1. Ngimba Abaketi ba Yehova batatu aba bayobiwe mupalagilafu iyi banangisye bulebule ukuti basubiliwa kwa Yehova?

INONG’ONELA ifyakubombiwa fitatu ifi fyababonekile Abaketi ba Yehova. (1) Undindwana bo ali ku sukulu, isiku limo um’manyisi wabo ababulile abana bosa ba mu kalasi ukuti bayepo pakyakubombiwa ikya kukumbukila iholide yimo. Loli undindwana uyu asimenye ukuti isi sitikunhobosya Kyala, mwalughindiko ikukana ukuti ingisiwemo. (2) Uwakilumyana uyu ali nisoni ikufumusya ku nyumba ni nyumba. Umwene asyaghenie ukuti unnine yumo uyu ikumanyila nawe isukulu ikwikala pabupipi ninyumba iyi ikufumusyapo, unnine uyu ikubaseka Abaketi ba Yehova. Loli uwakilumyana uyu ikubuka kunyumba yila kisita kutila ukuti akafumusye. (3) Unnyambala yumo ikwiyipa fiyo ukubomba imbombo ukuti ayipwelelele imbumba yake, loli isiku limo bwana wake ikunsuma ukuti abombe ifindu ifisitabugholofu pamo ifi fitikwitikisiwa. Nalinga abaghile ukutagha ulusako lwa mbombo loli umwene ikulingania ukuti ikulondiwa ukubomba ifindu mbwanaloli nukupilikila indaghilo panongwa yakuti Kyala ikulonda ukuti ababombi bake mo babombeleghe.—Rom. 13:1-4; Hib. 13:18.

2. Ngimba tukuya pakuyobesania amalalusyo ghaliku, kangi nongwa yafiki?

² Ngimba kayilo kaliku akanunu aka mukuketa mu bandu batatu aba? Mubaghile ukuketamo ifindu fingi bo, ubukifu nubwanaloli. Loli akayilo kamo aka kakulondiwa fiyo bo, busubiliwa. Abandu bosa batatu aba banangisye ubusubiliwa kwa Yehova. Aliwesa akanile ukubomba ifindu ifi fitikukolelana nifundo sya Kyala. Ukusubiliwa kwabatulile abandu batatu aba ukuti babombe kanunu ifindu. Yehova ahobwike fiyo namuno aliwesa anangisyile akayilo aka. Nanuswe tukulonda ukuti tunhobosyeghe Tata witu uwakumwanya. Isagha tuyobesanie amalalusyo agha: Ngimba ubusubiliwa findu fiki? Nongwa yafiki tukulondiwa ukuya basubiliwa? Kangi ngimba  tubaghile ukubomba bulebule ukuti tukindilile ukuya basubiliwa nkabalilo akapalapala aka?

3. (a) Ngimba ababombi ba Kyala bikunangisya bulebule ubusubiliwa? (b) Ngimba fifwanikisyo filiku ifi fibaghile ukututula ukuti tupilikisyeghe kanunu isi amasyu aghakuti ubusubiliwa ghikusanusya?

³ Ngimba ababombi ba Kyala bikunangisya bulebule ubusubiliwa? Abene bikunangisya mwakuya nulughano ulwakufuma pasi pandumbula nukwiyipa fiyo kwa Yehova, ifi fikubatula ukuti akabalilo kosa babombeghe ifi fikunhobosya umwene. Inong’onela muno abandu banangisyilagha ubusubiliwa nkabalilo ka kunyuma. Ilisyu ilya mu Baibolo ilyakuti “ubusubiliwa” likusanusya: ubununu pamo kisita kababye. Mwakifwanikisyo Abaisraeli babikagha ifinyamana ukuya ikemo kwa Yehova, kangi Indaghilo syayobagha ukuti ifinyamana fingayagha nakababye nakamo. * (Lev 22:21, 22) Abandu ba Kyala bakitikisiwagha ukubika ikinyamana iki kifulele ikilundi, imbulukutu, amaso pamo iki kibinile. Yehova ahobokagha fiyo ni kinyamana ikinunu nikisita kababye. (Mal 1:6-9) Tubaghile ukupilikisya kanunu inongwa iyi Yehova ikulondela ikyabupe ikinunu ikisita kababye. Linga tukulonda ukula ikindu kimo, tutikula ikindu iki kikaya kanunu. Nuswe tukulonda ikindu iki kili kanunu. Mumuno yope Yehova ikwipilikila linga tukunnangisya ulughano kangi ubusubiliwa. Ulughano lwitu luyeghe lwabwanaloli kangi lufumeghe pasi pandumbula.

4. Nongwa yafiki umundu uyu akaya ngolofu abaghile ukuya nsubiliwa? (b) Ukufwana nilemba lya Salimo 103:12-14, ngimba Yehova ikughulila isyafiki kumyitu?

⁴ Ngimba tukwinong’ona ukuti tukulondiwa ukuya bagholofu ukuti tuye basubiliwa? Lumo tubaghile ukwinong’ona ukuti tukaya bakulondiwa panongwa ya isi tukonanga. Inong’onela ififukwa fibili ifi tutikulondiwa ukutila. Ikyakwanda, Yehova atikuketa itolo isi tukonanga. Amasyu ghake ghikutubula ukuti: ‘We Yehova linga wasibikagha pa ndumbula imbibi syosa, ywani uyu abaghile ukupona?’ (Sal. 130:3) Umwene asimenye ukuti tuli basita bugholofu, tuli bandu batulanongwa, kangi ikutuhobokela imbibi syitu. (Sal. 86:5) Ikyabubili, Yehova amenye isi tukabaghila ukufwanisya kangi atikughulila ifindu fingi ifi tukabaghila ukufwanisya. (Belenga Salimo 103:12-14.) Ngimba mo munjila yiliku iyi tubaghile ukunangisyila ukuti tuli bandu banunu kangi basita kababye m’maso ghake?

5. Ku babombi ba Yehova, ngimba ulughano lukubapangisya bulebule ukuti banangisyighe ubusubiliwa?

⁵ Ku babombi ba Yehova injila inunu iya kunangisyila ubusubiliwa lo lughano. Ulughano lwitu kwa Kyala, ukwiyipa kwitu kumyake nindumbula yosa ukuya Tata witu wakumwanya, kukindilileghe ukuya kanunu kangi kungayagha na kababye. Linga ulughano lwitu lukuya pakukindilila ukuya lwamaka nalinga po pakabalilo aka tukugheliwa, sikuya pakunangisya ukuti tuli basubiliwa. (1Sya 28:9; Mat. 22:37) Inong’onela kangi isya Baketi ba Yehova aba tubayobile pakwanda. Nongwa yafiki abene babombile kanunu? Ngimba undindwana akalalagha linga bikunseka ku sukulu, pamo ngimba uwakilumyana alondagha pakukosiwa isoni pa nyumba iyi afumusyagha, pamo ngimba unnyambala uyu ali nimbumba alondagha ukuyileka imbombo iyi abombagha? Hayi. M’malo mwake basimenye ukuti Yehova ali ni fundo syabugholofu kangi aminong’ono ghabo ghali ghakuti banhobosye Tata wabo wakumwanya. Panongwa yakuti balinganile Yehova akabalilo kosa binong’onelangapo tasi bo bakali ukusala ifyakubomba. Isi sikunangisya ukuti abene bali basubiliwa mfyakubombiwa fyabo.

6. (a) Nongwa yafiki tukulondiwa ukuya basubiliwa? (b) Ngimba Adamu na Eva batoliwe bulebule ukunangisya ubusubiliwa?

⁶ Nongwa yafiki twesa tukulondiwa ukuya basu biliwa? Tukulondiwa ukuya basubiliwa panongwa yakuti Setano asusyile isi Yehova ayobile kangi lino ikutususya nanuswe. Panongwa yakuti alinsambukile Yehova uwandumi umbibi uyu alipelile mwene ukuya Setano, pamo ukuti “Undughu,” mungunda wa Edeni. Umwene alyonangile ingamu inunu iya Yehova mwakuyoba ukuti Kyala mbibi, mwimi kangi akaya Ndaghili wa bwanaloli. Mwakitima, Adamu na Eva bakolelene na Setano mwakunsambukila Yehova. (Bwa. 3:1-6) Ubumi ubu balinalo mu Edeni bwabapele ulusako ulwakuti bakusye ulughano lwabo mwa Yehova. Loli pakabalilo aka Setano alinsusyile Yehova, ulughano lwabo lwaghomokile nyuma kangi lukali lwa bwanaloli. Isi syalyandisye ilalusyo ilingi ilyakuti: Ngimba balipo abandu bamo aba babaghile ukukindilila ukuya basubiliwa kwa Yehova? M’masyu aghangi, ngimba abandu babaghile ukunangisya naloli ubusubiliwa? Ilalusyo ili lyalalusiwe kangi nkabalilo ka Yobu.

7. Ukufwana na isi sili pilemba lya Jobu 1: 8-11, ngimba Yehova ipilikagha bulebule nukusubiliwa kwa Yobu, kangi Setano yope ipilikagha bulebule?

⁷ Yobu ikalagha nkabalilo aka Abaisraeli bali ku Egiputi. Ubusubiliwa bwake bwali bwakulondiwa fiyo. Ukufwana itolo nanuswe, Yobu yope ali mundu usitabugholofu. Yope asobagha. Loli Yehova alinganile panongwa ya kusubiliwa kwake. Sikuboneka ukuti pakabalilo aka Setano bo anyozile kale Yehova pakuyoba isya busubiliwa bwa bandu. Yonongwa yake Yehova alitikisye ifi Setano alondagha ukuti ambombele Yobu. Ubumi bwa mundu uyu bwanangisye ukuti Setano ali ntungulu! Setano alondagha ukuti Yobu agheliwe. Yehova alinsubile um’manyani wake Yobu kangi Umwene alitikisye ukuti Setano angele.—Belenga Jobu 1:8-11.

8. Ngimba Setano alyonangile bulebule ubumi bwa Yobu?

⁸ Setano nkali kangi ikughogha. Alyonangile fyosa ifi Yobu alinafyo, alimpokile ikyuma kyake  kyosa, ababombi bake kangi alyonangile akayilo kake. Umwene, alyonangile imbumba ya Yobu, nukughogha abanake 10. Kangi alyonangile umbili wa Yobu, mwakupangisya ukuti aye nifilonda umbili ghosa. Unkasi wa Yobu ali nikitima; umwene alimbulile Yobu ukuti antuke Kyala ukuti afwe. Umwene Yobu yope alondagha ukufwa, loli akindilile ukuya nsubiliwa. Setano aghelile injila iyingi ukuti onange ubumi bwa Yobu. Umwene abombesyile abandu batatu aba bali pabumanyani na Yobu. Abandu batatu aba balimwendile Yobu kwa masiku, loli batoliwe ukunsubisya. M’malo mwake bayobagha amasyu aghakukalalisya agha ghalimpakisye Yobu ukuti angakasiwagha. Abene bayobagha ukuti Kyala yo apangisye ukuti Yobu aghane nindamyo kangi akabaghila ukuntula ukuti apone panongwa ya busubiliwa bwake. Binong’onagha kangi ukuti Yobu ali mundu mbibi isi syapangisye ukuti aghane ni findu ifipalapala pa bumi bwake!—Jobu 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Pakabalilo aka Yobu agheliwagha, ngimba akanile ukubomba isyafiki?

⁹ Ngimba Yobu abombile bulebule nindamyo isi alyaghene nasyo? Umwene akali ngolofu. Umwene akanile ukusubisiwa na bandu aba batighi bikunsubisya kangi akakolelene na isi bayobagha. Yobu akindilile ukufighilila ubusubilliwa bwake. (Jobu 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Nalinga pakabalilo aka ali mundamyo, Yobu akalitikisye ukuti ansambukile Kyala. Umwene akanile ukusubila ubutungulu ubu abamanyani bake bambulagha. Ayobile ukuti: ‘Ndisakuyobamo siku ukuti umwe mukutalusya isi mukuyoba! Ukufika apa ngufwilagha, nisakwendelelagha ukwiyoba ukuti ngaya nimbibi nasimo!’ (Jobu 27:5) Amasyu agha ayobile ghakulondiwa fiyo. Yobu akalekile ukunsubila Kyala; nanuswe tubaghile ukubomba mwakufwana itolo.

10. Ngimba mukupalamasiwa bulebule na isi Setano alimbombile Yobu?

¹⁰ Setano ikubombesyela ingelo isyakufwana itolo bo isi kwa aliwesa. Ngimba mukupalamasiwa bulebule ukufwana ningelo isi Yobu alyaghene nasyo? Setano ayobile ukuti tukangana naloli Yehova, isi sibaghile ukutupangisya ukuti tuleke ukumbombela umwene kangi ubusubiliwa ubu tuli nabo bwabutungulu! (Jobu 2:4, 5; Ubu. 12:10) Ngimba tukwipilika bulebule na masyu agha? Masyu ghakubaba fiyo. Loli inong’onela isya masyu agha: Yehova ikutusubila fiyo mwakutupa ulusako ulununu. Yehova itikisye ukuti Setano aghele ukusubiliwa kwitu. Yehova ali nulusubilo losa ukuti tubaghile ukukindilila ukuya basubiliwa kangi ikuya pakututula ukuti tunangisye ukuti Setano ntungulu. Umwene afingile ukuti ikuya pakututula ukuti tufwanisye isi. (Hib. 13:6) Lusako lunywamu fiyo panongwa yakuti Umpeli wa fyosa atusubile! Ngimba mukuketa inongwa iyi ukuya basubiliwa kwakulondiwa fiyo? Ubusubiliwa bukututula ukuti tunangisyeghe ukuti Setano ntungulu kangi nukuyitufya ingamu inunu iya Tata witu mwakwitikisya ubulaghili bwake. Ngimba tubaghile ukukusya bulebule akayilo akakulondiwa fiyo aka?

11. Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki ukufuma kwa Yobu?

¹¹ Setano ikughelaghela ukuti atubombele ifindu ifibibi “m’masiku gha kubumalikisyo agha.” (2 Tim. 3:1) M’masiku gha kubumalikisyo agha, ngimba tubaghile ukubomba bulebule ukuti tukusye nukukindilila ukuya basubiliwa? Tubaghile ukumanyilako nyingi ukufuma kwa Yobu. Bo akali ukwaghana ningelo, Yobu aghelaghelagha ukubomba ifindu munjila iya busubiliwa. Inong’onela ififukwa fitatu ifi tubaghile ukumanyilako ukufuma kwa Yobu, namuno tubaghile ukukusyila nukukindilila ukuya basubiliwa.

12. (a) Ukufwana na isi sili pilemba lya Jobu 26:7, 8, 14, ngimba Yobu akusisye bulebule ulughano lwake nulughindiko mwa Yehova? (b) Ngimba uswe tubaghile ukukusya bulebule ulughano lwitu kwa Kyala?

¹² Yobu akusisye ulughano lwake mwakunangisya ulughindiko kwa Yehova. Yobu ayagha  na kabalilo ka kwinong’onela ikipeliwa kya Yehova. (Belenga Jobu 26:7, 8, 14.) Umwene akasiwe fiyo bo ikwinong’onela isya kisu, kumwanya, amabingu kangi ninjasi (ikitayataya) kangi umwene asyaghenie ukuti akamenye nyingi isyakufwana nikipeliwa. Umwene akasiwe fiyo na masyu gha Yehova. Yonongwa yake ayobile ukuti ‘Nikukonga bu bwighane bwake bwene’. (Jobu 23:12) Yobu aswighile fiyo bo aketile ikipeliwa kangi akindilile ukungindika Yehova. Umwene alinganile Tata wake kangi alondagha ukunhobosya. Yobu akindilile ukunangisya ubusubiliwa kwa Yehova yonongwa yake akasiwe fiyo. Nanuswe tukulondiwa ukubomba bo Yobu. Uswe tusimenye nyingi isya kufwana nikipeliwa kya Kyala ukukinda abandu ba nkabalilo ka Yobu. Kangi tuli nulusako ulwa kubelenga Ibaibolo ili likututula ukuti tum’manye kanunu Yehova. Syosa isi tukumanyila sibaghile ukututula ukuti tungindikeghe Yehova. Ulughano nulughindiko lwitu kwa Yehova, lukuya pakututula ukukindilila ukungana nukumpilikila umwene kangi nukukusya ubwighane ubwakumbombela ukuti tukindilile ukuya basubiliwa.—Jobu 28:28.

13-14. (a) Ukufwana na isi sili pilemba lyaJobu 31:1, ngimba Yobu anangisye bulebule ukuti apilikilagha? (b) Ngimba tubaghile ukukonga bulebule ikifwanikisyo kya Yobu?

¹³ Yobu akindilile ukuya nsubiliwa mfyakubombiwa fyake fyosa. Umwene asimenye ukuti ubusubiliwa bwayagha pakuntula ukuti apilikileghe. Mwakufwana itolo, ukupilikila kukututula ukuti tukindilileghe ukuya basubiliwa. Yobu iyipagha fiyo ukuti ampilikile Kyala pa bumi bwake. Mwakifwanikisyo, umwene ali maso fiyo nakayilo kake mwakuleka ukunyonywa abakikulu. (Belenga Jobu 31:1.) Ukuya mundu wa pabweghi asimenye kanunu ukuti, ukunangisya ulughano ku nkikulu uyu akaya nkasi wake ku kali kwakulondiwa. Amasiku agha, tukwikala nkisu iki kikukasya ukuti tubombeghe ifindu fyabulowe. Ukufwana na Yobu, ngimba tukuya pakukana ukubomba ifindu ifi fibaghile ukutupangisya ukuti tuye nikinyonywa ikibibi? Ngimba tukuya pakukana ukuketelela ifithuzi fyamwiko munjila yiliyosa? (Mat. 5:28) Linga akabalilo kosa tukunangisya ukwikola, sikuya pakututula ukuti tukindilile ukuya basubiliwa.

 ¹⁴ Kangi Yobu ampilikilagha Yehova munjila iya muno afiketelagha ifindu fyakumbili. Umwene asimenye ukuti linga abikagha ulusubilo losa mu findu ifi alinafyo, ayagha pakutula inongwa kangi ayagha pakufundiwa. (Jobu 31:24, 25, 28) Amasiku agha tukwikala nkisu iki abandu bikulonda ukuya nifindu ifyapamwanya. Linga tukubombesyela kanunu indalama, nifindu ifingi ifyakumbili, ukufwana na muno Ibaibolo likuyobela, tukuya pakukindilila ukunangisya ubusubiliwa—Mbu. 30:8, 9; Mat. 6:19-21.

15. (a) Ngimba kyabupe kiliku iki kyalintulile Yobu ukuti akindilile ukuya nsubiliwa? (b) Nongwa yafiki tukulondiwa ukukindilila ukuya nulusubilo mwa Yehova?

¹⁵ Yobu akindilile ukuya nsubiliwa kwa Kyala. Umwene asubilagha ukuti Kyala ikuketa ukusubiliwa kwake. (Jobu 31:6) Nalinga ukuti Yobu aghanagha nindamyo, loli ali nulusubilo losa ukuti pabumalilo Yehova ikuya pakumpa ikyabupe. Ulusubilo ulu lwalinkasisye fiyo ukuti akindilile ukuya nsubiliwa. Yehova ahobokagha fiyo nukusubiliwa kwa Yobu yonongwa yake alimpele ifyabupe pakabalilo aka ali mundu nsitabugholofu! (Jobu 42:12-17; Yak. 5:11) Kangi nkyeni Yobu ikwisa kusayiwa fiyo. Ngimba muli nulusubilo lwamaka ukuti Yehova ikuya pakubapa ikyabupe panongwa ya busubiliwa bwinu? Kyala witu akachenja. (Mal. 3:6) Linga tukukumbuka ukuti ikuketa ubusubiliwa bwitu, tubaghile ukukindilila ukukusya ulusubilo lwitu ulwa nkyeni mundumbula yitu.—1 Tes. 5:8, 9.

16. Ngimba tukulondiwa ukukindilila ukubomba isyafiki?

¹⁶ Tukindilileghe ukunangisya ubusubiliwa! Utubalilo tumo mubaghile ukwinong’ona ukuti muli mwibene umwe mukunangisya ubusubiliwa, loli mukaya mwibene. Mukuya pakuya bamo mwa bandu bingi aba bikunangisya ubusubiliwa pa kisu kyosa. Kangi mukuya pakuya pampene na banyambala na bakikulu abasubiliwa aba banangisye ulusubilo nkabalilo ka kunyuma, nalinga ukuti baghanagha nindamyo. (Hib. 11:36-38; 12:1) Twesa tukukasiwa fiyo ukuti tukindilileghe ukukonga amasyu gha Yobu aghakuti: ‘Nisakwendelelagha ukwiyoba ukuti ngaya nimbibi nasimo!’ Kangi isagha tukindilile ukuntufya Yehova mwa kuya basubiliwa bwila na bwila!