Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 7

Vitá ná koo iniyó ta sakusi̱íyó-ini Jehová

Vitá ná koo iniyó ta sakusi̱íyó-ini Jehová

“Nandukúndó Jehová ndóʼó na̱ vitá-ini na̱ ndóo nu̱ú ñuʼú yóʼo, [...] vitá koo inindó” (SOF. 2:3).

YAA 80 Ná kotoyó ña̱ va̱ʼaní-ini Ndióxi̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1, 2. a) ¿Ndáaña káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés, ta ndáaña ke̱ʼéra? b) ¿Ndáa xa̱ʼa̱ xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ vitá koo iniyó?

ÑA̱ BIBLIA káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés ña̱ “xi̱kuura iin ta̱a ta̱ vitání-ini nu̱úka ndiʼi na̱ ta̱a na̱ ni̱xi̱yo nu̱ú ñuʼú yóʼo” (Núm. 12:3). ¿Á kúni̱ kachi ña̱yóʼo ña̱ xi̱kuura iin ta̱a ta̱ ni̱yíʼvi, ta̱ va̱ása níxi̱yo ndakú-ini, á ta̱ ni̱xíka-ini? Saá káʼa̱n savana ña̱ íyo iin na̱ yiví na̱ vitá-ini. Soo su̱ví saá íyona. Ta̱ Moisés xi̱kuura iin ta̱ ndakúní ni̱xi̱yo ini, ta̱ va̱ása níxika-ini. Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ rey ña̱ ñuu Egipto ña̱ ná sañára na̱ ñuu Ndióxi̱, ta saátu xi̱niʼira yichi̱ nu̱ú sana u̱ni̱ millón na̱ yiví chí nu̱ú ñuʼú yi̱chí, ta saátu chi̱ndeétáʼanra xíʼinna ña̱ ka̱nitáʼanna xíʼin na̱ sáa̱-ini xíni na̱ ñuu Ndióxi̱.

2 Miíyó va̱ása yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo táʼan ña̱ ni̱ya̱ʼa ta̱ Moisés nu̱ú, soo ndiʼi ki̱vi̱ íyoyó xíʼin na̱ yiví na̱ va̱ása vitá-ini, ña̱kán íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ vitá koo iniyó. Íyo iin xa̱ʼa̱ ña̱ xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ vitá koo iniyó. Jehová káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ taxira ñuʼú yóʼo ndaʼa̱ na̱ vitá-ini (Sal. 37:11). Ná nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó ña̱yóʼo: “¿Á kivi ka̱ʼi̱n ña̱ kúi̱ iin na̱ yiví na̱ vitá-ini? ¿Á káʼa̱n inkana xa̱ʼíi̱ ña̱ kúi̱ iin na̱ vitá-ini?”. Ña̱ va̱ʼa ndakuiinyó pregunta yóʼo xíniñúʼu kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúni̱ kachi ña̱ vitá koo iniyó.

¿NDÁAÑA KÚNI̱ KACHI ÑA̱ VITÁ KOO INIYÓ?

3, 4. a) ¿Nda̱chun káʼa̱nyó ña̱ íyo ña̱ vitá-ini nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin kotó ña̱ íxava̱ʼana xíʼin yiʼva ña̱ ku̱a̱ʼá color? b) ¿Ndáaña xíniñúʼu kuumiíyó ña̱ va̱ʼa vitá koo iniyó?

3 Ña̱ kuuyó na̱ vitá-ini * íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin kotó ña̱ íxava̱ʼana xíʼin yiʼva ña̱ ku̱a̱ʼá color. ¿Nda̱chun káʼa̱nyó ña̱yóʼo? Saáchi ña̱ va̱ʼa ixava̱ʼana iin kotó xíniñúʼu ndasakána ku̱a̱ʼá nu̱ú color yiʼva. Saá íyo ña̱ vitá-ini, ña̱ va̱ʼa kuumiíyóña xíniñúʼu va̱ása ni̱nu kuniyó, kuniso̱ʼoyó ndiʼi ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱, ta saátu xíniñúʼu ndakú koo iniyó. Tá kúni̱yó sakusi̱íyó ini Jehová xíniñúʼu kuumiíyó ndiʼi ña̱ xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱. Ná kotoyó nda̱chun xíniñúʼuyó ña̱yóʼo.

4 Iinlá na̱ vitá íyo ini kúú na̱ xíniso̱ʼo ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ ta kéʼéna ña̱ kúni̱ra. Ta miíra kúni̱ra ña̱ táxin kooyó (Mat. 5:5; Gál. 5:23). Soo ta̱ Ndi̱va̱ʼa sáa̱níra tá kéʼéyó ña̱ kúni̱ Jehová. Ña̱kán ni kúúyó na̱ vitá íyo ini ta va̱ása kánitáʼanyó xíʼin inkana, ku̱a̱ʼá na̱ yiví na̱ ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa sáa̱-inina xínina miíyó (Juan 15:18, 19). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíniñúʼu ndakú koo iniyó.

5, 6. a) ¿Nda̱chun sáa̱-ini ta̱ Ndi̱va̱ʼa xínira na̱ vitá-ini? b) ¿Ndáa pregunta kúú ña̱ ndakuiinyó?

5 Na̱ va̱ása vitá íyo ini ni̱nuní kúnina, kamaní sáa̱na ta va̱ása xíniso̱ʼona ña̱ káʼa̱n Jehová. Saá íyo ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Ña̱kán kúú ña̱ sáa̱-inira xínira na̱ vitá íyo ini, saáchi na̱yóʼo náʼa̱na xíʼin ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiína ña̱ kúúra iin ta̱ ndi̱va̱ʼaní-ini. Ta saátu náʼa̱na ña̱ kúúra iin ta̱ vatá, saáchi ni ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ná ka̱ʼa̱nra á keʼéra va̱ása kuchiñura kasira nu̱ú na̱ vitá íyo ini ña̱ kachíñuna nu̱ú Jehová (Job 2:3-5).

6 ¿Ama kivi ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ vitá íyo iniyó? Ta, ¿nda̱chun xíniñúʼu chika̱a̱kayó ndee̱ ña̱ vitá koo iniyó? Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ná kotoyó yichi̱ ña̱ sa̱ndákoo ta̱ Moisés, xíʼin u̱ni̱ ta̱ va̱lí hebreo ta saátu ta̱ Jesús.

ÑA̱ ÍXAYO̱ʼVI̱ XÍʼINYÓ ÑA VITÁ KOO INIYÓ

7, 8. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Moisés tá kǒo ní ixato̱ʼónara?

7 Tá níʼiyó yichi̱ nu̱ú inkana. Saá kúú ña̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ vitá koo iniyó, kachikaví tá iin na̱ níʼiyó yichi̱ nu̱ú va̱ása íxato̱ʼóna miíyó á kǒo kándíxana ña̱ káʼa̱nyó. ¿Á xa̱a̱ ndóʼoyó saá? ¿Ndáaña keʼéyó tá iin na̱ veʼeyó kéʼéna ña̱yóʼo xíʼinyó? Ná kotoyó ndáaña ke̱ʼé ta̱ Moisés.

8 Jehová ta̱xi chiñu ndaʼa̱ ta̱ Moisés ña̱ kuniʼira yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel, ta saátu ta̱xira chiñu ndaʼa̱ra ña̱ kaʼyíra ley ña̱ ta̱xira ndaʼa̱na. Xíʼin ña̱yóʼo kúnda̱a̱-iniyó ña̱ chi̱ndeétáʼanva Ndióxi̱ xíʼin ta̱ Moisés. Soo ni saá, ta̱ Aarón xíʼin ñá Míriam ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ra, chi ti̱ndaʼa̱ra xíʼin iin ñaʼá ñá inka ñuu. Sana inkana sa̱a̱vana tá ná káʼa̱nna ña̱yóʼo xa̱ʼa̱na. Soo ta̱ Moisés va̱ása nísa̱a̱ra, ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová ña̱ ná sakutaʼara castigo nu̱ú ñá Míriam (Núm. 12:1-13). ¿Nda̱chun va̱ása nísa̱a̱ra xíʼinna?

Ta̱ Moisés ni̱ka̱ʼa̱n ndáʼvira xíʼin Jehová ña̱ ná sakutaʼara castigo nu̱ú ñá Míriam (Koto párrafo 8).

9, 10. a) ¿Nda̱saa chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼin ta̱ Moisés? b) ¿Ndáaña kivi sakuaʼa na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼena ta saátu na̱ anciano xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Moisés?

9 Ta̱ Moisés va̱ása nísa̱a̱ra saáchi sa̱kuaʼara nda̱saa íyo ini Jehová. Tá kúma̱ní 40 ku̱i̱ya̱ ña̱ taxi Jehová chiñu ndaʼa̱ra, tá xi̱kuura ta̱ veʼe ta̱ rey ñuu Egipto, va̱ása vitá níxi̱yo inira. Chi nda̱a̱ xa̱ʼníra iin ta̱a chi nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼé ta̱kán xíʼin na̱ ñuura. Ni̱nuní xi̱kunira ta nda̱kanixi̱níra ña̱ va̱ʼava ña̱ kéʼéra nu̱ú Ndióxi̱. Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼinra 40 ku̱i̱ya̱ ña̱ va̱ʼa kuniʼira yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel, sa̱náʼa̱rara ña̱ va̱ása kuití xíniñúʼu ndakú koo inira, chi xíniñúʼu vitání koo inira. Ta ña̱ va̱ʼa keʼéra ña̱yóʼo va̱ása xíniñúʼu ni̱nu kunira, xíniñúʼu kuniso̱ʼora ndiʼi ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ ta táxin koo inira. Va̱ʼaníva sa̱kuaʼara chi va̱ʼaní xi̱niʼira yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel (Éx. 2:11, 12; Hech. 7:21-30, 36).

10 Tiempo vitin, na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼena ta saátu na̱ anciano va̱ʼaní keʼéna tá ndíku̱nna yichi̱ ta̱ Moisés. Tá kúúmiíún táʼan chiñu yóʼo, va̱ása kama sa̱ún tá va̱ása íxato̱ʼóna yóʼó. Vitá koo iniún ta ka̱ʼún xíʼinna tá íyo iin ña̱ va̱ása va̱ʼa níkeʼún (Ecl. 7:9, 20). Kuniso̱ʼo ndiʼi ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼún ta viíní tiún chiñu tá íyo ku̱a̱chi nu̱úndó, ta va̱ása kama sa̱ún (Prov. 15:1). Na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼena ta saátu na̱ anciano na̱ kéʼé ña̱yóʼo, sákusi̱ína-ini Jehová, chíndeétáʼanna xíʼin na̱ veʼena á xíʼin na̱ hermano ña̱ va̱ása sa̱a̱na xíʼin inkana, tasaá náʼa̱na ndáaña kúni̱ kachi ña̱ vitá koo iniyó.

11-13. ¿Ndáa yichi̱ sa̱ndákoo na̱ u̱ni̱ hebreo nu̱úyó?

11 Tá sásina nu̱úyó ña̱ va̱ása ndasakáʼnuyó Ndióxi̱. Tiempo xi̱naʼá nda̱a̱ tiempo vitin, ku̱a̱ʼá na̱ chíñu íxandi̱va̱ʼana xíʼin na̱ ñuu Jehová. ¿Nda̱chun? Sana káʼa̱nna ña̱ ke̱ʼéyó iin ña̱ va̱ása va̱ʼa, soo mií ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱ka̱xinyó siʼnaka ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ kuniso̱ʼoyó, ta va̱ása kéʼéyó ña̱ káʼa̱n miína ña̱kán íxandi̱va̱ʼana xíʼinyó (Hech. 5:29). Sana kusi̱kindaana miíyó, chika̱a̱na miíyó veʼe-ka̱a á nda̱a̱ kanina miíyó. Soo Jehová chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ táxin koo iniyó ta va̱ása kama sa̱a̱yó tá kéʼéna saá xíʼinyó.

12 Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ yichi̱ ña̱ sa̱ndákoo na̱ u̱ni̱ hebreo nu̱úyó, na̱ nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱n chí Babilonia, na̱yóʼo xi̱nanína: Hananías, Misael xíʼin Azarías. * Ta̱ rey ñuu Babilonia ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ná kuxítína nu̱ú iin imágen ña̱ oro. Na̱yóʼo viíní ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ va̱ása ndasakáʼnuna imágen yóʼo, ta ni̱ka̱ʼa̱ntuna xíʼinra nda̱chun va̱ása ndasakáʼnunaña. Ke̱ʼéna ña̱ kúni̱ Ndióxi̱, ni ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ rey ña̱ chika̱a̱rana ti̱xin horno nu̱ú xíxi ñuʼu̱. Va̱ása níxindatuna ña̱ kamaní sakǎku Ndióxi̱ miína, soo sa̱kǎkuvarana. Na̱yóʼo xi̱ndatuna ná koo ña̱ kúni̱ mií Jehová (Dan. 3:1, 8-28). Xíʼin ña̱ ke̱ʼéna ni̱na̱ʼa̱na ña̱, tá vitá íyo iniyó, ndakú íyo iniyó, va̱ása kuchiñu ni iin na̱ chíñu á inkaka ña̱ʼa kasiña nu̱úyó ña̱ ndasakáʼnuyó Jehová (Éx. 20:4, 5).

13 ¿Nda̱saa kivi kundiku̱nyó yichi̱ na̱ u̱ni̱ hebreo tá sásina nu̱úyó ña̱ ndasakáʼnuyó Jehová? Vitá ná koo iniyó ta ná kandíxayó ña̱ mií Jehová kundaa miíyó (Sal. 118:6, 7). Tá iinna káʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱yó, miíyó viíva káʼa̱nyó xíʼinna ta to̱ʼó káʼa̱nyó xíʼinna (1 Ped. 3:15). Va̱ása kúni̱yó keʼéyó ni iin ña̱ʼa ña̱ kivi sakúxíka miíyó nu̱ú Jehová.

Tá iinna káʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱yó, miíyó to̱ʼó káʼa̱nyó xíʼinna (Koto párrafo 13).

14, 15. a) ¿Ndáaña kivi ndoʼoyó tá íyo iin ña̱ʼa ña̱ sándi̱ʼi̱ní-iniyó? b) Táki̱ʼva káchi Isaías 53:7, 10, ¿ndáa yichi̱ sa̱ndákoo ta̱ Jesús nu̱úyó tá íyo iin ña̱ sándi̱ʼi̱ní-iniyó?

14 Tá íyo iin ña̱ʼa ña̱ sándi̱ʼi̱ní-iniyó. Ndiʼivayó íyo ña̱ʼa ña̱ sándi̱ʼi̱-iniyó. Sana saá ndóʼoyó tá keʼéyó iin exámen escuela nu̱ú káʼviyó á xa̱ʼa̱ ña̱ keʼéyó iin chiñu nu̱ú káchíñuyó. Á sanatu sándi̱ʼi̱níña-iniyó chi keʼéna operación xíʼinyó á keʼéna iin estudio xíʼinyó. Íxayo̱ʼvi̱vaña xíʼinyó ña̱ vitá koo iniyó tá íyo ña̱ʼa ña̱ sándi̱ʼi̱ní-iniyó. Sana kixáʼayó sa̱a̱yó xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása nísa̱a̱yó xa̱ʼa̱ tá ya̱chi̱. Ta sana xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ka̱ʼa̱nyó ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼin inkana. Tá saá ndóʼoyó sava yichi̱, ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Jesús.

15 Tá si̱lóʼo yo̱o̱ kúma̱ní ña̱ kuvi ta̱ Jesús, ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ña̱ sa̱ndi̱ʼi̱ní-inira. Ku̱nda̱a̱-inira ña̱ xo̱ʼvi̱níra ta kaʼnínara (Juan 3:14, 15; Gál. 3:13). Tá kúma̱ní loʼo yo̱o̱ ña̱ kuvira ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndíʼi̱ní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ kundoʼora (Luc. 12:50). Saátu tá kúma̱ní si̱lóʼo ki̱vi̱ ña̱ kuvira ni̱ka̱ʼa̱nra: “Vitin xóʼvi̱ní-inii̱”. Kúnda̱a̱-iniyó ña̱ vitání ni̱xi̱yo inira ta ka̱ndíxa ndiʼira ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ chi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: “Yivá sáka̱ku yi̱ʼi̱ vitin. Chi xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kúú ña̱ va̱xivai̱. Yivá ndasakáʼnu ki̱vi̱ún” (Juan 12:27, 28). Tá ki̱xa̱a̱ ki̱vi̱ ña̱ kuvira, ndakúní ni̱xi̱yo inira, ta nda̱taxira miíra ndaʼa̱ na̱ sáa̱-ini xíni Ndióxi̱, tasaá sa̱ndóʼonínara ta xa̱ʼnínara. Ni ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ sa̱ndíʼi̱-inira, vitání ni̱xi̱yo inira ta ke̱ʼéra ndiʼi ña̱ xi̱kuni̱ Ndióxi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ʼaní yichi̱ sa̱ndákoora nu̱úyó (kaʼvi Isaías 53:7, 10). *

Va̱ʼaní yichi̱ nda̱koo ta̱ Jesús nu̱úyó ña̱ kuuyó na̱ vitá-ini (Koto párrafo 16 xíʼin 17). *

16, 17. a) ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱ndi̱ʼi̱ní-ini ta̱ Jesús xíʼin ña̱ ke̱ʼé na̱ apóstol? b) ¿Nda̱saa kivi kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús?

16 Tá ñuú tá kúma̱ní kuvi ta̱ Jesús, na̱ apostólra sa̱ndi̱ʼi̱nína-inira. Ná ndakanixi̱níyó nda̱saakaví ni̱ndi̱ʼi̱-inira ñuú kán. Tá ná kuchiñura nda̱kú koo inira xíʼin Ndióxi̱ nda̱a̱ ná kuvira, saá kivi ni̱ʼí ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ kutakuna ndiʼi tiempo. ¿Á kuchiñura keʼéra ña̱yóʼo? (Rom. 5:18, 19). Tá ná keʼéra ña̱yóʼo saá na̱ʼa̱ra ña̱ íyo nda̱kú-inira xíʼin yivára ta ndasakáʼnura ki̱vi̱ra (Job 2:4). Tá xi̱xira xíʼin na̱ apóstolra, na̱yóʼo ki̱xáʼana káʼa̱n kúáchina xa̱ʼa̱ ndáana kúú na̱ ndáyáʼvika nu̱úna. Xa̱a̱ ta̱xiva ta̱ Jesús consejo ndaʼa̱na xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱a̱ʼá yichi̱. Ta mií ñuú saá ta̱xi tukura consejo ndaʼa̱na. Ni saá ke̱ʼéna, va̱ása nísa̱a̱ra xíʼinna chi va̱ʼava ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ va̱ása xíniñúʼu ni̱nuní kunina. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ va̱ʼaní kéʼéna, chi íyo nda̱kú-inina xíʼinra (Luc. 22:24-28; Juan 13:1-5, 12-15).

17 Tá miíyó níndoʼo saá, ¿ndáaña keʼéyó? Kiviva kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ña̱ va̱ása kama sa̱a̱yó ni íyova ña̱ sándi̱ʼi̱-iniyó. Jehová káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ ná koo káʼnu-iniyó xa̱ʼa̱ táʼanyó (Col. 3:13). Kuchiñuvayó keʼéyó ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó, tá ná ndakaʼányó chi nda̱a̱ miíyó káʼa̱n á kéʼéyó iin ña̱ va̱ása kútóo inkana (Prov. 12:18; Sant. 3:2, 5). Saátu xíniñúʼu ka̱ʼa̱n va̱ʼayó xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní ña̱ kúúmiína (Efes. 4:29).

¿NDA̱CHUN XÍNIÑÚʼU CHIKA̱A̱KAYÓ NDEE̱ ÑA̱ VITÁ KOO INIYÓ?

18. a) ¿Nda̱saa chíndeétáʼan Jehová xíʼin na̱ vitá-ini ña̱ va̱ʼa ndaka̱xinna ña̱ keʼéna? b) ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼé miína ña̱ va̱ʼa chindeétáʼan Ndióxi̱ xíʼinna?

18 Chi saá va̱ʼaní ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó. Tá xíniñúʼu ndaka̱xin va̱ʼayó ña̱ keʼéyó, Jehová chindeétáʼanra xíʼinyó tá vitá íyo iniyó. Xíniso̱ʼovara ña̱ káʼa̱n na̱ vitá-ini xíʼinra (Sal. 10:17). Su̱ví kuití ña̱yóʼo keʼéra, chi ña̱ Biblia káʼa̱nña ña̱ sanáʼa̱ra yichi̱ va̱ʼa nu̱úna. Káchiña: “Taxira ña̱ ná kaka na̱ vitá-ini yichi̱ ña̱ nda̱kú, saátu sanáʼa̱rana yichi̱ miíra” (Sal. 25:9). Jehová xíniñúʼura Biblia, tutu ña̱ tává na̱ ñuura, * video xíʼin reunión ña̱ va̱ʼa sánáʼa̱ra yichi̱ ña̱ va̱ʼa nu̱úyó (Mat. 24:45-47). Táxiyó sánáʼa̱ Ndióxi̱ miíyó tá káʼviyó tu̱ʼunra, tá xíniñúʼuyó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ táxira ndaʼa̱yó ta kéʼéyó ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ra.

19-21. a) ¿Ndáaña va̱ása va̱ʼa níkeʼé ta̱ Moisés chí ñuu Qadés? b) ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Moisés?

19 Chi saá va̱ʼaní kana ña̱ keʼéyó. Ná ndakani tuku xi̱níyó xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés. Ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ xi̱kuura iin ta̱ vitání-ini ta sa̱kusi̱íra-ini Jehová. Soo, tá si̱lóʼo kúma̱ní ña̱ ki̱ʼvi na̱ ñuu Israel nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na ta̱ Moisés va̱ása ni̱xi̱yo vitáka-inira. Ku̱ʼvara, ñá sana chi̱ndeétáʼan xíʼinra tá loʼora ña̱ va̱ása kuvira chí ñuu Egipto, sa̱kán ni̱xi̱ʼi̱ñá ta sa̱ndúxunañá ñuu Qadés. Tasaá na̱ ñuu Israel, ki̱xáʼa tukuna káʼa̱n kúáchina ña̱ kúma̱ní sava ña̱ʼa nu̱úna. Ña̱ Biblia káʼa̱nña ña̱ ki̱xáʼana káʼa̱n kúáchina xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ kúma̱ní ti̱kui̱í nu̱úna. Ni ku̱a̱ʼá milagro ke̱ʼé Jehová nu̱úna ta ni va̱ʼaní xi̱niʼi ta̱ Moisés yichi̱ nu̱úna, ni saá nda̱kundeéna ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina. Saátu ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés, ña̱ kúúmiíra ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo ti̱kui̱í nu̱úna (Núm. 20:1-5, 9-11).

20 Xa̱ʼa̱ ña̱ sa̱ndíʼi̱ní na̱ ñuu Israel ini ta̱ Moisés, ni̱sa̱a̱ra. Va̱ása níkeʼéra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra ña̱ ná ka̱ʼa̱nra xíʼin yu̱u̱ ña̱ va̱ʼa ná kee ti̱kui̱í, ta̱ ni̱sa̱a̱va kúúra nda̱a̱ ni̱nda̱ʼyi̱ra nu̱ú na̱ ñuu Israel ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ keʼéra iin milagro. Tasaá u̱vi̱ yichi̱ ka̱nira kándíka yu̱u̱ ta ke̱e ku̱a̱ʼání ti̱kui̱í. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱nu kúnira ta ni̱sa̱a̱ra ña̱kán va̱ása va̱ʼa níkana ña̱ ke̱ʼéra (Sal. 106:32, 33). Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása nína̱ʼa̱kara ña̱ vitá íyo inira ki̱vi̱ saá, ña̱kán Jehová va̱ása nítaxira ña̱ ki̱ʼvira nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra taxira ndaʼa̱na (Núm. 20:12).

21 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Moisés? Ña̱ nu̱ú kúú, ña̱ xíniñúʼu chika̱a̱kayó ndeé ña̱ va̱ʼa vitá koo iniyó. Tá ná nandosóyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, kivi xa̱a̱yó ni̱nu kuni̱yó ta va̱ása keʼékayó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinyó. Ña̱ u̱vi̱ ña̱ sákuaʼayó kúúña, ni íyova ña̱ sándi̱ʼi̱-iniyó ná ndakundeékayó na̱ʼa̱yó ña̱ vitá íyo iniyó.

22, 23. a) ¿Nda̱chun xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ vitá íyo iniyó? b) ¿Ndáaña káʼa̱n Sofonías 2:3 xíʼinyó?

22 Chi saá sakǎku Jehová miíyó. Si̱lóʼo tiempo kúma̱ní, tasaá Jehová sandiʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ kini ta taxira kutaku na̱ vitá íyo ini. Saá kúú ña̱ táxi̱nní koo nu̱ú ñuʼú yóʼo (Sal. 37:10, 11). ¿Á ndátuyó kooyó kán xíʼin inkaka na̱ vitá íyo ini? Kiviva kooyó kán tá kéʼéyó ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó, ña̱ va̱xi nu̱ú Sofonías 2:3 (kaʼviña). *

23 ¿Nda̱chun káʼa̱n Sofonías ña̱ sana sakǎku Jehová miíyó ki̱vi̱ kán? ¿Á kúni̱ kachiña ña̱ va̱ása kuchiñu Jehová sakǎkura na̱ kúʼvi̱-inira xínira, na̱ chíka̱a̱ ndee̱ ña̱ keʼéna ña̱ kúni̱ra? Ña̱ kúni̱ kachiña kúú ña̱ xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ va̱ʼa vitá koo iniyó ta saá sakusi̱íyó-ini Jehová, saá kúú ña̱ va̱ʼa ka̱kuyó ta kutakuyó ndiʼi tiempo tá ná kixa̱a̱ ki̱vi̱ Jehová.

YAA 120 Ná keʼéyó táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús

^ párr. 5 Ndiʼiyó xíniñúʼu chika̱a̱ ndee̱ ña̱ vitá koo iniyó chi va̱ása níkakuyó xíʼin ña̱yóʼo. Sana va̱ása íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo tá íyoyó xíʼin na̱ yiví na̱ vitá-ini, soo íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó tá íyoyó xíʼin na̱ ni̱nuní kúni. Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo kunda̱a̱-iniyó ndáaña keʼéyó tá íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ vitá koo iniyó.

^ párr. 3 ÑA̱ KÚNI̱ KACHIÑA: Ña̱ vitá koo iniyó kúni̱ kachiña ña̱ vií keʼéyó xíʼin inkana ta táxin koo iniyó ni kúni̱na kanitáʼanna xíʼinyó. Saátu kúni̱ kachiña ña̱ va̱ása ni̱nu kuniyó ta kotoyó inkana táki̱ʼva íyo na̱ ndáyáʼvika. Tá káʼa̱n Biblia ña̱ vitání íyo ini Jehová, káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ vií kéʼéra xíʼinyó ta kúndáʼvi-inira xínira miíyó.

^ párr. 12 Na̱ ñuu Babilonia chi̱núuna ki̱vi̱na ña̱ kunanína Sadrac, Mesac xíʼin Abednego (Dan. 1:7).

^ párr. 15 Isaías 53:7, 10: “Ku̱a̱ʼání ña̱ yo̱ʼvi̱ ke̱ʼéna xíʼinra, ta vitání ni̱xi̱yo inira; kǒo níndakuiinra yuʼúna. Ku̱a̱ʼa̱nra xíʼinna nda̱a̱ táki̱ʼva ku̱a̱ʼa̱n tí ndikachi tí kuvi saá ku̱a̱ʼa̱nra; nda̱a̱ táki̱ʼva íxaa tí ndikachi tá távána yixírí va̱ása ndáʼyi̱ yuʼúrí saá i̱xaara, ni iin tu̱ʼun kǒo níka̱ʼa̱nra. Jehová ta̱xira ña̱ ná xo̱ʼvi̱ra. Saátu tá ná taxiún ña̱ kuvira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi inkana, saá kúú ña̱ xa̱a̱ra kunira na̱ se̱ʼera na̱ koo chí nu̱únínu, ta ku̱a̱ʼáka ki̱vi̱ kutakura, saá kúú ña̱ xi̱nu ndiʼi ña̱ kúni̱ Jehová”.

^ párr. 18 Koto artículo ña̱ naní “Tomemos decisiones que honren a Dios”, ña̱ ka̱na ti̱xin Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó 15 tí abril ña̱ ku̱i̱ya̱ 2011.

^ párr. 22 Sofonías 2:3: “Nandukúndó Jehová ndóʼó na̱ vitá-ini na̱ ndóo nu̱ú ñuʼú yóʼo, ndóʼó na̱ kéʼé ña̱ káʼa̱nra. Keʼéndó ña̱ va̱ʼa, vitá koo inindó. Sana ka̱kundó tá ná kixa̱a̱ ki̱vi̱ káʼnu Jehová”.

^ párr. 61 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Ta̱ Jesús táxi̱nva ni̱xi̱yo inira ta va̱ʼava ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱ndiku̱nñaʼá, tá ni̱ka̱ʼa̱n kúáchina xa̱ʼa̱ ndáana kúú na̱ ndáyáʼvika nu̱úna.