo fidise ku jinguvulu. Sumbala eji tena ku mu kaya ku salu, o phange wa jimbulula kwila, wa tokalele kukala muthu wa kidi ni kubelesela o jinguvulu ithangana yoso, mukonda kyene kya mesena Nzambi ku jiselevende jê.—Loma 13:1-4; Jihe. 13:18.

2. Ibhwidisu yebhi i twa-nda dilonga, ni mukonda dyahi?

² Kidifwa kyebhi ki u mona mu jiphange jitatu jiji? Nange eye u mona idifwa yavulu kala o kuswina ni kwila athu a kidi. Maji ene oso a londekesa kifwa kya katunda, o kukolokota mu ufiyele. Ene kitatu kyâ a londekesa ufiyele kwa Jihova. Kitatu kyâ a ditunu kubhukumukina o itumu ya Nzambi. Kukolokota mu ufiyele kwa a bhangesa kubhanga o kima kya tokala. Mu kidi Jihova wa sanguluka mukonda ene a londekesa o kidifwa kiki. Etu we twa mesena kubhangesa o Tata yetu ya dyulu kudivwa kiki. Kyenyiki-phe, tu zwele ya lungu ni ibhwidisu yiyi: O kukolokota mu ufiyele ihi? Mukonda dyahi twa bhingi kukolokota mu ufiyele? Ni kyebhi ki tu tena kukolesa o vondadi yetu ya kukolokota mu ufiyele mu thembu yiyi?

3. (a) O kukolokota mu ufiyele kulombolola ihi phala etu? (b) Ifika yebhi i tena ku tu kwatekesa kutendela o kilombolwelu kya kukolokota mu ufiyele?

³ Kyebhi o jiselevende ja Nzambi kya kolokota mu ufiyele? O kuzola Jihova ni muxima wa tenena kala twa Mu mu mona, kubhangesa ku mu ximanesa ithangana yoso. Tu mone minangu ya lungu ni kyebhi ki moneka o izwelu kukolokota mu ufiyele mu Bibidya. Mu Bibidya o izwelu mu Hebalayiku yo lungulule “kukolokota mu ufiyele” ilombolola kima kya tenena, kya disanze, kya muvimba. Mu kifika akwa Izalayele akexile mu satela ibhaku kwa Jihova; o kijila kya kexile mu tuma kubhana ibhaku ya disanze. * (Iji. 22:21, 22) O mundu wa Nzambi ki u tokalele kusatela kyama kya kambele kinama, dítwi, dyesu mba kibhaku kya katele. Phala Jihova o kibhaku kya tokalele kukala kya tenena, kya disanze, mba kya muvimba. (Mal. 1:6-9) Tu tena kutendela se mukonda dyahi Jihova wa kexile mu bhana valolo mu kudisanza ni muvimba. Kyoso ki tu sumba kima kikale mbandu ya kibundu, divulu mba falamenda, ki tweji mesena kwila, ki kubuka mba ki kamba kima. Tu mesena kwila ki disanza, ki tenena. Kyene we kimoxi ni kulondekesa henda ni ufiyele kwa Jihova. Kwa tokala ku tenena, kudisanza mba kukala ni muvimba.

4. (a) Mukonda dyahi o mukwa ituxi u tena kukolokota mu ufiyele? (b) Kala ki londekesa o Sálamu 103:12-14, ihi i kingila Jihova ko kwetu?

⁴ O kwila twa tokala kuxinganeka kuma phala kukolokota mu ufiyele twa bhingi kukala tu athu ayuka? Nange etwenyoso tu divwa kwila twene mu tondala kyavulu. Tu mone ima yadi i londekesa kwila ki tu bhingi kukala tu athu a yuka phala kukolokota mu ufiyele. Kya dyanga Jihova ka di kwatenena mu itondalu yetu. O Maka mê a twambela: “Eye, Jihova, se kwila u kwata konda ya ituxi yetu yoso, nanyi mwene u tena kwimana bhu pholo yé?” (Jisá. 130:3) Mwene wejiya kwila, tu akwa ituxi, u tu loloka ni henda yoso. (Jisá. 86:5) Kayadi, Jihova wejiya, o ima i tu tena kubhanga, ka tu bhingi kubhanga kima ki tu ki tena. (Tanga Jisálamu 103:12-14.) Mu ukexilu webhi-phe u tu tena kutenena, kudisanza ni kukala ni muvimba ku mesu mê?

5. Mukonda dyahi o jiselevende ja Jihova a bhindamena o henda phala kulondekesa ufiyele?

⁵ Phala o jiselevende ja Jihova, o ndunge phala kukolokota mu ufiyele, o henda. O henda yetu kwa Nzambi, ni ufiyele wetu kwa mwene kala Tata yetu ya dyulu, ya tokala ku tenena, kudisanza, ni kukala ya muvimba ithangana yoso. Se o henda yetu i kala kiki né mwene kyoso ki tu dibhana ni ibhidi, twa mu kolokota mu ufiyele. (1 Mal. 28:9; Mat. 22:37) Xinganeka dingi o Jimbangi a a tumbula mu dimatekenu. Mukonda dyahi a kolokota mu ufiyele? O kwila o munzangala wa muhatu wa zembele kutonoka mu xikola; o munzangala wa diyala wa mesenene kuthandanganya mu dibhitu, inga o mutwameni wa mwiji wa mesenene kwila a mu kaya ku salu? Kana. Mu veji dya kiki, ene ejiya kwila Jihova wala ni itumu ya yuka, ene a lungu o mixima mu ima i sangulukisa o Tata yâ ya dyulu. Mukonda dya henda yâ kwa mwene, ene a mu xinganeka ithangana yoso ande dya kusola kima. Mu kubhanga kiki ene a londekesa kukolokota mu ufiyele wâ bhu kaxi ka ibhangelu.

6. (a) Mukonda dyahi wa bhingi kukolokota mu o ufiyele? (b) Kyebhi Adá ni Eva a kambe kulondekesa o ufiyele?

⁶ Mukonda dyahi etwenyoso twa bhingi kukolokota mu ufiyele? Eye wa bhingi kukolokota mu ufiyele mukonda Satanaji wa tende Jihova ni eye wê. O anju yiyi ya bhukumuka wa di bhange mu dyê Satanaji mba “Nguma”  mu jaludim ya Edene. Mwene wa xidisa o dijina dyambote dya Jihova mu kubhangesa athu kubanza kwila Nzambi muthu wa ibha, mukwa lwimbi, Mutwameni wa mangonya. Adá ni Eva a solo kukala ku mbandu ya Satanaji, a bhukumukina Jihova. (Dim. 3:1-6) O mwenyu mu Edene yexile ni ima yavulu phala kukolesa o ukamba wâ ni Jihova. Mu kithangana kya a tendala kwala Satanaji, o henda yâ ki i tenene, ki yexile dingi ya muvimba. Mu kubhita kithangana o kibhwidisu kiki kya bhingile ku ki tambwijila: O kwila sayi muthu u tena kukolokota mu ufiyele wê kwa Jihova Nzambi mukonda dya ku mu zola? Ku mbandu yengi, o kwila athu a tena kulondekesa o kukolokota mu ufiyele wâ? O Kibhwidisu kiki a ki bhange mukonda dya Jobe.

7. Kala kya kilondekesa mu divulu dya Jobe 1:8-11, kyebhi kya divu Jihova mu kumona ufiyele wa Jobe? Kyebhi kya divu Satanaji?

⁷ Jobe wexile ku mwenyu kyoso akwa Izalayele a kexile ku Ijitu. O Ufiyele wê wexile wa katunda. Mwene wexile diyala dya ituxi mba mukwa ituxi kala etu. Mwene wa lweza. Ne kiki, Jihova wa zolele Jobe mukonda dya kukolokota kwê mu ufiyele. Nange Satanaji wa lokalele kya Jihova mu maka a lungu ni ufiyele wa athu. Mu kiki Jihova wa londekesa Jobe kwa Satanaji. O mwenyu wa diyala didi wa londekesa kwila Sanataji mukwa makutu! Satanaji wa jijidika kwila Jihova u mwehela kulola o ufiyele wa Jobe. Jihova wa dyelela ku kamba dyê Jobe, kyenyiki Mwene wehela Satanaji ku mu lola.—Tanga Jobe 1:8-11.

8. Ihi ya bhange Satanaji phala kukwama Jobe?

⁸ Satanaji mukwa phulu, mwene kijibhangânga. Mwene wa katula yoso ya tokalele kwa Jobe, wa jibha o jiselevende jê joso, wa xidisa o dijina dyê. Mwene wa kwata o mwiji wa Jobe, wa jibha o dikwinyi dya twana twê twa kazola.  Mu kusuluka wa kwata Jobe ni uhaxi wa bhonzo tunde ku inama kate ku mútwe. O muhatu wa Jobe kexile mu tena dingi mu kumona o hadi ya Jobe, yu wa mu swinisa kubhana dikunda ni kubhubhidila Nzambi phala na fwe. Katé mwene Jobe wa mesenene kufwa, maji wa kolokota mu ufiyele wê. Mu kiki Satanaji wa soto ndunge yengi phala ku mu kwama, bhu kaxi ka mayala atatu exile makamba a Jobe. O mayala ya a kundu Jobe, a bhitile nê izuwa, maji ka mu kwatekesa mba ku mu swinisa. Mu veji dya kiki ene a mu xongwena dingi. Ene ambe kwila Nzambi mwene wa mu mu bhekela o hadi, ya ambe kwila ka suwu o ufiyele wê. Ene a bhixila mu kuzwela kwila Jobe kexile muthu wambote, ni kwila o ima yayibha ya kexile mu bhita na-yu ya mu tokalele mwene!—Jobe 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Mu ku di bhana ni ibhidi, Jobe wa ditunu kubhanga ihi?

⁹ Kyebhi Jobe kya di bhanene ni ima yoso yiyi? Mwene kexile muthu wa yuka. Mwene wa bazela ni njinda o mayala a ibha yá, akwa kabodyo. Katé wa zwela ima sé kuxinganeka, kupholo wa xikina kwila mwene wa tondala. Mwene wa zokela o ibanzelu yê mu kuyuka o ya Nzambi ndenge. (Jobe 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Né mwene mu kithangana kya bhonzele kyavulu Jobe ka bhana dikunda kwa Jihova Nzambi. Mwene ka xikina mu makutu a te o makamba a ibha. Mwene wambe: “Ki ngi kale we dikanga, o ku mi lungisa enu, kuma katé bhu nga kà fwila, nuka ngi di sandula mu kidi kyami.” (Jobe 27:5) O izwelu yiyi ilondekesa kwila, Jobe wa kexile polondo phala kusuluka ni ufiyele we mu ibhidi yoso-yoso i moneka. Jobe ka zoza, etu we tu tena kubhanga kiki.

10. Kyebhi o maka a vulumuna Satanaji kwa Jobe a lungu ni etu?

¹⁰ Kyebhi o maka a vulumuna Satanaji kwa Jobe a lungu we n’eye? Mu kidi mwene wa zwela kwila eye ki wa zolo Jihova Nzambi, ki wa-nda mu sidivila, o nguzu yoso i u bhanga phala kukolokota mu ufiyele wé, ya makutu! (Jobe 2:4, 5; Dij. 12:10) Kyebhi ki u divwa mu maka enya? Sé phata, kiki ki kwama ku muxima! Mu kiki-phe, xinganeka kyambote mu maka yá: Jihova wa ku dyelela, wa kubhana ujitu wa dikota. Jihova wa mu kwehela Satanaji ku lola o ufiyele wé. Jihova wa dyelela kwila eye u tena kukolokota mu ufiyele wé ni kulondekesa kwila Satanaji mukwa makutu. Mwene u ku kanena ku kukwatekesa kukala fiyele. (Jihe. 13:6) Kwala ujitu wa dikota mu kudyelela ku Suke-ku wa ngongo yoso! U tena kumona se mukonda dyahi o kukolokota mu ufiyele kya beta kota? O ufiyele u tu bhangesa kudituna o makutu a Satanaji ni kuzokela o dijina dyambote dya Tat’etu, ni kuzokela o ukexilu wê wa kutumina. Ihi i tu tena kubhanga phala kukolokota mu ufiyele wetu?

11. Ihi i tu tena kudilonga ku phangu ya Jobe?

¹¹ Satanaji wene mu vudisa o itatesu yê ku jiselevende ja Nzambi mu izuwa ‘yiyi ya sukidila-ku’ yavulu o ibhidi. (2 Tim. 3:1) Mu thembu yiyi ya vundu, kyebhi ki tu tena kukolesa o kukolokota kwetu mu ufiyele? Lwa mukwa dingi, tu tena kudilonga ku phangu ya Jobe. Jobe wa londekesa o kukolokota kwê mu ufiyele, mu veji javulu, ande mwene dya ku mu polovala. Tala madisá atatu u tu tena kukatula mu phangu yê, a lungu ni ku di swinisa etwene phala tu kolokote mu ufiyele wetu.

12. (a) Kala kya ki tumbula mu divulu dya Jobe 26:7, 8, 14, kyebhi Jobe kya mateka o kuxila Jihova? (b) Kyebhi ki tu tena kuxila Nzambi ni muxima woso?

¹² Jobe wa bandekesa o henda yê kwa Nzambi mu kubhanga yoso phala kuximana Jihova. Jobe wexile mu bhaka kithangana phala kumona ni kudiwana o ibhangelu ya Jihova. (Tanga Jobe 26:7, 8, 14.) Mwene wa  diwanene kyavulu mu kutala o ixi, o dyulu, o matuta ni jinzaji. Mwene wa tonginina kwila, kejidile o ibhangelu yoso ya Jihova. Mwene wa bhana we valolo ku izwelu ya Jihova. Ya lungu ni izwelu ya Nzambi, Jobe wambe: “O maka ma dikanu dyê, ma beta ku ngi wabhela.” (Jobe 23:12) Jobe wa diwana ni kwijiya ni kutena kwa Jihova, wexile ku mu xila kyavulu. Mwene wa zolele Tat’ê ya kazola, wa mesenene kubhanga yoso phala ku mu sangulukisa. Kyenyiki, o nguzu ya Jobe ya kukolokota mu ufiyele wê ya dibandekesa dingi. Kala kya bhange Jobe, kyene we ki twa tokala kubhanga. Etu twejiya dingi ya lungu ni ibhangelu ya katunda ya Jihova, o athu mu thembu ya Jobe ndenge. Phala kwijiya kyambote Jihova, etu twala ni Bibidya, ya tenena. Yoso i tu dilonga, i tena ku tu bhangesa kudiwana kyavulu. O kudiwana ni kuxila Jihova, kwa-nda tu bhangesa kuzola ni kubelesela Jihova. I tu bhangesa we kubandekesa o vondadi yetu ya kukolokota mu ufiyele ni muxima woso.—Jobe 28:28.

13-14. (a) Kala ki twa mono mu divulu dya Jobe 31:1, kyebhi Jobe kya londekesa o kubelesela? (b) Kyebhi ki tu tena kukayela o phangu ya Jobe?

¹³ O kubelesela mu ima yoso, kwa kwatekesa Jobe kukolokota mu ufiyele wê. Jobe wejidile kwila, kwa bhingile kubelesela Jihova phala kukolokota mu ufiyele. Mu kidi, kubelesela jinga mu ima yoso, ku tu swinisa dingi phala kukolokota mu ufiyele wetu. Jobe wa bhange yoso phala kubelesela Nzambi ku mwenyu we woso. Mu kifika, mwene wa dilangele mu ukexilu wa kudibhana ni ahatu. (Tanga Jobe 31:1.) Kuma wexile dikaza, mwene wejidile kwila ka tokalele ku ta mesu ku muhatu wengi. Lelu, twa tungu bhu kaxi ka mundu wene mu tu tendala ni ima ya lungu ni undumbu. Kala Jobe, o kwila twa-nda bhanga yoso phala ki tu te mesu ku muthu ki kaza dyetu? O kwila twa-nda bhanga we yoso phala ki tu tale kima kya jisonyi, kya ufusa a mawukexilu oso? (Mat. 5:28) Se tu bhanga yoso phala kulanga o jihânji jetu mu kizuwa ni kizuwa, twa-nda bandekesa o nguzu yetu ya kukolokota mu ufiyele.

 ¹⁴ Jobe wa belesela we Jihova mu ukexilu wa kutala o jimbongo. Jobe wa tendela kwila, se mwene wa dyelele ku ima ya kexile na-yu, weji tena ku ta kituxi kya dikota, kyeji bhinga ku mu bazela. (Jobe 31:24, 25, 28) Lelu twa tungu bhu kaxi ka mundu wa wabhela kyavulu o jimbongo. Se tu tula o jimbongo ni jimbote mu kididi kyê, kala ki tu tendelesa o Bibidya, twa-nda sola ku muxima wetu kukolokota mu ufiyele.—Jisa. 30:8, 9; Mat. 6:19-21.

15. (a) Kidyelelu kyahi kya kwatekesa Jobe kukolokota mu ufiyele wê? (b) Mukonda dyahi kiki ki tu kwatekesa kukolokota mu kudyelela kwila Jihova wanda tu besowala?

¹⁵ Jobe wa kolokota mu ufiyele mukonda dya kudyelela ni muxima woso kwila, Nzambi weji mu bhana futu. Mwene wa xikinine kwila, Nzambi u suwa, u bhana valolo mu kukolokota ni ufiyele wê. (Jobe 31:6) Sumbala ni ibhidi ya dibhana na-yu, Jobe wa dyelele kwila, ku disukilu Jihova weji mu bhana futu. O kidyelelu kiki, sé phata, kya mu kwatekesa kukolokota mu ufiyele wê. Jihova wa sanguluka kyavulu mu kumona o kukolokota ni ufiyele wa Jobe, kate kya suku mu ku mu bhana mabesá avulu, sumbala wexile mukwa ituxi! (Jobe 42:12-17; Tiya. 5:11) Ku hádya, Jobe wa-nda tambula mabesá engi, a beta kota. O kwila eye wa dyelela ni muxima woso kwila, Jihova wa-nda kubhana futu mukonda dya kukolokota ni ufiyele wé? O Nzambi yetu ka lunguluka. (Mal. 3:6) Se tu lembalala kwila mwene u bhana valolo ya dikota mu kukolokota ni ufiyele wetu, ki twa-nda jimba o kidyelelu kyetu kya lungu ni hádya, kya-nda kala jinga ku muxima wetu.—1 Tes. 5:8, 9.

16. Ihi i twa tokala kubhanga?

¹⁶ Kyenyiki-phe, bhanga yoso phala kukolokota mu ufiyele wé! Sayi ithangana, wanda divwa kala éye ngó wa mu kolokota mu ufiyele. Maji nuka wa-nda kala ubheka. Eye wala bhu kaxi ka mazunda athu a fiyele ku mundu, ene mu bhanga yoso phala kukolokota mu ufiyele wâ. Wa-nda kala we mu kibuka kya athu o’kulu, mala ni ahatu a fiyele, a bhange yoso phala kukolokota mu ufiyele wâ, sumbala mu kilwezu kya myenyu yâ. (Jihe. 11:36-38; 12:1) Etwenyoso tu tena kukayela o izwelu ya Jobe, kyoso kyambe: ‘Nga-nda kwenda jinga mu ufiyele wami!’ Tu bhange yoso phala kusangulukisa o muxima wa Jihova bhu kaxi ka kukolokota ni ufiyele wetu, tunde lelu katé ku hádya ni hádya!