1-2. (a) Mozé a mu tumbula kala muthu wahi ni ihi ya bhange? (b) Ihi i tu bhangesa kusota o kubatâma?

YA LUNGU ni Mozé o Bibidya i zwela kwila mwene “wa kexi muthu wa xididika, athu oso mu ngongo ndenge.” (Dya. 12:3) O kwila kilombolola kuma mwene wexile muthu wa kambe o nguzu, mukwa mixima iyadi mba u lembwa kyoso ima ki i bhonza? Sayi athu a xinganeka kwila, kiki kyene ki kala o muthu wa batama mba wa xididika. Maji kixinganeku kiki kya makutu. Mozé wexile selevende ya Nzambi. Mwene wexile diyala dya nguzu ni kuswina. Ni kikwatekesu kya Jihova, mwene wa zwela ni mwenexi ya Ijitu wa kexile ni kutena kwavulu, wendesa nange 3.000.000 a athu mu kikangalakata, wa kwatekesa o kifuxi kya Izalayele kutolola o jinguma jê.

² Etu ki twa-nda di bhana ni ibhidi ya dibhana na-yu Mozé, maji twa-nda di bhana ni athu mba ima i tu bhonzesa kubatâma kizuwa ni kizuwa. Maji kwala kima ki tu swinisa kubhanga yoso phala kukala ni kidifwa kiki. Jihova wa kanena kwila, ‘oso-phe a lenduka, ene a kà lundula o ixi.’ (Jisá. 37:11) Mudyé, o kwila eye u muthu wa batâma? O kwila akwenu a kwijiya kala u muthu wa batâma? Ande dya kutambwijila o ibhwidisu yiyi, twa bhingi kwijiya ihi ilombolola o kubatâma.

3-4. (a) O kubatâma tu tena ku kusokesa ni ihi? (b) Se twa mesena kukala tu athu a batama, idifwa iwana yebhi i twa bhingi kukala na-yu? Mukonda dyahi?

³ O Kubatâma * kwa difu ni ki fikula kya yuka. Mu ukexilu webhi?  Kala o mukwa kupindala kya fungisa o jikolo ja wabha phala kupindala, etu we twa tokala kukala ni idifwa yavulu phala kukala akwa kubatâma. O idifwa yiyi, o kulenduka, kutumaka, kubhanga o mbote ni kuswina. Mukonda dyahi twa bhingi o idifwa yiyi phala kusangulukisa Jihova?

⁴ O athu a lenduka ene ngó a-nda belesela o vondadi ya Nzambi. Nzambi wa mesena kwila tu xididika. (Mat. 5:5; Nga. 5:23) Kyoso ki tu bhanga o vondadi ya Nzambi, Satanaji u kala ni njinda. Maji, sumbala twa lenduka, twa batâma o mixima, athu avulu a tokala ku mundu wa Satanaji a tu zembe. (Nzwá 15:18, 19) Mukonda dya kiki, phala kutolola Satanaji twa bhingi kuswina.

5-6. (a) Mukonda dyahi Satanaji wa zembe o athu a londekesa o kubatâma? (b) Ibhwidisu yebhi ya-nda tambwijila o milongi yiyi?

⁵ O muthu wa kambe o kubatâma kwa muxima wala ni ukumbu, u kala we ni njinda yavulu, ka belesela Jihova. Maka ya a lombolola kyambote Satanaji. Sé phata, mwene wa zembe athu a batâma o mixima! Ene a tungununa o kuyibha kwê mukonda ala ni idifwa yambote mwene kala na-yu. Ki kyene ngó, ene a londekesa kwila Satanaji mukwa makutu. Mukonda dyahi? Mukonda ima yoso ya bhanga ki i tena ku fudisa o athu a batâma kusidivila Jihova!—Jobe 2:3-5.

⁶ Ithangana yebhi i bhonza kulondekesa o kubatâma? Mukonda dyahi twa bhingi kusuluka mu kusota o kubatâma? Phala kutambwijila o ibhwidisu yiyi, twa-nda bhitulula o phangu ya tu xila Mozé, o phangu ya Jihebelewu jitatu a ambatele mu ubhika ku Babilonya ni phangu ya Jezú.

7-8. Ihi ya bhange Mozé kyoso akwa kya mu talatala kyayibha?

⁷ Kyoso ki u tambula ujitu wa kutumina: Phala yó ala ni mawujitu, ku tena kubhonza kusuluka ni kulondekesa o kubatâma, benge-benge se sayi muthu wala mu kutena kwê ka mu xila mba u mu tangela kwila, ka mu bhanga kyambote o ima. O kwila kiki kya ku bhitile kyá? Abha se sayi muthu ku mwiji u ku tangela kima ki wa mu ki bhanga kyambote? Ihi i weji bhanga? Xinganeka kyebhi Mozé kya di bhana ni maka yá.

⁸ Jihova wa solo Mozé kala mutwameni wa akwa Izalayele, wa mu bhana o ujitu wa  kusoneka o ijila phala o kifuxi. Sé phata Jihova wa kexile mu mu kwatekesa. Né kiki, o jiphange ja Mozé, Midiyana ni Alá, a mu longolola, a mu tangela kwila ka tokalele kukazala ni muhatu kexile mukwa Izalayele. Amoxi se akexile mu kididi kya Mozé, eji dizangala kyavulu, eji mesena kuvutula phonzo. Maji ki kyene kya bhange Mozé. Mwene ka divu kyayibha. Mwene katé wa bhingi kwa Jihova phala kubatula o kaxtiku ka Midiyana. (Dya. 12:1-13) Mukonda dyahi Mozé wa bhange kiki?

9-10. (a) Jihova wa bhangesa Mozé kutendela ihi? (b) O atwameni a miji ni tufunga a tena kudilonga ihi kwa Mozé?

⁹ Mozé wehela ku mu longa kwa Jihova. Kyoso kya bhangele mbandu ku mwiji wa fuma wa akwa Ijitu, 40 a mivu kudima, Mozé kexile muthu wa batâma. Mu kidi, mwene wa kexile mukwa njinda, wa jibhile diyala dya mono kwila wa kexile mu tatesa mukwá, sé kikuma. Mozé wa kexile mu banza kwila, Jihova wa xikina o kima kya bhangele. Kwa bhingile 40 a mivu phala Jihova kukwatekesa Mozé kumona kwila, phala kwendesa akwa Izalayele keji bhinga ngó kuswina, weji bhinga we kubatâma. Phala kukala muthu wa batâma mwene wa tokalele we kulenduka, kubelesela ni kuxididika. Mwene wa kwata kyambote o pondo, mu kiki wa kituka mwendexi wambote.—Mak. 2:11, 12; Ika. 7:21-30, 36.

¹⁰ Lelu, o atwameni a miji ni tufunga a tokala kukayela o phangu ya Mozé. Se a kamba ku kuxila kana kufutuluka. Londekesa kulenduka, xikina o itondalu yé. (Ndo. 7:9, 20) Tumaka, kayela o itendelesu ya Jihova mu kudibhana ni maka a moneka. Sota kutambwijila ni kutululuka kwa muxima ithangana yoso. (Jisa. 15:1) O atwameni a miji ni tufunga a bhanga kiki, a sangulukisa Jihova, a sota o paze, a bhana phangu yambote ya kubatâma.

11-13. Phangu yebhi ya tu xila o kitatu kya Jihebelewu?

¹¹ Kulondekesa o kubatâma kyoso kya tu zukutisa: Mu mivu yavulu o misoso yene mu londekesa kwila o atwameni a jinguvulu, ene mu zukutisa o mundu wa Jihova. Ene a tena ku tu tatela kwila twa bhange ima yavulu “yayibha,” maji mu kidi, o kima kya a bhangesa ku tu zukutisa o kwijiya kwila etu twa mu ‘tumaka Nzambi, mu veji dya ku tumaka o athu.’ (Ika. 5:29) A tena ku tu xongwena, ku tu ta mu kaleya, mba ku tu beta. Maji ni kikwatekesu kya Jihova, ki twa-nda vutula phonzo, twa-nda batâma né mwene ni ibhidi.

¹² Xinganeka mu phangu ya tu xila o kitatu kya Jihebelewu—Hananiya, Mizayele, ni Azadiya. * O Sobha ya Babilonya wa a tumina kubheza kiteka kyonéne kya ulu. Ni kubatâma  kwoso, ene a jimbulula kwa sobha mukonda dyahi ka tokalele kubheza o kiteka. Ene a belesela Nzambi, sumbala o sobha wa a kusa ku a takula mu kijiku kya wama túbhya twa muzukuta. Jihova wa solo kubhulula o mayala yó ni lusolo, maji ene kejidile kwila mwene weji ku a bhulula mu ukexilu yú. Mu veji dya kiki ene akexile polondo phala kuxikina kabasa kima kehela Jihova kubhita. (Dan. 3:1, 8-28) Ene a londekesa kwila o athu a batâma ala ni kuswina kwa kidi. Ki kwala sobha, kaxtiku mba itatesu i tu katula o vondadi yetu ya ‘kubheza ngó’ Jihova.—Mak. 20:4, 5.

¹³ Kyebhi ki tu tena kukayela o phangu ya kitatu kya Jihebelewu, kyoso kya polovala o ufiyele wetu kwa Nzambi? Etu twa dyelela ni kulenduka kwoso kwila, Jihova wa-nda tu langa. (Jisá. 118:6, 7) O athu a tu bhanga ima ya yibha etu tu a talatala ni kubatâma ni kuxila kwoso. (1 Phe. 3:15) Etu tu dituna kubhanga kima kyoso-kyoso ki ta o ukamba wetu ni Tata yetu ya kazola mu kilwezu.

14-15. (a) Ihi i tena kubhita kyoso o muxima ki u tu suka? (b) Kala kilondekesa Izaya 53:7, 10, mukonda dyahi twamba kwila, Jezú phangu ya katunda ya kulondekesa o kubatâma kyoso muthu kya di bhana ni ima i sukisa o muxima?

¹⁴ Kyoso muxima ki u tu suka: Etu enoso tu di bhana ni ima yavulu i tu sukisa o mixima. Tu tena kudivwa kiki, ande dya kubhanga polova mu xikola mba ande dya kubhanga kima kya bhonzo ku salu. Mba muxima u tu suka mukonda twa bhingi kusola o ukexilu wa ku tu saka, o jizame ji twa bhingi kubhanga. Se muxima wetu u tu suka, kubhonza o kubatâma. Sayi ima, mu ithangana ya mukwá, ki yeji tu bhekela njinda, i mateka ku tu bhekela kya njinda. Tu tena kuzwela ima sé ku i banza, ni kutalatala kyayibha akwetu. Se wene mu divwa kwila o muxima wa ku suku, xinganeka mu phangu ya Jezú.

¹⁵ Mu jimbeji ja mu sukina ku mwenyu wê mu ixi, o muxima wa Jezú wa mu sukile. Mwene wejidile kwila, eji mu jibha, ni kwila weji tala hadi yavulu. (Nzwá 3:14, 15; Nga. 3:13) Jimbeji ande dya kufwa, mwene wambe kwila o muxima wa mu sukile. (Luka 12:50) Izuwa ande dya kufwa, Jezú wambe: “Muxima wa ngi kenanana.” O izwelu ya solo phala ku jimbulula ya mu kexile ku muxima, i londekesa kwila, mwene wa lenduka, wa tumaka Nzambi mu ima yoso. Mwene wa sambe: ‘Tata, ngi bhulule, kumbi didi ki di ngi tule. Kana! Kyene mwene kya ngi bheka, eme nga bhixila bhu kumbi dyenyidi. Tata, fumanesa o dijina dyé!’ (Nzwá 12:27, 28) Kyoso kya bhixila o kithangana, ni kuswina kwoso, Jezú wa dilondekesa ku jinguma ja Nzambi, a mu talesa hadi ni jisonyi javulu ande dya ku mu jibha mu ukexilu wa yibha kinéne. Sumbala o muxima wa mu sukile mukonda dya hadi ya tale, Jezú wa bhange o vondadi ya Nzambi ni kubatâma kwoso. Sé phata tu tena kuzwela ni kidyelelu kyoso kwila, Jezú phangu ya katunda ya kulondekesa o kubatâma kyoso muthu kya di bhana ni ima i sukisa o muxima!—Tanga Izaya 53:7, 10.

16-17. (a) Ihi ya bhange o makamba a Jezú ya mu bhonzesa kulondekesa o kubatâma? (b) Kyebhi ki tu tena kukayela o phangu ya Jezú?

¹⁶ Mu usuku wa sukina wa mwenyu wa Jezú mu ixi, o makamba mê a kazola a te o kubatâma kwê mu kilwezu. Xinganeka kyebhi kya divu Jezú mu usuku yú. O kwila mwene weji kolokota mu ufiyele katé kyeji fwa? Se mwene ka londekesele ufiyele katé mu ufwilu, sé-ku muthu weji kala ni kidyelelu kya mwenyu wa kalelaku. (Loma 5:18, 19) O kima kya betele dingi kota o kuzelesa o dijina dya Tat’ê. (Jobe 2:4) Mu jandalu ya sukina yadi ni makamba mê a kazola, o jipoxolo “akwata phata” mudyâ se ‘nanyi wa tokala kukala o dikota.’Jezú wa a bazela mu veji javulu, mukonda dya  maka enyá, katé mwene mu usuku wenyó! Mu kidi, Jezú njinda ki i mu kwata. Mu veji dya kiki, mwene wa batama. Ni henda yoso maji ni kuswina, Jezú wa a jimbulwila dingi, kyebhi kya tokalele kuxinganeka. Mu kiki wa tendelesa o makamba mê ku di kwatekesa mudyâ ni ufiyele woso.—Luka 22:24-28; Nzwá 13:1-5, 12-15.

¹⁷ Ihi i weji bhanga se wa dibhanene ni maka kala yá? Tu tena kukayela o phangu ya Jezú, ni kusuluka ni kulondekesa o kubatâma, né mwene kyoso o muxima ki u tu suka mba u tu kenana. Ni kutumaka kwoso, tu belesele o kitumu kya Jihova, kyambe: “di lendukile ni kudikwatekesa mudyenu.” (Kol. 3:13) Se tu lembalala kwila, etwenyoso tu zwela anga tu bhanga ima i luwalesa akwetu, twa-nda belesela o kitumu kiki. (Jisa. 12:18; Tiya. 3:2, 5) Ximana akwenu ithangana yoso, kyoso kya bhanga ima yambote.—Efe. 4:29.

18. Kyebhi Jihova kyene mu kwatekesa o akwa kubatâma kusola kyambote? Ihi ya tokala kubhanga ene?

¹⁸ Twa-nda sola kyambote o ima. Jihova u tu kwatekesa kusola kyambote o ima, mu ithangana i tu kamba kwijiya o kima ki twa tokala kubhanga. Maji mwene wa-nda bhanga ngó kiki, se tu kala tu athu a batâma o mixima. Mwene u kanena, wa-nda kwívwa “kyoso kyala kwinda abelesela.” (Jisá. 10:17) Mwene kanda sukina mu kwívwa ngó, kana. O Bibidya i kanena: “Abelesela u a endesa ni kutetuluka; o alenduka u a edikisa mu njila yê.” (Jisá. 25:9) Jihova wene mu twendesa bhu kaxi ka Bibidya, madivulu, * jividyu ni yônge i tu bhana o ‘kimbadi kya fiyele.’ (Mat. 24:45-47) Twa tokala kuxikina o kikwatekesu kya Jihova ni kulenduka kwoso, ni kuxinganeka kwila twa bhindamena o milongi i tu bhana mwene ni ku i kumbidila ku mwenyu.

19-21. Kitondalu kyahi kya te Mozé mu Kadexi? Madisá ebhi u tu dilonga mu kitondalu kyê?

¹⁹ Twa-nda lenga o itondalu. Xinganeka dingi mu phangu ya Mozé. Mu mivu yavulu, mwene wa londekesa kubatâma, wa sangulukisa Jihova. Maji kyoso akwa Izalayele kya tenesa 40 a mivu ni kuzunga mu kikangalakata, Mozé wa tondala, wa lémbwa kulondekesa o kubatâma. Phangyê, nange mwene wa mu bhulwile o mwenyu ku Ijitu, wa fwile kyá, a mu fundile mu Kadexi. Akwa Izalayele a dikalanganza dingi, a jiji ni kuzwela kwila mwene kexile  mu a langa kyambote. Mu kithangana kiki ene a ‘zoko ni Mozé’ mukonda dya kukamba o menya. Sumbala Mozé wa tambwile kwa Jihova o kutena phala kubhanga madiwanu a vulu; sumbala Mozé, wendesa o mundu ni kilendu kyoso mu mivu yavulu, né kiki, o mundu wa dikalanganza hanji. Ene ka dikalanganza ngó mukonda dya kukamba o menya, maji a dikalanganza we ni Mozé, kala mwene wexile ni kikuma kya dinyota dyâ.—Dya. 20:1-5, 9-11.

²⁰ Mozé njinda ya mu kwata, o ukexilu we wa batâma ka tena ku u londekesa mu kithangana kiki. Mu veji dya kuzwela ni kixikanu, phala ku katula o menya kala kya mu tumina Jihova, mwene wa zwela ni njinda, wa di fumanesa mudyê. Wa vundu o mbangala ku ndanji, kwa tundu menya avulu. O ukumbu ni njinda ya mu bhangesa ku tondala. (Jisá. 106:32, 33) Mukonda dya kukamba kubatâma mu tu ithangana twofele, Mozé ka mwehela kubokona mu Ixi yo Kanene.— Dya. 20:12.

²¹ O musoso yú u tu longa madisá avulu ambote. Kya dyanga, twa tokala kubhanga nguzu izuwa yoso phala kukala ni ukexilu wa batâma. Se tu dyehelela mu ka kithangana k’ofele, o ukumbu u tena ku tu bhangesa kuzwela ni kubhanga o ima sé kuxinganeka. Kayadi, o kisuka kya muxima, ki tena kubhonzesa dingi kulondekesa o kubatâma. Maji, twa tokala kubhanga yoso i tu tena phala kulondekesa o kubatâma, né mwene kyoso kya mu tu tatesa.

22-23. (a) Mukonda dyahi twa tokala kusuluka ni kusota o kubatâma? (b) O kizwelu mu divulu dya Sofoniya 2:3 kilondekesa ihi?

²² A-nda tu langa. Kwa kambe ngó, Jihova wa-nda bwika o athu oso akwa phulu, kwa-nda subhuka ngó o athu a batâma, a xididika. O ixi-phe ya-nda kala kididi kya tululuka. (Jisá. 37:10, 11) O kwila wa-nda kala bhu kaxi ka athu yá a batâma o mixima? Eye u tena! Phala ku kala-bhu, wa tokala kubhanga yoso ya ku bhingi Jihova kala kya ki soneka polofeta Sofoniya.—Tanga Sofoniya 2:3.

²³ Mukonda dyahi Sofoniya 2:3 yamba kwila, ‘Sumbala . . . a mi sweka?’ O kizwelu kiki, ki kilombolola kwila, Jihova kala ni kutena kwa ku langa oso a mesena ku mu sangulukisa, oso a mu zolo. Mu veji dya kiki, o kizwelu ki londekesa kwila, twa bhingi ku bhanga kima phala n’a tu lange. O kubhuluka ku ‘kizuwa kya njinda ya Jihova’ ni mwenyu wa kalelaku ku hádya, kwala bhu maku metu. Twa bhingi ngó kusuluka ni ku sota o kubatâma kwa muxima ni tu sangulukise Jihova.