Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 6

Makirira Erithunganene Lyawu!

Makirira Erithunganene Lyawu!

“Erihika okw’iholha lyaghe sinendisyaghana erithunganene lyaghe!”​—YOBU 27:5.

OLHWIMBO 34 Erilendera Omwa Buthaleghulha

EBIKENDI KANIBWAKO *

1. Abema ba Yehova basathu abamakanibwako omwa nungu eyi mubabya bathi bathaleghulha oku Yehova?

THALENGEKANIA ebindu bisathu bino ibine mubya okwa Bema ba Yehova. (1) Kiro kighuma, omusika mulere ane okwa sukuru omusomesya iniabwira ekilasi yosi athi basangire omwa kiro kikulhu kirebe. Omusika anasi ngoku ekiro kikulhu eki sikiri tsemesaya Nyamuhanga, neryo omw’isikya akaghana erisangira mukyo. (2) Omulhwana ow’esisoni anemuthulira nyumba okwa nyumba. Iniaminya ngoku oyuli omwa nyumba eyikakwamako ni munya-sukuru mulikyabu​—oyukasekereraya Abema ba Yehova. Aliwe omulhwana akakwama ky’erighenda okwa nyumba eyo n’erikongotha okwa lhuyi. (3) Omulhume anemukolha kutsibu eriha ab’eka yiwe b’ebiyithawa byabu, neryo kiro kighuma bbosi wiwe iniamubwira athi akole ekindu ekithe mw’okwenene kutse ekikathwa ebilhaghiro. Nomwakine indi iniangana herya omubiiri wiwe, akasoborera ngoku atholere iniabya mw’okwenene n’erikenga ebilhaghiro kundi ekyo kya Nyamuhanga akayithagha okwa baghombe biwe.​—Abar. 13:1-4; Ebr. 13:18.

2. Ni bibulyo byahi ebyo thukendi kaniako, kandi busana naki?

2 Ni mubere wahi owa wamalhangira omwa bandu basathu abo? Wangana lhangira minene, ng’obuthubaha n’eribya mw’okwenene. Aliwe hane owundi mubere w’obughuli ogho balyakanganaya​—erithunganene. Abosi bakakanganaya obuthaleghulha oku Yehova. Obuli mughuma akaghana erithwa ebihano bya Nyamuhanga. Erianza erikangania erithunganene kikabasukuma erikolha ekyo balyakolha. Ahathe erithika-thika, Yehova iniakendi yisyethera obuli mughuma w’okw’ibo busana n’erikangania omubere oyo. Kuthya nethu thwanzire Thatha wethu w’elhubulha iniatsema. Neryo leka thukanaye okwa bibulyo bino: Erithunganene niki? Busana naki thukayithagha eribya n’erithunganene? Kandi thwanga ghumya thuthi erithwamu lyethu ery’eribya ithune n’erithunganene omwa buthuku obukalire buno?

ERITHUNGANENE NIKI?

3. (a) Erithunganene niki? (b) Ni by’erileberyako byahi ebikakanganaya ngoku thutsomene ekindu ekihikene, ekitheko bulema, kutse ekilhughirirene?

3 Ekinywe erithunganene kyamakolesibwa okw’ithwe ng’abaghombe ba Nyamuhanga, kikamanyisaya erianza Yehova n’omuthima wosi n’eriyihayo okw’iyo buthalhwika, nuku erisonda liwe lya libye embere omw’ithwamu lyethu lyosi. Thuthalebya ebihambire okwa mikoleserye y’ekinywe eki omwa Biblia. Omwa Biblia ekinywe ky’Ekihebrania “erithunganene” kikamanyisaya: ekihikene, ekitheko bulema, kutse ekilhughirirene. Ng’eky’erileberyako, Abaisraeli ibakahongera Yehova y’ebisoro, n’Emighambo iyikabugha yithi bitholere ibyabya ibihikene ndeke. * (Law. 22:21, 22) Abandu ba Nyamuhanga isibali lighirawa erihayo ekisoro ekibulirweko okughulhu, okuthwe, kutse eriso; nibya isibangahayo n’ekisoro ekilhwere. Yehova iniakanza ekisoro ekihikene, ekitheko bulema, kutse ekilhughirirene. (Mal. 1:6-9) Thwangana yitheghererya ekikaleka Yehova inianza ekindu ekitheko bulema kutse ekihikene. Thukabya thukaghulha ekindu, mbulha ni kighuma, ekitabu, kutse ekindu kyosi-kyosi, sithulianza ekithobongokire kutse ekibulirweko ebindi bindu. Thukanza ekyosi, ekitheko bulema, kutse ekilhughirirene. Na Yehova kw’akanayowa athya bikahika oko lhwanzo olhwa thumuwithire n’obuthaleghulha bwethu. Bitholere ibyabya ibihikene, isibiriko bulema, n’eribya ibilhughirirene.

4. (a) Busana naki omundu oyuthahikene anganabya n’erithunganene? (b) Erikwamana na Esyonyimbo 103:12-14, Yehova akathuyithaghakoki?

4 Mbwino thubughe thuthi thutholere ithwabya ithuhikene ithwe erithoka eribya n’erithunganene? Kundi nibya, ithwanganayowa isithulhughirirene, ithukasobaya kutsibu. Esyonzumwa ibiri esyangaleka ithuthasagha syahino. Ey’erimbere, Yehova syali handa omunwe w’okwa bisobyo byethu. Ekinywe kiwe kikathubwira kithi: “Wamaghanza ebibi byethu, iwe Mwami Mukulhu, nindi wangathoka erisingana kwehi Mukama?” (Esy. 130:3) Anasi ku thuli bandu bathahikene, abakolha-nabi, kandi akathubuyira ndeke. (Esy. 86:5) Eyakabiri, Yehova anasi erilemererwa lyethu, kandi syali thuyithaghako ebya thuthe thwanga thoka erikolha. (Soma Esyonyimbo 103:12-14.) Neryo ibbwa, ni mwa mibereki thwangabya abahikene, abatheko bulema, kutse abalhughirirene embere siwe?

5. Busana naki abaghombe ba Yehova bakayithagha olhwanzo erithoka eribya n’erithunganene?

5 Ekikathokesaya abaghombe ba Yehova eribya n’erithunganene lhw’olhwanzo. Olhwanzo olhwa thuwithire Nyamuhanga, n’eriyihayo buthaleghulha oku Thatha wethu w’elhubulha, bitholere ibyabya ibihikene, isibiriko bulema, kutse ibilhughirirene. Olhwanzo olho lhwamasighalha lhuthya n’omughulhu thukalengawako, neryo obo ithuwithe erithunganene. (1 Emy. 28:9; Mt. 22:37) Thuthasyalengekanaya okwa Bema basathu abathulyakanayako. Busana naki ibakolha ebya balyakolha? Mbwino omusika aponire eriyitsemesya okwa sukuru, kutse omulhwana anzire erihemukira okwa lhukyo, kutse omulhume w’amaka anzire eriherya omubiiri wiwe? Eyihi nahake. Aliwe, banasi ngoku Yehova awithe ebihano ebithunganene, kandi n’amalengekania wabu ali okw’itsemesya Thatha wabu w’elhubulha. Olhwanzo olhwa bamuwithire lhukaleka ibamulengekaniako bathe bathwamu. Neryo aho bakabya ibamakangania erithunganene lyabu omwa mikolere.

EKIKALEKA ITHWAYITHAGHA ERITHUNGANENE

6. (a) Busana naki wukayithagha erithunganene? (b) Adamu na Eva mubalemwa bathi erikangania erithunganene?

6 Busana naki ni kikulhu ithwe bosi eribya n’erithunganene? Wukayithagha erithunganene kundi Sitani abirihakanisya Yehova, kandi nawu abirikuhakanisya. Omumalaika omuyisamambuli oyo mwayikolha mwa Sitani, kutse “Omuhakani,” kera omw’irima lye Edeni. Mwatsandya oku Yehova kw’erina omw’ibugha athi Nyamuhanga ni Muthabali mubi, oyuyitsomene, kandi oyuthe mw’okwenene. Eky’obulighe, Adamu na Eva mubasighika Sitani, bamayisamambulha oku Yehova. (Enz. 3:1-6) Engebe eyo babyamo omwa Edeni yabya iyabiribaha ehighisa hingyi ehy’erighumya olhwanzo olhwa bawithire Yehova. Aliwe Sitani abere akaletha erihakanisya, olhwanzo lhwabu mulhwabya kw’obulema, isilhuhikene, kutse erilhughirirana. Neryo muhabuthuka ekindi kibulyo: Hane omundu wosi-wosi oyuwangabya muthaleghulha oku Yehova Nyamuhanga busana n’erimwanza? Ni bugha ambu, abandu bangana thoka erikangania erithunganene? Ekibulyo ekyo mukyabuthuka omo mwatsi owahambire oku Yobu.

7. Ngoku kiri omu Yobu 1:8-11 Yehova mwayowa athi busana n’erithunganene lya Yobu? Sitani nayu mwayowa athi?

7 Yobu abyaho omughulhu Abaisraeli babya e Misiri. Erithunganene liwe lyabya ly’embaghane. Nayu ng’ithwe, syabya ahikene. Iniakasobaya. Aliwe, Yehova mwanza Yobu busana n’erithunganene liwe. Sitani akabya ng’abya iniabirisangwa aseka Yehova busana n’erithunganene ly’abandu. Neryo Yehova mwabwira Sitani oku Yobu. Engebe ya Yobu iyikabisulha amabehi wa Sitani! Sitani mwabugha athi Yehova amulighire erilenga okwa lithunganene lya Yobu. Yehova iniayikethere omunywani wiwe Yobu, neryo Mwalighira Sitani erimulengesya.​—Soma Yobu 1:8-11.

8. Sitani mwalhwa athi na Yobu?

8 Sitani atsurumire, kandi ni mwithi. Mwaherya ebindu bya Yobu ebyosi, abaghombe biwe, n’erimutsandya kw’erina. Mwingirira n’eka ya Yobu, amitha abaana biwe ikumi. Neryo mwathulha n’okwa mubiri wa Yobu, amatsandya amaghalha wiwe omw’imulhwalya ebimatha ebikalhuma eritsuka okwa muthwe erihika oko bisandu. Mukali wa Yobu mwahangya-hangya n’eribya omwa bulighe; amamubwira athi abikyeko, atsume Nyamuhanga, ahole. Na Yobu iyuwene-wene mwayisunza olhuholho, aliwe mwabya inianamakirire erithunganene liwe. Neryo Sitani mwalengesya eyindi nzira. Mwakolesya abalhume basathu ababya banywani ba Yobu. Mubasa ewa Yobu bamaghunzayo biro birebe, aliwe mubathamukirania. Omwakanya k’ekyo, mubamutsweba n’erimuhemya-hemya. Mubabugha bathi Nyamuhanga yukamulethera ebitsibu kandi bathi syaleghene erithunganene liwe. Nibya mubabugha bathi ebindu bibi ebyamahika oku Yobu bimutholere kundi ni mundu mubi!​—Yobu 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Ni kyahi ekya Yobu aghana erikolha nomwanabana ebitsibu?

9 Yobu mwakolhaki omwa bitsibu byosi ebyo? Syabya ahikene. Mwatsurumira abahumulikania biwe b’amabehi, kandi mwabugha ebinywe eby’aligha enyuma waho ngoku abibugha buthalengekania. Mwalhwira obuthunganene bwiwe kwilhaba obwa Nyamuhanga. (Yobu 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Aliwe, n’omughulhu abya omwa mibere eyikalire kutsibu, Yobu mwathaligha erilhua oku Yehova Nyamuhanga. Mwathaligha amabehi w’abanywani b’amabehi abo. Mwabugha athi: “Kibye haali kw’ingye eribugha nyithi mwamasingana. Erihika okw’iholha lyaghe sinendisya ghana erithunganene lyaghe!” (Yobu 27:5) Ebinywe ebyo bikakanganaya erithwamu lya Yobu ery’erimakirira erithunganene liwe nomuhangabyaki. Yobu mwathalhwika; nethu thwangana kolha ekiri ng’ekyo.

10. Omwatsi wa Sitani owahambire oku Yobu akakuhambako athi?

10 Omwatsi wa Sitani owahambire oku Yobu akakuhambako athi? Ali ng’oyukabugha athi, siwanzire ndeke Yehova Nyamuhanga, athi wukendi leka erimukolera wanamathalhamya engebe yawu, kandi athi erithunganene lyosi-lyosi erya wukakanganaya ni ry’amabehi! (Yobu 2:4, 5; Erib. 12:10) Ekyo kikaleka iwayowa wuthi? Kikaluma, kwa bithe? Aliwe, lengekanaya oku kino: Yehova akalighira Sitani erilenga okwa lithunganene lyawu. Akuyikethere ndeke eribya inianganakuha akaghisa akuwenenga ak’erimakirira erithunganene lyawu n’erikangania Sitani ku ni mubehi. Yehova ayikethere ngoku wukendyamakirira erithunganene lyawu, kandi akalhaghanisaya erikuwathikya erikolha ekyo. (Ebr. 13:6) Ka ni lhusunzo lhunene Omuthabali w’obuhangwa bwosi erikuyikethera! Wanamalhangira ekikaleka ikyabya ini kikulhu erikangya erithunganene? Likathuthokesaya erighana amabehi wa Sitani n’eryuwania erina lya Thatha wethu n’erisighika emithabalire yiwe. Thwanga kolhaki eribya ithunamakirire erithunganene lyethu?

NGOKU THWANGA MAKIRIRA LINO ERITHUNGANENE LYETHU

11. Thuk’ighaki oku Yobu?

11 Sitani abiryongera ebithegho biwe okwa bandu ba Nyamuhanga omwa “biro by’enyuma-nyuma” bino. (2 Tim. 3:1) Omwa buthuku obukalire buno, thwanga ghumya thuthi erithwamu lyethu ery’erisighalha ithunemukangya erithunganene lyethu? Kandi, ni bingyi ebyo thwang’ighira oku Yobu. Yobu athali alengwako, abya iniabirikangya erithunganene ngendo nyingyi. Thulebaye ebindu bisathu ebyo thwanga mwighirako ebihambire okw’ighumya erithwamu lyethu ery’erisighalha ithune n’erithunganene lyethu.

Ni nzira nga syahi esyo thwanga ghumiryamu erithwamu lyethu ery’eribya ithune n’erithunganene? (Lebaya enungu 12) *

12. (a) Ngoku kiri omu Yobu 26:7, 8, 14, Yobu mwabya athi oyukubaha n’erisikya Yehova? (b) Nethu thwangubaha thuthi Yehova erilhua okwa muthima?

12 Yobu mwaghumya olhwanzo olhw’awithire Nyamuhanga omw’ubaha Yehova. Yobu iniakaghunza obuthuku inianemughanirya okwa bihangikwa bya Yehova ebikaswekaya. (Soma Yobu 26:7, 8, 14.) Mwakukubalha akalengekania okwa kihugho, ekyanya, ebithu, omulhumo, n’eriligha ngoku asi bike kutsibu ebihambire okwa bihangikwa. Kandi iniakatsemera ebinywe bya Yehova. Yobu mwabugha okwa binywe bya Nyamuhanga athi: “Nabiribika ebinywe by’obuno bwiwe.” (Yobu 23:12) Yobu iniakubaha Yehova kandi iniamusikirye kutsibu. Inianzire Thatha wiwe w’elhubulha kandi inianzire erimutsemesya. Erithwamu lya Yobu ery’eryamakirira erithunganene liwe mulyaghuma. Thutholere ithwakolha ngoku Yobu akolha. Thwasi bingyi ebihambire okwa bihangikwa ebikaswekaya kwilhaba abandu b’omwa buthuku bwa Yobu. Kandi thuwithe e Biblia eyosi eyasondolibawa n’omulimu eyikathuwathikaya eriminya Yehova ya ndeke. Ebyosi ebya thukigha byangana letha omwa mithima yethu mw’eryubaha eritholere. Neryo eryubaha n’erisikya Yehova, irikendileka ithwamwanza n’erimwowa n’erighumya eriyisunza lyethu ery’erikangania erithunganene lyethu.​—Yobu 28:28.

Thukaghumaya erithwamu lyethu ery’erisighalha ithune n’erithunganene omw’ighana erilebya ebisasani by’obutswatswa (Lebaya enungu 13) *

13-14. (a) Ngoku kiri omu Yobu 31:1, Yobu mwakangania athi obwowa? (b) Thwanga kwama thuthi eky’erileberyako kya Yobu?

13 Yobu eribya mwowa omwa buli kindu mukyamuwathikya eryamakirira erithunganene liwe. Yobu abya asi ngoku eribya n’erithunganene kikayithagha obwowa. Omo kwenene, obul’ikangania obwowa kikaghumaya erithwamu lyethu ly’eryamakirira erithunganene lyethu. Yobu mwahira h’akaghalha kanene eriowa Nyamuhanga buli kiro. Ng’eky’erileberyako, mwayitheya kutsibu okwa mibere yiwe ey’erikolonganiramu n’abakali. (Soma Yobu 31:1.) Iyo ng’omulhume oyuthahirye, abya inianasi ngoku si kitholere erianza abandi bakali. Munabwire, thuli omwa kihugho ekikathulengako omwa by’obutswatswa. Nethu nga Yobu, thunemwendi ghana erisamalira omwa ngumbu nyibi owosi-wosi oyuthuthe nayu omwa butheke? Kandi thunemwendi ghana erilebya eby’obutswatswa, ahosi-hosi aha byangabya? (Mt. 5:28) Thwamabya n’omubere w’eriyikakirya ng’oyo buli kiro, ithukendi ghumya erithwamu lyethu ery’erisighalha ithune n’erithunganene.

Thukaghumaya erithwamu lyethu ery’erisighalha ithune n’erithunganene omw’ibya n’amalengekania awatholere okwa bindu by’ekinyamubiri (Lebaya enungu 14) *

14 Kandi Yobu mwowa Yehova omwa mibere athwaliramu ebindu by’ekinyamubiri. Yobu mwaminya ngoku amayikethera ebindu biwe, angabere iniamakolha erilholho erikalire eryanga lekire iniasuyirwa. (Yobu 31:24, 25, 28) Munabwire, thuli omwa kihugho ekiri mw’erianza ebindu bya kutsibu. Thwamabya n’amalengekania awatholere okwa syosente n’ebindu, ngoku Biblia eyikabugha yithi thukole, ithukendi ghumya erithwamu lyethu ery’erimakirira erithunganene lyethu.​—Emi. 30:8, 9; Mt. 6:19-21.

Thukaghumaya erithwamu lyethu ery’erisighalha ithune n’erithunganene n’omw’ibya ithun’ibukire amaha wethu (Lebaya enungu 15) *

15. (a) Ni maha wahi awawathikaya Yobu eryamakirira erithunganene liwe? (b) Busana naki nethu ikikendi thuwathikya eribya ithun’ibukire amaha awa Yehova abirithuha?

15 Yobu mwamakirira erithunganene liwe omw’ibya n’amaha ngoku Nyamuhanga akendi syamuhemba. In’ikirirye ngoku Nyamuhanga atsomene erithunganene liwe. (Yobu 31:6) Nomwanabana ebitsibu, Yobu abya ayikethere ngoku erighunzerera Yehova akendi syamuhemba. Ahathe erithika-thika, eriyikethera eri mulyaleka iniamakirira erithunganene liwe. Yehova mwatsemera erithunganene lya Yobu kyamaleka iniamuhemba kutsibu nomwakine indi abya iniakine mundu oyuthahikene! (Yobu 42:12-17; Yak. 5:11) Kandi nibya Yobu akinalindirire ebihembo bingyi. Wunawithe amaha awaghumire ngoku Yehova akendi syahemba erithunganene lyawu? Nyamuhanga wethu syali athahinduka. (Mal. 3:6) Thwam’ibuka ngoku atsomene erithunganene lyethu, amaha wethu mabuyanga aw’obuthuku obukasa iniakendibya iniane omwa muthima wethu.​—1 Tes. 5:8, 9.

16. Thutholere ithwathwamu erikolhaki?

16 Neryo ithwamu, erithendi lhwika erithunganene lyawu! Hanganayira, iwanganayowa nga sihali abandi abakamakirira erithunganene lyabu, aliwe baneho. Wukendibya mughuma w’okwa syomiliyoni sy’abathaleghulha abali omwa kihugho abakamakirira erithunganene lyabu. Kandi wukendibya omwa balhume n’abakali b’erikirirya abakera abamakirira erithunganene lyabu, nibya bakanza n’erithibwa. (Ebr. 11:36-38; 12:1) Ithwe bosi ka thuthwemu erighendera okwa binywe bya Yobu bino: “Sinendisyaghana erithunganene lyaghe!” Kandi erithunganene lyethu ka lihe Yehova y’olhukengerwa kera na kera!

OLHWIMBO 124 Eribya Ithune Bathaleghulha

^ enu. 5 Erithunganene niki? Busana naki Yehova akalhangira omubere oyu mwa w’obughuli omwa baghombe biwe? Busana naki obuli mughuma w’okw’ithwe akayithagha eribya n’erithunganene? Omwatsi ono akendi thuwathikya eribana ebye Biblia yikasubiraya okwa bibulyo ebyo. Kandi akendi thuwathikya erilhangira ndeke ngoku thwanga ghumya erithwamu lyethu ery’eribya ithune n’erithunganene buli kiro. Erikolha ekyo kikendi thulethera emighisa mingyi.

^ enu. 3 Ekinywe kye Kihebrania ekyahindulhawa mwa “ekitheko bulema” erikwamana n’ebisoro kisosene n’ekinywe “erithunganene” ngoku kikakolesibawa okwa bandu.

^ enu. 50 ERISOBORERA EBISASANI: Thukalhangira Yobu iniakine mulhume mulere inianemukangirirya abaghuma b’okwa baana biwe okwa bihangikwa bya Yehova ebikaswekaya.

^ enu. 52 ERISOBORERA EBISASANI: Mughalha wethu akaghana eriyiyunga oku abakakolha nabu erilebya ebisasani by’obutswatswa;

^ enu. 54 ERISOBORERA EBISASANI: Mughalha wethu akaghana akahathikano k’eribugha ambu aghule etivi enene kandi ey’ebbeyi nene eyo atheyithagha kandi eyo athe angathoka;

^ enu. 56 ERISOBORERA EBISASANI: Mughalha wethu akahiraho obuthuku bw’erighanirya okwa Paradiso omw’isaba kutsibu.