1-2. (a) Moseba mati ra ǁguiǃāhe tsî tae-eb ge dī? (b) Tae-e ra ǁgari da tsamtsiǃnâsiba omkhâisa?

ELOBMÎS ge Moseb xa sao ra-e ra mî: “Moseb ge kaise tsamtsiǃnâ ge i, khoen, ǃhūbaib ai hân hoan ǃgâ-ai.” (Num. 12:3) Nēsa ra ǂâibasen ǁîb ge ǂkhabusa, mîmâi-e dī ǁoa i tsî ǁkhaubasen ǁoa i di? ǀNîn ge tsamtsiǃnâ khoe-e nē ǀgaub ǃnâ a ǀgoraǃgâ ǁkhā. Xawe nē ǂâi ǀgaub ge ama tama hâ. Moseb ge ge ǀgaisa mîmâina ra dī ǁkhoaǂgao Elo ǃoaba-ao i. Jehovab huib ǀkhab ge Egipteb 3 000 000 toro ǃkham-aoga ge mâǃoa tsî Israelǁaesa ge hui ǁîna ǃkhamǃoas ǃnâ.

² Moseb ge ǃkharu ǃnâ ǃgomsiga da ge ǃkharu ǃnâ tama hâ xawe da ge tsēs hoasa khoen tsî ǃgomsin hîna tsamtsiǃnâsiba ǁgausa ra ǃgom kaina ūhâ. ǃGâi ǃaromasa da ge ūhâ nē ǀgauba omkhâisa. Jehovab ge ra mîmâi “tsamtsiǃnân ge ǃhūbaiba nîra ǀumi” di. (Psa. 37:11) Sadu tsîna a tsamtsiǃnâ? ǀNî hâ khoena tsamtsiǃnâ khoe-i ase ra mû du? Nē dîde da nî ǃereams aiǃâ da ge aibe nî ǂan i tsamtsiǃnâsib a taesa.

3-4. (a) Tsamtsiǃnâsiba tae-i ǀkha a ǀgopeǀnō-e ǁkhā? (b) Mâ haka ǀgauga da ǂhâ hâ tsamtsiǃnâ kai ǂgao da ga o tsî tae-i ǃaroma?

³ Tsamtsiǃnâsib * ge îsa ai-īsib khami ī. Mâ ǀgaub ǃnâ? Khoe-i ai-īsiga ra ǀhaoǀhao î-i îsa khami da ge sida tsîna  ǂgui ǀgauga nî ǀhaoǀhao i da tsamtsiǃnâsiba omkhâi. Nē ǀgaugu ǀnîgu ge ǃgamǃgamsenxasib, ǁnâuǀnamxasib, tsaurasib tsî ǀgaib tsîna. Tae-i ǃaroma da nē ǀgauga ǂhâ hâ Jehovaba ǂkhîǂkhîs ǃaroma?

⁴ ǃGamǃgamsenxa khoen ǀguin ge Elob ǂâisa dīsa ra ūǃoa. Elob ǂâis ge i da tsaura. (Mat. 5:5; Gal. 5:23) Elob ǂâisa da ga dī o, o da ge ǁGâuaba ra ǁaixa kai. ǃGamǃgamsenxa tsî da ga tsaura xawen ge ǂgui khoen hîna ǁGâuab ǃhūbaib dina ǃhui da hâ. (Johaneb 15:18, 19) ǁNās ǀkha da ge ǀgaiba ǂhâ hâ ǁGâuaba mâǃoasa.

5-6. (a) ǁGâuaba tae-i ǃaroma tsamtsiǃnâ khoena ǃhui hâ? (b) Mâ dîde da nî ǃeream?

⁵ Tsamtsiǃnâ tama hâ khoe-i ge ǃhaese ra ǁaixa tsî Jehovaba ǁnâuǀnam tama hâ. Nēs ge ǁGâuaba ǃgâise ra ǁguiǃā. ǁNā-amagab ge ǁîba tsamtsiǃnâ khoena ǃhui hâ. ǁÎn ge ǁîb a ǁgai ǀgausa ra ǁgau ǁîn ǃgâi ǀgaugu hînab ǁîba ūhâ tama hâga ǁgaus ǃnâ-ū. Tsîn ge ǁîb a ǂhumi-ao ǃkhaisa ra ǁgau. Tae-i ǃaroma? Dīb ga ra xūn hoan ǃnâb ge tsamtsiǃnâ khoena a ǀû kai ǁoa Jehovaba ǃoabasa.​—Job 2:3-5.

⁶ Mâ ǁaeb ai-i a ǃgom tsamtsiǃnâsiba ūhâsa? Tae-i ǃaroma da nî aiǃgû tsamtsiǃnâsiba omkhâisa? Nē dîra ǃereams ǃgao da ge Moseb, ǃnona Hebreǁîgu hîna ge Babilons ǃkhōsis ǃnâ hâ îgu tsî Jesub tsîn di aiǁgaude nî ǃhoaǃgao.

7-8. Moseba tae-e ge dī khoen ge ǃgôaǃgâsiba ǁgau bi tama hâ io?

⁷ ǀGapi aiǂhanuba da ga ūhâ os: Kaise i ge a ǃgom khoe-e tsamtsiǃnâsiba ǁgausa ǀgapi aiǂhanuba i ga ūhâ o. ǃGōsase i ga ǁî-i ǃnāga hâ khoe-e ǁî-i ge ǃgâi mîǁguiga dī tama hâ di ga ra mî o. Nēsa sadu ǀkha ge ī hâ i? Sadu ǀgūkhoe-i ga nēti tanisen os? Mati du nî ǃeream? ǂÂihō re Moseb ge tae-e a dīsa nēs ǃnâ.

⁸ Jehovab ge Moseba Israelǁaes di ǂgaeǂgui-aob ase ge ǁgaumâi tsî ǁîba ge mā-am îb nē ǁaes di ǂhanuga xoa. Jehovab ge Moseba nēs ǃnâ gere ǂkhâǃnâ.  Moseb ǃgâsa ra Miriams tsî Aronni tsîn ge ǁîb ǃoagu gere ǃhoa tsî ǁîb ge ǁnā khoesa ga ǃgame tama hâ di gere mî. ǀNî khoegu hîna ge Moseb aiǂhanuba ūhâ îgu ge ǀnîsi ga ǁaixa hâ xawe Moseb ose. ǁÎb ge ǃhaese ge ǁaixa tama hâ i. ǁÎb ge Jehovab tsîna ge ǀkhomma îb tā Miriamsa ǁkhara. (Num. 12:1-13) Moseba tae-i ǃaroma ǁnāti gere tanisen?

9-10. (a) Jehovaba tae-e Moseba ge ǁnâuǃā kai? (b) Omaridi danagu tsî ǀhaohâb ǃûi-aogu tsîna tae-e Moseba xu ra ǁkhāǁkhāsen?

⁹ Moseb ge Jehovaba ge mā-am îb ǁkhāǁkhā-e. 40 Kuriga ǃkharu hâseb ge Moseba Egipte omarisa xu hā o, ob ge ge tsamtsiǃnâ tama hâ i. ǁÎb ge kaise ǃhaese gere ǁaixa tsî khoeb tsîna ge ǃgam, nē khoeb ge ǂhanuse tanisen tama hâ dib gere mî amaga. Moseb ge ge ǂâi hâ i Jehovab ǁîb tanisen ǀgauba nî ūǃoa di. Jehovab ge 40 kuriga Moseba ge hui îb ǁnâuǃā ǁkhoaǂgaosib ǀguibab ge ǂhâ tama hâ Israelǁaesa ǂgaeǂguisa xawe tsamtsiǃnâsib tsîna. Tsamtsiǃnâsib ǂam-aib ge noxoba ǃgamǃgamsens tsî tsaurasib tsîna ge ǂhâ hâ i. ǁÎb ge nēsa ǃgâi ǀgaub ǃnâ ge ǁkhāǁkhāsen tsî ge ǃgâi ǂgaeǂgui-ao kai.​—Eks. 2:11, 12; ǃNǃkh. 7:21-30, 36.

¹⁰ Nētsē gu ge omaridi danagu tsî ǀhaohâb ǃûi-aogu tsîna Moseba nî ǁgae. Khoen ga ǃgôasiba ǁgau du tama io, o du ge tā ǃhaese nî ǁaixa. ǃGamǃgamsen re tsî sadu ga tsūdī o, o nēsa ūǃoa re. (Aoǁn. 7:9, 20) Jehovab daoǁgausa sao re mati du ǃgomsina nî sîsenǂams ǃnâ. Tsî nēsa hoaǁae tsaura ǀgaub ǃnâ dī re. (ǂKhm. 15:1) Omaridi danagu tsî mûǂam-aogu hîna nē ǀgauba ra saogu ge Jehovaba ra ǃgâiaǂgao kai, ǂkhîba ra omkhâi tsî tsamtsiǃnâsib nî omkhâihe ǀgaub aiǁgausa ra mā.

11-13. ǃNona Hebreǁîga mâ aiǁgausa ge mā da?

¹¹ Saoǃgonhe da ga ra os: ǃHūbaib ǂgaeǂgui-aogu ge Jehovab ǃoaba-aona ra mâǃoa. ǁÎgu ge ǂgui xūn ǃgao ra mâǃoa da xawe da ge ‘Eloba khoen ǃgâ-ai ra ǁnâuǀnam.’ (ǃNǃkh. 5:29) ǀNîsi da ge mîǁgaiǁgai-e, ǃkhōsis ǃnâ ū-e tamas ka io a ǂnau-e ǁkhā. Jehovab huib ǀkha da ge mîǃoa tide xawe ǃnomsase nî hâ.

¹² ǂÂihō re ǃnona Hebreǁîgu hîna ge ǃkhōsis ǃnâ hâ îgu di aiǁgaus xa, Hananjab, Misaeli tsî Asariab tsîna. * Babilons di gao-aob ge ǁîga ge mîba îgu  ai-īsiba ǃoaba. ǁÎgu ge tsaura ǀgaub ǃnâ gao-aoba ge mîba tae-i ǃaroma gu nē ai-īsiba ǃoaba tidesa. ǁÎgu ge Eloba ge ǁnâuǀnam gao-aob gere ǂhubiǂuigu ǂgao xawe. Jehovab ge nē khoega ge sâu xawe ǁîgu ge nēsa ǁause ge ū tama hâ i. ǁÎgu ge Jehovab ge dī xū-i hoa-e ga ūǃoa. (Dan. 3:1, 8-28) ǁÎgu ge ge ǁgau tsamtsiǃnâ khoen ge a ǁkhoaǂgaoxa di, gao-ao-i ga ra mî i da Jehovaba tā ǃoaba, mâǃoahe da ga ra xawes tsîna da ge sida Jehovaba ǃoaba ǀû tide.​—Eks. 20:4, 5.

¹³ Sida ǂgomǃgâsib ga Elob ǃoa-ai ǃâitsâhe o, o da mati ǃnona Hebreǁîga nî ǁgae? Jehovab nî kōǃgâ da ǃkhaisa da ge ra ǂgom. (Psa. 118:6, 7) Sida a tsūdī-ao di ra mî khoena da ge tsaura ǀgaub ǃnâ ra ǃeream. (1Pet. 3:15) Tsî da ge sida ǀhōsagusisa Jehovab ǀkha ǁgaiǁgai ǂgao tama hâ.

14-15. (a) Tae-e a ī ǁkhā ǂâiǂhansen da ga ǁaeb ǃnâ? (b) Jesajab 53:7, 10 ǃoagu da tae-i ǃaroma a mî ǁkhā Jesub ge a ǃgâi aiǁgau khoe-i hîna a tsamtsiǃnâ-e ǂâiǂhansen i ra xawe?

¹⁴ ǂÂiǂhansen da ga ra os: Hoa da ge ǂgui ǃaromadi ǃgao ra ǂâiǂhansen. ǀNîsi da ge nēti gere tsâ skoli-ai da xū-e nî xoas aiǃâ tamas ka io da ga xū-e sîsenni tawa ga ra dī o. Tamas ka io da ge ǀnîsi sida ǂurusib ǃgao nî ôaǃnâhe. ǂÂiǂhansen da ga ra o, o i ge kaise a ǃgom tsamtsiǃnâsiba ūhâsa. Xūn hîna hoaǁae ǁaixa kai da tama hân ge nî ǁaixa kai da. ǃGâi tama xūna da ge nau khoena ǃoa a mî ǁkhā tsî ǁîna ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ nî hâ-ū. ǀNîsi du ga ra ǂâiǂhansen o, o Jesub di aiǁgaus xa ǂâi re.

¹⁵ ǁÎb ǀuniga ǁkhâgu ǁōb nîs aiǃâb ge Jesuba kaise gere ǂâiǂhansen. ǁÎb ge ge ǂan i mâǃoahe tsîb nî kai ǃgomsiba tsâ ǃkhaisa. (Johaneb 3:14, 15; Gal. 3:13) ǁKhâga ǁîb ǁōb aiǃâb ge Jesuba ge mî tsûaǂgaob ge ra di. (Lukab 12:50) Tsēde ǁōb nîs aiǃâb ge Jesuba ge mî: Ti loms ge “ǁgonǁgonǃnâhe” hâ di. ǁÎb mîdi hînab ge ǀgoreb ge o, o gere sîsen-ū di ge ra ǁgau ǁîb ge Eloba gere ǁnâuǀnam tsî ǃgôaǃgâ ǃkhaisa: “Abotse, nē ira xu ore te. Xawe ǁîs ǃaroma ta ge nē iri ǃnâ go ǂgâ. Abotse, sa ǀonsa ǂkhaiǂkhai.” (Johaneb 12:27, 28) ǁAeb ge hā o, ob ge Jesuba Elob khākhoen ǃoagu ge māsen tsî gu ge ǁîga ǁîba tsûtsûsa ǀgaub ǃnâ ge ǃgam. ǂÂiǂhansendi tsî ǃgomsigu tsîn ǂam-aib ge Jesuba Elob ǂâisa gere dī. Jesub ge a ǀō-aisa aiǁgau, khoe-i hîna ge ǂâiǂhansendi ǂam-ai tsamtsiǃnâsiba gere ǁgauba.​—Khomai re Jesajab 53:7, 10. 

16-17. (a) Jesub ǀhōsana mati ǁîb tsamtsiǃnâsiba ge ǃâitsâ? (b) Mati da Jesuba a ǁgae ǁkhā?

¹⁶ ǁÎb ǀuniga ǃui ǁōb nîs aiǃâ i ge Jesub ǀgū ǀhōsana ǁîb tsamtsiǃnâsiba gere ǃâitsâ. ǂÂi re Jesub ge mati gere tsâsa ǁnā ǃui. ǁÎba ǁōb nîs kōse ge ǂgomǂgomsa i? ǁÎb ga ǂgomǂgomsa tama hâ o, o i ge ǂgui khoena ǃâubasensa ga ūhâ tama hâ ûiba hōsa. (Rom. 5:18, 19) ǁÎb tanisen ǀgaub ge ǁîb ǁGûb ǀonsa ga ǁgaiǁgai tamas ka io ga ǀgapiǀgapi hâ. (Job 2:4) ǁÎb ǀuniga ǃui gu ge ǁîb apostelga gere ǂnoagu “tarib âgu ga hoagu xa kaib ase ǃgôahe ǃkhaisa.” Jesub ge ǁîb ǀhōsaga ge hui, ǁnā tsēs ais tsîna. ǂGomǃgâsaseb ge Jesuba ǁnā tsēs ais tsîna ge ǁaixa tama hâ i. Xaweb ge tsaurase ge ǃeream. Tsaurase xawe ǁnâuǃā-e nîseb ge Jesuba ge ǁguiǃā matigu nî tanisensa. Tsîb ge  ǁnāpaxū ge gangangu ǁîb ǀkha gu ge nē ǁaeb hoaba a hâsa.​—Lukab 22:24-28; Johaneb 13:1-5, 12-15.

¹⁷ Mati du ga nē mâsiba sîsenǂam hâ sadu ga ǁnāpa hâ hâ o? Jesub aiǁgausa saos ǃnâ du ge ǂâiǂhansendi ǃnâ ǃnomsase a hâ ǁkhā. Jehovab ǁgaraga ǁnâuǀnam re “î du tanibagu.” (Kol. 3:13) ǁÎb ǁgaraga saos xa du ge nî supuba-e mûǂan du ga o hoada mîs tsî dīb tsîn ǃnâ nau khoena ra ǁaixa kai ǃkhaisa. (ǂKhm. 12:18; Jak. 3:2, 5) Dītsâ re nau khoen ǃnâ du ra mû ǃgâi xūn ǃgao koa nîsa.​—Efe. 4:29.

18. Jehovaba mati tsamtsiǃnâ khoena ra hui în ǃgâi mîǁguiga dī xawen tae-e nî dī?

¹⁸ ǃGâi mîǁguiga da ge nî dī. Mîǁguiga dīs ga ra ǃgom io, ob ge Jehovaba nî hui da ǃgâi mîǁguiga dīsa xawe tsamtsiǃnâ da ga io ǀgui. ǁÎb ge ge mî ‘ǀkhomǀkhomsaben di turabab’ ge nî ǁnâu di. (Psa. 10:17) Xaweb ge ǃnāsase nî dī sida turaba ǁnâus xa. Elobmîs ge ra mîmâi: “ǁÎb ge ǃgamǃgamsenxana ǂhanub ǃnâ ra ǂgaeǂgui, tsîb ge ǃgamǃgamsenxana daob âba ra ǁgau.” (Psa. 25:9) Jehovab ge nē daoǁgausa Elobmîs tsî ǂkhanin * tsîn ǃnâ-ū ra mā hîna “ǂgomǂgomsa tsî gā-ai ǃgāb” xa ra aiǂhomihena. (Mat. 24:45-47) Sida ǃâba da ge nî dī Jehovab huiba ǃkhōǃoa tsî hō da ra ǂkhanina ǁkhāǁkhāsen tsî nēsa sida ûib ǃnâ ûiǂuis ǃnâ-ū.

19-21. Moseba tae-e Kadesh tawa ge dī tsî nēsa xu da tae-e ra ǁkhāǁkhāsen?

¹⁹ Dīsā da ge tide. Moseb xa ǁkhawa ǂâi re. ǂGui kurigab ge tsamtsiǃnâse ge hâ tsî Jehovaba gere ǂkhîǂkhî. Israelǁîn ge 40 kuriga ǃgaroǃhūb ǃnâ a hâs khaoǃgâb ge Moseba tsamtsiǃnâsiba ge ǁgau tama hâ i. ǁÎb ǃgâsas hîna ge ǁîb ûiba Egipteb ǃnâ a sâus ge ge ǁō tsî Kadesh ǃnâ ge ǁkhō-e. Tsîn ge Israelǁîna ǁkhawa gere mî ǃgâi tama ǀgaub ǃnân ge ge hâ-ūhe di. Nē ǃnās ain ge ‘Moseb ǀkha gere ǂnoagu’ ǁgammi ge ǀkhai-i ǃkhais ǃgao. Jehovab ge Moseba ǀgaiba ge mā îb buruxa dība dī tsî Moseb ge khoena ǃgâi  ǀgaub ǃnâ gere ǂgaeǂgui xawen ge khoena noxoba gere ǂnoagu. ǁÎn ge ǁgammi xa ǀgui ge ǂnoagu tama hâ i xawe Moseb xas tsîna, ǁîn ge ǁîb ǃaromas ge ǁgam-en ge ūhâ tama hâ isa di gere mî.​—Num. 20:1-5, 9-11.

²⁰ Moseb ge kaise ge ǁaixa tsî ge tsaura tama hâ i. Jehovab ge mî khamib ge Moseba ǀuis ǀkha ǂgoms ǃnâ ge ǃhoa tama hâ i xawe khoen ǀkha ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ ge ǃhoa tsî ge mî ǁîb ge buruxa dība nî dī di. Tsîb ge ǀuisa ge ǂnau tsî i ge ǂgui ǁgam-e ǁnāpaxū ge ǂoaxa. ǀGapiǃgôasens tsî ǁaib tsîn ge ge dī îb tsūdī. (Psa. 106:32, 33) Nēs ǃgaob ge Moseba mîmâisa ǃhūb ǃnâ ge ǂgâ tama hâ i.​—Num. 20:12.

²¹ Nē ǃnaeǃkhaisa xu da ge ǂhâǂhâsa xūna ra ǁkhāǁkhāsen. ǂGurose da ge hoaǁae nî dītsâ tsamtsiǃnâsiba ūhâ ǀgarasa. Nēsa da ga dī tama ga ra io, o da ge nî ǀgapiǃgôasen tsoatsoa tsîs ge nēsa nî dī i da ǃgâi tama ǀgaub ǃnâ ǃhoa tsî tanisen. ǀGamǁîse, ǂâiǂhansen da ga ra o, o da ge tsamtsiǃnâsiba ūhâ tide, ǁnās ǀkha da ge nî dītsâ tsamtsiǃnâsiba ūhâsa ǁgâiǀāhe da ga xawe.

22-23. (a) Tae-i ǃaroma da tsamtsiǃnâsiba nî ôa ǀgara? (b) Sefanjab 2:3 ǃnâ ra hō-e mîde tae-e ra ǁgau?

²² ǁKhauba-e da ge nî. Jehovab ge ǀgūǁae ǁgai khoen hoana nî ūbe ǃhūbaiba xu tsî i ge tsamtsiǃnâ khoen ǀguina nî hâ. ǃHūbaib ge ǂkhîb xa nî ǀoa. (Psa. 37:10, 11) Nē tsamtsiǃnâ khoen ǁaegu du nî hâ? Jehovab ǁkhauǂuisa du ga ǃkhōǃoa o, o du ge ǁîn ǁaegu nî hâ, nēs ge kēbo-aob Sefanjab xa ge xoa-e.​—Khomai re Sefanjab 2:3.

²³ Sefanjab 2:3 sa tae-i ǃaroma “ǀnîsi nî sâuhe” di ra mî? Nēs ge ǂâibasen tama hâ Jehovab ge ǁîba ra ǂkhîǂkhî ǂgao khoena ǁkhauba tide. Xawe nēs ra ǂâibasens ge xū-e da ge nî dī i da ǁkhauba-e ǁkhā di. ‘Tsēs ǃKhūb ǁaib disa’ ûi ǃkharus di ǀgaiba da ge ūhâ tsî ǀamosib kōse ûisa, nēsi da ga tsamtsiǃnâsiba ga ra ôa o tsî Jehovaba ga ra ǂkhîǂkhî o.