1. ¿Imatataj kinsantin hermanitosninchej ruwasqanku Jehová Diosta kasukusqankurayku?

UJ JOVEN hermanita cursonpi kashasqanpi piensarina. Profesornenqa payta, compañerosnintawan ninman desfileman chayri misaman rinankuta. Chay hermanitaqa yachan desfileman chayri misaman riy Jehová Diosta phiñachisqanta. Chayrayku chay hermanitaqa kʼachamanta profesorninman nin mana rinanta. Uj joven hermanito wasimanta wasi predicashasqanpiñataj piensarina. Payqa predicashaspa reparanman Testigosmanta asikoj compañeron ujnin wasipi tiyakusqanta. Manchachikuspapis chay compañeronpa punkunta takaykamunman. Uj tatapiñataj piensarina. Paytaqa trabajonpi patronnin ninman llullakunanta, suwakunantataj. Chaywanpis chay tataqa trabajonta pierdenan kajtinpis patronninman ninman mana llullakunanta nitaj suwakunanta. Chantapis sutʼinchanman Diosninchej autoridadesta kasukunanchejta munasqanta (Rom. 13:1-4; Heb. 13:18).

2. 1) ¿Imatataj munanchej? 2) ¿Imatataj qhepan parrafospi yachakusunchej?

² Kinsantin hermanitosqa ruwasqankuwan rikucherqanku mana manchachikoj kasqankuta, manataj llullaschu, nitaj suwaschu kasqankuta. Chaywanpis mana chayllatachu rikucherqanku. Kinsantin hermanosqa ruwasqankuwan sutʼita rikucherqanku Jehová Diosta tukuy sonqo kasukusqankuta. Paykunaqa mayta kallpachakorqanku Jehová Diosta kusichinankupaj, kamachiykunasnintataj juntʼanankupaj. Chayta rikuspa Jehová Diosqa maytachá kusikorqa. Noqanchejpis munanchej Diospa sonqonta qhallallarichiyta. Chayrayku qhepan parrafospi yachakusunchej imaynachus Jehová Diosta tukuy sonqo kasukoj runa kasqanta. Yachakullasuntaj Jehová Diosta tukuy sonqopuni kasukuna kasqanta. Chantapis yachakusunchej kay sajra tiempopi imastachus ruwana kasqanta Jehová Diosta tukuy sonqo kasukunallapajpuni.

3. 1) ¿Imaynataj Jehová Diosta tukuy sonqo kasukoj runa kasqa? 2) ¿Imatataj Moisespa Leyninpi reparasunman? 3) ¿Jehová Diosta iskay sonqollachu kasukuna kasqa?

³ Jehová Diosta tukuy sonqo kasukoj runaqa, Jehová Diosta sonqomantapacha munakun, payllata tukuy sonqo sirvikun, kusichinanpaj jinataj tukuy imata ruwan. Bibliapeqa hebreo parlaypi “tukuy sonqo” palabra oqharikun imallapis “mana qʼasasqa” kasqanmanta chayri “entero” kasqanmanta parlanapaj, manachayrí uj animal “sanito” kasqanmanta parlanapaj. Por ejemplo, Moisespa Leyninpi nerqa israelitas sano animalta chayri allin kajtapuni Jehová Diosman jaywanankuta (Lev. 22:21, 22). * Paykunaqa mana jaywayta aterqankuchu, onqosqa animalta, chakin pʼakisqata, ciegota, muru ninrita, chayri sarnasniyojta. Jehová Diosqa munarqa allin kaj animalta, sano kajtapunitaj jaywanankuta (Mal. 1:6-9). Chayta astawan entiendenapaj imallatapis rantikunamanta parlarina. Ni pipis rantikusunmanchu qʼetayasqa frutata, llikʼisqa librota chayri pʼakisqa herramientata. Jehová Diospis mana qʼasa sonqollachu nitaj iskay sonqollachu kasukunanchejta munan. Manaqa pay munan tukuy sonqo munakunanchejta, kasukunanchejtataj.

4. 1) ¿Imaraykutaj nisunman Diosta tukuy sonqo kasukunapaj mana perfectospunichu kananchej kasqanta? 2) Salmo 103:12-14 nisqanman jina, ¿Jehová Dios mana ruway atinastachu mañawanchej?

⁴ Juchasapas kasqanchejrayku tukuypis ashkha kutista pantanchej, chaynejta ichapis yuyasunman mana Jehová Diosta kasukuyta atinanchejta. Chaywanpis Jehová Diosta tukuy sonqo kasukuyta atisunman. Payta kasukunapajqa mana perfectospunichu kananchej kashan. Imaraykuchus Jehová Diosqa mana pantasqasnillanchejtachu qhawashan. Biblia nin: “Señor, Tata Dios, juchastachus cuentaman churawaj chayqa, pitaj ñawpaqeykipi sayayta atinmanri?”, nispa (Sal. 130:3). Jehová Diosqa yachan juchasapas kasqanchejta, pantasqanchejtataj. Chayrayku payqa “perdonanapaj wakichisqa” kashan (Sal. 86:5). Chantapis Jehová Diosqa maykamallachus imatapis ruwayta atisqanchejta yachan, nitaj mana ruway atinasta mañawanchejchu (Salmo 103:12-14 leey). Kunanqa qhawarinachej imaynatachus Jehová Diosta tukuy sonqo kasukuyta atisqanchejta.

5. Diosta tukuy sonqo kasukunapaj, ¿payta munakunapunichu kasqa?

⁵ Jehová Diosta tukuy sonqo kasukunapajqa, payta munakunanchej tiyan. Jehová Diosqa Tatanchej. Chayrayku payta tukuy sonqo munakunanchej kashan, tukuy sonqotaj kasukunanchej kashan. Imapi rikukuspapis Jehová Diosta munakullasunpuni chayqa, payta tukuy sonqo kasukusun (1 Cró. 28:9; Mat. 22:37). Ñaupaj kaj parrafopi kinsa testigosmanta parlarerqanchej. Paykunaqa yacharqanku Diospa nisqasnin cheqan kasqanta, chantapis Diostapuni kusichiyta munarqanku. Chayrayku joven hermanitaqa compañerosninwan kayta munaspapis, mana desfileman chayri misaman rerqachu. Joven hermanitotaj compañeronman predicarqa compañeron pʼenqachinanta yachaspapis. Tatataj trabajonta pierdenanta yachaspapis patronninman nerqa mana suwakunanta nitaj llullakunanta. Paykunaqa niraj imatapis ruwashaspa, Diosta munakusqankurayku tʼukurerqanku imachus Diospa munaynin kasqanpi. Jehová Diospa munayninta ruwaspataj payta tukuy sonqo kasukorqanku.

6. 1) ¿Imaraykutaj Jehová Diosta tukuy sonqo munakunanchej kashan? 2) ¿Adanwan Evawan Jehová Diosta tukuy sonqochu munakorqanku?

⁶ Jehová Diostaqa tukuy sonqo munakunanchej tiyan. Imaraykuchus Satanasqa Diosman churanakorqa, noqanchejmanpis churanakushallawanchejtaj. Payqa Edén huertapi kashaspa Satanasman tukorqa. Satanás suteqa niyta munan “Churanakoj”. Satanasqa nerqa Dios mana allintachu  kamachisqanta, payllapi yuyasqanta, llulla kasqantataj. Chayta nispaqa Diospa sutinta pisipaj qhawacherqa. Adanwan Evawantaj Satanaspa ladonmanta churakorqanku. Jinaspataj Diospa contranpi oqharikorqanku (Gén. 3:1-6). Adanwan Evawanqa Edén huertapi tiyakushaspa ashkha imasta ruwayta aterqanku Jehová Diosta tukuy sonqo munakunallankupajpuni. Chaywanpis paykunaqa mana Diosta tukuy sonqochu munakorqanku. Chaytaj sutʼi yachakorqa Satanás paykunata pantachisqanpi. Unayninmantaj Jobpa tiemponpi Satanasqa runasmanta nerqa, ni pipis Jehová Diosta tukuy sonqo kasukuyta atisqanta. Kunantaj qhawarinachej jinapunichus manachus kasqanta.

7. 1) Job 1:8-11 nisqanman jina, ¿imajtintaj Jehová Dios Jobta munakorqa? 2) Job 1:8-11 nisqanman jina, ¿imatataj Satanás Jobmanta nerqa?

⁷ Jobqa israelitas Egiptopi tiyakushajtinku kausakorqa. Chay tiempopeqa mana Job jina waj runa karqachu Jehová Diosta tukuy sonqo kasukojqa. Chaywanpis Jobqa juchasapa kasqanrayku noqanchej jinallataj pantaj. Jinapis Jehová Diosqa payta munakorqa tukuy sonqo kasukusqanrayku. Ichapis Satanasqa manaraj Jobmanta parlashaspa Jehová Diosta nerqaña: “Ni pipis qanta tukuy sonqo kasukusunkuchu”, nispa. Chaywanpis Jobqa cheqanta kausaspa, Diosta tukuy sonqo kasukuspataj rikucherqa Satanás llulla kasqanta. Chantachá Jehová Diosqa Satanasman nerqa: “Rikorqankichu kamachiy Jobtaqa?”, nispa. Satanastajrí Jehová Diosta nerqa: ‘¿Payqa qhasichu ima nisqaykitapis cheqanta ruwashan? Saqeway pruebaman churajta’, nispa. Jehová Diostaj yacharqa amigon Job payta tukuy sonqo kasukunallantapuni. Chayrayku saqerqa Satanás Jobta pruebaman churananta (Job 1:8-11 leey).

8. ¿Imaynatataj Satanás Jobta ñakʼarichisqa?

⁸ Satanasqa manchay sajra, runa wañuchitaj. Chayrayku Jobmanta tukuy kapuyninta qhechorqa, kamachisnintapis wañuracherqa. Chantapis Jobta sajra runata jina qhawacherqa. Mana chayllachu, Satanasqa Jobpa chunka munasqa wawasnintapis  wañuracherqa. Chaymantataj “uj millay sarna onqoyta churaykorqa”. “Chaytaj tukuy cuerponman juntʼaykorqa, chaki puntanmanta uma puntankama”. Señorantaj manchay llakisqa, phiñasqataj kasqanrayku Jobta nerqa: “Qanqa Diospi creellankipunichu? Diosta maldeciy, jinaspataj wañuy ari”, nispa. Jobqa wañupullaytaña munaspapis manapuni Diospa contranta parlaspa juchallerqachu. Satanasqa Jobta urmachiytapuni munaspa, payman kinsa amigosnintañataj kacharqa. Chay amigosnenqa ashkha pʼunchaykunata Jobta waturikorqanku. Jobta sonqochanankumantaqa astawan llakicherqanku. Paykunaqa Jobta kʼamerqanku, qhasimantataj tumparqanku. Nerqankutaj: ‘Dios castigashasunki. Chantapis Diospajqa tukuy sonqo kasukusqaykeqa qhasi manakajlla. Sajra runa kasqaykirayku ajinata ñakʼarishanki, yachay ari’, nispa (Job 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6).

9. ¿Job llakiypi rikukuspapis Diosta tukuy sonqo kasukullarqapunichu?

⁹ Jobqa chay jinata ñakʼarishajtin juchasapa kasqanrayku phiñarikorqa, chay kinsa llulla amigosnintataj kʼamirparqa. Mana yuyaychakuspallataj tukuy imata parlarparerqa. Chantapis nerqa: “Noqaqa mana juchayojchu kani; Diosqa mana maychus kajta noqawan ruwanchu”, nispa. Chaymantaraj pesachikorqa imastachus parlasqanmanta (Job 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5). Jobqa mayta ñakʼarispapis manapuni Jehová Diosta wasancharqachu. Llulla amigosninpa parlasqankutataj mana creerqachu. Chayrayku Job nerqa: “Noqaqa ni imarayku nisajchu allin runas kasqaykichejta. Kausanaykamaqa Diosta tukuy sonqo kasukusaj”, nispa (Job 27:5, NM). Jobqa chaywan nisharqa imapi rikukuspapis Jehová Diosta tukuy sonqo kasukunallantapuni. Jobqa ñakʼarispapis mana llakiyninwan atipachikorqachu. Noqanchejpis amapuni llakiyninchejwan atipachikunachu.

10. Satanás Jobmanta parlaspa, ¿imatataj runasmanta nisharqa?

¹⁰ Satanasqa Diosman nerqa, Job mana munakusqanraykuchu sirvisqanta, kasukusqantataj. Chaywanqa runasmanta nisharqa: “Ni pipis Diosta tukuy sonqo munakunchu, nillataj tukuy sonqo kasukunchu. Runasqa mana wañunankurayku Jehová Diosmanta karunchakunkuman”, nispa (Job 2:4, 5; Apo. 12:10). Chaytaj mayta sonqonchejta nanachiwanchej. Chaywanpis Jehová Diosqa noqanchejpi confian. Chayrayku saqen Satanás pruebaman churanawanchejta. Ajinamanta Diosta tukuy sonqo kasukuyta atisqanchejta, Satanás llulla kasqantataj rikuchinanchejpaj. Jehová Diostaj niwanchej Satanasta atipanapaj yanapanawanchejta (Heb. 13:6). May sumajpuni tukuy atiyniyoj Jehová Dios noqanchejwan kasqanta yachayqa. Kayta ama qonqanachu, Jehová Diosta tukuy sonqo kasukuspaqa rikuchinchej Satanás llulla kasqanta, Jehová Diospa sutin llimphu kasqanta, Diosllataj sumaj kamachej kasqanta. Kunantaj qhawarinachej imastachus ruwana kasqanta Diosta tukuy sonqo kasukunallapajpuni.

11. ¿Imatataj Jobmanta yachakusunman?

¹¹ Satanasqa kay qhepa pʼunchaykunapi, astawanraj Diospa kamachisninta ñakʼarichishan (2 Tim. 3:1). Chayrayku Jehová Diosta tukuy sonqo kasukunapaj kallpachakunallanchejpuni kashan. Jobmantaqa yachakullasunmantaj niraj ñakʼarishaspa Jehová Diosta tukuy sonqo kasukunapuni kasqanta. Imaraykuchus Jobqa niraj ñakʼarishaspa Jehová Diosta tukuy sonqo kasukojpuni. Kunantaj qhawarinachej Job kinsa imasta ruwasqanta Diosta kasukunallanpajpuni. Qhawarinallataj imastawanchus Jobmanta yachakuyta atisqanchejta.

12. 1) Job 26:7, 8, 14 nisqanman jina, ¿imatataj Job ruwasqa Jehová Diosta tukuy sonqo munakunanpaj? 2) ¿Imatataj Job jina ruwasunman?

¹² Jobqa Diosta tukuy sonqo munakorqa payta manchachikusqanrayku. Payqa tiempochakorqa Jehová Diospa ruwasqasninta qhawarinanpaj, chaypi tʼukurinanpajtaj (Job 26: 7, 8, 14 leey). Jobqa jallpʼapi, cielopi, phuyuspi, qhon qhonkunapi tʼukurispa tʼukulla qhepakorqa. Chayrayku nerqa uj chhikallanta Diospa ruwasqasninmanta yachasqanta. Chantapis Jobqa Jehová Diospa nisqasninta tukuy sonqo japʼikorqa. Chantachá nerqa: “Noqaqa leyesninta, kamachisqasnintawan juntʼanipuni”, nispa (Job 23:12). Jobqa manchachikorqa Diospa contranpi imatapis ruwayta, paytataj jatunpaj qhawarqa. Chayrayku Diosninchejta tukuy sonqo munakorqa, kusichinanpajtaj kallpachakorqa. Jinamantataj Jehová Diosta tukuy sonqo kasukullarqapuni. Noqanchejpis Job jina Diospa ruwasqasninpi tʼukurinapaj tiempochakunanchej tiyan. Noqanchejqa Jobpa tiemponmanta nisqaqa astawanraj Diospa ruwasqasninmanta yachanchej. Bibliapis tiyapuwanchej. Bibliaqa yanapawanchej Diosta sumajta rejsinapaj. Diosta sumajta rejsispaqa paypa contranpi imatapis ruwayta manchachikusunchej, paytataj jatunpaj qhawasunchej. Ajinamantataj payta tukuy sonqo munakullasunpuni, tukuy sonqotaj kasukullasunpuni (Job 28:28).

13, 14. 1) Job 31:1 nisqanman jina, ¿imastataj Job mana ruwarqachu Jehová Diosta kasukusqanrayku? 2) ¿Imatataj Jobmanta yachakusunman?

¹³ Jobqa tukuy imapi Diosta kasukunanpaj kallpachakorqa. Payqa yacharqa Jehová Diosta kasukunanpuni kasqanta payta tukuy sonqo sirvinanpaj. Noqanchejpis sichus Diosta tukuy imapi kasukusunchej chayqa, Jehová Diosta tukuy sonqo sirvillasunpuni. Jobqa tukuy tiempo Diosta kasukunanpaj mayta kallpachakorqa. Payqa mana warmista munapayarqachu (Job 31:1 leey). Jobqa casado kasqanrayku yacharqa mana waj warmista munapayaspa molestanachu kasqanta. Kay tiempomanta runasqa tukuy imaymanamanta khuchichakuy juchapi urmachiyta munawanchej. Chayrayku piensarisunman Job jina ni pitapis munapayanapaj kallpachakushasqanchejpichus manachus. Piensarillasunmantaj qʼala runasta chayri mana ropasniyoj runasta ni maypi chayri ni imapi qhawanapaj kallpachakushasqanchejpichus manachus (Mat. 5:28). Sapa día sajra munayninchejwan mana atipachikunapaj kallpachakusunchej chayqa, Jehová Diosta tukuy sonqo kasukullasunpuni.

 ¹⁴ Chantapis Jobqa mana kapuyninpichu kusiyta tarerqa. Chaywanqa rikucherqa Jehová Diostapuni kasukusqanta. Job nerqa: ‘Kapuyniypichus atienekuyman karqa chayqa, castigasqa kanaypaj jinapuni kayman karqa’, nispa (Job 31:24, 25, 28). Kay tiempomanta runasqa qolqemanta wañurisqa kanku. Sichus Biblia nisqanman jina kapusqallanchejwan kusisqa kasunchej chayqa, Jehová Diosta tukuy sonqo kasukullasunpuni (Pro. 30:8, 9; Mat. 6:19-21).

15. 1) ¿Imapitaj Job atienekorqa mayta ñakʼarishaspa? 2) ¿Imapitaj atienekusunman Diosta tukuy sonqo kasukunallapajpuni?

¹⁵ Jobqa Jehová Dios bendecinanpi yuyarqa. Payqa yacharqa Dios tukuy sonqo kasukunanta munasqanta (Job 31:6, NM). Jobqa mayta ñakʼarispapis Jehová Dios bendecinanpi atienekorqa. Chantachá Jehová Diosta tukuy sonqo kasukullarqapuni. Jinamanta Jehová Diosta mayta kusicherqa. Chayrayku Jehová Diosqa Jobta mayta bendicerqa niraj wañupushajtin (Job 42:12-17; Sant. 5:11). Paraisopitaj astawanraj bendicenqa. Sichus noqanchejpis kasukusqanchejmanta Jehová Dios bendecinawanchejpi atienekusunchej chayqa, payta tukuy sonqo kasukullasunpuni. Diosqa imaynatachus Jobta bendicerqa, ajinallatataj bendeciwasunchej. Imaraykuchus Jehová Diosqa kasqan jinallapuni (Mal. 3:6). Jehová Diosqa mana qonqapunchu payta tukuy sonqo kasukusqanchejta. Chayta yachayqa yanapawasunchej uj sumaj kausayta japʼinanchejpi suyanallapajpuni (1 Tes. 5:8, 9).

16. ¿Imapajtaj kallpachakunanchej kasqa?

¹⁶ Jehová Diosta tukuy sonqo kasukunapaj kallpachakunallapuni. Wakin kuteqa ichapis yuyasunman noqallanchej Jehová Diosta kasukunapaj kallpachakushasqanchejta. Chaywanpis mana ajinachu. Imaraykuchus jallpʼantinmanta hermanosninchejqa kallpachakushallankutaj Jehová Diosta tukuy sonqo kasukunankupaj. Jehová Diosta tukuy sonqo kasukuspaqa, paypa ñaupa kamachisnin jina kasunchej. Paykunamanta wakenqa wañuy patapi rikukuspapis Diosta tukuy sonqo kasukullarqankupuni (Heb. 11:36-38; 12:1). Chayrayku tukuypis Job jina Diosta tukuy sonqo kasukunapaj kallpachakunallapuni. Job jinataj ninachej: “Kausanaykamaqa Diosta tukuy sonqo kasukusaj”, nispa. Diosninchejta jatunchanallapuni payta tukuy sonqo kasukuspa.