1. Ha menttuwan odettida heezzu Yihoowa Markkati Yihoowassi ammanettidi deˈiyoogaa waati bessidonaa?

ANE Yihoowa Markkata gakkiya kaallidi deˈiya heezzubaa qoppa. (1) Issi yelagiyaa tamaare keettan deˈishin, asttamaariyaa ubba tamaareti baalaa bonchchanaadan minttettaasu. Ha yelagiyaa ha baalay Xoossaa ufayssennaagaa eriyo gishshawu, A bonchchennaagaa asttamaareessi bonchchuwan yootaasu. (2) Yayyiya issi yelagay sooppe soo biidi markkattees. I kaalliya keettan banaara tamaariya uri deˈiyoogaa erees; aara tamaariyaagee kase Yihoowa Markkata qilliiccees. SHin ha yelaga Yihoowa Markkay aara tamaariya yelagaa yayyennan eta soo biidi markkattiis. (3) Ba soo asaassi koshshiyaabaa kunttanawu minnidi oottiya issi bitanee issi gallassi worddobaa woy higgiyaa menttiyaabaa oottana mala A halaqay oychchiis. I ba oosuwaappe yedetettana danddayikkonne, Xoossay ba ashkkarati ammanettiyaageetanne higgiyawu azazettiyaageeta gidanaadan koyiyoogaa yootiis.—Roo.13:1-4; Ibr. 13:18.

2. Nuuni kaallidi pilggana oyshati awugeetee, qassi aybissi?

² Ha heezzu asatuppe ay mala eeshshaa akeekadii? Neeni xalatettaanne ammanettiyoogaa mala amaridabaa akeekana danddayaasa. SHin eti ubbaykka keehi koshshiya issi eeshsha, hegeekka suuretettaa bessidosona. Eti heezzaykka Yihoowassi ammanettiyoogaa bessidosona. Eti Xoossaa higgiyaa phalqqiyaabaa oottennan ixxidosona. Suuretettay loˈˈobaa oottanaadan eta denttettiis. Eti ha eeshshaa bessiyo gishshawu Yihooway etan keehi ufayttanaagee qoncce. Nuunikka etaagaadan saluwan deˈiya nu Aawaa ufayssana koyoos. Ane kaallidi deˈiya oyshata pilggoos: Suuretettay aybee? Nu ubbaassikka suuretettay koshshiyoy aybissee? Ha iita wodiyan suuretettaa naagidi deˈanawu waatidi kaseegaappe aaruwan murttana danddayiyoo?

3. (a) Suuretettay aybee? (b) Nuuni suuretettaa birshshettaa akeekanaadan maaddana danddayiya leemisoti awugeetee?

³ Xoossaa ashkkarati suuretettaa waatidi bessiyoonaa? Nuuni aggennan Yihoowa wozanappe siiqiyoogaappe denddidaagan, muletoo A ufayssiyaabaa oottiyoogaana. Geeshsha Maxaafay suuretettaa giya qaalaa waati goˈettiyaakko ane pilggoos. Geeshsha Maxaafan “suuretettaa” geetettidi birshshettida Ibraysxxe qaalay kumetta woy polo giyoogaa. Leemisuwawu, Israaˈeelati Yihoowassi mehiyaa yarshshoosona; qassi Higgee he mehee tilla bollaara deˈiyaagaa gidana bessiyoogaa yootees. * (Wog. 22:21,22) Xoossaa asay ha Higgiyaa naagennan aggidi wobbiyaa, qooqiyaa, tulliyaanne hargganchcha mehiyaa yarshshana koshshenna. Qassi Yihoowassi tilla bollaara deˈiya woy payya mehiyaa yarshshiyoogee keehi koshshiyaaba. (Mil. 1:6-9) Yihooway tilla bollaara deˈiyaagaa woy payyaa koyiyoy aybissakko nuuni akeekana danddayoos. Nuuni ataakilttiyaa, maxaafaa, woy hara miishshaa shammiyo wode, moorettidabaa woy paccidabi deˈiyoobaa shammanawu koyokko. Kumettaa woy payyaa shammanawu koyoos. Yihooway nuuni A kumetta wozanaappe siiqanaadaaninne ayyo polo ammanettanaadan koyees. Hegee kumetta woy polo gidana bessees.

4. (a) Nagaranchcha asi suuretettaa naagidi deˈana danddayiyoy aybissee? (b) Mazamure 103:12-14y yootiyoogaadan, Yihooway nuuppe koyiyoobay aybee?

⁴ Suure gididi deˈanawu nuuni wottiyoobi baynnaageeta gidana bessees giidi qoppana koshshii? Nuuni darobaa mooroos giidi qoppana danddayoos. Suure gididi deˈanawu nuuni wottiyoobi baynnaageeta gidana koshshees giidi qoppana bessenna naaˈˈu gaasota ane pilggoos. Koyroy, Yihooway nu mooruwaa tishshi ootti xeellenna. A Qaalay hagaadan gees: “Abeet GODAU, neeni nu nagaraa mazggafan xaafidaakko, abeet Godau, woni ooni pirddaappe attanau danddayii?” (Maz. 130:3) I nuuni nagaranchcha gidiyoogaa eriyo gishshawu kehatettan nuuyyo atto gees. (Maz. 86:5) Naaˈˈanttoy, Yihooway nu wolqqaa pacaa eriyo gishshawu nuuni danddayennabaa oottanaadan koyenna. (Mazamure 103:12-14 nabbaba.) Nuuni Yihoowa sinttan kumetta gidana danddayiyoy ayba ogiyaanee?

5. Yihoowa ashkkarati suure gidana mala siiqoy keehi koshshiyoy aybissee?

⁵ Yihoowa ashkkarati suure gidana mala siiqoy keehi koshshees. Nuuni Xoossaa, saluwan deˈiya nu Aawaa siiqiyo siiqoynne assi ammanettiyoogee kumetta gidana bessees. Nuna paacee gakkiyo wodekka nu siiqoy ubbatoo hegaa mala gidikko, nuuni suure gididi deˈoos. (1 Odi. 28:9; Maa. 22:37) Doomettan beˈido heezzu Yihoowa Markkati oottidobaa zaarettidi pilggoos. Eti hegaadan oottidoy aybissee? Yelaga naˈiyaa tamaare keettan haratuura ufayttiyoogaa ixxay, woy yelaga ishay sooppe soo biyo wode yayyana koyii, woy qassi ba soo asawu koshshiyaabaa kunttanawu minni oottiya bitanee ba oosuwaappe yedetettanawu koyii? CHii. Gidikkokka, Yihooway kessido geeshsha maaraa tishshi ootti akeekidi xeelliyoogee saluwan deˈiya bantta Aawaa ufayssiyoogaa eti eroosona. Eti A siiqiyo gishshawu issibaa kuuyanaappe kase ubbatoo abaa qoppoosona. Yaatiyoogan eti suure gididi deˈiyoogaa bessoosona.

6. (a) Neessi suuretettay koshshiyoy aybissee? (b) Addaameenne Hewaana suure gidennan waani aggidonaa?

⁶ Nu ubbaassi suuretettay koshshiyoy aybissee? Suuretettay koshshiyo gaasoy Seexaanay Yihoowanne nena mootiyo gishshataassa.  Ha makkalanchcha kiitanchchay Edene ataakiltte sohuwan Seexaanaa woykko “Eqettiyaagaa” gidiis. I wordduwaa haasayidi Xoossay iita, ba xallaa siiqiyaagaanne I maara haarennaagaa giidi Yihoowa geeshsha sunttaa mooriis. Addaameenne Hewaana Seexaanawu exatidi Yihoowa bolli makkalidoogee azzanttiyaaba. (Doo. 3: 1-6) Edenen deˈiyoogee eti Yihoowa loytti siiqana mala oottana danddayees. SHin, Seexaanay mootiyo wode, eta siiqoy kumetta gidenna. Guyyeppe, ‘Xoossaa Yihoowa siiqidi assi ammanettiya asi daanee?’ giya oyshay zaaro demmana koshshiis. Woy qassi, asay suure gididi deˈana danddayii? Iyyoobaara gayttidaagan ha oyshawu zaaro koshshiis.

7. Iyyooba 1:8-11n qonccidaagaadan, Iyyooba suuretettaa gishshawu Yihoowassi aybi siyettidee? Seexaanawu shin?

⁷ Iyyoobi Israaˈeelati Gibxxen deˈiyo wode deˈiis. Iyyoobi paxa deˈiyo wode, A mala suure asi baawa. I nu mala nagaranchcha asa. I balabaa oottiis. SHin, Yihooway A suuretettaa gishshawu A siiqees. Asaa suuretettaa xeelliyaagan Seexaanay Yihoowa borennan aggenna. Hegaa gishshawu, Yihooway Seexaanaassi Iyyooba suuretettaa yootiis. Iyyooba deˈoy Seexaanay worddanchcha gidiyoogaa qonccissiis. Gidikkonne, Seexaanay Iyyooba suuretettaa paaccanawu Yihoowa oychchiis. Yihooway ba dabbuwaa Iyyooban ammanettiyo gishshawu Seexaanay A paaccanaadan eeno giis.—Iyyooba 1: 8-11 nabbaba.

8. Seexaanay Iyyooba waatidi qohidee?

⁸ Seexaanay meqetti baynnaagaanne shemppo woriyaagaa. I Iyyoobassi deˈiya ubbabaa xayssiis, A ashkkarata woriisinne A sunttaa mooriis. I Iyyooba soo asaa bolli daro qohuwaa gattiis, I siiqiyo A tammu naata woriis. Yaati simmidi, Iyyoobawu tohuwaappe huuphiyaa  gakkanaassi kiyida iita masunttay A sakkanaadan oottiyoogan Iyyooba bollaa qohiis. Iyyooba machchiyaa keehi unˈˈettaasunne azzanaasu; I Xoossaa qanggidi hayqqanaadan A minttada yootaasu. Iyyoobi ba huuphen hayquwaa amottikkonne, ba suuretettaa naagidi deˈiis. Hegaappe guyyiyan Seexaanay A qohanawu hara hiillaa goˈettanawu maliis. I Iyyooba heezzu laggeta goˈettiis. Iyyooba oychchanawu biida ha asati daro gallassaa takkikkokka, eti A aynne minttettibookkona. Ubba qassi eti meqetti baynna haasayan A keehi qohidosona. Eti A bolli waayee gakkanaadan oottiday Xoossaa; qassi A suuretettaabay Xoossaa aynne qofissenna giidosona. Eti Iyyoobi he waayee A bolli gakkana bessiyo iita asa gidiyoogaakka yootidosona.—Iyy. 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Iyyoobi metoy gakkikkonne, waatibeennee?

⁹ Ha ubba metoy gakkin Iyyoobi waatidee? I nagaranchcha asa. A minttettiyaaba milatiya worddo asatuyyo hanqqettidi yootiis; qassi I akeeki baynnan giidoogaa guyyeppe ammanido haasaya haasayiis. I Xoossaagaappe aaruwan ba geeshshatettawu mootettiis. (Iyy. 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) SHin, A hanotay keehi iita gidikkokka, Iyyoobi Xoossaa Yihoowayyo zokkuwaa zaaribeenna. Worddo laggeti haasayiyo worddobaa I ammanibeenna. I hagaadan giis: “Intte haasayidoogee likke gaada taani ekkikke; haiqqana gakkanaassikka taani tana suure giyoogaa aggikke.” (Iyy. 27:5) Ha qofay Iyyooba ayba metoy gakkikkonne, I ba suuretettaa naagidi deˈanawu murttidoogaa bessees. Iyyoobi hidootaa qanxxibeenna, nuunikka aagaadan oottana danddayoos.

10. Seexaanay Iyyoobaara gayttidaagan denttido mootuwaa nenakka waati mootii?

¹⁰ Seexaanay nuna ubbaakka hegaadan mootees. I nena waati mootii? I neeni Xoossaa Yihoowa wozanappe siiqakka, ne huuphiyaa ashshanawu assi oottiyoogaa aggana, qassi neeni suure gidada deˈakka giyoogaa malabaa yootiis. (Iyy. 2:4, 5; Ajj. 12:10) Hagan neeyyo aybi siyettii? Hegee nena keehi qohennee? Gidoppe attin, ane hagaa qoppa: Yihooway neeyyo maalaalissiya maataa immiyoogan nenan ammanettees. Yihooway ne suuretettaa Seexaanay paaccanaadan eeno gees. Yihooway neeni ne suuretettaa naagada deˈana danddayiyoogaa ammanettees, qassi Seexaanay worddo gidiyoogaa ne bessanaadan nena maaddees. Hegaa oottanaadan nena maaddanawu I qaalaa geliis. (Ibr. 13:6) Ubbaa Haariyaagawu ammanettiyoogee keehi gita maata! Suuretettay keehi koshshiyaaba gidiyoy aybissakko akeekadii? Seexaanaa wordduwaa qonccissanawu, nu Aawaa geeshsha sunttawunne A haaruwawu exatanawu suuretettay nuna maaddees. Nuuni suuretettaa naagidi deˈanawu ay oottana danddayiyoo?

11. Iyyooba hanotaappe ay tamaarana danddayiyoo?

¹¹ Ha “wurssetta gallassi” Seexaanay Xoossaa ashkkarata kaseegaappe aaruwan qohiiddi deˈees. (2 Xim. 3:1) Ha xuma wodiyan, waatidi nu suuretettaa minttana danddayiyoo? Haˈˈikka, Iyyooba hanotaappe darobaa tamaarana danddayoos. Iyyoobi paacee gakkanaappe kasetidi, ubba wode ba suuretettaa naagidi deˈiis. Nu suuretettaa minttidi deˈanawu A hanotaappe tamaarana danddayiyo heezzubata ane beˈoos.

12. (a) Iyyooba 26:7, 8, 14⁠ppe akeekiyoogaadan, Iyyoobi Yihoowan maalaalettanaadaaninne A bonchchanaadan maaddidabaa ay oottidee? (b) Nuuni Xoossan maalaalettanawu waatana danddayiyoo?

¹² Iyyoobi Yihoowaban maalaalettidi A kaseegaappe aaruwan siiqiis. Iyyoobi maalaalissiya Yihoowa meretata wotti denttidi qoppanawu wodiyaa bazziis. (Iyyooba 26:7, 8, 14 nabbaba.) I saˈaabaa, saluwaabaa,  shaaraabaanne dadabaa qoppido wode keehi maalaalettikkonne, Yihooway medhdhido ubbabaara gayttidaagan I darobaa erennaagaa akeekiis. Qassi I Yihooway yootidobaa xoqqu oottidi xeelliis. Iyyoobi ‘Xoossaa qaalaa ta wozanan wottaas’ yaagiis. (Iyy. 23:12) I Yihoowan maalaalettidi A keehi bonchchiis. Iyyoobi ba Aawaa keehi siiqeesinne A ufayssanawu baaxetiis. Hegaappe denddidaagan, Iyyoobi ba suuretettaa naagidi deˈanawu yaa murttiis. Nuunikka Iyyoobaagaadan oottana koshshees. Nuuni maalaalissiya meretatubaa Iyyooba wode deˈida asaagaappe aaruwan eroos. Nuuyyo Yihoowabaa aaruwan eranawu maaddiya, ayyaanay kaalettin xaafettida kumetta Geeshsha Maxaafay deˈees. Nu tamaariyo ubbabay nuuni wozanappe maalaalettanaadan maaddana danddayees. Nuuni Yihoowan maalaalettidi A keehi bonchchiyoogee, nuuni A siiqanaadaaninne ayyo azazettanaadan, qassi nu suuretettaa ay wodenne naagidi daanaadan nuna denttettees.— Iyy. 28:28.

13-14. Iyyooba 31:1n odettidaagaadan, Iyyoobi azazettiyoogaa waati bessidee? (b) Nuuni Iyyooba leemisuwaa waanidi kaallana danddayiyoo?

¹³ Iyyoobi ubbaban azazettiyoogee I ba suuretettaa naagidi deˈanaadan maaddiis. Suure gididi deˈanawu Yihoowassi azazettana koshshiyoogaa Iyyoobi eriis. Nuuni ubbaban azazettiyoogee nu suuretettaa naagidi deˈanawu murttidoogaa yaa minttanaadan maaddees. Iyyoobi ba deˈo ubban Xoossaayyo azazettanawu baaxetiis. Leemisuwaassi, I maccaasaara gayttidaagan bana naagiis. (Iyyooba 31:1 nabbaba.) I aqo oyqqida asa gidiyo gishshawu, issi uri ba machcheeppe attin, hara maccaasaa mattumaa gaytettawu qaaqqatidi xeellana koshshennaagaa erees. Ha wodiyan, nuuni mattumaara gayttidaagan paacee darido alamiyan deˈoos. Iyyoobaagaadan, nu aqo lagge gidenna urassi bessenna xeelay nuussi deˈennaadan naagettiyoo? Qassikka pornograafiyaara gayttidabaa keehippe ixxiyoo? (Maa. 5:28) Nu huuphiyaa galla galla naaganawu hegaadan  baaxetikko, nu suuretettaa kaseegaappe aaruwan naagidi deˈana danddayoos.

¹⁴ Iyyoobi aquwaa xeelliyo ogiyankka Yihoowassi azazettiis. Iyyoobi ba duretettan ammanettikko, I gita nagaraa oottiyoogaanne qaxxayettana koshshiyoogaa erees. (Iyy. 31:24, 25, 28) Ha wodiyan, nuuni asay aquwaa keehi xoqqu oottidi xeelliyo alamiyan deˈoos. Geeshsha Maxaafay nuna zoriyoogaadan nuuni miishshaanne aquwaa maara xeellikko, nu suuretettaa minttidi naagana.—Lee. 30:8, 9; Maa. 6:19-21.

15. (a) Iyyoobi hidootan ay naagidoogee I ba suuretettaa naaganaadan maaddidee? (b) Yihooway nuussi immanabaa hassayiyoogee nuna maaddana danddayiyoy aybissee?

¹⁵ Iyyoobi Xoossay woytanaban hidootaa wottidi ba suuretettaa naagiis. A suuretettaa gishshawu Xoossay assi qoppiyoogaa I ammanees. (Iyy. 31:6) Metoy A gakkikkonne, Yihooway wurssettan woytanaagaa I ammanettiis. He ammanoy I ba suuretettaa naaganaadan A maaddiis. Iyyoobi nagaranchcha gidikkonne, Yihooway A suuretettan keehi ufayttido gishshawu, daro woytuwaa awu immiis. (Iyy. 42:12-17; Yaaq. 5:11) Iyyoobi ubba hegaappekka aaro woytuwaa demmana. Yihooway ne suuretettaa gishshawu nena woytana gaada loyttada hidootay? Nu Xoossay laamettibeenna. (Mil. 3:6) I nu suuretettaa keehi nashshiyoogaa hassayikko, maalaalissiya hidootaa nu wozanan wottana danddayoos.—1 Tas. 5:8, 9. 

16. Nuuni ay oottanawu murttana koshshii?

¹⁶ Yaatikko ubbatoo suuretettaa naagidi deˈanawu murttoos! Issi issitoo, neeni moozottana danddayikkonne, hegaadan siyettiyoy ne xallaassa gidenna. Kumetta saˈan deˈiya, suuretettaa naagiya miilooniyan qoodettiya ammanettidaageetuppe neeni issuwaa gidana. Woranawu yashissikkonne, bantta suuretettaa naagidi deˈida ammanuwan leemiso gidiya beni wode attuma asaaranne macca asaarakka neeni qoodettana. (Ibr. 11:36-38; 12:1) Nu ubbaykka Iyyoobi, “Hayqqana gakkanaassikka taani tana suure giyoogaa aggikke” giidoogaadan deˈanawu simi murttoos. Nu suuretettay Yihoowa merinawu bonchchissiyaagaa gido.