1-2. (a) Mosi anosananguhwa inga mundhu wo mushovonyi zve wakaitenyi? (b) Zvicinyi zvinotindundira kuti tisakurire kupfava?

BHAIBHERI rinonanga kuti Mosi wainga “mundhu wakapfavisisa, kupinda vandhu vese vo nyika.” (Bziverengo 12:3) Izvi zvinoreva kuti iyena wainga mundhu wakaremba, anothya zve acikakwanisi kucijikira vamweni pavanomuhwisa here? Vandhu vanovona kudaro mundhu wakapfava. Asi, andizvopi. Mosi wainga mundhu wakavanga, acikathyi zve mushandiri wa Mwari ano cicunge. No besero ra Jehovha, wakakwanisa kuhwisa mutongi anosimba wo Ejipita, ecitungamirira kangaije 3.000.000 zvo vandhu mu zvipare zve wakabesera jinja ro vaIziraeri kuti rinyise vavengi vavo.

² Itusu atingasongani no zvineso zvakasonganari na Mosi, asi dhiya jese tinodikana kuhwisana no vandhu kana mugariro unoita kuti zvinese kuva vandhu vakapfava. Ngokudaro, tinodikana kuita zvese zvatinokwanisa kuti tisakurire mugariro uwu. Jehovha anogondisa kudari: ‘Vakapfava vanozoita veno vo nyika.’ (Nduyo 37:11, Biblia Mazwi Akacena aMwari) Munokwanisa kujivona inga makapfava here? Vamweni vanokwanisa kumuvona mu njira yondhoyo here? Ticito tadavira mubvunjo iji jinosisira, tinodikana kuziva kuti kuva mundhu wakapfava kunorevenyi.

3-4. (a) Kuva mundhu wakapfava kwakadari inga cinyi? (b) Ngojapi mugariro mutatu jatinodikana kuva najo kuti tive vandhu vakapfava zve ngenyi?

³ Kupfava * kwakadari inga fabirika yo macira. Mu njira yapi? Kudari inga vanofabirikari macira, vanoshandisa kori  jakasiyana-siyana kuti anase kuseja ushoni, itusu tinodikana kushandisa mugariro jakasiyana kuti tive vandhu vakapfava. Jimwe jo mugariro jondhojo i kujidodokesa, kuzwira no cicunge. Kudari tinoda kudakajisa Jehovha, tinodikana kuva no mugariro iji.

⁴ Ndi vandhu vanojidodokesa basi vanozwira Mwari. Kuti tiite kuda ka Mwari, tinodikana kuva vandhu vakapfava. (Mateu 5:5; VaGalàsia 5:22) Patinoita kuda ka Mwari, tinoita kuti Sathana anyangajwe. Ngokudaro, pikija tinojidodokesa zve takapfava, vandhu vazinji vari ku divi ro nyika ya Sathana vangatinyenya. (Johani 15:18, 19) Ngo iyo ndava, tinodikana kuva no cicunge kuti tihwisane na Sathana.

5-6. (a) Ngenyi Sathana anonyenya vandhu vakapfava? (b) Tinozodavira mubvunjo japi?

⁵ Kusiyana ko kuva mundhu wakapfava i kujikuja, kukhombija kuva mundhu anokasika kunyangajwa zve acikazwiri Jehovha. Iji ndi mugariro ja Sathana. Ijona jinokhombija mashatire aakaita, ngokuti mwaari amuna mugariro jaushoni. Pacina kunaka-kana iyena anonyenya vandhu vakapfava! Kusiyapo zvondhozvo, ijona jinokhombija kuti Sathana, munyepi. Ngenyi? Ngokuti azvinenyi ngozvapi zvaanonanga kana kuita, iyena aakwanisi kurambisa vandhu vakapfava kuti vatame kushandira Jehovha!—Jobe 2:3-5.

⁶ Ngopapi patinovona kuti zvinonesa kuva mundhu wakapfava? Zve ngenyi tinodikana kuramba tecipsaka kuva mundhu wakapfava? Kuti tidavire mubvunjo iji, tinodikana kuhwirijira muezaniso wakagajwa ndi Mosi, vaHebheru vatatu vainga ku ushoko ku Bhabhironi na Jesu.

7-8. Mosi wakadavirisa kudini paakatajwa mu njira yo kutama kumureremeja?

⁷ Pavanonga vecitungamirira vamweni: Zvinganesera maningi vaya vanotungamirira vamweni kuti varambe vakapfava, maningi-ningi paya po kuti mundhu ari pasi pavo akavataja ngo njira yo kutama kureremeja kana kutonanga kuti avazivi kutema zvivaringo zvaushoni. Zvakambomuitikira here? Kudari ndi mundhu wo pa mbhuri waitaro kudaro, maizodavirisa kudini? Vonanyi basi zvakaitika na Mosi.

⁸ Jehovha wakagaja Mosi inga mutungamiriri wo vaIziraeri zve wakamupa cidakajiso co kutara mutemo jaizotungamirira jinja iri. Atikanakani kuti Jehovha waibesera Mosi. Pikija  zvakadaro, hambzaji ya Mosi Miriemu na Aroni, vakashora Mosi ngo ndava yo mwanakaji waainga asana. Vamweni vairangarira kuti Mosi waizoguma pakunyangajwa zve woda kuhwirijira, ngo ndava yo simba raainga naro, asi Mosi aazivi kuita kudaro. Iyena aazivi kukasika kunyangajwa. Atee iyena wakatodeketera kuti Jehovha atame kupanica Miriemu. (Bziverengo 12:1-13) Waro, ngenyi Mosi wakazviita mu njira iyi?

9-10. (a) Jehovha wakabesera Mosi kuti azwisise cinyi? (b) Vakuru no musoro jo mbhuri vanojijenyi ngo muezaniso wa Mosi?

⁹ Mosi wakatendera kuti Jehovha amuroveje. Pa 40 o makore akadarika, paainga umwe wo pa mbhuri ya Mambo wo ku Ejipita, Mosi aacaiengepi mundhu wakapfava. Zvokadi kamare, waikasika kunyangajwa, ngo iyo ndava wakauraya mwanarume waakatonga kuti wainga ecitaja vaIziraeri mu njira yo kutama kurungama. Mosi wairangarira kuti Jehovha waitendera manera aakaitaro zviro. Jehovha wakapeja 40 o makore acibesera Mosi kuti azwisise kuti waidikana kuva no mugariro umweni kusiyapo basi kucunga kuti atungamirire vaIziraeri, iyena waidikana kuva mundhu wakapfava. Kuti ave mundhu wakapfava, iyena waidikana kuva anojidodokesa zve anozwira. Iyena wakanasa kubesereka ndizvona zve wakaguma pa kuva mutungamiriri waushoni.—Exodo 2:11, 12; Maitiro o Vapostori 7:21-30, 36.

¹⁰ Nyamasi uno, musoro wo mbhuri pomwe no vakuru vanoita ushoni vakatevejera Mosi. Pavanoshaisha kutajwa, avadikani kukasika kunyangajwa. Ivanyi vanojidodokesa zve nanganyi kuposa kwenyu. (Mucumaeri 7:9, 20) No kuzwira kwese vanotevejera ndhungamiro ja Jehovha pavanosongana no zvineso. Zve nguva jese vanodavira vakapfava. (Mazwi Akangwara 15:1) Musoro jo mbhuri no vatungamiriri povanodavira ngo njira iyi, vanodakajisa Jehovha, vomusijira runyararo zve vanogaja muezaniso wakanaka wo kuva vandhu vakapfava.

11-13. Majaha matatu o ciHebheru akatigajira muezaniso wapi?

¹¹ Pavanoteverehwa: Mukati mo makore, utongi hwo vandhu uri kuteverera vandhu va Jehovha. Iwona unotinyepera kuti taita zviro zvizinji zvakashata, asi itusu tinosana ‘kuzwira Mwari inga mutongi kusiyapo kuzwira vandhu.’ (Maitiro o Vapostori 5:29, Shanduro yeNyika Itsva) Ivona vanotishora, votinghwinisa mu kadheya kana kutoshaisha kutitaja. Asi, no besero ra Jehovha, itusu atihwirijiri asi tinoramba takapfava pikija patinonga pa muejo.

¹² Vonanyi basi muezaniso wakatigajira majaha matatu o ciHebheru ainga ku ushoko ku Bhabhironi, Hanania, Mixaeri, Hazaria. * Mambo wo Bhabhironi wakadira mupango wo  kuti ivona vaidikana kungwadamira cithombi co ndarama. Ngo kupfava kwese, ivona vakadurujira mambo kuti ngenyi ivona avacaizonamata cithombi ciya. Ivona vakaramba vecizwira Mwari pikija vakabvunjwa kuti vaizokhandihwa mu gomba ro muriro. Jehovha wakaponesa majaha aya ngo kukasika, asi ivona avacaizviziva kuti Jehovha waizozviitadi kamare. Kusiyapo zvondhozvo, ivona vaizotendera zviri zvese zvaizoita Jehovha. (Danieli 3:1, 8-28) Ivona vakanasa kukhombija kuti vandhu vakapfava vano cicunge, nee mambo, kana kushaisha kutajwa nee kupanicwa kuri kwese hako kungakwanisa kubvisa ‘kuzvipira kwakazara’ kwedu kuna Jehovha.—Exodo 20:4, 5, Shanduro yeNyika Itsva.

¹³ Tingatevejeresa kudini vaHebheru vatatu ava, kugondeka kwedu kuna Mwari pakunoejwa? Tinodikana kujidodokesa no kuthemba Jehovha uwo anotitaja. (Nduyo 118:6, 7) Tinodikana kudavira vaya vanotinyepera mu njira yakapfava zve inoreremejeka. (1 Pedru 3:15, Shanduro yeNyika Itsva) Zve tinozoramba kuita ciri cese cinokhuvaza ushamwari hwedu na Baba wedu vano rudo.

14-15. (a) Zvicinyi zvinoitika patinonga tecithimwa-thimwa? (b) Mukuzwirana na Isaia 53:7, 10, ngenyi tingananga kuti Jesu i muezaniso unozwisisika wo mundhu wakakhombija kuva wakapfava pikija wainga ecithimwa-thimwa?

¹⁴ Patinonga tecithimwa-thimwa: Tese tinothimwa-thimwa ngo ndava jakasiyana-siyana. Nguva jimweni tingatothimwa-thimwa patinoda kuita porovha ku Cikora kana patinonga tecida kuwana basa. Kana tingatothimwa-thimwa ngo kurangarira basi marapihwe ataizoithwa dhenda yatinayo. Patinonga tecithimwa-thimwa, zvinonesa kuva takapfava. Zviro zvikaitika ngo cibvumbo, nguva jimweni zvingatotanga kutinyangaja. Nguva jimweni magama edu angava o hasha zve zvotozika mu njira icikazivi kunaka. Kudari munoanja kuthimwa-thimwa maningi, vonanyi muezaniso wa Jesu.

¹⁵ Pakati po mweji jo kupejisira jo upenyu hwake pa nyika, Jesu wakathimwa-thimwa maningi. Iyena waizviziva kuti waizofa zve waizofa mu njira inosuruvarisa maningi. (Johani 3:14, 15; VaGalàsia 3:13) Mweji munganani acito afa, iyena wakananga kuti waisuruvara. (Luka 12:50) Zve njiku nganani acito afa, Jesu wakananga kudari: “Mwoyo wangu wakacamwa.” Tingatovona kujidodokesa kwake no kuzwira Mwari pa mabudisire aakaita mazwiro ake ngo mukumbiro paakati: “Baba, ndiponesenyi mu mukuvo uu. Kaveta ndaguma mbhera wari ngo ndava yondhoyo. Baba reremejanyi zina renyu.” (Johani 12:27, 28) Nguva poyakaguma, Jesu no kucunga kwese wakajipira ku vavengi va Mwari, avo vakamuuraya mu njira inosuruvarisa. Pikija acithimwa-thimwa, kutambujika, Jesu no kupfava kwese wakaita kuda ka Mwari. Pacina kukana-kana, tingananga kuti Jesu i muezaniso unozwisisika wo mundhu wakakhombija kuva wakapfava pikija wainga ecithimwa-thimwa!—Verenganyi Isaia 53:7, 10.

16-17. (a) Vapostori va Jesu vakaejesa kudini kupfava kwake? (b) Tingatevejeresa kudini Jesu?

¹⁶ Pa usiku wo kupejisira wo upenyu hwa Jesu pa nyika, shamwari jake jo phedo jakaeja kupfava kwake. Vonanyi kuti kuthimwa-thimwa kwakadini kwainga na Jesu usiku wondhowo. Kureva kuti wakaramba wakagondeka mbhera kufa here? Hina, no kwainga aazivi, vandhu avacaizowana mukana wo kuwana upenyu. (VaRoma 5:18, 19) Kusiyapo zvondhozvo, zina ra Baba wake raibatanijwavo. (Jobe 2:4) Perapo, pa kurarira ko kupejisira no shamwari jake jo phedo, vapostori, ivona vakatanga “kupopana” vecida kuziva kuti “ndiani wavo angazoita mukuru.” Jesu wainga wakambobesera vapostori vake bvaza jakawanda ngo pamusoro po shwiro yondhoyo,  kubatanijazve usiku hwondhowo! Zvinodakajisa ngo zvokuti, Jesu aazivi kunyangajwa. Kusiyapo zvondhozvo, wakavabesera mu njira yakapfava. No kunaka mwoyo, asi naakavanga, Jesu wakavasanangurira kuti ngo wapi mugariro wovaidikana kuva nawo. Wovabvunja kuti vaidikana kubesana.—Luka 22:24-28; Johani 13:1-5, 12-15.

¹⁷ Maizodavirisa kudini, kudari no mainga pa mugariro wakafanana? Tinodikana kutevejera Jesu zve toramba takapfava pikija patinonga tecithimwa-thimwa. No kujidodokesa kwese, wakazwira mupango wa Jehovha wo ‘kucijikirana ngocavo ngo rudo.’ (VaKolosi 3:13) Itusu tinozozwira mutemo uwu, kudari tikaceukija kuti zvese zvatinonanga no zvatinoita zvinonyangaja vamweni. (Mazwi Akangwara 12:18; Jakobo 3:2, 5) Nguva jese, ejanyi kuita zvese zvamunokwanisa kuti muvone zvaushoni ku vamweni.—VaEfeso 4:29.

18. Jehovha anobeseresa kudini vandhu vakapfava kuti vateme zvivaringo zvaushoni, asi zvicinyi zvavanodikana kuita?

¹⁸ Tinozotema zvivaringo zvaushoni. Patinoda kuita zviro zvinonesa maningi mu upenyu, Jehovha anozotibesera kutema zvivaringo zvaushoni, asi anozviita kudari tikava vandhu vakapfava. Iyena wakagondesa kuti anozozwa ‘zvinodiwa zvo vakapfava.’ (Nduyo 10:17, Baiberi Mazwi Akacena aMwari) Zve iyena anozoita zvizinji kusiyapo kuzwa zvinodiwa zvedu. Bhaibheri rinotigondesa kudari: ‘Anozotungamirira vakapfava mukutonga kwake, anojijisa gwanja rake kuno vakapfava.’ (Nduyo 25:9, Baiberi Mazwi Akacena aMwari) Jehovha anotipa ndhungamiro jondhojo ecishandisa Bhaibheri no mabhuku * atinopuwa acishandisa “muranda wakagondeka no wakangwara.” (Mateu 24:45-47) Tinodikana kuita divi redu, no kujidodokesa kwese teciziva kuti tinoda besero, ngo kujija zvese zvatinopuwa ndi Jehovha no kushandisa zvotajijaro.

19-21. Mosi wakaita cishaishi capi ku Kadheshi zve tingajijenyi ngo muezaniso wake?

¹⁹ Atizoiti zviro zvakashata. Rangariranyizve Mosi basi. Wakaita makore akawanda ari mundhu wakapfava zve anodakajisa Jehovha. Perapo, pakupera ko 40 o makore vacifamba mu zvipare, Mosi wakaposa pa kuva mundhu wakapfava. Hambzaji yake, kangaije yakamuponesaya ku Ejipita, yainga yafa zve yocihwa ku Kadheshi. VaIziraeri vaingazve vacing’u ng’uta  vacinanga kuti avaripi kutajwa ushoni. Pa bvaza iyi ivona vainga ‘vacipopana na Mosi’ ngo ndava yo kutama kumwa. Pikija no mushamaiso jakaita Jehovha ecishandisa Mosi zve pikija Mosi wakanasa kutungamirira jinja iri, vandhu vakang’ung’uta. Ivona avacai ng’u ng’uta basi ngo kuti avacainga no kumwa asi ngo ndava ya Mosi kamare, vaciita inga kuti ndiyena wakavaitisa kuti vave no nyota.—Bziverengo 20:1-5, 9-11.

²⁰ No ushungu hwese uhwu, Mosi aazivizve kuva mundhu wakapfava. Kusiyapo kuvereketera buwe inga zvaakabvunjwa ndi Jehovha, Mosi wakavereketera vandhu ngo ushungu zve wakananga kuti ndiyena waitaro mushamaiso wondhowo. Perapo, wakataka buwe kunopinda kaviri zve kumwa yakabuda ngo simba rese. Kujikuja no ushungu kwakamuita kuti aite cishaishi cikuru maningi. (Nduyo 106:32, 33) Ngo ndava yo kutama kuva mundhu wakapfava, Mosi aazivi kutendehwa kunghwina mu Nyika yo Cipikihwa.—Bziverengo 20:12.

²¹ Kubvira ku muezaniso uwu, tinowana zvijijo zvinosisira maningi. Cokutanga, tinodikana kushanda nguva jese kuti tirambe tino mugariro wo kuva mundhu wakapfava. Kudari tikakurerusa pikija pa mukuvo mushoma, kujikuja kungatanga kumuka zve kotiita kuti tiverekete no kuita zviro zvicikabeseri. Cocipiri, kuthimwa-thimwa kungatiita kuti tirembe, ngo iyo ndava tinodikana kushanda ngo simba kuti tirambe tiri vandhu vakapfava, pikija patinonanga tecihwiswa kamare.

22-23. (a) Ngenyi tinodikana kuramba tecipsaka kuva vandhu wakapfava? (b) Masoko anonangwa pana Sofonia 2:3, Shanduro yeNyika Itsva, anokhombijenyi?

²² Tinozojiviririka. Sambiri pano, Jehovha anozopeja vandhu vese vanoita zvakashata mu nyika, basi vandhu vakapfava vanozoponemo. Zve nyika yese inozova no runyararo. (Nduyo 37:10, 11) Munozova pakati po vaya vakapfava here? Mungavepo, kudari mukaita zvese mukuzwirana no mukoka wa Jehovha wakatahwa ndi muporofita Sofonia.—Verenganyi Sofonia 2:3, Shanduro yeNyika Itsva.

²³ Ngenyi Sofonia 2:3, Shanduro yeNyika Itsva, inonanga kuti ‘kangaije munozojivirihwa’? Magama aya aaripi kunanga kuti Jehovha aakwanisi kujivirira vaya vanomudakajisa zve vanokhombija kuti vanomuda. Iwona anokhombija kuti tinodikana kuita zvese zvatinokwanisa kuti tizojivirihwe. Tingava no mukana wo kupokonyohwa “mu njiku yo uxungu hwa Jehovha” zve tozopona kwenda no kwenda kudari tikavangisira kuti tive vandhu vakapfava zve tecidakajisa Jehovha.