Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 6

Nda̱kú ná koo iniyó

Nda̱kú ná koo iniyó

“Nda̱a̱ ná kuvii̱ nda̱kú koo inii̱ xíʼin Ndióxi̱” (JOB 27:5).

YAA 34 Nda̱kú koo inii̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ u̱ni̱ na̱ Testigo na̱ káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú párrafo yóʼo ña̱ nda̱kú íyo inina xíʼin Jehová?

NÁ NDAKANIXI̱NÍYÓ xa̱ʼa̱ u̱ni̱ ña̱yóʼo. Iin ñá loʼo íyoñá escuela nu̱ú káʼviñá ta ta̱ maestro káʼa̱nra xíʼinñá ña̱ ná keʼéñá vi̱kó, xíni̱ñá ña̱ va̱ása kútóo Ndióxi̱ vi̱kó yóʼo, ña̱kán viíní káʼa̱nñá xíʼin ta̱ maestro ña̱ va̱ása kéʼéñá ña̱yóʼo. Iin ta̱ loʼo ku̱a̱ʼa̱nra sánáʼa̱ra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta ki̱ʼinra kuenta ña̱ veʼe nu̱ú ku̱ʼu̱nra íyo iin ta̱ loʼo ta̱ xáʼa̱n xíʼinra escuela, ta va̱ása káʼa̱n va̱ʼara xa̱ʼa̱ na̱ Testigo. Ni yíʼvi ta̱ loʼo yóʼo soo ka̱nindaʼa̱ra yéʼé. Iin ta̱a íyora nu̱ú káchíñura ta ta̱ patrón káʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná keʼéra iin chiñu ña̱ va̱ása va̱ʼa nu̱ú Ndióxi̱. Ni xíni̱ra ña̱ kivi tavánara nu̱ú káchíñura, káʼa̱nra xíʼin ta̱ patrón ña̱ va̱ása íxakuíʼnara ta íxato̱ʼóra ley chi ña̱yóʼo kúú ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ keʼé na̱ ndásakáʼnu-ñaʼá (Rom. 13:1-4; Heb. 13:18).

2. ¿Ndáa pregunta ndakuiinyó nu̱ú artículo yóʼo, ta nda̱chun?

2 ¿Ndáaña náʼa̱ na̱ Testigo na̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú ejemplo yóʼo? Sana kivi ka̱ʼa̱nyó ña̱ náʼa̱na ña̱ va̱ása yíʼvina ta va̱ása íxakuíʼnana. Soo íyo inka ña̱ náʼa̱na ta ña̱yóʼo chíndeétáʼan xíʼinna ña̱ keʼéna ña̱ va̱ʼa: ña̱ nda̱kú íyo inina. Ndiʼina chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ ixato̱ʼóna ndiʼi ña̱ káʼa̱n Jehová. Kúsi̱íníva-inira xíʼin ndiʼi ña̱ ke̱ʼé na̱yóʼo, ta saátu miíyó kúni̱yó ná kusi̱í-inira xíʼin ndiʼi ña̱ kéʼéyó. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ná ndakuiinyó pregunta yóʼo: ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ nda̱kú koo iniyó? ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ña̱ nda̱kú koo iniyó? Ta, ¿ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa nda̱kú koo iniyó tiempo vitin?

¿NDÁAÑA KÚNI̱ KACHI ÑA̱ NDA̱KÚ KOO INIYÓ?

3. a) ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ nda̱kú koo iniyó? b) ¿Ndáa ejemplo chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúni̱ kachi ña̱ nda̱kú koo iniyó?

3 Ña̱ nda̱kú koo iniyó kúni̱ kachiña ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuniyó Jehová ta ndiʼi tiempo keʼéyó ña̱ kúni̱ra. Nu̱ú Biblia, tu̱ʼun hebreo ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ “nda̱kú-ini” káʼa̱nña xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa ña̱ íyo níí, ña̱ va̱ása kúma̱ní iin táʼví á ña̱ va̱ʼa íyo. Tá kúú, ley ña̱ ni̱xi̱yo nu̱ú na̱ ñuu Israel xi̱ka̱ʼa̱nña ña̱ tá xi̱taxina iin kití ndaʼa̱ Jehová xíniñúʼu va̱ʼa koorí ta ni va̱ása kuumiírí kue̱ʼe̱ (Lev. 22:21, 22). * Na̱ xi̱ndasakáʼnu Ndióxi̱ va̱ása xíniñúʼu taxina iin kití tí kúma̱ní iin xa̱ʼa̱, tí kúma̱ní iin so̱ʼo á iin nduchúnu̱ú á tí kúúmií kue̱ʼe̱. Nu̱ú Jehová xi̱ndayáʼviní ña̱ va̱ʼa koo tí kití yóʼo (Mal. 1:6-9). ¿Nda̱chun kúni̱ Jehová ña̱ va̱ʼa ná koo ndiʼi ña̱ táxiyó ndaʼa̱ra? Ejemplo yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó. Tá sátáyó iin ku̱i̱ʼi, va̱ása kúni̱yó ña̱ kuma̱ní iin táʼvírí á ña̱ koo yavi̱ ti̱xinrí. Kúni̱yó ná koo níírí ta va̱ʼa koorí. Saátu íyo ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová xíʼin ña̱ nda̱kú íyo iniyó xíʼinra, kúni̱ra ña̱ ndinuʼuní ná koo ña̱yóʼo.

4. a) Ka̱ʼa̱n nda̱chun va̱ása xíniñúʼu kuuyó na̱ yiví na̱ va̱ása kúúmií ku̱a̱chi ña̱ va̱ʼa nda̱kú koo iniyó. b) Táki̱ʼva káchi Salmo 103:12-14, ¿ndáaña va̱ása ndátu Jehová keʼéyó?

4 Xa̱a̱ xíni̱yó ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo sana kivi keʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa, ta kivi nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó ña̱yóʼo: “¿Á xíniñúʼu kúúyó na̱ yiví na̱ va̱ása kúúmií ku̱a̱chi ña̱ va̱ʼa nda̱kú koo iniyó?”. Va̱ása. Ná kotoyó nda̱chun káʼa̱nyó ña̱yóʼo. Ña̱ nu̱ú, Jehová va̱ása xítoníra ña̱ va̱ása va̱ʼa keʼéyó. Ña̱ Biblia káchiña: “Tá ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ kéʼé na̱ yiví kúú ña̱ xítoún Jehová, ¿ndáana kivi kuyatin nu̱ún?” (Sal. 130:3). Miíra xíni̱ra ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ta íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó (Sal. 86:5). Ña̱ u̱vi̱, Jehová xíni̱ra ña̱ va̱ása kívi keʼéyó ku̱a̱ʼá ña̱ʼa, ta va̱ása ndátura ña̱ keʼéyó ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼinyó (kaʼvi Salmo 103:12-14). * Ña̱kán, ¿nda̱saa kivi nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová?

5. ¿Ndáa inkaka ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová?

5 Ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ nda̱kú íyo iniyó kúú ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová. Ta va̱ʼaní xíniñúʼu koo ña̱yóʼo. Tá kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová ni íyo tu̱ndóʼo nu̱úyó, saá náʼa̱yó ña̱ nda̱kú íyo iniyó xíʼinra (1 Crón. 28:9; Mat. 22:37). Ná ndakani tuku xi̱níyó xa̱ʼa̱ na̱ Testigo na̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú párrafo iin. Ñá loʼo, va̱ása kúni̱ñá koo iinlá miíñá ti̱xin escuela, ta̱ loʼo va̱ása kúni̱ra kukaʼan nu̱úra tá ku̱a̱ʼa̱nra veʼe tá veʼe, ta ta̱ ta̱a va̱ása kúni̱ra tavánara nu̱ú káchíñura. Soo, ¿nda̱chun íyo nda̱kú-inina? Chi xíni̱na ndáaña kúni̱ Jehová keʼéna ta kúni̱na sakúsi̱ína-inira. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inina xínina Jehová, kéʼéna ndiʼi ña̱ kúni̱ra su̱víka ña̱ kúni̱ miína. Saá náʼa̱na ña̱ nda̱kú íyo inina.

¿NDA̱CHUN NDÁYÁʼVINÍ ÑA̱ NDA̱KÚ KOO INIYÓ?

6. a) ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ña̱ nda̱kú koo iniyó? b) ¿Nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ va̱ása nda̱kú ni̱xi̱yo inina?

6 ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ña̱ nda̱kú koo iniyó? Saáchi ta̱ Ndi̱va̱ʼa káʼa̱nra ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ Jehová ta saátu káʼa̱nra ña̱ va̱ása nda̱kú íyo iniyó xíʼin Jehová. Nu̱ú jardín ña̱ Edén ta̱ ángel yóʼo ndu̱ura ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta ki̱vi̱ra kúni̱ kachiña “ta̱ contra Ndióxi̱”. Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ vatá xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ chi ka̱chira ña̱ va̱ása va̱ʼa xáʼndachíñura. Ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ka̱ndíxana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼinna ta va̱ása níxiniso̱ʼokana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ (Gén. 3:1-6). Tá ni̱xi̱yona nu̱ú ñuʼú livi ña̱ Edén ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼání ña̱ kivi keʼéna ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na kuʼvi̱ka-inina kunina Jehová. Soo tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ vatá xa̱ʼa̱ Jehová na̱yóʼo va̱ása níkuʼvi̱ka-inina kuninara. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, tá ni̱xi̱yo ta̱ Job, íyo inka ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa: ¿Á koo na̱ yiví na̱ ndinuʼu-ini kandíxa Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inina xíninara?

7. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Job 1:8-11, ¿nda̱saa xi̱xito Jehová ña̱ nda̱kú ni̱xi̱yo ini ta̱ Job, ta nda̱saa xi̱xito ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱yóʼo?

7 Ta̱ Job ni̱xi̱yora tá tiempo ña̱ ni̱xi̱yo na̱ ñuu Israel chí ñuu Egipto. Tiempo kán ni iinna va̱ása níxi̱yo nda̱kú-inina nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱yóʼo. Ni xi̱kuura ta̱ yiví ku̱a̱chi táki̱ʼva íyo miíyó ta sava yichi̱ xi̱keʼéra ña̱ va̱ása va̱ʼa. Soo xi̱kuʼvi̱ní-ini Jehová xi̱xinirara xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kú ni̱xi̱yo inira. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin Ndióxi̱ ña̱ na̱ yiví va̱ása nda̱kú íyo inina. Soo Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ ná kotora ña̱ kéʼé ta̱ Job, ta xíʼin ña̱ ke̱ʼéra ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kiviva koo nda̱kú-iniyó. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin Jehová ña̱ ná taxira ña̱ kotondosóra ta̱ Job á ndixa nda̱kú íyo inira. Jehová ka̱ndíxavara ña̱ nda̱kú koo ini ta̱ Job ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta̱xira ña̱ ná kotondosó ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta̱yóʼo (kaʼvi Job 1:8-11). *

8. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin ta̱ Job?

8 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúúra iin ta̱ xáʼní. Ki̱ndaara ndiʼi ña̱ xi̱kuumií ta̱ Job: ña̱ ku̱i̱ká ña̱ xi̱kuumiíra, na̱ xi̱kachíñu nu̱úra xíʼin ña̱ va̱ʼaní xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ra. Saátu xa̱ʼníra u̱xu̱ se̱ʼe ta̱ Job na̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira. Tándi̱ʼi taxira iin kue̱ʼe̱ xíkun ndaʼa̱ ta̱ Job ta ni̱xo̱ʼvi̱níra xíʼin ña̱yóʼo. Ñá síʼíra ni̱ndi̱ʼi̱ní-iniñá xa̱ʼa̱ra chi xi̱niñá ña̱ xóʼvi̱níra ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin ta̱ Job ña̱ ná ka̱ʼa̱n chiʼñara xíʼin Ndióxi̱ ta ná kuvira. Ni xi̱kuni̱ ta̱ Job kuvira soo nda̱kú ni̱xi̱yo inira. Soo íyo inka ña̱ ke̱ʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin ta̱ Job. Xi̱niñúʼura u̱ni̱ na̱ migora ña̱ ku̱ʼu̱nna kotonara soo nu̱úka ña̱ sandi̱kona-inira, ni̱ka̱ʼa̱nna tu̱ʼun ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinra. Ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ mií Jehová chi̱ndaʼá tu̱ndóʼo nu̱úra ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása ndíʼi̱-ini Jehová xa̱ʼa̱ra ni tá nda̱kú íyo inira. Nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ kúúra iin ta̱ va̱ása va̱ʼa ta miíra kúúmií ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ ki̱xi nu̱úra (Job 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6).

9. Ni ki̱xiní tu̱ndóʼo nu̱ú ta̱ Job, ¿ndáaña va̱ása níkeʼéra?

9 ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Job xa̱ʼa̱ ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ ki̱xi nu̱úra? Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuura ta̱ yiví ku̱a̱chi, ni̱sa̱a̱vara ta nda̱kuiinra yuʼú na̱ ni̱xa̱ʼa̱n xi̱to ñaʼá ta ni̱ka̱ʼa̱nra sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa, soo so̱ndíʼi nda̱ndikó-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ása xíniñúʼu xo̱ʼvi̱ra chi ña̱ va̱ʼava kúú ña̱ xi̱keʼéra (Job 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5). Soo ni ni̱xo̱ʼvi̱níra va̱ása nísandákoora ña̱ kandíxara Ndióxi̱. Va̱ása níkandíxara ña̱ vatá ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ xi̱kuu migora. Ni̱ka̱ʼa̱nra: “Va̱ása ndakanixi̱níndó ña̱ kandíxai̱ ña̱ káʼa̱nndó ña̱ va̱ʼa xíʼi̱n. Nda̱a̱ ná kuvii̱ nda̱kú koo inii̱ xíʼin Ndióxi̱” (Job 27:5). Xíʼin tu̱ʼun yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱kú koo inira ni ná ya̱ʼara nu̱ú inkaka tu̱ndóʼo. Va̱ása níndakava-inira, ta saátu kivi keʼé miíyó.

10. ¿Nda̱saa kítáʼan ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ ta̱ Job xíʼin ña̱ kéʼé miíyó?

10 ¿Nda̱saa kítáʼan ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ ta̱ Job xíʼin ña̱ kéʼé miíyó? Ta̱ Ndi̱va̱ʼa káchira ña̱ va̱ása kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová ta nda̱a̱ sandákooyó ña̱ ndasakáʼnuyóra tá ná kixi iin tu̱ndóʼo nu̱úyó ta va̱ása nda̱kú koo iniyó (Job 2:4, 5; Rev. 12:10). ¿Nda̱saa kúniyó xíʼin ña̱yóʼo? ¿Á su̱ví xo̱ʼvi̱-iniyó xíʼin tu̱ʼun ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱yó? Soo ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: Jehová kándíxanívara miíyó ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo táxira ña̱ ná kotondosó ta̱ Ndi̱va̱ʼa miíyó tasaá na̱ʼa̱yó ña̱ nda̱kú íyo iniyó xíʼinra ta saátu na̱ʼa̱yó ña̱ kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa iin ta̱ vatá. Saátu Jehová káʼa̱nra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ va̱ʼa nda̱kú koo iniyó (Heb. 13:6). Va̱ʼaní kúniyó ña̱ kándíxaní Jehová miíyó. ¿Á kúnda̱a̱-iniyó nda̱chun ndáyáʼviní ña̱ nda̱kú koo iniyó? Saáchi saá náʼa̱yó ña̱ kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa iin ta̱ vatá ta saátu ndásakáʼnuyó kivi Jehová ta náʼa̱yó ña̱ va̱ʼava xáʼndachíñura. Ña̱kán, ¿ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa nda̱kúka koo iniyó?

¿NDÁAÑA KIVI KEʼÉYÓ ÑA̱ VA̱ʼA NDA̱KÚ KOO INIYÓ TIEMPO VITIN?

11. ¿Ndáaña kivi sakuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Job?

11 Ku̱a̱ʼáníka tu̱ndóʼo táxi ta̱ Ndi̱va̱ʼa nu̱ú miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová tiempo nu̱ú ndíʼi vitin (2 Tim. 3:1). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ¿ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa nda̱kúka koo iniyó tiempo vitin? Kivi kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Job. Tá ta̱ʼánka ya̱ʼara nu̱ú tu̱ndóʼo xa̱a̱ ni̱na̱ʼa̱ra nu̱ú Ndióxi̱ ña̱ nda̱kú íyo inira. Ná kotoyó ndáa u̱ni̱ ña̱ʼa ke̱ʼéra ta nda̱saa kivi kundiku̱nyó yichi̱ra.

¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa kuni̱yó nda̱kúka koo iniyó? (Koto párrafo 12). *

12. a) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Job 26:7, 8, 14, ¿ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ nda̱kanda̱ní-ini ta̱ Job ta i̱xato̱ʼóra Jehová? b) ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ xa̱a̱yó ndakanda̱-iniyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱?

12 Nda̱sandeéra ña̱ kúʼvi̱-inira xínira Ndióxi̱ tá xi̱nira ndiʼi ña̱ i̱xava̱ʼara. Ta̱ Job tavára tiempo ña̱ va̱ʼa nda̱kanixi̱níra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová (kaʼvi Job 26:7, 8, 14). * Nda̱kanda̱ní-inira tá nda̱kanixi̱níra xa̱ʼa̱ ñuʼú, xa̱ʼa̱ ndiví, xa̱ʼa̱ vi̱kó, ta saátu xa̱ʼa̱ taxa, ta nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ loʼoní kúú ña̱ xínira xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová. Saátu xi̱ndayáʼviní nu̱úra ndiʼi ña̱ xi̱sanáʼa̱ Jehová miíra ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ndiʼi ña̱ káʼa̱nra xíʼi̱n ndáyáʼviníña nuúi̱” (Job 23:12). Xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xato̱ʼóníra Jehová xíʼin ña̱ xi̱ndakanda̱ní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra, ta̱ Job chi̱ka̱a̱-inira ña̱ kuʼvi̱-inira kunira Jehová ta keʼéra ña̱ kútóora. Ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ va̱ʼa nda̱kú ni̱xi̱yo inira. Táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Job, xíniñúʼu taváyó tiempo ña̱ va̱ʼa ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová. Tiempo vitin ku̱a̱ʼáníka kúú ña̱ xíni̱yó nu̱úka na̱ xi̱xini̱ ta̱ Job. Saátu kúúmiíyó Biblia ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱ka-iniyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ndiʼi ña̱ sákuaʼayó chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndakanda̱ka-iniyó xíʼin ña̱ kéʼé Jehová ta saátu xa̱a̱yó ixato̱ʼókayóra. Saátu chindeéña miíyó ña̱ kuʼvi̱ka-iniyó kuniyóra ta ixato̱ʼóyó ndiʼi ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó ta saátu nda̱kúka koo iniyó (Job 28:28).

Ña̱ va̱ʼa nda̱kúka koo iniyó xíniñúʼu kundasíyó kuniyó nu̱ú kita na̱ yiví chálá (Koto párrafo 13). *

13, 14. a) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Job 31:1, ¿nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Job ña̱ xi̱niso̱ʼora ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinra? b) ¿Nda̱saa kivi kundiku̱nyó yichi̱ra?

13 Chi̱ka̱a̱ra ndee̱ ña̱ xi̱niso̱ʼora ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra. Ta̱ Job xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ tá kúni̱ra nda̱kú koo inira xíniñúʼu kuniso̱ʼora ndiʼi ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra. Saátu tá chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ kuniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó, saá kúú ña̱ nda̱kúka koo iniyó xíʼinra ndiʼi ki̱vi̱. Ta̱ Job chi̱ka̱a̱-inira ña̱ ndiʼi tiempo kuniso̱ʼora ña̱ káʼa̱n Jehová. Tá kúú ña̱ i̱xato̱ʼóníra ná ñaʼá (kaʼvi Job 31:1). * Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱yo ñá síʼíra xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ va̱ása va̱ʼa kutóora inka ná ñaʼá. Tiempo vitin íyoyó iin ñuyǐví nu̱ú íyoní ña̱ kini. ¿Á keʼéyó táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Job ta va̱ása kuniyó inka ta̱a á ñaʼá na̱ kǒo kúú ñá síʼíyó á yiíyó? ¿Á chika̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása kotoyó nu̱ú kita na̱ yiví chálá? (Mat. 5:28). Tá ndiʼi ki̱vi̱ xáʼnu̱-iniyó, va̱ʼaní koo nda̱kú-iniyó.

Ña̱ va̱ʼa nda̱kúka koo iniyó xíniñúʼu vií ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱i̱ká (Koto párrafo 14). *

14 Saátu va̱ʼaní xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra xa̱ʼa̱ nda̱saa xíniñúʼu kotora ña̱ ku̱i̱ká. Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ tá ná kutóoníra ña̱ ku̱i̱ká kivi ndakiʼinra castigo ña̱ táxi na̱ juez (Job 31:24, 25, 28). Tiempo vitin na̱ yiví nina xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱i̱ká ndákanixi̱nína. Tá ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n Biblia ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ása ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱i̱ká ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo, tasaá va̱ʼaka xa̱a̱yó nda̱kú koo iniyó (Prov. 30:8, 9; Mat. 6:19-21).

Ña̱ va̱ʼa nda̱kúka koo iniyó xíniñúʼu va̱ása nandósóyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ ndakiʼinyó chí nu̱únínu (Koto párrafo 15). *

15. a) ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼin ta̱ Job ña̱ va̱ʼa nda̱kú ni̱xi̱yo inira? b) ¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu nandósóyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ taxi Jehová ndaʼa̱yó chí nu̱únínu?

15 Chi̱ka̱a̱ra ndee̱ ña̱ va̱ʼa ndakiʼinra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱ra. Ta̱ Job xi̱kandíxaníra ña̱ kíʼinva Ndióxi̱ kuenta tá nda̱kú íyo inira (Job 31:6). Ni ni̱ya̱ʼara nu̱ú ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo ka̱ndíxara ña̱ taxi Jehová ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ra so̱ndíʼi, ta ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ va̱ʼa nda̱kú ni̱xi̱yo inira. Ku̱si̱íníva-ini Jehová xíʼin ndiʼi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Job ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta̱xira ku̱a̱ʼání bendición ndaʼa̱ra tá kúúkara ta̱ yiví ku̱a̱chi (Job 42:12-17; Sant. 5:11). Soo chí nu̱únínu ku̱a̱ʼáníka bendición ndakiʼinra. Ta miíyó, ¿á kandíxayó ña̱ taxi Jehová ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱yó tá nda̱kú íyo iniyó xíʼinra? Ndióxi̱ ta̱ ndásakáʼnuyó va̱ása násamara (Mal. 3:6). Ná kǒo nandósóyó ña̱ ndáyáʼviní nu̱ú Ndióxi̱ tá nda̱kú íyo iniyó ta ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kandíxayó ña̱ ndakiʼinyó ña̱ va̱ʼa chí nu̱únínu (1 Tes. 5:8, 9).

16. ¿Ndáaña xíniñúʼu chika̱a̱-iniyó keʼéyó?

16 Xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ nda̱kú koo iniyó. Sana sava yichi̱ kivi ndakanixi̱níyó ña̱ iinlá miíyó kúú na̱ íyo nda̱kú-ini. Soo va̱ása íyo mitúʼunyó. Iníísaá ñuyǐví íyo na̱ hermanoyó na̱ chíka̱a̱ ndee̱ ña̱ va̱ʼa nda̱kú koo inina. Saátu kivi kooyó nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo na̱ ta̱a xíʼin ná ñaʼá na̱ ni̱xi̱yo xi̱naʼá na̱ nda̱kú ni̱xi̱yo ini xíʼin Jehová ni ni̱ya̱ʼana nu̱ú ku̱a̱ʼá tu̱ndóʼo (Heb. 11:36-38; 12:1). Ndiʼiyó xíniñúʼu kundiku̱n yichi̱ ta̱ Job ta ka̱ʼa̱nyó nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱nra: “Nda̱a̱ ná kuvii̱ nda̱kú koo inii̱ xíʼin Ndióxi̱”. Tá nda̱kú íyo iniyó saá ndasakáʼnuyó Jehová ndiʼi tiempo.

YAA 124 Ndiʼi ki̱vi̱ nda̱kú ná koo iniyó

^ párr. 5 ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ nda̱kú koo iniyó? ¿Nda̱chun ndáyáʼviní nu̱ú Jehová ña̱ nda̱kú koo ini na̱ ndásakáʼnu-ñaʼá? ¿Nda̱chun ndáyáʼviní na̱ʼa̱yó ña̱ nda̱kú íyo iniyó? Nu̱ú artículo yóʼo kotoyó ndáaña káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ pregunta yóʼo. Saátu chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kuni̱yó nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová ndiʼi ki̱vi̱. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo, ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ndakiʼinyó.

^ párr. 3 Tu̱ʼun hebreo ña̱ xíniñúʼuna tá káʼa̱nna xa̱ʼa̱ iin kití tí va̱ása kúúmií kue̱ʼe̱ iin kítáʼanña xíʼin tu̱ʼun ña̱ xíniñúʼuna tá káʼa̱nna xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ nda̱kú íyo ini.

^ párr. 4 Salmo 103:12-14: “Nda̱a̱ tá xíka kíndoo nu̱ú kána ñu̱ʼu xíʼin nu̱ú kíʼviña saá xíka chíndoora ku̱a̱chiyó. Nda̱a̱ tá íxaa iin táta xíʼin se̱ʼera kúndáʼviní-inira xínira se̱ʼera, saá kúndáʼvi-ini Jehová xínira na̱ ndásakáʼnu-ñaʼá. Chi miíra xíni̱ va̱ʼara ndáa ki̱ʼva na̱ku̱va̱ʼayó, ta ndákaʼánra ña̱ xíʼin ñuʼú na̱ku̱va̱ʼayó”.

^ párr. 7 Job 1:8-11: “Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa: ʻ¿Á xa̱a̱ xítoún ta̱ Job ta̱ ndásakáʼnu yi̱ʼi̱, ni iinna kǒo káa tá káa ta̱yóʼo nu̱ú ñuʼú, iin ta̱a ta̱ kǒo ku̱a̱chi, ta̱ kéʼé ña̱ nda̱kú, ta̱ ndásakáʼnu yi̱ʼi̱, ta̱ kǒo ña̱ kini kéʼé?ʼ. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa nda̱kuiinra yu̱ʼu̱ Jehová ta káchira: ʻ¿Á íxato̱ʼó miíra yóʼó túviún? ¿Á su̱ví miívaún kúú ta̱ ndáa miíra, ndáún na̱ veʼera ta ndáún ndiʼika ña̱ʼa ña̱ kúúmiíra? Ku̱a̱ʼákaví ña̱ʼa va̱ʼa táxiún ndaʼa̱ra, chi iin chútú nda̱a̱ kití sa̱na̱ra nu̱ú ñuʼú. Soo kindaa ndiʼi ña̱ʼa ndaʼa̱ra saá kuniún á ndixa kǒo ka̱ʼa̱n chiʼñara xa̱ʼúnʼ”.

^ párr. 12 Job 26:7, 8, 14: “Ta̱kán chi̱nduʼú ndiví, tasaá ka̱tikaara ñuyǐví ta kǒo ña̱ʼa tíinña; saátu vi̱kó miíra ta̱an ti̱kui̱í ti̱xinña, ta ni va̱ásá káʼndi vi̱kó yóʼo. Kotondó, loʼoníva kúú ña̱ xíni̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ i̱xava̱ʼara, soo ku̱a̱ʼáníva kúú ndee̱ra, ¿ndáana kivi kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ ña̱yó?”.

^ párr. 13 Job 31:1: “Xa̱a̱ ke̱ʼíi̱ iin trato xíʼin nduchúnu̱úi̱. Ña̱kán, ¿nda̱chun kúú ña̱ kotoi̱ nu̱ú iin ñá loʼo kúa̱an?”.

^ párr. 54 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNA: Xítoyó ña̱ sánáʼa̱ ta̱ Job se̱ʼera xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová.

^ párr. 56 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNA: Iin ta̱ hermano va̱ása kúni̱ra kotora nu̱ú kíta na̱ yiví chálá ña̱ kúni̱ na̱ káchíñu xíʼinra kotora.

^ párr. 58 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNA: Iin ta̱ hermano kúndee-inira ta va̱ása sátára iin telé tú káʼnu chi va̱ása xíniñúʼuranú ta va̱ása kivitu chaʼviranú.

^ párr. 60 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNA: Iin ta̱ hermano távára tiempo ña̱ va̱ʼa káʼa̱nra xíʼin Jehová ta ndákanixi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱ ndakiʼinyó chí nu̱únínu tá ná kooyó nu̱ú ñuyǐví xa̱á.