Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

OMWATSI W’ERIGHA 7

Sondaya Obwolho, Wanatsemesya Yehova

Sondaya Obwolho, Wanatsemesya Yehova

“Musonda-sondaye Yehova inywe abolho abosi ab’ekihugho . . . Musondaye obwolho.”​—ZEF. 2:3, NW.

OLHWIMBO 80 ‘Wulenge, Wulebaye Yehova kw’Ali Mubuya’

EBIKENDI KANIBWAKO *

1-2. (a) Musa akakanibawako athi, kandi mwakolhaki? (b) Ni kyahi ekikathuhira mw’omuhwa w’erikulha-kulhania obwolho?

E BIBLIA yikabugha yithi Musa “abya mundu mwolho, kwilhaba abandu bosi ababya omwa kihugho.” (Emig. 12:3) Mbwino eki kikamanyisaya indi abya mutseke, oyukasagha erithwamu, n’eryubaha akahakanisibwa? Abandi banganabugha bathi omundu mwolho kwali athya. Aliwe ekyo si kwenene. Iyo ng’omughombe wa Nyamuhanga, Musa abya mundu w’akaghalha, oyukathwamu, kandi omuthubaha. Omwa buwathikya bwa Yehova mwaghenda eyiri omuthabali w’amaaka owe Misiri, amasondolha obundi abandu nga 3,000,000 omo mbwarara, n’eriwathikya ekihanda kye Israeli erikinda esyonzighu syabu.

2 Sithulibana ebitsibu ebiri ng’ebya Musa akinda, aliwe obuli kiro thukayithagha erighumira abandu kutse emibere eyikaleka ikyakalha eribya bolho. Aliwe, thuwithe enzumwa y’amani eyikathuhira mw’omuhwa w’erikulha-kulhania omubere oyu. Yehova akalhagha athi “abakayikehaya [abolho] basyikalha ndeke omwa kihugho.” (Esy. 37:11) Wunayasi ng’omundu mwolho? Abandi ku banakwasi bathya? Thuthe thwasubirya ebibulyo bikulhu ebyo, thutholere ithwatsuka eriminya nga kikamanyisayaki eribya mwolho.

OBWOLHO NIKI?

3-4. (a) Obwolho bwanga linganisibwa naki? (b) Ni mibere yahi ini eyo thukayithagha erithoka eribya bolho, kandi busana naki?

3 Obwolho * buli ng’ekisasani ekyuwene. Omwa nziraki? Ngoku oyukathera akanakolesaya esyorangyi nyingyi esyuwene erithera ekisasani, thukayithagha emibere mingyi eyuwene erithoka eribya bolho. Emighuma y’okwa mibere eyo ly’eriyikehya, obwowa, omuthima mwolho, n’obuthubaha. Busana naki kutsibu-tsibu thukayithagha emibere eyo thwamabya thwanzire eritsemesya Yehova?

4 Abandu abayikehirye basa b’abakaghondera erisonda lya Nyamuhanga. Omwa bya Nyamuhanga akathuyithaghako muli eribya b’omuthima mwolho. (Mt. 5:5; Gal. 5:23) Thwamakolha erisonda lya Nyamuhanga, Sitani akahithana. Neryo nomuthwangabya ithuyikehirye kandi ithuli bolho, abangyi abali okwa lhuhandi lhwa Sitani bakathupona. (Yn. 15:18, 19) Busana n’ekyo, thukayithagha obuthubaha erirwanisya Sitani.

5-6. (a) Busana naki Sitani akapona abolho? (b) Ni bibulyo byahi ebyo thukendi kaniako?

5 Omundu oyuthe mwolho akayiheka, syaliyikakiraya okw’ihithana, kandi syaliowa Yehova. Ahathe erithika-thika, Sitani kwali athya. Kikaleka iniapona abandu bolho! Bakaminyikalhaya obubi bwiwe. Kandi nibya bakakanganaya ku ni mubehi. Busana naki? Kundi nomwangabughaki kutse erikolhaki, syanga kakirya abolho erikolera Yehova!​—Yobu 2:3-5.

6 Ni mughulhu wahi kyanga thukalira eribya bolho? Kandi busana naki thutholere ithwalholha embere erikulha-kulhania obwolho? Erisubirya okwa bibulyo ebyo, thukendi lebya eky’erileberyako kya Musa, Abaebrania basathu ababya banyewa e Babeli, na Yesu.

NI MUGHULHU WAHI KIKAKALHA ERIBYA BOLHO?

7-8. Musa mwakolhaki abandi bakaghana erimusikya?

7 Thukahebwa obuthoki: Kyangana kalira abawithe obuthoki eribya bolho, kutsibu-tsibu oyo bawitheko obuthoki amathendi basikya kutse erihakanisya erithwamu lyabu. Ekyo kine kyathakubyako? Kandi ibbwa omundu omw’eka alyakolha athya? Iwukendi kolhaki? Thulebaye ekya Musa akolha omwa mibere ng’eyo.

8 Yehova mwasombolha Musa eribya musondoli we Israeli n’erimuha olhusunzo lhw’erihandika ebihano ebikendi sondolha ekihanda ekyo. Ahathe erithika-thika, Yehova yuwabya akasighika Musa. Nomwabine bithya, mwali wobu Musa, ya Miriamu, na mughalha wabu, ya Haruni, mubamuthonga n’eribugha bathi syabya atholere erithahya omukali oyo athahaya. Abandi balhume ababya bawithe obuthoki nga Musa bangabya imubahithana n’erianza erithuhulya​—aliwe Musa mwathakolha ekyo. Isyalihithana lhuba-lhuba. Nibya mwalemba-lemba Yehova athi alhamaye Miriamu kw’ebihagha. (Emig. 12:1-13) Ni kyahi ekyaleka Musa iniakolha athya?

Musa mwalemba-lemba Yehova athi alhamaye Miriamu (Lebaya enungu 8)

9-10. (a) Yehova mwawathikya Musa eriyitheghereryaki? (b) Emithwe y’eka n’abasyakulhu bang’ighiraki oku Musa?

9 Musa abya iniabirilighira Yehova erimuthendeka. Myaka 40 enyuma, Musa iniane omwa kikali kye Misiri, syabya mwolho. Nibya, iniakahithana lhuba-lhuba indi mwitha omulhume oyo alhangira akakolha abandi ba nabi. Musa mwalengekania athi Yehova akendi ligha ekyo amakolha. Yehova mwaghunza myaka 40 inianemuwathikya Musa eriyitheghererya ngoku eryongera okwa buthubaha atholere eribya mwolho erisondolha Abaisraeli. Kandi eribya mwolho, abya akayithagha eriyikehya, eribya mwowa, n’ow’omuthima mwolho. Mwigha ndeke erisomo eryo kandi mwabya musondoli mubuyanga.​—Eri. 2:11, 12; Emib. 7:21-30, 36.

10 Munabwire, emithwe y’eka n’abasyakulhu b’ekithunga batholere ibagherererya Musa. Wamathendi kanganibwa erisikya, isiwahithana lhuba-lhuba. Omw’iyikehya ligha ebisobyo byawu. (Omu. 7:9, 20) Ghondera obusondoli bwa Yehova obukakanganaya ngoku thwanga ghunzaho ebitsibu. Mughulhu wosi subiraya omwa bwolho. (Emi. 15:1) Emithwe y’eka n’abasyakulhu abakakolha ekiri ng’ekyo bakatsemesaya Yehova, ibahiraho obuholho, n’eribya eky’erileberyako eky’eribya bolho.

11-13. Ni ky’erileberyako kyahi ekya Abaebrania basathu bathuhiriraho?

11 Thukendereribwa: Eritsuka kera, abathabali babiriendererya abandu ba Yehova. Bangana thuhirako “emisango,” aliwe enzumwa y’ebyosi ebi ly’eribya ‘ithukakenga Nyamuhanga kwilhaba abandu.’ (Emib. 5:29) Bangana thusiningulira, ibathuhira omwa ngomo, kutse nibya n’erithuswirya. Aliwe omwa buwathikya bwa Yehova, isithwendi thuhulya aliwe ithukendi sighalha ithunathekene.

12 Thulebaye eky’erileberyako kya Abaebrania basathu ababya omwa bunyewa​—Hanania, Misaeli, na Azaria​—bathuhiriraho. * Omwami we Babeli mwahamulha athi baramaye esanamu nene ey’ehoro. Omwa bwolho-bwolho, mubasoborera omwami ekikaleka ibatharamya esanamu. Mubasighalha ibana ghondere Nyamuhanga nomwakine indi omwami mwabubahisya athi akendi bahisya omw’irunga ly’omuliro. Yehova mwathwamu erilhamya abandu abo aho n’aho, aliwe sikyabya omwa bulengekania bwabu bathi iniabakolera ekyo. Omwakanya k’ekyo, babya ibanayitheghekire eriligha ekyosi-kyosi ekya Yehova angalighira eribya. (Dan. 3:1, 8-28) Mubakangania ngoku kwenene abandu bolho ni bathubaha​—sihali mwami, eryubahisibwa, kutse erisuyirwa ebyanga kakirya erithwamu lyethu ly’eriramya Yehova musa.​—Eri. 20:4, 5.

13 Obuthaleghulha bwethu oku Nyamuhanga bwamalengwako, thwanga gherererya thuthi Abaebrania basathu? Omw’iyikehya thukayikethera ngoku Yehova akendi thutsomana. (Esy. 118:6, 7) Abakathuhangirira thukabasubiraya omwa bwolho-bwolho n’omw’isikya. (1 Pet. 3:15) Kandi sithuli kolha ekyosi-kyosi ekyanga tsandya obughuma bwethu na Thatha wethu w’olhwanzo.

Abandu bakabya bakathuhakanisya, thukabasubiraya ithunabasikirye (Lebaya enungu 13)

14-15. (a) Ni kyahi ekyangana thubyako omughulhu hali ebikathubulisaya obuholho? (b) Erikwamana na Isaya 53:7, 10, busana naki Yesu yuli ky’erileberyako ekyuwene eky’omundu oyukakanganaya obwolho omughulhu hali ebikabulisaya obuholho?

14 Omughulhu hali ebikathubulisaya obuholho: Ithwe bosi hakanabya ebikathubulisaya obuholho. Thwanganabya imuthwanayowa thuthya thuthe thwakolha ekizamu kutse erikolha omubiiri mulebe. Kutse kyangana thubulisya obuholho thukabwirwa emithambirire mirebe eya thukayithagha. Kikalire eribya mwolho omughulhu hali ebikathubulisaya obuholho. Ebindu bbule-bbule ibyangana tsuka erithuhithania. Ithwangana kolesya ebinywe ebikalire kandi omwa mulenge w’obutsurumi. Hamabya ihanabere ebikakubulisaya obuholho, lengekanaya okwa ky’erileberyako kya Yesu.

15 Omwa mezi wiwe w’erighunzerera okwa kihugho, Yesu mwabya omwa mibere eyikamubulisaya kutsibu obuholho. Abya inianasi ngoku akend’ithibwa n’eriaghalhwa kutsibu. (Yn. 3:14, 15; Gal. 3:13) Mezi malebe athali aholha, mwabugha athi akwire engitsi nene. (Lk. 12:50) Kandi biro birebe athali aholha, Yesu mwabugha athi: “Omuthima waghe amahuka-huka.” Thwangana lhangira eriyikehya liwe n’erighondera Nyamuhanga omughulhu amubwira eriyowa liwe omwa musabe athi: “Thatha wunyilhamaye oko ndambi eyi. . . . Nikwa busana n’omwatsi oyu, namahika okwa ndambi eyi. Iwe Thatha, wulethe olhukengerwa okwa lina lyawu!” (Yn. 12:27, 28) Endambi yabere yikahika, buthubaha Yesu mwayighemulira esyonzighu sya Nyamuhanga, abamwitha omwa lhuholho olhukaghalhaya n’erihemulha. Nomuhanabya ebikamubulisaya obuholho, n’ebikamwaghalhaya, Yesu mwayolhobeka erikolha erisonda lya Nyamuhanga. Ahathe erithika-thika, thwangana bugha thuthi Yesu ky’eky’erileberyako ekyuwene eky’omundu oyukakanganaya obwolho omughulhu hali ebikabulisaya obuholho!​—Soma Isaya 53:7, 10.

Yesu yuli ky’erileberyako kibuyanga eky’obwolho (Lebaya enungu 16-17) *

16-17. (a) Banywani ba Yesu mubalenga bathi okwa bwolho bwiwe? (b) Thwanga gherererya thuthi Yesu?

16 Omw’ithumbi ly’erighunzerera ery’eribyaho lya Yesu okwa kihugho, banywani biwe b’okwa ndungu mubalenga okwa bwolho bwiwe. Thalengekania ekyo nga mukyalyambya Yesu ya bungahi omw’ithumbi eryo. Anganasighere muthaleghulha erihika okwa lhuholho? Esyongebe sy’abandu abosi siseghemere okwa buthaleghulha bwiwe. (Abar. 5:18, 19) Kandi ekikulhu kutsibu, kyabya kihambire oko lina lya Thatha wiwe. (Yobu 2:4) Neryo kandi iniane okwa kihulho kiwe ky’erighunzerera n’abanywani biwe b’okwa ndungu, abakwenda, erikanirania lyabu mumwalhua “obuhaka . . . nga nindi wasyahulhwamo mukulhu.” Yesu abya iniabirihabulha banywani biwe oko mwatsi oyu mirundi mingyi, nibya n’erigholho-gholho eryo! Eky’eriswekya, Yesu mwathahithana. Aliwe, mwasighalha inina mwolho. Omwa lhukeri, aliwe inianasikire, kandi Yesu mwasoborera amalengekania agho batholere ibabya nagho. Neryo mwasingya banywani biwe busana n’erimusighika buthaleghulha.​—Lk. 22:24-28; Yn. 13:1-5, 12-15.

17 Wangakolireki ku wabya omwa mibere ng’eyo? Thwangana gherererya Yesu, ithwasighalha ithune bolho nibya n’omughulhu hali ebikathubulisaya obuholho. Ghondera ekihano kya Yehova ‘eky’eribuyirana.’ (Kol. 3:13) Eryibuka ngoku ithwe bosi thukana bugha n’erikolha ebikahithanaya abandi ithukendi ghondera ekihano eki. (Emi. 12:18; Yak. 3:2, 5) Kandi mughulhu wosi sima abandi busana n’emibere mibuya yabu.​—Efe. 4:29.

BUSANA NAKI IWALHOLHA EMBERE ERISONDEKANIA OBWOLHO?

18. Yehova akawathikaya athi abolho erithwamu ndeke, aliwe ni kyahi ekya batholere erikolha?

18 Ithukendi thwamu ndeke. Omughulhu kikalire erithwamu omwa ngebe, Yehova iniakendi thuwathikya erithwamu ndeke​—aliwe ithunalyabya bolho. Akalhaghanisaya athi akendiowa “erilhaka ly’abandu bolho.” (Esy. 10:17) Kandi syendi kwama ky’eriowa buyira. E Biblia yikalhaghanisaya yithi: “Akasondolha abandu bolho omo libanza lithunganene, akakangiriraya abandu bolho omwa nzira yiwe.” (Esy. 25:9) Yehova akathuha obusondoli obo omwa Biblia n’omwa bitabu byethu * n’omwa syovidiyo ebikatheghekawa ‘n’omughombe oyutheleghulha n’ow’amenge.’ (Mt. 24:45-47) Omwa bwolho thutholere ithwakolha owethu omw’iligha ngoku thukayithagha obuwathikya, omw’igha emyatsi eya Yehova akathuha, n’erikolesya ebya thukigha n’omuthima wosi.

19-21. Ni kisobyo kyahi ekya Musa akolha e Kadesi, kandi ni masomo wahi agho thwang’igha?

19 Thukendi yihighulha okw’isobya. Thasyalengekanaya oku Musa. Habw’emyaka mingyi, mwabya inina mwolho kandi mwatsemesya Yehova. Aliwe, Abaisraeli ibakayaghunza myaka 40 omo mbwarara, Musa mwalemwa erikangania obwolho. Mwali wabu, obundi oyuwawathikaya erilhamya engebe yiwe e Misiri, abya imwanamabiriholha n’eritsikwa e Kadesi. Kandi Abaisraeli mubayineghenia bathi sibathatsomanwa ndeke. Lero lino “mubalhwa na Musa” busana n’eribulha amaghetse. Yehova nomwanabya iniabirikolesya Musa erikolha ebithiko-thiko na Musa nomwanabya iniabiribasondolha ahabw’emyaka mingyi ahathe eriyitsomana iyuwene, abandu mubayineghenia. Mubathayineghenia busana n’eribulha amaghetse lisa aliwe mubayineghenia n’oku Musa, eribya nga n’iyo alyabugha athi bakwe enyotha.​—Emig. 20:1-5, 9-11.

20 Musa mwahithana kutsibu, amalemwa erikangya obwolho. Omwakanya k’eribugha n’olhukuka omw’ikirirya, ngoku Yehova amulhaghira, Musa mwakania n’abandu omwa kinigha n’eribugha athi akayakolha ekithiko-thiko. Neryo, mwaswirya olhukuka mirundi ibiri n’amaghetse mangyi mwasalhalhuka. Emiyiheko n’ekinigha mubyaleka iniakolha ekisobyo ekikalire. (Esy. 106:32, 33) Busana n’erithendibya mwolho habw’obuthuku buke, Musa mwathalighirwa eringira omwa Kihugho Ekyalhaghanisibawa.​—Emig. 20:12.

21 Eky’erileberyako eki, kikathweghesaya amasomo w’omughaso. Ery’erimbere, thutholere ithwalholha embere eribya ithune n’omubere w’obwolho. Thwamaghalhaghandyagho habw’akathuku kake, emiyiheko iyangana thwasamu neryo iyaleka ithwabugha n’erikolha eby’obukiru. Eryakabiri, ebikabulisaya obuholho byangana thutsekya, neryo thutholere ithwalengaho eribya bolho, nomuthwanga lyambibwa bungahi.

22-23. (a) Busana naki ithwalholha embere erisondekania obwolho?(b) Ebinywe ebiri omu Zefania 2:3 bikakanganayaki?

22 Ithukendi theghibwa. Omwa buthuku obuthe bwahali, Yehova akendi ghunzaho abandu babi okwa kihugho, kandi abolho basa babakendi syasighalha. Neryo ekihugho ikyabya mw’obuholho kundu. (Esy. 37:10, 11) Wunemwendibya omwa bolho abo? Iwanganabya mubo wamaghendera okw’ikokya lya Yehova eryahandikawa n’omuminyereri Zefania.​—Soma Zefania 2:3, NW. *

23 Busana naki Zefania 2:3 ihabugha hathi: “Kwamuhwa mwasyabiswa”? Ebinywe ebi sibirimanyisaya bithi Yehova syanga thoka eritheya abakanza erimutsemesya kandi abo anzire. Aliwe, bikakanganaya ngoku nethu thunawithe ekya thwanga kolha erithoka eritheghibwa. Thuwithe amaha w’erisabuka “ekiro ky’erihithana ly’Omwami Mukulhu” n’eribyaho kera na kera thwamahiraho akaghalha lino erikulha-kulhania obwolho n’eritsemesya Yehova.

OLHWIMBO 120 Gherereraya Obwolho-bwolho bwa Kristo

^ enu. 5 Sithulibuthawa n’omubere w’obwolho. Thutholere ithwakulha-kulhania omubere w’obwolho. Kyangan’olhoba eribya bolho thukakolongana n’abandu ab’obuholho, aliwe ikyakalha erisighalha bolho thukakolongana n’ab’emiyiheko. Omwatsi ono akendi kania okwa bitsibu ebya thwanga kinda erithoka erikulha-kulhania omubere mubuyanga ow’obwolho.

^ enu. 3 ERISOBORERA EBINYWE: Obwolho. Abandu bolho bakabya b’olhukeri bakakolongana n’abandi kandi bakasighalha ibane n’omuthima owahehere abandi bakabahithania. Eriyikehya. Abandu abayikehirye sibaliyiheka kutse eriyitumya; ibo bakalhangira abandi ibabalengire. Bikabya bikahika oku Yehova, iyo eriyikehya, kikamanyisaya indi akakolongana n’abahisi okw’iyo omo lhwanzo n’omwa lhukeri.

^ enu. 12 Abanya Babeli mubaha Abaebrania basathu amena wa Sadiraki, Mesaki, na Abedenego.​—Dan. 1:7.

^ enu. 18 Ng’eky’erileberyako, lebaya omwatsi “Ithwamu Ebikaha Nyamuhanga y’Olhukengerwa,” owali omwa Watchtower ey’Okwakani 15, 2011.

^ enu. 22 “Musonda-sondaye Yehova inywe abolho abosi ab’ekihugho, Inywe mukaghendera okwa bihano biwe ebithunganene. Musondaye obuthunganene, musondaye obwolho. Kwa muhwa mwasyabiswa okwa kiro ky’erihithana lya Yehova.”

^ enu. 60 ERISOBORERA EKISASANI: Yesu akasighalha inina mwolho kandi inianathekene akahengulha abigha biwe enyuma w’ibo erikuba obuhaka omukulhu nga nindi.