1. ¿Wiˈixë tyäˈädë nidëgëëkpë nmëguˈukˈäjtëm dyajnigëxëˈëktë ko amumduˈukjot tmëmëdowdë Jyobaa?

OKWINMAYË tyäˈädë tëgëëkpë jotmay. Tuˈugë kiixy yajpääty mä yˈeskuelë, ta ja myaˈestrë tniˈanaˈamë parë niˈamukë ttundët tuˈugë xëëw. Tyäˈädë kiixy nyijäˈäwëp ko Dios kyaj ttukjotkëdaˈaky, ta tˈanëëmë wintsëˈkën myëët ja myaˈestrë ko kyaj ttunäˈänyë tadë xëëw. Jatuˈugë mixy kyäjpxwaˈkxy tëjkmdëjkm, per ta tpëkyë kuentë ko mä jatuˈukpë tëjk, jap tsyëënë tuˈugë myëguˈuk diˈib mëët yˈeskuelëˈaty diˈib nyëxiky tyukxikypyë Jyobaa tyestiigëty. Oy jyatsëˈëgë, ta nyijkxy ets kyugäjpxë. Jatuˈuk, yëˈë tuˈugë uˈunkteety. Mä tyuny, ta ja wyintsën yˈanëˈëmxëty ets yˈandäˈägët o ttunët diˈib kyaj yˈoyëty. Per oy ja tyuunk ttimˈyajtëgoyët, ta tˈanëëmë ko yëˈë tëyˈäjtën myëët tijaty ttuny ets ko myëmëdoobyë ley mët ko Dios duˈun ttsoky jyaˈayˈatët pënaty mëduunëdëp (Rom. 13:1-4; Eb. 13:18).

2. ¿Ti nˈatsoˈowëmbitäˈänëm mä tyäˈädë artikulo, ets tiko?

² Extëm të nˈijxëm, ¿diˈibë jäˈäyˈäjtën të dyajnigëxëˈëktë tyäˈädë nidëgëëkpë nmëguˈukˈäjtëm? Mbäät kanäk pëky nigäjpxëm, extëmë jotmëkˈäjtën o ko tëyˈäjtën myëët tijaty të ttundë. Per diˈib niˈigyë të dyajnigëxëˈëktë, yëˈë ko amumduˈukjot të tmëmëdowdë Jyobaa. Të ttundë ja mëjääw parë kyaj të tmëdëgoytyë ets të tmëmëdowdë ja yˈanaˈamën. Seguurë ko agujk jotkujk të dyajnayjyawëdë Jyobaa. Ëtsäjtëm, nan agujk jotkujk nyajnayjyawëyäˈänëmë Jyobaa. Pääty, nˈokˈatsoˈowëmbijtëmë tyäˈädë yajtëˈëwën: ¿Ti yˈandijpy nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot? ¿Tiko jyëjpˈamëty parë duˈun nduˈunëm? Ets, ¿ti mbäät nduˈunëm parë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot mä tyäˈädë tiempë diˈib tsip nimëjääw?

3. 1) ¿Ti yˈandijpy nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot? 2) ¿Tijaty ijxpajtën mbäät xypyudëjkëm parë njaygyujkëm tidën yˈandijpy nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot?

³ Nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot, yëˈë yˈandijpy ko ntsojkëm, ko yëˈëyë naytyuˈuk nˈawdäjtëm ets ko nduˈunëm xëmë tijaty tyukjotkëdakypy. Ko Biiblyë dyajtunyë tyäˈädë ayuk, mä  ebreo yëˈë yˈandijpy ko ti kaˈpxy, amuum ets ko oy mëk. Extëm nˈokpëjtakëm, ja Ley duˈun ijty jyënaˈany ko ja israelitëty ttukwintsëˈëgëdë Jyobaa ja jëyujk animal, tsojkëp yajpäädët oy mëk (Lev. 22:21, 22). * Kyaj nety mbäät ttukwintsëˈëgëdë ja jëyujk animal diˈib kyaj ti tyeky, tyatsk, diˈib wiints o diˈib pëjkëp. Jyobaa tsyojkypyë nety ets ja jëyujk animal yajpäädët kaˈpxy ets oy mëk (Mal. 1:6-9). Ets mä tyäˈädë tiempë, ¿tiko Jyobaa ttsoky ets nmoˈoyëm tijaty amuum? Parë njaygyujkëm, min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën. Ko njuˈuyëmë ääytsyäˈäm ujtstsäˈäm, kyaj yëˈë njuˈuyëm diˈib nijut kujut o diˈib të pyuwäˈätsy. Yëˈë njuˈuyëm diˈib oy ets diˈib amuum. Nanduˈun jyaty mët ja tsojkën diˈib nmëdäjtëm mä Jyobaa ets ko nmëmëdoˈowëm amumduˈukjot. Yëˈë tsyojkypy ets nmoˈoyëm tijaty amuum.

4. 1) Oknimaytyäˈäk tiko kyaj tyimtsokyëty nˈijtëm wäˈäts jäˈäy parë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot. 2) Ko nyaˈijtëm winmäˈänyoty extëm jyënaˈanyë Salmo 103:12-14, ¿ti Jyobaa kyaj tˈawixy tjëjpˈixy mä ëtsäjtëm?

⁴ Kom pokyjyaˈay nyajpatëm ets janääm jatsojk ndëgoˈoyën, waˈanë net nnayajtëˈëwëm: “¿Tsojkëp nˈijtëm wäˈäts jäˈäy parë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot?”. Kyaj. Min nˈokˈijxëm majtsk pëky tiko duˈun njënäˈänëm. Tim jawyiin, yëˈko Jyobaa kyaj yëˈë tˈixyë ndëgoˈoyënˈäjtëm. Duˈun xyˈanmäˈäyëm mä yˈAyuk: “Koxyëp mijts Jah, yëˈëyë xyˈixy xytyunyë tëgoˈoyën, ¿pënxyëp Jyobaa, mbäät mwindanëty?” (Sal. 130:3). Yëˈë nyijäˈäwëp ko pokyjyaˈay nyajpatëm ets tëgoˈoyëm, ets mëjwiin kajaa xypyokymyaˈkxëm (Sal. 86:5). Ets myëmajtsk, yëˈko Jyobaa nyijäˈäwëp nuˈun tijaty nmëmadakëm ets kyaj tˈawixy nduˈunëm diˈib kyaj nmëmadakëm (käjpxë Salmo 103:12-14). * Pääty, ¿wiˈixtsoowën mbäät nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot?

5. ¿Tiko jyëjpˈamëty nmëdäjtëmë tsojkën parë mbäädë Jyobaa nmëmëdoˈowëm amumduˈukjot?

⁵ Parë mbäädë Jyobaa nmëmëdoˈowëm amumduˈukjot, jëjpˈam ets nmëdäjtëmë tsojkën. Kaˈpxy ets amuum mbäät ndukˈijxëmë Jyobaa ko ntsojkëm ets ko nmëmëdowäˈänëm. Pën nmoˈoytyaˈayëmë Jyobaa tukëˈëyë ja tsojkën oy nyajnäjxëmë amay jotmay, yëˈë nety nyajnigëxëˈkëm ko amumduˈukjot ntsojkëm (1 Crón. 28:9; Mat. 22:37). Nˈokwinmäˈäyëm ja nidëgëëkpë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të nˈokmaytyakëmbë. Ja kiixy jyatukxondäˈägaampy tijaty mä yˈeskuelë, ja mixy kyaj tjatsoky ets yajnëxiˈik yajtukxiˈigët mä kyäjpxwaˈkxy ets ja uˈunkteety kyaj tjayajtëgoyaˈanyë tyuunk. Per ¿tiko duˈun ttundë? Jaˈko nyijäˈäwëdëp ko Jyobaa yˈanaˈamën ak oy ets yëˈë yajxondäˈägandëp. Ets mët ko ttsoktë, ta jawyiin tmëmay tmëdäjtë wiˈixë Jyobaa tˈixët ti tyunandëp. Duˈuntsoo dyajnigëxëˈëktë ko amumduˈukjot tmëmëdowdë.

6. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty ets niˈamukë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot? 2) ¿Wiˈixë Adán mëdë Eva dyajnigëxëˈktë ko kyaj tmëmëdoowdë Jyobaa amumduˈukjot?

⁶ ¿Tiko jyëjpˈamëty ets niˈamukë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot? Yëˈko Satanás të tnëxiˈiky ttukxiˈigyë Jyobaa ets nanduˈun xynyëxik xytyukxikëm niduˈuk niduˈuk ëtsäjtëm. Jam Edén nyayajjëmbijtë tyäˈädë anklës, Satanás, diˈib yˈandijpy “Mëtsip”. Yëˈë yaˈˈaxëˈkë Jyobaa xyëëw ets dyajjaygyukëyany ko kyaj oy yˈaneˈemy, ko kyaj pënë oyˈäjtën ttukmëtsoky ets ko mäˈät tijaty ttuny. Jotmaymyëët njënäˈänëm ko Adán mëdë Eva yëˈë pyuwäˈkëdë Satanás ets kyaj tnekymyëmëdoowdë Dios (Gén. 3:1-6). Myentrësë netyë Adán mëdë Eva jyukyˈattë jam Edén, myëdäjttë kanäk pëkyë naybyudëkë parë mbäät dyajkëktëkëdë ja tsyojkën mä Jyobaa. Per ko Satanás tnibëdëˈkyë Jyobaa, ta ja tsojkënë diˈibë nety myëdäjttëp, pyuwatsy ets kyaj amuum nyekyyajpaty. Per pëdëˈk jatuˈugë jotmay ja tiempë mä jyukyˈajtyë Job,  tsojkëbë nety yaˈˈatsoowëmbitëdë tyäˈädë yajtëˈëwën: ¿Jaˈˈatäämbëdaa netyë naxwinyëdë jäˈäy diˈib myëmëdowandëbë Jyobaa amumduˈukjot mët ko ttsoktë? O ja tuk pëky njënäˈänëm, ¿mbäädë naxwinyëdë jäˈäy tmëmëdowdë Jyobaa amumduˈukjot?

7. Extëm jyënaˈanyë Job 1:8-11, ¿wiˈixë Jyobaa wyinmääy mä Job, ets wiˈixë Satanás wyinmääy?

⁷ Job ja jyukyˈajty ja tiempë mä nety ja israelitëty tsyëënëdë Egipto. Mä tadë tiempë, nituˈugë netyë naxwinyëdë jäˈäy extëmë Job, diˈib amumduˈukjot myëmëdoobyë Dios. Nan pokyjyaˈayë nety ets tëgoopy extëm niˈamukë ëtsäjtëm, per tsojkëbë netyë Dios mët ko amumduˈukjot tmëmëdoy. Waˈanë Satanás twingäjpxpejtyë Jyobaa netpë jyënaˈany ko naxwinyëdë kyaj tsyokäˈänëdë amumduˈukjot. Pääty yˈanmääyë ets tˈixëdë Job. Extëmë Job jyukyˈajty, yëˈë yajnigëxëˈk ko Satanás andakp. Satanás ta tˈanmääyë Jyobaa ets tnasˈixët parë tˈijxmatsëdë Job pën jantsy tsojkëp amumduˈukjot. Jyobaa tyukjotkujkˈäjt ja myëtnaymyaayëbë Job, ta tnasˈijxë etsë Satanás yˈijxmatsëdët (käjpxë Job 1:8-11). *

8. ¿Wiˈixë Satanás tnibëdëˈkyë Job?

⁸ Satanás yëˈë tuˈugë anklës diˈib jantsy axëkjäˈäy ets yajjäˈäyˈoˈkp. Pyëjkëtyaayë Job tukëˈëyë tijatyë nety myëdäjtypy: ja myëkjäˈäyˈat, ja tyuumbë myosë ets yajnibaxëtëjkë. Nan yaˈoˈk ja nimäjkpë yˈuˈunk diˈibë nety mëk tsyojkypy. Ta net tmooy tuˈugë axëk päˈäm, windujktääyë  nyiniˈkx kyëbäjk mëdë axëk puˈuts. Ja kyudëjk, jantsy mëmääy jantsy mëdäjë ets ijxˈayoowë, pääty yˈanmääyë ets tmëgäjpxtëgoyëdë Dios, tmastuˈudët ets yˈoˈknët. Job jaˈoogan, per kyaj tmastutyë Jyobaa. Satanás ta tˈëxtääyë winmäˈäny wiˈix mbäät dyajtëgoy. Yëˈë yajtuun ja nidëgëëkpë myëtnaymyaayëbë diˈib kuˈijxëdë kanäk xëëw, per niwiˈixtsoo kyajotkujkmooyëdë. Niˈigyë yˈëbat kyäjpxpatëdë ets jeˈeyë tyëjkëdë yeny myaytyakpë. Jyënandë ko Diosë nety yaˈˈayoowëp, ets ko yëˈë kyaj tkuentëty pën tsojkëp amumduˈukjot o kyaj. Axtë tyukjaygyukëyandë Job ko axëkjäˈäy ets ko nitëjkëp extëmë nety jyaty kyëbety (Job 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6).

9. ¿Ti kyaj ttunanyë Job oy nuˈun tpatyë amay jotmay?

⁹ ¿Ti tyuunë Job ko twinguwäˈkë kanäk pëkyë ayoˈon jotmay? Jotˈambëjk ets ojts tˈooy ja diˈibë nety nayajnäjxëdëp extëmë myëtnaymyaayëbë. Nan yajpëtsëëmë ääw ayuk diˈib ok myëkjäˈäwë ets jyënany ko kyaj nety të tniwinmayë. Niˈigyë ojts nyayajnäjxënë wäˈätsjäˈäy ets kyaj dyuˈunëtyë Dios (Job 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5). Per axtë mä oˈktëy jyajty kyëbejty, kyaj tmastutyë Jyobaa. Kyaj tmëbëjky wixaty yˈanmääyëdë ja diˈibë nety nayajnäjxëdëp extëmë myëtnaymyaayëbë. Duˈun tˈatsooy: “Ninäˈäts mbäät ngawinmay ko miitsëty wäˈäts jäˈäy. ¡Axtë naˈoogëdëts kyajts nmastuˈudäˈänyë Dios!” (Job 27:5). Ko duˈunë Job jyënaˈany, yëˈë yajnigëxëˈk ko të netyë wyinmäˈäny tpëjtaˈaky ko kyaj tmastuˈudäˈänyë Dios oy ti tyun jyatëdët. Job nitii kyatukmastutë Dios, ëtsäjtëm nan mbäät duˈun nduˈunëm.

10. ¿Wiˈix niduˈuk niduˈuk nyajniwäämbajtëm extëmë Satanás tniwäämbejtyë Job?

¹⁰ Extëmë Satanás tniwäämbejtyë Job, nanduˈun xynyiwäämbajtëm niduˈuk niduˈuk. Jyënaˈany ko kyaj njantsy tsyojkëmë Jyobaa, ko kyaj nekymyëdunäˈänëm pën oˈkën jëjpˈam yˈityë jukyˈäjtën ets ko kyaj amumduˈukjot nmëduˈunëm (Job 2:4, 5; Diˈibʉ Jat. 12:10). ¿Wiˈix xyyajnayjyäˈäwëm ko duˈun jyënaˈany? ¿Këdii mëk njäˈäwëm? Per nˈokpawinmäˈäyëmë tyäˈädë: Jyobaa xytyukjotkujkˈäjtëm, pääty tnasˈixë parë Satanás xyˈijxmäjtsëm ets duˈun nyajnigëxëˈkëm ko kyaj nmastuˈudäˈänëm ets ko Satanás winˈëˈëmp. Jyobaa të xytyukwandakëm ko xypyudëkëyäˈänëm (Eb. 13:6). ¡Jantsy oy ko xytyukjotkujkˈäjtëm ja diˈib yˈanaˈamdaapy tukëˈëyë! ¿Nbëjkëmë kuentë tiko jyëjpˈamëty amumduˈukjot nmëmëdoˈowëmë Jyobaa? Jaˈko duˈunën nyaˈˈanëgugäˈäjëmë Satanás, nyajmëjpëtsëˈëmëmë Diosë xyëëw ets nbuwäˈkëm wiˈix yëˈë yˈaneˈemy. Per ¿ti net xypyudëkëyäˈänëm parë tuˈuk tuˈugë xëëw nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot?

11. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Job?

¹¹ Satanás mas niˈigyë tnibëdëˈëgyë Dios mëduumbëty mä tyäˈädë “tiempë diˈib jëjpkëxanëp” (2 Tim. 3:1, TNM). Pääty, ¿tijaty xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot? Ko nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Job. Mä nety tkapäätynyëmë amay jotmay, yajnigëxëˈk kanäkˈok ko amumduˈukjot tmëmëdoyë Jyobaa. Min nˈokˈijxëm ti tëgëk pëky tyuun ets wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën.

12. 1) Extëm jyënaˈanyë Job 26:7, 8, 14, ¿tiko Job myonyˈijx myonyjäˈäwë ets twintsëˈkë Jyobaa? 2) ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nanduˈun nmonyˈijx nmonyjäˈäwëm?

¹² Yajkëktëjkë ja tsyojkënë mä Jyobaa ko tˈijxy ja kyojy pyëjtaˈaky. Job jyuˈtë tiempë parë tpawinmääy wiˈix jyantsy oy jyantsy tsyujëty ja Jyobaa kyojy pyëjtaˈaky (Job 26:7, 8, 14). Mëjˈixy mëjmëdoy tjäˈäwë ko twinmääy wiˈix ojts kyojˈyë Naxwinyëdë, tsäjp, yoots nëmäˈä etsë anaaw jëtsuk. Perë Job jyënany ko jeˈeyë nety tnijawë jantsy waanë tijatyë Jyobaa yajkoj. Nan mëjwiin kajaa dyajtsobaty tijaty tukniˈˈijxë, ets pääty jyënany: “Nbëjkëˈkëbëtsë yˈääw yˈayuk” (Job 23:12). Job yajmonyˈijx yajmonyjyäˈäwë Jyobaa kyojy pyëjtaˈaky ets mëk twintsëˈkë,  pääty ttunany tijaty tyukjotkëdakypy ets mëk ttsojky. Tyäˈädë yëˈë pudëjkë parë kyaj tmastutyë Jyobaa. Ëtsäjtëm, nan tsojkëp njuˈtëmë tiempë parë nbawinmäˈäyëm wiˈix jyantsy oy jyantsy tsyujëty ja Diosë kyojy pyëjtaˈaky. Tyam, mas niˈigyë naxwinyëdë jäˈäy tnijawë wiˈixë yˈixëtyë Diosë kyojy pyëjtaˈaky ets kyaj dyuˈunëty mä jyukyˈajtyë Job. Nan nmëdäjtëm kaˈpxyë Biiblyë, diˈib xypyudëjkëp parë yajxon nˈixyˈäjtëmë Dios. Tukëˈëyë tijaty njäjt nnijäˈäwëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nwintsëˈkëmë Jyobaa ets nmëjkumäˈäyëm. Nan xypyudëkëyäˈänëm parë ntsojkëm, nmëmëdoˈowëm ets parë niˈigyë ja tsojkën kyëktëkët ets ninäˈä ngamastutëmë Jyobaa (Job 28:28).

13, 14. 1) Extëm jyënaˈanyë Job 31:1, ¿mä Job dyajnigëxëˈky ko myëmëdoobyë Jyobaa? 2) ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën?

¹³ Job tyuunë mëjääw parë tmëmëdooyë Jyobaa tuˈuk tuˈugë xëëw. Yëˈë nyijäˈäwëbë nety ko parë kyaj tmastuˈudëdë Jyobaa, tsojkëp xëmë nmëmëdowët. Nanduˈun ëtsäjtëm, tëgok tëgok nmëmëdoˈowëmë Jyobaa, yëˈë diˈib xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nmastutëm. Job tyuunë mëjääw parë tmëmëdooyë Jyobaa tuˈuk tuˈugë xëëw. Extëm nˈokpëjtakëm, naygyuentˈäjtë ets kyaj dyajtëgooyë mayˈäjt wintsëˈkën mëdë toxytyëjkëty (käjpxë Job 31:1). * Komë Job tamë netyë kyudëjk, nyijäˈäwë ko kyaj yˈoyëty twinˈit twinxonëdë wiink toxytyëjk. Mä tyäˈädë tiempë, nëgooyë jyaˈäjnë tijaty xyyajtëgoyäˈänëm mä axëëkpë ijt tsënaaky. ¿Nbanëjkxäˈänëmë yˈijxpajtënë Job ets kyaj nwinˈitäˈän nwinxonäˈänëmë wiink toxytyëjk o wiink yetyëjk diˈib kyaj nmëmëjjäˈäyˈäjtëm o ngudëjkˈäjtëm? ¿Njëjpkudijëyäˈänëm pornografía o mä pyëtsëëmyë yetyëjk toxytyëjk mä axëëk yˈadëˈëtstë? (Mat. 5:28). Pën nayjëjpkuwijtsëm tuˈuk tuˈugë xëëw, ta kyaj nëjkx nmastutëmë Jyobaa.

¹⁴ Extëmë Job tˈijxyë jukyˈäjt madakën, ja mä dyajnigëxëˈky ko myëmëdoowë Jyobaa. Pes jyënaˈany ko pën yëˈë tyukˈijxpejtypy ja jukyˈäjt madakën, mëjwiin kajaajë nety tyëgoy ets ko mbäädë nety ja fesëty tyukumëdowëdë (Job 31: 24, 25, 28). Tyäˈädë tiempë diˈib ndukjukyˈäjtëm, ak yëˈë jäˈäy myëwiin myëjotëdëp ja jukyˈäjt madakën. Pën nmëmëdoˈowëmë Biiblyë käjpxwijënë mä jyënaˈany ko kyaj nbaˈoˈktëˈëwëm ja jukyˈäjt madakën ets ja meeny sentääbë, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot (Prov. 30:8, 9; Mat. 6:19-21).

15. 1) ¿Ti myëbëjkë Job parë tmëmëdooyë Jyobaa amumduˈukjot? 2) ¿Tiko mbäät nyaˈijtëm winmäˈänyoty ja kunuˈkxën diˈibë Jyobaa xyˈawäˈänëm?

¹⁵ Job jamë wyinmäˈäny tpëjtaky mä ja kumäˈäyën diˈibë netyë Dios mmoˈoyanëp. Job ijt seguurë ko Dios pyëjkypyë kuentë pën jyantsy myëmëdoopy amumduˈukjot o kyaj (Job 31:6). Oy ti jotmay tpaty, myëbëjk ko Jyobaa kunuˈkxanëp pën myëmadaktaapy, ets mbäät nˈijtëm seguurë ko yëˈë diˈib pudëjkë parë kyaj tmastuty. Jyobaa jyantsy tyukxondakë Job ets pääty ojts tkunuˈkxy mëjwiin kajaa, oyë nety pyokyjyaˈayëty (Job 42:12-17; Sant. 5:11). Mä tiempë myiny kyëdaˈaky mëjwiin kajaa tˈaxäjëyaˈanyë kunuˈkxën. Ets ëtsäjtëm, ¿njantsy myëbëjkëm ko Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm mët ko nmëmëdoˈowëm amumduˈukjot? NDiosˈäjtëm kyaj tyëgatsy (Mal. 3:6). Pën njamyajtsëm ko Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm ko nmëmëdoˈowëm amumduˈukjot, ta ndunäˈänëmë mëjääw parë xëmë nmëmëdoˈowëm ets mbäät nˈijtëm seguurë ko xykyunuˈkxäˈänëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky (1 Tes. 5:8, 9).

16. ¿Wiˈix mbäädë jot winmäˈäny nbëjtakëm?

¹⁶ Tsojkëp nbëjtakëmë winmäˈäny parë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa amumduˈukjot. Mbäät näˈäty nnayjyäˈäwëm ko ëtsäjtëm jeˈeyë diˈib duˈun nduˈunëmë mëjääw. Per kyaj dyuˈunëty, pes abëtsemy nyaxwinyëdë, taaˈäjtp miyonkˈamë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tyuundëbë mëjääw. Nan yajpatëm mä ja Dios mëduumbëty diˈib myëdäjttë mëbëjkën ets myëmëdoowdë Jyobaa amumduˈukjot, oyë jyukyˈäjtën tpëjtaktë oˈkën jëjpˈam (Eb. 11:36-38; 12:1). Nˈokpanëjkxëm niˈamukë ja yˈijxpajtënë Job ets njënäˈänëm extëm yëˈë: “¡Axtë naˈoogëdëts kyajts nmastuˈudäˈänyë Dios!”. Nˈokˈyajmëjpëtsëˈëmëmë Jyobaa winë xëëw winë tiempë ko nmëmëdoˈowëm amumduˈukjot ets ko kyaj nmastutëm.