1, 2. (1) ¿Jamüsü sünüiki tü Wiwüliakat nüchiki Moisés? (2) ¿Kasa naaʼinraka Moisés? (3) ¿Jamüshii anamiainjanaka waya?

SAASHIN tü Wiwüliakat, anamia maʼin Moisés noulialeʼeya na wayuu eejanakana nükalioʼu (Núm. 12:3). ¿Wayuuche mmoleʼe Moisés? ¿Isasüche nüchiki tü nukuwaʼipainjatkat? Eeshii na makana müin nukuwaʼipa wanee wayuu eekai anamiain. Alawaapejeʼe tia. Aʼyataashi Moisés nümüin Jeʼwaa sümaa yalayalain naaʼin otta meimmoluin nia. Eejiraashi nia nümaa chi aluwataashikai saaʼu Egipto süka nükaaliijain nia Jeʼwaa, nekiipüʼüshi nia na israeliitakana chaa isashiipaʼa otta nükaaliijain naya süpüla nakanajüin na naʼünüükana. Eejana maʼaka 3.000.000 israeliita soʼu tia.

² Nnojotsü alatüin wamüin tü alatakat nümüin Moisés. Eepejeʼe sülatüle kasa mojusü wamüin otta eeshii wayuu aaʼinrakana wanee kasa mojushiika wamüin. Jee suluʼujee tia, kapüleesü wamüin anamiaa. Anamiainjanapejeʼe waya süka namüinjeerüin tü mmakat na wayuu anamiakana naashin Jeʼwaa (Sal. 37:11). Wasakira waaʼin sünain tüü: «¿Wayuuche anamia taya? ‹Wayuu anamia›, ¿müsüche wayuu tachiki?». Süpüla watüjaain saaʼu susoutia tia pütchikat, wayaawatüinjatü aaʼu jamüin nukuwaʼipa wanee wayuu anamiale nia.

3, 4. (1) ¿Jamüsü anaka nukuwaʼipa wanee wayuu eekai anamiain maʼaka anain sünoʼu wane kattoʼui? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anamiain waya? (3) ¿Jamüsü müinjatka wakuwaʼipa?

³ Nukuwaʼipa wanee wayuu eekai anamiain, müsü aka saaʼin sukuwaʼipa sünoʼu wane kattoʼui. Jamüsüjaʼa wanee kattoʼui wainmainjatü sünoʼu süpüla anachoin maʼin shia. Mataajaʼa neʼe nukuwaʼipa wanee wayuu eekai anamieein. Nnojoluinjatü yaletüin naaʼin, oonooinjachi sümaa tü aluwataanakalü anain nia otta meimmoluinjachi  nia. Waaʼinrajatü tia müleka talateere naaʼin Jeʼwaa watuma. Wekirajaa sünain jamüin waaʼinrajatka tia. *

⁴ Naya neʼe oonooka sümaa nünüiki Jeʼwaa na wayuu nnojoliikana yaletüin aaʼin. Jee nuchuntuin Jeʼwaa wamüin anamiainjanain waya (Mat. 5:5, TNM; Gal. 5:23). Aashichijaapejeʼe Satanaa sükajee waaʼinrüin tü nuluwataakalü anain Jeʼwaa. Müshiijeseʼe naʼürülaain wooʼomüin na nuluwataakana aaʼu Satanaa, jaʼitashii anamiain waya jee nnojoluin yaletüin waaʼin (Juan 15:18, 19). Makalaka meimmoluinjanain waya.

5, 6. (1) ¿Jamüshii nüʼürülaka Satanaa na wayuu anamiakana? (2) ¿Jarat tü pütchi wasoutuinjatkalü eʼipajee?

⁵ Yaleta aaʼinchi wanee wayuu nnojoire anamiain nia, aashichijaashi otta nnojoishi oonooin sümaa nünüiki Jeʼwaa. Shiaʼaya nukuwaʼipaka Satanaa tia. Nüʼürülashii na wayuu anamiakana, süka jamüin, süka anain nakuwaʼipa naya wayuukana nuulialeʼeya niakai otta neeʼiyatüin alaain nia. Jaʼitairü kasain naaʼinrüin Satanaa, ayateenaʼaya waneepiain nümaa Jeʼwaa na wayuu anamiakana (Job 2:3-5).

⁶ ¿Kasa eeka süpüla kapüleein anainjee wamüin anamiain waya? ¿Jamüshii anamiainjanaka waya waneepia? Süpüla wasoutuin shiʼipajee pütchikat tüü, wekirajaa palajana süchiki nukuwaʼipa Moisés, na apünüinshii jimaʼalii hebreokana otta nüchiki Jesuu.

7, 8. ¿Kasa naaʼinraka Moisés wanaa sümaa mojutuin nia atumawaa?

⁷ Laülaale waya napüleerua na waneinnua. Eeshii nnojoliire anamiain waya laülaale waya napüleerua na waneinnua, shialeekajaʼa mojutule waya nümüin wanee wayuu waluwataakai jee mojushiire nümüin tü waluwataakalü anain nia. ¿Alatüitche tia wamüin? ¿Kaseerü waaʼinraka mojutule waya nümüin wanee wapüshi? Wekirajaa sünain tü naaʼinrakat Moisés.

⁸ Aneekünüshi Moisés nutuma Jeʼwaa süpüla nekiipüʼüinjachin nia na israeliitakana otta nüshajirüin nia tü nuluwataakalü anain naya. Natüjaa aaʼu na wayuukana niain Jeʼwaa kaneekalain Moisés. Mojupejeʼe sünüiki Míriam nümaa Aarón nüchiki Moisés otta mojushiisü namüin tü jierü nüneekakat süpüla nuʼwayuusein.  Waneerejeʼe wayuu Moisés, aashichijaashijeʼe nia jee süsalashiijeʼe naya nutuma. Nnojoipejeʼe aashichijaain nia, nuchuntuin nümüin Jeʼwaa saawalaainjatüin tü ajaʼttaakalü ata suulia Míriam (Núm. 12:1-13). ¿Jamüsü makaʼa nukuwaʼipa?

9, 10. (1) ¿Kasa akaalinjünaka anain Moisés nutuma Jeʼwaa? (2) ¿Kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana otta na wayuu kachonshiikana süpüla ayatajatüin nukuwaʼipa Moisés natuma?

⁹ Müsü nukuwaʼipa Moisés süka nütüjain sünainjee nukuwaʼipa Jeʼwaa. Maʼaka 40 juya paala, nnojoipuʼushi nia anamiain chaiwaʼaya nia saʼaka nüpüshi Faraón chaa Egipto. Wayuupuʼu jashichi nia, müshijeseʼe nuʼutuin naaʼin wanee wayuu süka mojushiin nümüin tü naaʼinrakat chia wayuukai. Naaʼinruʼu Moisés, anashiisü nümüin Maleiwa tü naaʼinrakat. Nükaaliijapejeʼe Jeʼwaa nia süpüla niyaawatüin saaʼu wayuuinjachin anamia nia süpüla nekiipüʼüin na israeliitakana. Nuuntuin tia sutuma nnojoluin yaletüin naaʼin otta oonooshi nia sümaa nünüiki Maleiwa. Atüjashi Moisés sünainjee tü nikirajakalü anain nia Jeʼwaa makalaka nekiipüʼüin nia na israeliitakana (Éx. 2:11, 12; Aluw. 7:21-30, 36).

¹⁰ Akaʼaya maaʼulu yaa, ayatajatü nukuwaʼipa Moisés natuma na laülaashiikana otta na wayuu kachonshiikana. Laülaashire pia jee kachonle pia, nnojo paashichijaain mojutule pia atumawaa. Mojule sukuwaʼipa wanee kasa putuma, «mojusia sukuwaʼipa tatuma», müinjachi pia sümaa nnojoluin yaletüin paaʼin (Ecl. 7:9, 20). Oonooinjachi pia sümaa nünüiki Jeʼwaa. Sülatüle wanee kasa mojusü pümüin, punoutajatü akuwaʼipa wanaapünaa sümaa tü nümakat Jeʼwaa otta wayuuinjachi anamia pia (Prov. 15:1). Müle nukuwaʼipa wanee laülaashi jee wanee wayuu eekai kachoin, talatüshi Jeʼwaa nümaa, anajiraashi nia sümaa wayuu otta anamia nia.

11-13. ¿Kasa watüjaka sünainjee tü naaʼinrakat apünüinshii jimaʼalii hebreo?

¹¹ Wapüleeruaanüle aaʼin saaʼu wanoula. Wattainna naalii na aluwataalii müliakana atuma nupueulose Jeʼwaa. ¿Jamüsüche naaʼinraka tia? Eesü shiale sünainjee waaʼinrüin kasa mojusü naashin. Nnojotpejeʼe shiain sünainjee tia, müliashii waya natuma sükajee woonooin sümaa tü nümakat Maleiwa suulialeʼeya tü namakat (Aluw. 5:29). Eeshii meeʼeraparale waya natuma na sülaülashiikana mma sünainjee wanoula, püreesale jee müliale maʼin waya atumawaa. Nükaaliijapejeʼe waya Jeʼwaa, müshiijeseʼe nnojoliinjanain waya pasalaweein sünainjee tü aaʼinnakat wamüin otta wachecherüin waaʼin soʼunnaa tia.

¹² Jülüja waaʼin tü kasa anasü naaʼinrakat na apünüinshii jimaʼalii amaanakana Babiloniamüin. Hananías, Misael otta Azarías nanülia. * Aluwataanüshii naya nutuma chi aluwataakai saaʼu Babilonia sünain aʼwaajaa wanee  ayaakuaa akumajuushi süka ooro. Naküjaka süka anakalü akuwaʼipa jamüin nnojoluinjatka naʼwaajüin tia ayaakuaakat. Ayatüshii naya oonooin nümaa Maleiwa, mayaapejeʼe süküjünüin namüin nojutunajanain saʼaka siki nnojorüle noonooin sümaa nünüiki chi aluwataaikai. Nnojotsü naküjain noʼttennamaatüinjanain nutuma Maleiwa, katapejeʼe noʼu nutuma. «Nnaweerüjaʼa wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa», müshii naya (Dan. 3:1, 8-28). Sükajee tü naaʼinrakat naya jimaʼaliikana neeʼiyatüin yalayalain naaʼin na wayuu anamiakana otta nnojolin eein wanee aluwataai ooʼuleʼerakana waya suulia aʼwaajaa Jeʼwaa, jaʼitaina wapüleeruaanüin aaʼin jee müliain waya atumawaa (Éx. 20:4, 5).

¹³ Suuʼulakünapa waaʼin maʼaka naaʼin na apünüinshiikana hebreo, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla waneepiain waya nümaa Jeʼwaa? Nnojoluinjatü yaletüin waaʼin otta weʼitaainjatü waaʼin sünain naaʼinmajeenain waya Jeʼwaa (Sal. 118:6, 7). Nnojoishii waya aashichijaain otta kojutusü wayuu wamüin wachuntunule saaʼu wanee kasa mojusü nnojotka waainjain (1 Ped. 3:15). Jee müsia, wayoutuin waaʼinrüin wanee kasa amojujeʼereetka wakuwaʼipa nümaa chi Washi iipünaajachikai.

14, 15. (1) ¿Kasa eeka süpüla waaʼinrüin sutuma shapaain waaʼin? (2) Müleka shapaale waaʼin, ¿jamüshi niaka Jesuu anain maʼin akuwaʼipa wapüleerua saashin Aluwataaushikana 8:32?

¹⁴ Shapaale waaʼin. Eesü tü kasa shapaakalü atuma waaʼin wapüshuaʼa. Eesü shapaale waaʼin sutuma waaʼinrajatüin wanee evaluación koleejialuʼu jee shiale wanee kasa waaʼinrajatka waʼyataaleruʼu. Eesü shapaale waaʼin sutuma wawaʼanajanain jee shiale saainjünüinjatüin wanee examen wamüin. Kapüleesü wamüin anamiain waya shapaale waaʼin. Eeshii waashichijaale sutuma wanee kasa nnojotka maajüin atuma waya. Otta eesü mojule naaʼin na waneinnua watuma jee mojule wanüiki namüin. Shapaale waaʼin, anasü shiale waaʼinrüin tü naaʼinrakat Jesuu.

¹⁵ Maʼaka jeʼra kashi süpülapünaa outuin nia, wainma kasa alataka nümüin shapaaka atuma naaʼin. Nütüjaa aaʼu müliainjachin nia atumawaa jee nuʼutunajachin aaʼin (Juan 3:14, 15 TNM; Gal. 3:13). Otta nüküjain shapaain maʼin naaʼin (Luc. 12:50). Anuu nünüiki maʼaka jeʼra kaʼi süpülapünaa outuin nia: «Shapatüsü maʼi taaʼin». Nnojotsü yaletüin naaʼin Jesuu jee oonooshi nia sümaa nünüiki Jeʼwaa, müshijeseʼe nümüin nümüin: «‹Jaliachon taya, pülatira toulia tü alatajatkat tamüin jooluʼu›, ¿müinjachi taya? Nnojoleechi müin taya pümüin, süka shiainja tantüin apüla tü ouktaakat saʼakamüin wayuu. Taataa, anakaja piiʼiyatüle pukuaippa jooluʼu sümüin wayuu sünain pülashaatain maʼi pia» (Juan 12:27, 28). Meimmoluinsai Jesuu wanaa sümaa süntüin nükalia süpüla naapajiraain nikii. Nuʼutunaka aaʼin sümaa müliain nia atumawaa. Mayaainjeʼe wainmain kasa shapaaka atuma naaʼin, anamiashi Jesuu otta naaʼinrüin tü nuluwataakalü anain nia Maleiwa. Nia anaka maʼin akuwaʼipa Jesuu wapüleerua süka anamiain nia mayaapejeʼe shapaain naaʼin (paashajeʼera Aluwataaushikana 8:32).

16, 17. (1) ¿Jamüsü kapüleeka nümüin Jesuu anamiain nia soʼu tü ai nütaʼünakalü oʼu? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla müin wakuwaʼipa maʼaka naaʼin Jesuu?

¹⁶ Soʼu tü ai nütaʼünakalü oʼu Jesuu, kapüleesü nümüin anamiain nia süka naʼülüjiraain neʼe na nikirajüinkana. Jülüjataa waaʼin shapaain maʼin naaʼin Jesuu soʼu tia. Waneepiainjachi nia nümaa Maleiwa süpüla suʼttaainjatüin wayuu maʼleekalia (Roma 5:18, 19). Otta süpüla kojutuinjachin atumawaa chi Nüshikai (Job 2:4). Soʼu niʼitaain shikii tü Ekawaa Aipaʼajatkat nutuma, eejachi nia namaa na nikirajüinkana. Aʼülüjiraashii na nikirajüinkana «saaʼu jaralin chii miyoʼuin naʼakajee». Nüchiaain paala naya suulia majüin nakuwaʼipa, jaʼitakajeʼe soʼu kaʼikat tia aashajaashi nia namaa süchiki tia. Mayaainjeʼe ayatüin naaʼinrüin tia, nnojoishi aashichijaain Jesuu, nüchecherüin naaʼin. Kamaneeshi nia  namüin sünain nikirajüin naya süpüla nanoutajatüin nakuwaʼipa. Jee nüküjain namüin anain tü naaʼinrakat sükajee waneepiain naya nümaa (Luc. 22:24-28; Juan 13:1-5, 12-15).

¹⁷ ¿Kasajeʼe waaʼinraka sülatüle wamüin tü alatakat nümüin Jesuu? Nnojoishii waya aashichijaainjanain shapaale waaʼin maʼaka nnojoluin naashichijaain Jesuu. Anashii jaa wamüle sümüin nünüiki Jeʼwaa, anuu nünüiki: «Jaaʼinra tü anasükat shiʼipajee eekai shiʼrülüin wayumüin jümüin» (Col. 3:13). Waaʼinreerü tia müleka sotule waaʼin mojuwalin naaʼin na waneinnua sutuma tü waaʼinrakat jee tü wamakat (Prov. 12:18; Sant. 3:2, 5). Waküja namüin na waneinnua anain tü nakuwaʼipakat (Éf. 4:29).

18. (1) ¿Kasa nikirajaka aka Jeʼwaa na wayuu anamiakana süpüla anainjatüin süneekia wanee kasa natuma? (2) ¿Kasa naaʼinrajatka na anamiakana süpüla nükaalinjain naya Jeʼwaa?

¹⁸ Aneerü süneekia wanee kasa watuma. Müleka anamiale waya, nükaaliijeena waya Jeʼwaa waneeküinjatpa wanee kasa. Nüküjain Jeʼwaa wamüin nayeenain naapüin anüiki na wayuu anamiakana (Sal. 10:17). Otta süküjain tü Wiwüliakat nuʼunirajatüin nakuwaʼipa. Anuu sünüiki: «Nuʼunireena akuwaʼipa na wayuu anamiakana wanaapünaa sümaa tü Nümakat otta nikirajeena naya süpüla noʼunüin suluʼu tü Wopu anainjatkalü atuma nakuwaʼipa» (Sal. 25:9). Nikirajüin waya Jeʼwaa sükajee tü Wiwüliakat, tü karaloʼuta ayuʼnnakat sünainjee, * sükajee video otta sükajee tü outkajawaakat. Tia shia tü yapakat nutuma «chi achepchiee oonookai otta kekiikai maʼin» (Mat. 24:45-47, TNM). Nnojotpejeʼe yaletüinjatüin waaʼin, anashiinjatü wamüin wakaalinjünüin, wekirajaainjatü anain tü pütchi nuluwataakalü anain Jeʼwaa otta waaʼinrajatü tü watüjakat sünainjee.

19-21. (1) ¿Kasa mojuka akuwaʼipa nutuma Moisés chaa Qadés? (2) ¿Kasa watüjaka sünainjee tü naaʼinrakat Moisés?

¹⁹ Nnojoleerü wainmain tü kasa mojukalü akuwaʼipa watuma. Jülüjataa waaʼin süchikuaʼa nukuwaʼipa Moisés. Kakaliashi nia anamiain otta talatüshi Jeʼwaa nümaa. Nnojoipejeʼe nia anamiain nalüʼülaapa na israeliitakana suluʼumüin tü Mma Aapünajatkat namüin. Anaajaasü Míriam otta ojoitünüsü shia chaa Qadés. Eeshijaʼa sükaalinjale Moisés joʼuuiwaʼaya nia chaa Egipto. Naʼyounalaaka na israeliitakana nachikuaʼa süka nnojoluin kasain eejatüin namaʼana naashin. Saashin tü Wiwüliakat, aaʼayajiraashii na israeliitakana nümaa Moisés süka  alin wüinyaasü. Ayatüshii naya aʼyounalaain mayaainjeʼe wattain saalii kasa pülasü naainjaka Jeʼwaa nükajee Moisés otta wayuuin anashi nia süpüla nekiipüʼüin. Mojusü nanüiki nüchiki Moisés, müshi niakaijaʼa kasirüin alin wüinyaasü (Núm. 20:1-5, 9-11).

²⁰ Sünainjee müin nakuwaʼipa na israeliitakana, aashichijaashi Moisés. Nuluwataain nia Jeʼwaa süpüla naashajaain sümüin tü ipakat, nnojotpejeʼe naaʼinrüin tia, jashichishi nia sünain aashajawaa namüin na israeliitakana otta nümaka namüin naaʼinrajatüin wanee kasa pülasü napüleerua. Nütaʼitaka piantua tü ipakat jee miyoʼu wüin ojuʼitaka suluʼujee. Mojusü maʼin tü naaʼinrakat Moisés sutuma yaletüin naaʼin otta sutuma naashichijaain (Sal. 106:32, 33). Sünainjee nnojoluin anamiain nia, nnojoishi nia antüin nutuma Jeʼwaa suluʼumüin tü Mma Aapünajatkat namüin na israeliitakana (Núm. 20:12).

²¹ ¿Kasa watüjaka sünainjee tü naaʼinrakat Moisés? Ayatüinjanaʼaya waya anamiain. Nnojorüle eejüin waaʼin, eesü süpüla yaletajaain waaʼin, wojuʼitirüin wanee pütchi airuʼulu otta mayaawajaain waya suluʼu wakuwaʼipa. Matsüinjeerü waaʼin sutuma shapaain waaʼin. Shiakalaka anain anamiale waya jaʼitasü shapaain maʼin waaʼin.

22, 23. (1) ¿Jamüshii anamiainjanaka waya? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla naaʼinmajüin waya Jeʼwaa saashin Sofonías 2:3?

²² Aaʼinmajüneena waya. Soʼu paliʼirü kaʼi, najaʼttireena Jeʼwaa na wayuu mojulaashiikana otta nayeena kepiaka suluʼu tü Mmakat na wayuu anamiakana otta jimateerü saaʼin wayuu (Sal. 37:10, 11). ¿Kepieenache waya suluʼu tü Mmakat wanaa namaa na wayuu anamiakana? Kepieena waya wanaa namaa shiale waaʼinrüin tü sümakat Sofonías 2:3 (paashajeʼera).

²³ ¿Jamüshiiche eeka süpüla wounjunneenain saashin Sofonías? ¿Isasüche nüchiki Jeʼwaa naaʼinmajüin na aʼyataashiikana nümüin? Nnojotsü isain nüchiki. Süpüla naaʼinmajüin waya, oonooinjana waya sümaa nünüiki. Oʼtteʼenneena waya süntapa sükalia süpüla najaʼttirüin Jeʼwaa kasa mojusü otta eejeena waya süpüla kaʼikat süpüshuaʼa müleka anamiale waya jee talatüle naaʼin Jeʼwaa watuma.