Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 6

Kɔ Zo Gyinla Wɔ Munlililɛ Nu!

Kɔ Zo Gyinla Wɔ Munlililɛ Nu!

Mebagyinla kpundii kɛ menze nwolɛ bie kɔkpula kɛ menwɔwu!”​​—DWOBU 27:5.

EDWƐNE 34 Fa Nɔhalɛlilɛ Dua

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1. Kɛzi Gyihova Alasevolɛ nsa ne mɔɔ bɛha bɛ nwo edwɛkɛ wɔ ɛdendɛkpunli ne anu la gyinlanle Gyihova afoa ɛ?

PƐ TƐNLABELƐ ɛhye mɔɔ fale Gyihova Alasevolɛ nsa bie anwo la anwo nvoninli. (1) Kakula raalɛ ekyi bie hɔle sukulu kenle ko, na kilehilevolɛ ne zele sukoavoma ne amuala kɛ bɛva bɛ nwo bɛwula ɛvoyialilɛ bie anu. Kakula raalɛ ne ze kɛ ɛvoyialilɛ ɛhye ɛnzɔ Nyamenle anye, ɔti ɔvile ɛbulɛ nu ɔkpole. (2) Kakula kpavolɛ bie mɔɔ se nyiane la ɛlɛyɛ azua nu daselɛlilɛ. Yenwu kɛ ɔ gɔnwo sukulu kakula bie mɔɔ ɛgolo Gyihova Alasevolɛ anwo ɛlɛ la de sua mɔɔ doa zo la anu. Noko adiema kpavolɛ ne kɔ sua nu ɛkɛ na ɔkɔbɔ ye anlenkɛ ne anu. (3) Nrenyia bie yɛ gyima ɛsesebɛ nea ye abusua, noko kenle ko bie ye gyimamenle zele ye kɛ ɔyɛ debie bie mɔɔ ɛngile nɔhalɛlilɛ anzɛɛ mɛla ɛmmaa adenle la. Ɔnva nwo kɛ ye gyima bahola avi ɔ sa la, ɔhilele nu ɔhilele ye gyimamenle ne kɛ Nyamenle kulo kɛ ye azonvolɛ di mɛla zo na bɛka nɔhalɛ.​—Wlo. 13:1-4; Hib. 13:18.

2. Kpuya boni mɔ a yɛbazuzu nwo a, na duzu ati ɔ?

2 Duzu subane a menli nsa ne lale ye ali a? Bie a ɛbanwu subane ngakyile le kɛ akɛnrasesebɛ nee nɔhalɛlilɛ. Noko, subane ko bie mɔɔ hyia la da ali​​—bɛgyinlanle bɛ munlililɛ nu. Ko biala lile nɔhalɛ maanle Gyihova. Biala kpole kɛ ɔbabulu Nyamenle ngyinlazo zo. Bɛkulo kɛ bɛgyinla bɛ munlililɛ nu la ati ɔ. Gyihova anye balie ko biala anwo kɛ ɔlale subane zɔhane ali la. Yɛkulo kɛ yɛdayɛ noko yɛmaa yɛ Ze mɔɔ wɔ anwuma la anye die. Yemɔti bɛmaa yɛzuzu kpuya ɛhye mɔ anwo: Duzu a le munlililɛ? Kɛmɔti a ɔwɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu ɛ? Na kɛ ɔkɛyɛ na kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu wɔ anwongyelelɛ mekɛ ɛhye anu la anu amia ɛ?

DUZU A LE MUNLILILƐ?

3. (a) Duzu a le munlililɛ? (b) Neazo boni mɔ a kile kɛ debie mɔɔ le mumua anzɛɛ dɛne ɛnle nwo la hyia yɛ a?

3 Saa bɛlɛfa bɛaha yɛdayɛ kɛ Nyamenle azonvolɛ nwo edwɛkɛ a, munlililɛ kile kɛ yɛfi yɛ ahonle muala anu yɛahulo Gyihova na yɛadu yɛ nwo yɛamaa Ye, na yɛava ye ɛhulolɛdeɛyɛlɛ yɛalimoa yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu. Suzu kɛzi bɛva bɛli gyima la anwo nea. Wɔ Baebolo ne anu, Hibulu edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ bɛhile ɔ bo “munlililɛ” la kile debie mɔɔ dɛne ɛnle nwo anzɛɛ mumua. Kɛ neazo la, Mɛla ne hanle kɛ, saa Yizilayɛma ɛlɛbɔ afɔle amaa Gyihova a, “ɔwɔ kɛ nane ne di munli, mɔɔ ɔ nwo ɛnlɛ dɛne biala” a. * (Sɛl. 22:21, 22) Ɛnee ɔnle kɛ Nyamenle menli fa nane mɔɔ bɛpɛ ɔ gyakɛ, ɔ nzo anzɛɛ ɔ nye ɛzi anzɛɛ mɔɔ ewule ɛha ye la bɔ afɔle. Ɛnee Gyihova kulo kɛ bɛfa nane mɔɔ le mumua anzɛɛ ɔ nwo ɛnlɛ dɛne la. (Mal. 1:6-9) Ɛhye maa yɛte deɛmɔti debie mɔɔ dɛne ɛnle nwo anzɛɛ ɔle mumua anwo hyia Gyihova la abo. Saa yɛtɔ debie le kɛ bakama, buluku, anzɛɛ debie gyɛne biala a, yɛngulo mɔɔ edwɛkɛ wɔ nwo anzɛɛ ye foa bie ɛminli la. Yɛkulo mɔɔ le mumua anzɛɛ dɛne biala ɛnle nwo la. Kɛ Gyihova kulo kɛ yɛkulo ye na yɛdi nɔhalɛ yɛmaa ye la ɛne. Ɔwɔ kɛ ɔfi ahonle muala anu, ɔyɛ mumua anzɛɛ mɔɔ dɛne biala ɛnle nwo a.

4. (a) Duzu ati a awie mɔɔ ɛnli munli la bahola agyinla ye munlililɛ nu a? (b) Kɛ mɔɔ Edwɛndolɛ 103:12-14 kile la, duzu a Gyihova kpondɛ avi yɛ ɛkɛ a?

4 Asoo ɔwɔ kɛ yɛdwenle kɛ kyesɛ yɛdi munli na yɛahola yɛagyinla yɛ munlililɛ nu ɔ? Bie a yɛbade nganeɛ kɛ yɛyɛ nvonleɛ dɔɔnwo. Suzu ninyɛne nwiɔ mɔɔ ɔti ɔnle kɛ yɛsulo la anwo. Mɔɔ limoa, Gyihova ɛnva ye adwenle ɛnzie yɛ nvonleɛ zo. Ye Edwɛkɛ ne ka kile yɛ kɛ: “O [Gyihova], saa ɛse ɛdi ɛtane nzi a, Awulae, anrɛɛ nwane a kɛhola kɛgyinla a?” (Edw. 130:3) Ɔze kɛ yɛle alesama mɔɔ yɛnli munli na yɛfo a, ɔti ɔfi atiakunlukɛnlɛma nu ɔfa ɔkyɛ yɛ. (Edw. 86:5) Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, Gyihova ze yɛ sinlidɔlɛ, na ɔ nye ɛnla kɛ yɛbayɛ mɔɔ yɛnrɛhola la. (Kenga Edwɛndolɛ 103:12-14.) Ɛnee kɛzi yɛbahola yɛayɛ mumua anzɛɛ mɔɔ dɛne ɛnle nwo wɔ ɔ nye zo ɛ?

5. Wɔ Gyihova azonvolɛ afoa nu, kɛzi ɛlɔlɛ ka bɛ maa bɛgyinla bɛ munlililɛ nu ɛ?

5 Wɔ Gyihova azonvolɛ afoa nu, ɛlɔlɛ a ka bɛ maa bɛgyinla bɛ munlililɛ nu a. Ɔwɔ kɛ Nyamenle anwo ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛɛ ɛzonlenlɛ mɔɔ yɛfa yɛmaa ye kɛ yɛ anwuma Selɛ la yɛ mumua mɔɔ dɛne biala ɛnle nwo a. Saa yɛyia sɔnea bɔbɔ na edwɛkɛ amba yɛ ɛlɔlɛ ne anwo a, ɛnee yɛlɛgyinla yɛ munlililɛ nu. (1 Ek. 28:9; Mat. 22:37) Suzu Alasevolɛ nsa ne mɔɔ yɛlimoa yɛha bɛ nwo edwɛkɛ la anwo bieko. Kɛmɔti a bɛyɛle zɔhane a? Asoo kakula raalɛ ekyi ne ɛngulo kɛ ɔdie ɔ nye wɔ sukulu, anzɛɛ kpavolɛ ne kulo kɛ bɛgua ɔ nyunlu aze wɔ anlenkɛ ne anloa, anzɛɛ abusua tile ne kulo kɛ ye gyima bɔ ye la ati ɔ? Kyɛkyɛ. Emomu, bɛze kɛ Gyihova ngyinlazo ne mɔ tenrɛ yɛɛ bɛbɔ kpɔkɛ kɛ bɛyɛ mɔɔ sɔ bɛ anwuma Selɛ ne anye la. Ɛlɔlɛ mɔɔ bɛlɛ bɛmaa ye la maanle bɛvale ye ɛhulolɛdeɛyɛlɛ bɛlimoale bɛ kpɔkɛzilɛ nu. Bɛgyinlanle bɛ munlililɛ nu.

DEƐMƆTI ƆWƆ KƐ YƐGYINLA YƐ MUNLILILƐ NU LA

6. (a) Duzu ati a ɔwɔ kɛ ɛgyinla wɔ munlililɛ nu ɛ? (b) Kɛzi Adam nee Yive angola angyinla bɛ munlililɛ nu ɛ?

6 Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu ɛ? Ɔluakɛ Seetan ɛdendɛ ɛtia Gyihova yɛɛ yedo wɔ ɛzonle. Anwumabɔvolɛ zɔhane mɔɔ dele atua la yɛle ɔ nwo Seetan, anzɛɛ “Dwazotiavolɛ,” wɔ Yidɛn tola ne anu. Ɔguale Gyihova duma ne anwo evinli, ɔluakɛ ɔhanle kɛ Nyamenle ɛnle kpalɛ, ɔle Tumivolɛ angomedi yɛɛ ɔnli nɔhalɛ. Ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ Adam nee Yive hɔle Seetan afoa na bɛdele atua bɛtiale Gyihova la. (Mɔl. 3:1-6) Bɛnyianle nwolɛ adenle dɔɔnwo wɔ Yidɛn tola ne anu mɔɔ bamaa bamia ɛlɔlɛ mɔɔ bɛlɛ bɛmaa Gyihova la anu a. Noko mekɛ mɔɔ Seetan dwazole tiale Gyihova la ɛnee bɛ ɛlɔlɛ ne ɛnle mumua, ɛnee dɛne wɔ nwo. Kpuya fofolɛ dwazole kɛ: Asoo Gyihova Nyamenle anwo ɛlɔlɛ bamaa alesama mɔɔ ɛha la ali nɔhalɛ amaa ye? Wɔ adenle fofolɛ zo, alesama bahola agyinla bɛ munlililɛ nu ɔ? Bɛbizale kpuya ɛhye bɛvanenle Dwobu anwo.

7. Kɛ mɔɔ Dwobu 1:8-11 maa yɛnwu ye la, kɛzi Gyihova nee Seetan dele nganeɛ wɔ Dwobu nɔhalɛlilɛ ne anwo ɛ?

7 Dwobu dɛnlanle aze wɔ mekɛ mɔɔ Yizilayɛma wɔ Yigyibiti la. Ye munlililɛ nu mɔɔ ɔgyinlanle la ka ahonle. Ɛnee ɔnli munli kɛ yɛdayɛ la. Ɛnee ɔyɛ nvonleɛ. Noko Gyihova anye liele Dwobu nɔhalɛlilɛ ne anwo. Ɔzɔho kɛ ɛnee Seetan ɛdendɛ ɛtia Gyihova kɛ alesama ɛnrɛhola ɛnrɛli nɔhalɛ ɛnrɛmaa ye. Yemɔti Gyihova hwenle Seetan adwenle hɔle Dwobu anwo zo. Nrenyia zɔhane ɛbɛlabɔlɛ nu edwɛkɛ maanle ɔlale ali kɛ Seetan le adalɛ! Ɛnee Seetan kulo kɛ bɛsɔ Dwobu nɔhalɛlilɛ bɛnea. Gyihova nyianle ɔ gɔnwo Dwobu anu anwodozo, yemɔti Ɔmaanle adenle kɛ Seetan ɛzɔ ye ɛnlea.​—Kenga Dwobu 1:8-11.

8. Ngyegyelɛ boni mɔ a Seetan vale rale Dwobu anwo zo a?

8 Seetan ati yɛ se yɛɛ ɔle kodiawu. Ɔmaanle Dwobu debie biala vile ɔ sa, ye azonvolɛ wule yɛɛ ɔzɛkyele duma kpalɛ mɔɔ ɔlɛ la. Akee ɔvale ɔ sa ɔhanle Dwobu abusua ne na ɔhunle ɔ mra bulu ne mɔɔ ɔkulo bɛ la amuala. Akee ɔrale Dwobu mumua ne anwo zo, ɔmaanle nyila mɔɔ anloa yɛ nyane la bobɔle ɔ nwo amuala, ɔvi ɔ ti zo kɔdwu ɔ gyakɛ abo. Nyane nee alɔbɔlɛlilɛ ngome maanle ɔ ye hanle kɛ, ɔgyakyi ye munlililɛ nu, ɔwoa Nyamenle amonle na ɔwu. Ɛnee Dwobu bɔbɔ akunlu a, anrɛɛ yewu, noko ɔhɔle zo ɔgyinlanle ye munlililɛ nu. Akee Seetan bɔle mɔdenle kɛ ɔdua adenle fofolɛ zo yeamaa yeagyakyi ye munlililɛ nu. Yemɔti ɔvale mrenyia nsa mɔɔ bɛle Dwobu agɔnwo mɔ la ɔlile gyima. Agɔnwolɛma ne lile kenle ekyi wɔ Dwobu anwo ɛkɛ, noko bɛankyekye ɔ rɛle. Emomu, bɛdendɛle bɛtiale ye. Bɛhanle kɛ, Nyamenle asa wɔ ye amaneɛnwunlɛ ne anu, na ye nɔhalɛlilɛ ne anwo ɛngyia Nyamenle. Bɛhanle bɔbɔ kɛ Dwobu le amumuyɛnli na mɔɔ ɛdo ye la fɛta ye!​—Dwobu 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Ɔnva nwo sɔnea mɔɔ Dwobu yiale la, ɔkpole kɛ ɔnrɛyɛ nzɔne?

9 Kɛzi Dwobu yɛle ye nyɛleɛ wɔ ngyegyelɛ zɔhane anwo ɛ? Ɛnee ɔnli munli. Ɔvale ɛya ɔdeanle ɔ gɔnwo mɔ nsa ne mɔɔ bɛle adalɛ arɛlekyekyevolɛma la, na ɔhanle mgbole. Ɔdele nganeɛ kɛ ɔle tenlenenli ɔtɛla Nyamenle. (Dwobu 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Noko, mekɛ mɔɔ ye tɛnlabelɛ ne anu yɛle se kpalɛ bɔbɔ la, Dwobu amkpo Gyihova Nyamenle. Yeandie zɔhane agɔnwolɛma adalɛ ne mɔ. Ɔhanle kɛ: “Ɔkɛbɔ me tɔ kɛ menwɔha kɛ bɛle nɔhalɛ a; mebagyinla kpundii kɛ menze nwolɛ bie kɔkpula kɛ menwɔwu.” (Dwobu 27:5) Edwɛkɛ ɛhye anwo hyia kpalɛ. Dwobu angyakyi ye munlililɛ nu; yɛbahola yɛayɛ zɔ.

10. Kɛzi ɛzonle mɔɔ Seetan dole Dwobu la fale ɛ nwo ɛ?

10 Ɛzonle ko ne ala a Seetan ɛdo yɛ nuhua ko biala a. Kɛzi ɛhye fale ɛ nwo ɛ? Ɔse, ɛngulo Gyihova Nyamenle kpalɛ, na saa ɛ nwo ɛlɛkyele wɔ a ɛnrɛzonle ye yɛɛ ɛnrɛgyinla wɔ munlililɛ nu! (Dwobu 2:4, 5; Yek. 12:10) Kɛzi ɛhye maa ɛte nganeɛ ɛ? Ɔyɛ nyane, ɔnle zɔ ɔ? Noko, dwenle ɛhye anwo: Gyihova lɛ wɔ nu anwodozo kpalɛ ɔti yemaa wɔnyia nwolɛ adenle kpole bie. Gyihova ɛmaa Seetan adenle kɛ ɔzɔ wɔ ɔnlea, saa ɛbagyinla wɔ munlililɛ nu a. Gyihova lɛ anwodozo kɛ ɛbahola wɔagyinla wɔ munlililɛ nu na wɔahile kɛ Seetan le adalɛ. Na yebɔ ɛwɔkɛ kɛ ɔbaboa wɔ yeamaa wɔayɛ zɔ. (Hib. 13:6) Nea nwolɛ adenle kpole mɔɔ ɔle kɛ anwuma nee aze Belemgbunli ne banyia wɔ nu anwodozo a! Wɔnwu deɛmɔti ɔhyia kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu la ɔ? Ɔmaa yɛnyia adenle yɛkile kɛ Seetan le adalɛ, yɛte yɛ Ze ne duma ne anwo na yɛgyinla ye tumililɛ ne anzi. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahola yɛala subane ɛhye mɔɔ anwo hyia la ali dahuu ɛ?

KƐZI YƐBAHOLA YƐAGYINLA YƐ MUNLILILƐ NU ƐNƐ LA

11. Duzu a yɛbahola yɛazukoa yɛavi Dwobu edwɛkɛ ne anu a?

11 Seetan ɛmia ngyegyelɛ mɔɔ ɔfa ɔba yɛ nwo zo wɔ ‘awieleɛ mekɛ ɛhye’ mɔɔ anu yɛ se la anu. (2 Tim. 3:1) Wɔ mekɛ ɛsesebɛ ɛhye anu, kɛ ɔkɛyɛ na yɛamia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu la anu ɛ? Dwobu edwɛkɛ ne baboa yɛ wɔ ɛke noko. Kolaa na bɛazɔ Dwobu bɛanlea la, ɛnee yehile kɛ ɔdi nɔhalɛ ɔmaa Gyihova. Suzu ninyɛne nsa mɔɔ yɛbahola yɛazukoa yɛavi ye ɛkɛ mɔɔ bamaa kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu anu amia la anwo.

Ndenle boni mɔ azo a yɛbahola yɛalua yɛamia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu la anu a? (Nea ɛdendɛkpunli 12) *

12. (a) Kɛ mɔɔ Dwobu 26:7, 8, 14 ka la, kɛzi Dwobu nyianle ɛbulɛ maanle Gyihova na ɔzulole ye ɛ? (b) Kɛzi yɛbahola yɛanyia ɛzulolɛ zɛhae bie yɛamaa Nyamenle ɛ?

12 Dwobu mianle ɛlɔlɛ mɔɔ ɔlɛ ɔmaa Nyamenle la anu ɔlua Gyihova anwo ɛzulolɛ mɔɔ ɔnyianle la azo. Dwobu dwenledwenlenle Gyihova abɔdeɛ mɔɔ yɛ nwanwane la anwo. (Kenga Dwobu 26:7, 8, 14.) Mekɛ mɔɔ ɔdwenledwenlenle azɛlɛ, anwomanyunlu, amungu nee maanle nu ɛhululɛ ne anwo la, ɔzinle ɔ nwo, ɔluakɛ ninyɛne mɔɔ Gyihova ɛbɔ la anu ekyi bie ala a ɔze a. Eza ɔhilele Gyihova edwɛkɛ ne anwo anyezɔlɛ. Dwobu hanle ye wɔ Nyamenle edwɛkɛ ne anwo kɛ: “Ɔ nloa edwɛkɛ sonle bolɛ maa me.” (Dwobu 23:12) Dwobu nyianle ɛbulɛ kpole maanle Gyihova ɔluakɛ ye kpoleyɛlɛ ne zinle ɔ nwo. Ɔhulole ɔ Ze ne na ɛnee ɔkulo kɛ ɔyɛ ye ɛhulolɛdeɛ. Ɛhye maanle kpɔkɛ mɔɔ yebɔ kɛ ɔgyinla ye munlililɛ nu la anu mianle. Ɔwɔ kɛ yɛyɛ mɔɔ Dwobu yɛle la bie. Yɛze Gyihova abɔdeɛ mɔɔ yɛ nwanwane la anwo edwɛkɛ dɔɔnwo yɛtɛla Dwobu mekɛ zo amra. Eza yɛlɛ Baebolo ne amuala mɔɔ bɛluale sunsum ne azo bɛhɛlɛle mɔɔ bamaa yɛanwu Gyihova kpalɛ la. Mɔɔ yɛsukoa la amuala bahola aboa amaa yɛanyia ɛzulolɛ kpole yɛamaa ye wɔ yɛ ahonle nu. Ɛzulolɛ nee ɛbulɛ mɔɔ yɛbanyia yɛamaa Gyihova ɛhulolɛdeɛ ɛyɛlɛ la noko bamaa yɛahulo ye na yɛadie ye, ɛhye bamaa yɛanyia ɛhulolɛ kpole kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu.​​—Dwobu 28:28.

Amaa yɛamia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu anu la, ɔwɔ kɛ yɛkpo nlanwonvoninli ɛnleanlɛ (Nea ɛdendɛkpunli 13) *

13-14. (a) Kɛ mɔɔ Dwobu 31:1 kile la, kɛzi Dwobu hilele kɛ ɔyɛ tieyɛ ɛ? (b) Kɛzi yɛbahola yɛazukoa ye neazo ne ɛ?

13 Dwobu mianle kpɔkɛ mɔɔ yebɔ kɛ ɔgyinla ye munlililɛ nu la anu ɔlua tieyɛ zo. Ɛnee Dwobu ze kɛ amaa yeagyinla ye munlililɛ nu la kyesɛ ɔtie Gyihova. Nɔhalɛ nu, mekɛ biala mɔɔ yɛbayɛ tieyɛ la, ɔmaa kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu la anu mia. Dwobu bɔle mɔdenle kɛ ɔbadie Nyamenle alehyenlɛ biala. Kɛ neazo la, ɔnleanle kɛzi ɔ nee mraalɛ bali la boɛ. (Kenga Dwobu 31:1.) Kɛ agyalɛ nrenyia la, ɛnee ɔze kɛ ɔnle kpalɛ kɛ ɔbanyia raalɛ gyɛne anwo ɛhulolɛ. Ɛnɛ, yɛde ewiade mɔɔ maa yɛyia nla nwo sɔnea dɔɔnwo la anu. Asoo yɛbakpo kɛ yɛnrɛnyia raalɛ biala mɔɔ tɛ yɛ ye la anwo ɛhulolɛ kɛ mɔɔ Dwobu yɛle la ɔ? Eza yɛbakpo kɛ yɛnrɛnlea nvoninli mɔɔ nuhua menli ɛye bɛ nwo anzɛɛ nlanwonvoninli biala ɔ? (Mat. 5:28) Saa yɛkomo yɛ nwo zo zɛhae dahuu a, kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu la anu bamia.

Amaa yɛamia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu anu la, ɔwɔ kɛ yɛnyia adwenle kpalɛ wɔ nwonane afoa nu ninyɛne nwo (Nea ɛdendɛkpunli 14) *

14 Dwobu eza diele Gyihova wɔ kɛzi ɛnee ɔbu nwonane afoa nu ninyɛne la anwo. Dwobu nwunle kɛ saa ɔfa ɔ rɛle ɔwula ye anwonyia nu a, ɔbayɛ ɛtane kpole mɔɔ ɔwɔ kɛ ndɛnebuavolɛma tua ye nwolɛ kakɛ a. (Dwobu 31:24, 25, 28) Yɛde ewiade mɔɔ anwonyiahulolɛ ɛbu zo la anu. Saa yɛnyia ezukoa nee anwonyia nwo adwenle kpalɛ kɛ mɔɔ Baebolo ne tu yɛ folɛ la a, ɔbamaa yɛamia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu la anu.​​—Mrɛ. 30:8, 9; Mat. 6:19-21.

Amaa yɛamia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu anu la, ɔwɔ kɛ yɛkakye yɛ anyelazo ne (Nea ɛdendɛkpunli 15) *

15. (a) Anyelazo boni a boale Dwobu maanle ɔgyinlanle ye munlililɛ nu a? (b) Duzu ati a saa yɛkakye anyelazo mɔɔ Gyihova ɛmaa yɛnyia la a ɔbaboa yɛ a?

15 Anyelazo mɔɔ Dwobu nyianle kɛ Nyamenle bamaa ye ahatualɛ la maanle ɔgyinlanle ye munlililɛ nu. Ɛnee ɔdie ɔdi kɛ Nyamenle anye die ye nɔhalɛlilɛ nwo. (Dwobu 31:6) Ɔnva nwo sɔnea mɔɔ ɔyiale la, ɛnee ɔlɛ anwodozo kɛ, awieleɛ kolaa ne Gyihova bamaa ye ahatualɛ. Ɛhye boale ye maanle ɔhɔle zo ɔlile nɔhalɛ. Gyihova anye liele Dwobu nɔhalɛlilɛ ne anwo kpalɛ, yemɔti wɔ mekɛ bɔbɔ mɔɔ ɛnee sinlidɔlɛ tɛbɔ ɔ nwo la, ɔyilale ye. (Dwobu 42:12-17; Gye. 5:11) Ahatualɛ mɔɔ tɛla biala la ɛlɛkendɛ ye wɔ kenle bie. Asoo ɛlɛ anwodozo kpole kɛ Gyihova bayila wɔ wɔ wɔ nɔhalɛlilɛ ne anwo ɔ? Yɛ Nyamenle ne ɛtɛkakyile. (Mal. 3:6) Saa yɛkakye kɛ ɔ nye sɔ yɛ nɔhalɛlilɛ ne a, ɔmaa yɛ kenle bie anyelazo kɛnlɛma ne tɛnla yɛ adwenle nu kpalɛ.​​—1 Tɛs. 5:8, 9.

16. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛbɔ kpɔkɛ kɛ yɛbayɛ a?

16 Bɔ kpɔkɛ kɛ ɛnrɛgyakyi wɔ munlililɛ nu ɛlɛ! Ɔdwu mekɛ ne bie a, ɛbade nganeɛ kɛ ɛ ngomekye ala a ɛlɛdi nɔhalɛ a, noko ɔnrɛha ɛ ngome ɛlɛ. Ɛbaboka azonvolɛ mgbe dɔɔnwo mɔɔ bɛlɛgyinla bɛ munlililɛ nu wɔ ewiade amuala la anwo. Eza ɛbaboka mrenyia nee mraalɛ nɔhavoma mɔɔ bɛgyinlanle bɛ munlililɛ nu wɔ tete ne, bɔbɔ wɔ mekɛ mɔɔ bɛvale ewule bɛnwunlonwunlanle bɛ la anwo. (Hib. 11:36-38; 12:1) Bɛmaa yɛ muala yɛsika yɛ bo kɛ yɛbava Dwobu edwɛkɛ ɛhye yɛabɔ yɛ ɛbɛla: “Mebagyinla kpundii kɛ menze nwolɛ bie.” Ɔrɛla ye kɛ yɛ munlililɛ nu mɔɔ yɛbagyinla la bawula Gyihova anyunlunyia dahuu!

EDWƐNE 124 Di Nɔhalɛ Dahuu

^ ɛden. 5 Yɛ munlililɛ nu mɔɔ yɛgyinla la kile duzu? Duzu ati a Gyihova anye die kɛ ye azonvolɛ bayɛ zɔ a? Duzu ati a ɔhyia kɛ yɛ nuhua ko biala gyinla ye munlililɛ nu ɛ? Edwɛkɛ ɛhye baboa yɛ yeamaa yɛanwu mualɛ ne wɔ Baebolo ne anu. Eza ɔbaboa yɛ yeamaa yɛanwu kɛzi yɛbamia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛgyinla yɛ munlililɛ nu dahuu anu la. Ɛhye bamaa yɛanyia nyilalɛ dɔɔnwo.

^ ɛden. 3 Hibulu edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ bɛhile ɔ bo kɛ “dɛne ɛnle nwo” wɔ nane afoa nu la nee edwɛkɛkpɔkɛ “munlililɛ” mɔɔ bɛfa bɛka menli nwo edwɛkɛ la le ko.

^ ɛden. 50 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Yɛnwu kɛ kpavolɛ Dwobu mɔɔ le selɛ la ɛlɛkilehile ɔ mra ne mɔ Gyihova abɔdeɛ mɔɔ yɛ nwanwane la anwo debie.

^ ɛden. 52 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Adiema nrenyia bie ɛkpo kɛ ɔ nee ɔ gɔnwo mɔ gyimayɛvoma banlea nlanwonvoninli.

^ ɛden. 54 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Adiema nrenyia bie ɛkpo kɛ ɔbadɔ tɛlevihyɛne kpole mɔɔ ye bolɛ yɛ se yɛɛ ɔngyia nwo la.

^ ɛden. 56 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Adiema nrenyia bie ɛlɛfa asɔneyɛlɛ adwenledwenle Paladaese anyelazo ne anwo.