Amual ti dungu

Amual tati troquiñ dungu mu

TROKIÑ ÑI CHILLKATUNGEAL 7

Ñom piwkengeaiñ ka ayüwülafiyiñ ta Jewba

Ñom piwkengeaiñ ka ayüwülafiyiñ ta Jewba

“Kintufimün ta Jewba, kom eymün pu ñom piwkengelu Mapu mu, [...] kintufimün tamün ñom piwkengeal” (SOF. 2:3).

80 ÜLKANTUN Ngüneduamnge Chaw Dios ñi piwkeyechen

¿CHEM KIMAIÑ? *

1. Biblia, ¿chem feypi Moyse mu? ¿Chumi fey?

BIBLIA feypi “Moyse doy ñom piwkengefuy kom kakelu pu wentru mu mülekefulu Mapu mew” (Núm. 12:3). ¿Chem piley tüfa? ¿Newen wentrungelafuy Moyse, kim dullikelafuy ñi chumal ka llükanchengefuy? Kiñeke che rakiduamkey ñi femngechi chengen pu ñom chengelu, welu feyngelay tati. Moyse newen wentrungefuy, kim dullikefuy ñi chumal ka llükakelafuy. Doy may Chaw Jewba tañi kellun mu, Moyse chaftufi tati newen wentru ngüneniefilu Egipto, adniefi 3.000.000 che peno miyawlu wellin mapu mu ka kellufi pu israelche ñi wewafiel tañi pu kayñe.

2. ¿Chumngelu (chemu) fente falin-ngey ñom piwkengeal?

2 Famülke mu iñchiñ chaftukelaiñ kom ñi rupan ta Moyse, welu taiñ rupan mu ka ñi femün kakelu che küdawtuafuiñ taiñ ñom piwkengeal. Welu kimnieiñ ñi müna falin-ngen taiñ femngechi chengeal. Jewba feypikünuy “pu ñomngelu ngen Mapu ngeay engün” (Sal. 37:11). Fey ramtuwaiñ: “¿Ñom piwkengepen may iñche? ¿Ñom piwkengelu trokikeenew kakelu che?”. Taiñ wiñoldungual tüfachi ramtun, ngüneduamaiñ ñi chumken pu ñom piwkengelu.

¿CHUMKEY PU ÑOM PIWKENGELU?

3. Ñom piwkengeal, ¿chumngechi trürümngeafuy ti ngürekelu kiñe adngechi makuñ?

3 Ñom piwkengeal * tüfa trürümngeafuy ti ngürekelu kiñe adngechi makuñ. ¿Chumngechi kay? Kiñe ngürekafe trapümkey fillke füw kakerume adngelu fey ñi ngüreal kiñe makuñ. Ka femngechi taiñ ñom piwkengeal müley taiñ trapümal reke kakerume dungu: müley taiñ allkütuafiel ta Ngünechen, ñom duamngeal ka newen piwkengeal. Taiñ ayüwülafiel ta Jewba, müley taiñ femngechi chengeal. Ngüneduamaiñ chumngelu.

4. Taiñ ñom piwkengeal, ¿chumngechi chengeaiñ? ¿Chumngelu kay?

4 Pu ñom piwkengelu müten allkütukefi ta Ngünechen ka femkey tañi ayükeelchi dungu. Fey Chaw Dios ayükey taiñ ñom duamngeal (Mat. 5:5; Gal. 5:23, Traducción del Nuevo Mundo [TNM]). Femliyiñ Chaw Dios tañi ayükeel, tati Weküfü müna illkukey. Feymu ñom piwkengeliyiñ rume, üdeaeiñmu feychi pu che koneltulelu Weküfü ñi ngünenieel mu (Juan 15:18, 19). Feymu llemay, duamfali taiñ newen piwkengeal taiñ chaftuafiel tati Weküfü.

5, 6. 1) Weküfü, ¿chumngelu üdekefi pu ñom piwkengelu? 2) ¿Chem ramtun wiñoldunguaiñ?

5 Pu ñom piwkengenolu mallmangey, ngünewkelay tañi illkual ka allkütukelafi ta Jewba. Femngechi femkey ta Weküfü. Fey pu ñom piwkengelu tañi küme femün mu pengelkey ñi fente wedañmangen ta Weküfü, feymu kidu rume üdekeeyew. Kafey doy illkukey ta Weküfü pu ñom piwkengelu pengelkelu ñi koylatufengen ta Weküfü. ¿Chumngelu? Chem rume femle, chem feypile rume tati Weküfü, katrütulayay pu ñom piwkengelu ñi serfiniefiel ta Jewba (Job 2:3-5).

6 Welu, ¿chumngelu küdawtuafuiñ taiñ ñom piwkengeal? Ka ¿chumngelu fente falin-ngey taiñ doy ñom piwkengeal? Taiñ wiñoldungual tüfachi ramtun, ngüneduamaiñ ñi femün ta Moyse, ti küla ebrew wechekeche ka ñi femün ta Jesus.

¿CHUMNGELU KÜDAWTUAFUIÑ TAIÑ ÑOM PIWKENGEAL?

7, 8. Yamngenolu Moyse, ¿chem chumi?

7 Ngen familialeliyiñ ka longkoleliyiñ trawünche mu. Femngechi dungu mu küdawngeafuy taiñ ñom piwkengeal, doyelchi may feyti pu che mu taiñ longkoleel yamnoeliyiñmu kam dunguyeeliyiñmu taiñ küme dullinon. ¿Rupakefuymi femngechi dungu mu? Femngechi femle kiñe tami pu che, ¿chumaymi kay? Ngüneduamaiñ chumün ta Moyse.

8 Jewba longkokünufi ta Moyse pu israelche mu ka elufi ñi wirintukual ti ley dungu ñi elungeel engün. Kimfalngey may Chaw Dios ñi kelluntukufiel ta Moyse. Welu tañi peñi Aaron ka tañi deya Miriam weda dungueyew ka ayülayngu Moyse chumngechi ñi dullifiel tañi domo. Ka chengefule Moyse illkufemafuy ka wedalkayafuy engu, welu femngechi femlay. Doy may Moyse illkufemlay ka ngillatufi ta Jewba ñi kastigawenoafiel ta Miriam (Núm. 12:1-13). ¿Chumngelu femngechi femi Moyse?

Moyse ngillatufi ta Jewba ñi kastigawenoafiel ta Miriam. (Inaduamnge parrafo 8).

9. Jewba, ¿chem kimeltulelfi ta Moyse?

9 Moyse femngechi femi eluwlu kay ñi kimeltuaetew Jewba. 40 tripantu peno petu ñi rupanon tüfa, Moyse koneltulefuy tati familia ñi nieel ti ngüneniefilu Egipto mapu, fey ñom piwkengelafuy. Doy may illkufemkefuy, fey langümfi kiñe wentru wedalkamekelu ñi trokifiel. Moyse rakiduami Chaw Dios ñi ayüel ñi femün. 40 tripantu Jewba kimeltulelfi ta Moyse ñi duamfalngenon fütra piwkengeal müten tañi adnieafiel pu israelche, doy may Moyse müley tañi ñom piwkengeal. Fey ñi femürpual, ka müley tañi allkütuafiel ta Ngünechen ka ñom duamngeal. Femngechi Moyse kimürpuy chem ñi küpa kimeletew Jewba, fey müna küme longkongerpuy (Éx. 2:11, 12; Hecho 7:21-30, 36).

10. Pu ngen familia ka pu longkolelu, ¿chumngechi inayentuafuy ta Moyse?

10 Famülke mu, pu ngen familia ka pu longkolelu trawünche mu müley tañi inayentuafiel ta Moyse. ¿Chumngechi? Yamngenolmi, illkufemlayaymi. Ñom piwke mu feypiaymi tami welulkaken (Ecl. 7:9, 20). Mülele weda dungu, inayafimi chem ñi feypin Jewba tami norümtuafiel. Ka tüngkülenge tami piwke, femngechi rumel küme wiñoldunguaymi (Prov. 15:1). Femngechi femle pu ngen familia ka pu longkolelu ayüwülafi ta Jewba, kelluntukuay ñi kümelkawküleal kakelu che engün ka inayentufalngeay ñi ñom piwkengen.

11-13. Ñi femün pu küla ebrew wechekeche, ¿chem kimeltukeeiñmu?

11 Kayñetungeliyiñ. Pu che awtoridadkülelu afkentu kayñetukefi Chaw Jewba tañi pu che. ¿Chumngelu? Feypintukueiñmu chi taiñ wedalkameken, welu rüf kayñetukeeiñmu eluwkülelu kay iñchiñ “taiñ doy müngeltuafiel [allkütuafiel] ta Ngünechen ta che mew” (Hecho 5:29). Feymu ayentukeeiñmu, karseltukukeeiñmu ka wülelkakeeiñmu. Welu Jewba tañi kellun mu, wiñoleltukelafiyiñ ñi weda femün, doy may tüngküleaiñ kayñetungeliyiñ rume.

12 Ngüneduamaiñ ñi femün ti küla ebrew wechekeche yengelu ta Babilonia: Anania, Misael ka Asaria pingeyngün. * Ti ngüneniefilu Babilonia feypieyew ñi lukutunagal tañi poyeafiel kiñe fütra milla adentun. Welu ti küla weche ñom duamngen mu feypi chumngelu tañi femnoal engün. Ti longko ülmen feypi ‘femnolmün, ütrüftukungeaymün kiñe kofilechi rono mu’, welu femngefule rume tüfachi küla weche inafingün Ngünechen ñi feypin. “Müchay müten montulaeiñmu Jewba” pilayngün, doy may tüfachi küla weche eluwi ñi kümelu trokiafiel chem rume tañi femal Jewba. Fey Jewba dulli tañi montulfemaetew engün (Dan. 3:1, 8-28). Tüfachi küla weche pengeli ñi fütra piwkengen pu ñom piwkengelu, fey chem no rume katrütulayafeiñmu taiñ poyeafiel Jewba müten. Chem awtoridad no rume, chem kayñetuwün ka chem kastigan dungu no rume femürpulayafuy tüfa (Éx. 20:4, 5).

13 Kayñetungeliyiñ taiñ püntütripayal Ngünechen mu, ¿chumngechi inayentuafuiñ tüfachi küla weche wentru? Ñom piwke mu maneluwaiñ taiñ ingkañpeaetew Jewba (Eb. 13:5, 6). Feypintukungeliyiñ taiñ wedalkameken, yamkechi wiñoldunguaiñ (1 Ped. 3:15, 16). Kafey kom piwke mu eluwküleiñ taiñ femnoal chem no rume taiñ püntünentuafetew taiñ Wenu Chaw mu.

Wedalkangeliyiñ, yamkechi wiñoldunguaiñ. (Inaduamnge parrafo 13).

14. Rupaliyiñ küdawngechi dungu mu, ¿chumafuiñ?

14 Rupaliyiñ küdawngechi dungu mu. Fillke dungu ñi rupan weda duamelafeiñmu. Nieymi chi kiñe prueba kolegio mu kam müley tami femal chi kiñe falin dungu küdaw mu. Kam duamfali chi tami operangeal kam ngüneduamaetew ti doctor. Rupaliyiñ küdawngechi dungu mu, ¿chumafuiñ? Küdawtuafuiñ taiñ ñom piwkengeal. Kiñeke dungu illkulkakelafeiñmu kuyfi, welu fewla illkulkatuafeiñmu. Fey wedaka piafuiñ ta kakelu che taiñ rakiduamnon mu. Feymu mülele küdawngechi dungu, longkontukuaiñ ñi femün ta Jesus.

15. Jesus doy küme pengelkey chumngechi ñom piwkengeal rupale rume küdawngechi dungu, ¿chumngechi kimeltukey tüfa Hecho 8:32?

15 Pichilewechi küyen ñi mülepan Jesus Mapu mu, rupay küdawngechi dungu mu. Kidu kimniey tañi rume awükangeal ka tañi langümngeal (Juan 3:14, 15; Gal. 3:13). Kiñeke küyen petu ñi lanon, Jesus feypi: “Rume weñangkülen” (Luka 12:50). Ka kiñeke antü petu ñi langümngenon, ka feypi: “Weñangkülen tañi piwke mew”. Fey ngillatufi ta Jewba ka nütramkalelfi chem ñi nieel tañi piwke mu. Tañi feypin mu pengeli ñi ñom piwkengen ka ñi allkütukefiel tañi Chaw. Feypi: “Chaw, pifulmi, montulaen tüfachi fütra kutrankawün mew, welu felekilpe iñche tañi ayüel, eymi tami ayüel mayfe” (Mat. 26:38, 39). Fey puwlu chi antü, Jesus newen piwkekünuwi ka eluwi ñi yeaetew Chaw Dios tañi pu kayñe. Tüfa engün rume kutrankaeyew ka illamkaeyew tañi langümngeal. Fente wedalkangelu rume ta Jesus, kidu ñom piwke mu femi Chaw Ngünechen tañi ayükeel. Feley llemay, Jesus doy küme pengelkey chumngechi ñom piwkengeal rupale rume küdawngechi dungu (papeltunge Hecho 8:32).

Jesus doy küme pengelkey chumngechi ñom piwkengeal. (Inaduamnge parrafo 16 ka 17). *

16. ¿Chem dungu mu ñi femün pu apostol doy küdawtuafuy ñi ñom piwkengeal ta Jesus?

16 Feychi pun petu ñi lanon, ñi femün mu tañi pu apostol Jesus doy küdawtuafuy tañi ñom piwkengeal. Feychi pun Jesus rume rakiduamkülepelay. Kidu kimniey ñi rume falin-ngen tañi püntütripanoal Jewba mu tunte puwle ñi mongen. Fey tañi püntütripanon mu, pu che nierpuafuy rumel mongen (Rom. 5:18, 19). Doy may Jesus ñi femün mu, Jewba tañi üy püramyengeafuy kam illamkangeafuy (Job 2:4). Feychi pun petu ñi lanon, Jesus eluwi ñi kiñentrür iyal tañi pu apostol engün, tañi doy kümeke weni. Fey kidu engün “mekerkey ñi notukadunguwün engün iney [...] tañi longkoletuael kisu engün mew”. Jesus dew norümtufi tañi pu disipulu fentren rupa tüfachi dungu mu, ¡feychi antü kütu dew ngülamturkefi nga! Welu Jesus illkutulafi engün, doy may amuley ñi ñom piwkengen. Piwkeyen mu, küme kimeltulelfi tañi chumngechi chengeal engün. Fey wüla ka sakifi tañi kidukünunoetew mu engün (Luka 22:24-28; Juan 13:1-5, 12-15).

17. ¿Chumngechi inayentuafuiñ ta Jesus?

17 Rupaliyiñ femngechi dungu mu, ¿chumafuiñ? Inayentuafiyiñ ta Jesus, fey ñom duamngeaiñ rupaliyiñ rume küdawngechi dungu mu. Eluwaiñ inayafiel Jewba ñi feypin: ‘Welukonkechi ñochi piwkengeaymün’ (Kol. 3:13). Taiñ femal tüfa longkontukuaiñ: kom iñchiñ illkulkayafuiñ ta kakelu che taiñ feypin ka taiñ femün mu (Prov. 12:18; Sant. 3:2, 5). Kafey kümeafuy taiñ sakiafiel ta che tañi küme femün mu (Efes. 4:29).

¿CHUMNGELU ELUWAIÑ TAIÑ DOY ÑOM PIWKENGEAL?

18. 1) Jewba, ¿chumngechi kellukefi pu ñom piwkengelu tañi küme dullial? 2) Kidu engün kay, ¿chem müley ñi femal?

18 Küme dulliaiñ chem chumal. Küme kimnoliyiñ chem chumal taiñ mongen mu, Jewba kelluaeiñmu taiñ küme dullial, welu duamfalngey taiñ ñom piwkengeal. Jewba feypikünuy ñi allkütuñmayafiel pu ñomche tañi ngillatun (Sal. 10:17). Welu fey ka müten no. Biblia ka feypi: “Kidu adnieafi pu ñom piwkengelu nor dungu mu, ka kimeltulelafi ñi rüpü pu ñom piwkengelu” (Sal. 25:9). ¿Chumngechi adniekeeiñmu Jewba? Elueiñmu tati Biblia, ka müley fillke papel, * video ka trawün ñi pepikakeel ti “kim manelfal kona” (Mat. 24:45-47, TNM). Iñchiñ kay, ¿chem müley taiñ femal? Ñom piwke mu longkontukuaiñ taiñ duamnieel kellu, fey ngüneduamaiñ kom kümeke kimeltun taiñ elukeetew Jewba ka inayaiñ kom taiñ kimürpukeel.

19-21. 1) Kades mapu mu, ¿chumngechi welulkay Moyse? 2) ¿Chem kimeltukeeiñmu ñi rupan?

19 Fente welulkalayaiñ. Ka ngüneduamaiñ ñi femün ta Moyse. Fentren tripantu kidu ñom piwkengefuy ka ayüwülfi ta Jewba. Welu epe aflu feychi 40 tripantu tañi miyawün pu israelche wellin mapu mu, Moyse ñom piwkengelay. Egipto mapu mu, Miriam peno kellufi ta Moyse tañi montual, welu fewla Miriam lay ka rüngaltukungey Kades mapu mu. Fey pu israelche ka wiño feypingün ñi nienon kom tañi duamnieel. Kafey weda dungufingün ta Moyse mülewenolu ta ko. Jewba dew kellufi ta Moyse fentren rupa ñi femal afmatun dungu ka kidu yeniey fentren tripantu ñi küme adniefiel engün, welu pu israelche amuley tañi fillpimeken. Kafey weda dunguyefingün ta Moyse, fey kulpantukufingün reke ñi mülenon ko (Núm. 20:1-5, 9-11).

20 Rupalu kom tüfachi dungu, Moyse rume illkuy ka ñom duamngewelay. Jewba feypifi ta Moyse ñi dunguafiel tati kura maneluwün mu, welu kidu femlay, doy may weda dungufi tati pu israelche ka feypi ‘iñche llemay feman kiñe afmatun dungu’. Fey epu rupa trawawnakümfi ti kura, fey tripapay fentren ko. Tañi illkun ka mallmawün mu, Moyse fütra welulkay (Sal. 106:32, 33). Pichin mu müten Moyse ñom piwkengewelay, fey Jewba elulaeyew ñi konal ti Feypikünuelchi Mapu mu (Núm. 20:12).

21 Ñi rupan ta Moyse, ¿chem kimeltukeeiñmu? Wüne, fill antü yafüluwaiñ ñi amuleal taiñ ñom piwkengen. Kuñiwtukuwnoliyiñ, pichin mu rume, mallmawafuiñ fey küme rakiduamlayafuiñ chem taiñ feypial ka chem taiñ femal. Epu, rupaliyiñ küdawngechi dungu mu küdawtuafuiñ taiñ ñom piwkengeal, feymu doy yafüluwaiñ taiñ femngechi chengeal chem dungu rupafuliyiñ rume.

22, 23. 1) ¿Chumngelu eluwaiñ taiñ doy ñom piwkengeal? 2) ¿Chem kimeltukeeiñmu Sofonías 2:3?

22 Ingkañpengeaiñ. Pichilewey Jewba tañi apümkayafiel pu wedake che Mapu mu, fey re ñomche müten mületuay. Femngechi kom pu che Mapu mu küme feletuay (Sal. 37:10, 11). Iñchiñ kay, ¿ka mülerpuaiñ feyti mu? Femaiñ llemay, inaliyiñ chem taiñ feypietew Jewba ti lifru Sofonías mu. Biblia feypi: “Kintufimün ta Jewba, kom eymün pu ñom piwkengelu Mapu mu, eymün pu inaniefilu tañi norngechi werkün dungu. Kintufimün tamün nor chengeal, kintufimün tamün ñom piwkengeal. Femngechi ingkañpengeafuymün Jewba tañi illkun antü mu” (Sofonías 2:3).

23 Sofonías 2:3, ¿chumngelu feypi: “Ingkañpengeafuymün”? Tüfa feypilay Jewba ñi pepi ingkañpekenofiel pu che tañi poyekeetew ka ayüwülkeetew. Doy may tüfachi versikulo kimeltukeeiñmu: müley kiñe dungu taiñ femal taiñ ingkañpengeal. Feley llemay, eluwaiñ taiñ ñom piwkengeal ka ayüwülafiel ta Jewba, femngechi montutripayaiñ “Jewba tañi illkun antü mu”, fey aflayay taiñ mongen.

120 ÜLKANTUN Ñom piwkengeaiñ Jesus reke

^ parr. 5 Choyüngelu müten iñchiñ ñom piwkengelaiñ, doy may müley taiñ yafüluwal taiñ femngechi chengeal. Mülen mu tüngkülechi che, küdawngelay taiñ ñom piwkengeal. Welu mülen mu mallmangechi che, küdawtuafuiñ taiñ ñom piwkengeal. Tüfachi chillkatun mu ngüneduamaiñ chumngelu küdawtuafuiñ taiñ femngechi chengeal.

^ parr. 3 FALIN DUNGU: Pu ñom piwkengelu kümelkakefi kakelu che ka tüngküley weda femngele rume. Kafey pu ñom piwkengelu mallmangelay rume, doy may doykülelu trokikefi kakelu pu che. Jewba ka ñom piwkengey, ¿chumngechi kay? Kidu doyküley itrokom dungu mu, welu piwkeyefi ka kutranpiwkeyefi ta itrokom.

^ parr. 12 Pu babiloniache üytukulelfi Sadrak, Mesak ka Abednego ta tüfachi küla weche wentru (Dan. 1:7).

^ parr. 18 Ngüneduamafuymi ti trokiñ “Tomemos decisiones que honren a Dios”, tripalu 15 abril 2011 ti chillka La Atalaya.

^ parr. 64 ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Pu disipulu notukawmekey iney ñi longkoletual kidu engün mu, welu Jesus illkutulaeyew, doy may piwkeyen mu norümtueyew.