1-2. (a) Fēfē e talahauaga hagaao ki a Mose, ti ko e heigoa haana ne taute? (e) Ko e heigoa e kakano ati lata a tautolu ke feaki e mahani molu?

TALAHAU he Tohi Tapu ko Mose “kua totonu [mahani molu] ue atu a ia he tau tagata oti ha he fuga kelekele.” (Nume. 12:3) Kakano kia e mena nei kua lolelole, fakauaua, mo e matakutaku a ia ke taute e tau fifiliaga? Pihia e fakamaamaaga he falu hagaao ke he tagata mahani molu. Ka e nakai mooli e manatu ia. Ko Mose ko e fekafekau he Atua ne malolō, fifili tonu, mo e loto toa. Ha ko e lagomatai ha Iehova ne fakafehagai a ia mo e patuiki malolō ha Aikupito, takitaki e tau tagata kavi ke he 3,000,000 he tutakale, mo e lagomatai e motu ko Isaraela ke kautū ke he tau fī ha lautolu.

² Nakai fehagai a tautolu mo e tau paleko ne kautū a Mose ki ai, ka e he tau aho takitaha kua fehagai a tautolu mo e tau tagata po ke tau tuaga kua uka ke mahani molu. Ka e ha ha ia tautolu e kakano malolō lahi ke feaki e mahani nei. Mavehe e Iehova “ko e tau tagata mahani molu, to eke ma lautolu e motu.” (Sala. 37:11) Talahau nakai e koe kua mahani molu a koe? Talahau pihia nakai e falu hagaao ki a koe? Ato tali e tautolu e tau hūhū aoga ia, lata ke iloa e kakano ke mahani molu.

3-4. (a) Tuga e heigoa e mahani molu? (e) Ko e heigoa e tau aga ne fā kua lata ke moua e tautolu ke mahani molu, ti ko e ha?

³ Ko e mahani molu * kua tuga e fakatino fulufuluola ne vali.  He puhala fe? Tuga e tagata vali fakatino ne fakaaoga e tau lanu fulufuluola kehekehe ke vali e fakatino, lata foki a tautolu ke lafi e tau aga fulufuluola loga ke moua e mahani molu. Falu he tau aga ia ko e fakatokolalo, omaoma, totonu, mo e loto malolō. Ko e ha kua lata a tautolu ke moua e tau aga pauaki ia ka manako ke fakafiafia a Iehova?

⁴ Ko e tau tagata fakatokolalo ni ka omaoma ke he finagalo he Atua. Ko e vala he finagalo he Atua ke mahani molu a tautolu. (Mata. 5:5; Kala. 5:23) Ka taute e tautolu e finagalo he Atua, kua fakaita e tautolu a Satani. Ti pete ne fakatokolalo mo e mahani molu a tautolu, tokologa e tagata he lalolagi ha Satani kua vihiatia a tautolu. (Ioane 15:18, 19) Ko e mena ia ati lata a tautolu ke moua e loto malolō ke totoko a Satani.

5-6. (a) Ko e ha ne vihiatia e Satani e tau tagata mahani molu? (e) Ko e heigoa e tau hūhū ka tali e tautolu?

⁵ Ko e taha faahi he mahani molu ko e fakaikaluga, nakai taofi e ita, mo e nakai omaoma ki a Iehova. Pihia tonu a Satani. Ti vihiatia mooli e ia e tau tagata mahani molu! Fakakite e lautolu e kelea haana ha ko e tau aga mitaki ne moua e lautolu. Mua atu e kelea ma Satani, kua fakakite e lautolu a ia ko e pikopiko. Ko e ha? Ha kua pete ne tau mena ne talahau po ke taute e ia, nakai maeke a ia ke taofi e tau tagata mahani molu he fekafekau ki a Iehova!​—Iopu 2:3-5.

⁶ Magaaho fe ka uka a tautolu ke mahani molu? Mo e ko e ha kua fakatumau a tautolu ke kumi e mahani molu? Ke tali e tau hūhū ia, to onoono a tautolu ke he fakafifitakiaga ne fakatoka e Mose, tau Heperu tokotolu ne uta fakapaea ki Papelonia, mo Iesu.

7-8. Tali atu fēfē a Mose he nakai fakalilifu ki a ia?

⁷ Ka foaki age e pule: Maeke ke paleko ma lautolu ne ha ha e pule ke fakatumau e mahani molu, mua atu ka fai tagata ne leveki e lautolu kua nakai fakalilifu po ke hūhū toko ke he tau fifiliaga ha lautolu. Fai mena pihia nakai kua tupu ki a koe? Ka e kua ka pihia e taha he magafaoa? To tali fēfē e koe? Manamanatu ke he puhala ne fehagai a Mose mo e tuaga pihia.

⁸ Kotofa e Iehova a Mose ke takitaki a Isaraela mo e fakaatā a ia ke tohi hifo e tau fakatufono ma e motu. Nakai fakauaua ai kua lalago e Iehova a Mose. Pete ia, ko e  mahakitaga haana ko Miriama mo e taokete ko Arona ne vagahau totoko ki a ia mo e hūhū toko ke he puhala ne fifili e hoana haana. Falu tagata taane he tuaga ha Mose kua liga ita mo e lali ke taui atu, ka e nakai pihia a Mose. Nakai mukamuka a ia ke ita. Olelalo foki a ia ki a Iehova ke fakaoti e fakahala ha Miriama. (Nume. 12:1-13) Ko e ha ne tali pihia a Mose?

9-10. (a) Ko e heigoa ne lagomatai e Iehova a Mose ke maama? (e) Ko e heigoa he tau ulu magafaoa mo e tau motua ka fakaako mai ia Mose?

⁹ Fakaatā e Mose a Iehova ke fakaako a ia. Kavi ke he 40 e tau fakamua atu ko Mose taha he magafaoa he patuiki ha Aikupito, ne nakai mahani molu a ia. Ne ita vave a ia ti tamate e tagata taane ne fakafili e ia kua hepe. Manatu a Mose to talia e Iehova e tau gahua haana. Ti 40 e tau ne lagomatai e Iehova a Mose ke maama kua lata a ia ke nakai loto malolō ni ke takitaki e tau Isaraela; lata a ia ke mahani molu. Ke moua e mahani molu, lata foki a ia ke fakatokolalo, omaoma, mo e totonu. Ne iloa mitaki e Mose e fakaakoaga ia ti eke mo takitaki mitaki lahi.​—Esoto 2:11, 12; Gahua 7:21-30, 36.

¹⁰ He vahā nei, lata e tau ulu magafaoa mo e tau motua ke fifitaki a Mose. Ka nakai fakalilifu ki a lautolu ti ua mukamuka ke ita. Fakatokolalo ke mailoga kua fai mena foki ne hepe ai a koe. (Fakama. 7:9, 20) Omaoma he muitua ke he tau fakatokaaga ha Iehova ke fehagai ke he tau lekua. Ti tali totonu tumau. (Fakatai 15:1) Ko e tau ulu magafaoa mo e tau leveki ne tali pihia kua fakafiafia a Iehova, taute e mafola, mo e fakatoka e fakafifitakiaga ke he mahani molu.

11-13. Ko e heigoa e fakafifitakiaga ne fakatoka he tau Heperu tokotolu ma tautolu?

¹¹ Ka favale mai: Tali mai he fakamauaga tuai, ne favale e tau pule ke he tau tagata ha Iehova. Liga fakahala e lautolu a tautolu ha ko e “tau matahavala” kehekehe, ka ko e matapatu kakano ha kua fifili a tautolu ke “mua e omaoma ke he Atua ke he omaoma ke he tau tagata.” (Gahua 5:29) Liga vā mai, tuku he fale puipui, po ke keli foki a tautolu. Ka e he lagomatai e Iehova, to nakai taui atu a tautolu ka e fakatumau e fakatotoka ke he kamatamata.

¹² Manamanatu ke he fakafifitakiaga ne fakatoka he tau Heperu tokotolu ne uta fakapaea, ko Hanania, Mesaelu, mo Asaria. * Poaki e patuiki ha Papelonia ke hufeilo a lautolu ke he tupua auro lahi. Ne fakamaama e lautolu ke he patuiki he puhala totonu e kakano ne nakai tapuaki a lautolu ke he tupua. Fakatumau a lautolu ke omaoma ke he Atua  pete he fakamatakutaku he patuiki ke tugi a lautolu he gutuumu kakā. Fifili a Iehova ke fakahao agataha a lautolu ia, ka e nakai amanaki noa a lautolu to fakahao e Iehova. Ka kua makai a lautolu ke talia ha mena ka fakaatā e Iehova. (Tani. 3:1, 8-28) Fakakite e lautolu kua loto malolō mooli e tau tagata mahani molu, ti nakai maeke ha patuiki, ha fakamatakutaku, mo e ha fakahala ke utakehe e “[“mahani fakamooli katoatoa,” NW]” ha tautolu ki a Iehova.​—Esoto 20:4, 5.

¹³ Ka kamatamata e mahani fakamooli ha tautolu ke he Atua, maeke fēfē a tautolu ke fifitaki e tau Heperu tokotolu? Falanaki mo e fakatokolalo a tautolu to leveki e Iehova a tautolu. (Sala. 118:6, 7) Tali totonu mo e fakalilifu a tautolu ke he tau tagata ne tukupau fakakelea a tautolu. (1 Pete. 3:15) Ti nakai talia katoatoa e tautolu ke fakahui e tuaga kapitiga mo e Matua fakaalofa ha tautolu.

14-15. (a) Ko e heigoa ka tupu ka tupetupe a tautolu? (e) Hagaao ke he Isaia 53:7, 10, ko e ha ne talahau e tautolu ko Iesu e fakafifitakiaga ne mua atu e mahani molu he fehagai mo e tupetupe?

¹⁴ Ka fehagai mo e tupetupe: Logona hifo e tautolu oti e tupetupe ha ko e tau mena kehekehe. Liga logona pihia e tautolu ato taute e kamatamata he aoga po ke taha gahua pauaki he gahuaaga. Po ke tupetupe a tautolu he manamanatu ke he kumikumiaga fakaekekafo ma tautolu. Ka tupetupe a tautolu, kua uka ke mahani molu. Ko e tau tutūaga ne fa nakai tauhele ki a tautolu kua kamata ke fakaokaoka mogonei. Liga talahau e tautolu e tau kupu hogohogo manava mo e leo nakai totonu. Ka tupetupe a koe, manamanatu ke he fakafifitakiaga ha Iesu.

¹⁵ He tau mahina fakahiku he moui a Iesu he lalolagi, ne tupetupe lahi mahaki a ia. Iloa e ia to tamate a ia mo e to matematekelea lahi mahaki. (Ioane 3:14, 15; Kala. 3:13) Fai mahina ato mate ne pehē a ia kua mamahi lahi ni a ia. (Luka 12:50) Ti gahoa e aho ato mate a Iesu ne pehē a ia: “Ha ne fakaatukehe nai hoku loto.” Mailoga e tautolu e fakatokolalo mo e omaoma ha Iesu ke he Atua he liligi atu haana loto he liogi: “Ma Matua na e, fakamoui au mai he magala nai; ka ko e mena ia ne hoko mai ai au ke he magala nai. Ma Matua na e, fakaheke a ke he hau a higoa.” (Ioane 12:27, 28) He hoko e magaaho ia, ne loto malolō a Iesu he tuku atu a ia ke he tau fī he Atua ti kua tamate he puhala mamahi lahi mahaki mo e fakateaga. Ka e pete he tupetupe mo e matematekelea a Iesu, kua mahani molu a ia he taute e finagalo he Atua. Kua mauokafua a tautolu he talahau ko Iesu e fakafifitakiaga ne mua atu e mahani molu he fehagai mo e tupetupe!​—Totou Isaia 53:7, 10.

16-17. (a) Kamatamata fēfē he tau kapitiga ha Iesu e mahani molu haana? (e) Maeke fēfē a tautolu ke fifitaki a Iesu?

¹⁶ He pō fakahiku ha Iesu he lalolagi, ne kamatamata he tau kapitiga ne tata lahi ki a ia e mahani molu haana. Manamanatu la ke he tupetupe ha Iesu he pō ia. To fakamooli katoatoa tumau nakai a ia ke hoko ke he mate? Ko e tau momoui he tau piliona tagata kua fakavē ki ai. (Roma 5:18, 19) Ka e mua atu, kua putoia e higoa he haana Matua. (Iopu 2:4) Ti he kaiaga fakahiku haana mo e tau kapitiga tata lahi ko e tau aposetolo, ne taufetoko velagia a lautolu “po ko hai taha ia lautolu ke mua.” Fitā he lagaloga e fakahako e Iesu e tau kapitiga haana ke he mena nei, ti pihia foki he taha vala he afiafi ia! Ofoofogia ai ne nakai hogohogo manava a Iesu. Ka e tali fakatotoka e ia. Ne liu a Iesu fakamaama totonu mo e mauokafua e aga kua lata a lautolu ke moua. Ti nava a ia ke he tau kapitiga haana he lalago fakamooli a ia.​—Luka 22:24-28; Ioane 13:1-5, 12-15.

 ¹⁷ To fēfē e tali haau kaeke ko koe he tuaga pihia? Maeke a tautolu ke fifitaki a Iesu mo e fakatumau e mahani totonu pete foki ka tupetupe. Makai ke omaoma e poakiaga ha Iehova ke “fefakaukaaki a mutolu.” (Kolo. 3:13) To omaoma a tautolu ke he poaki nei ka manatu kua talahau mo e taute e tautolu oti e tau mena kua fakahogohogo manava e falu. (Fakatai 12:18; Iako. 3:2, 5) Ti lali ke talahau e tau mena mitaki ne kitia e koe he falu.​—Efeso 4:29.

18. Lagomatai fēfē e Iehova e tau tagata mahani molu ke taute e tau fifiliaga mitaki, ka ko e heigoa ha lautolu ka taute?

¹⁸ To taute e tautolu e tau fifiliaga mitaki. Ka fehagai mo e tau fifiliaga uka he moui, to lagomatai e Iehova a tautolu ke taute e tau fifiliaga mitaki ka mahani molu a tautolu. Mavehe mai a ia ke fanogonogo ke he “manako he tau tagata matematekelea [mahani molu].” (Sala. 10:17) Ti nakai koenaia ke fanogonogo a ia ke he tau ole ha tautolu. Mavehe he Tohi Tapu: “Ti takitaki e ia a lautolu ne mahani molu ke he fakafiliaga; to fakaako foki e ia a lautolu ne mahani molu ke he hana tau puhala.” (Sala. 25:9) Foaki mai e Iehova e takitakiaga ia he Tohi Tapu mo e tau tohi * mo e tau fakaholoaga ne taute he “fekafekau fakamoli mo e loto matala.” (Mata. 24:45-47) Lata ke taute e vala ha tautolu he fakatokolalo ke talahau kua manako lagomatai, he fakaako e tau vala tala ne foaki e Iehova, mo e omaoma ke fakagahua e tau mena ne fakaako e tautolu.

19-21. Ko e heigoa e mena hehē ne taute e Mose i Katesa, ti ko e heigoa ka fakaako mai e tautolu i ai?

¹⁹ To nakai taute e tautolu e tau mena hepe. Liu ke manamanatu ki a Mose. Ne leva e mahani molu mo e fakafiafia e ia a Iehova. Ka e he teitei oti e fenoga uka lahi ke he 40 e tau he tutakale, kaumahala a Mose ke mahani molu. Ko e mahakitaga haana ne liga lagomatai ke fakahao e moui haana i Aikupito, ne mate laia ti tanu i Katesa. Ne liu foki e tau Isaraela ke talahau kua nakai leveki fakamitaki a lautolu. Ti “fetoko atu e motu kia Mose” he nakai fai vai. Pete e tau mana oti ne taute e Iehova puhala ia Mose mo e leva e makai ha Mose ke takitaki, ne gūgū e tau tagata. Gūgū a lautolu he nakai fai vai mo e pihia foki ki a  Mose, ke tuga ko e hepe ha Mose ti fia inu a lautolu.​—Nume. 20:1-5, 9-11.

²⁰ Kua ita lahi a Mose ti galo e mahani molu haana. He nakai vagahau mo e tua ke he maka ke tuga ne poaki e Iehova, ne vagahau a Mose mo e hogohogo manava ke he tau tagata ti pehē to taute e ia e mana. Ti tā lagaua e ia e maka mo e tafe mai e vai lahi. Ko e fakatokoluga mo e ita ne omoi a ia ke taute e mena hehē mamahi lahi. (Sala. 106:32, 33) Ha ko e kaumahala kū ha Mose ke mahani molu, ne nakai fakaatā a ia ke hū atu ke he Motu he Maveheaga.​—Nume. 20:12.

²¹ Mai he mena nei ne tupu kua ako e tautolu e tau fakaakoaga aoga. Fakamua, lata a tautolu ke fakatumau ke mahani molu. Ka fakamaoki fakakū ai, liga to liu ke fakatokoluga ti fakaohooho a tautolu ke vagahau mo e taute taha mena goagoa. Uaaki, maeke e tupetupe ke fakalolelole a tautolu, ti lata ni ke eketaha ke mahani molu pete foki ka tupetupe a tautolu.

22-23. (a) Ko e ha kua lata a tautolu ke fakatumau ke kumi e mahani molu? (e) Ko e heigoa ne fakakite he talahauaga ia Sefanaia 2:3?

²² To puipui a tautolu. To nakai leva ti utakehe katoatoa e Iehova e tau tagata mahani kelea he lalolagi, mo e ko lautolu ni ne mahani molu ka nonofo ai. Ti mafola mooli ai e lalolagi. (Sala. 37:10, 11) Ko koe nakai taha ia lautolu ne mahani molu? Maeke a koe ka talia e koe e uiina mafanatia ha Iehova ne fakamau hifo he perofeta ko Sefanaia.​—Totou Sefanaia 2:3.

²³ Ko e ha ne pehē e Sefanaia 2:3: “Po ke galo nakai a mutolu”? Nakai kakano e talahauaga ia kua nakai maeke a Iehova ke puipui a lautolu ne manako ke fakafiafia a ia mo lautolu ne fakaalofa a ia ki ai. Ka e fakakite ai kua lata a tautolu ke fai vala ke moua e puipuiaga. Moua e tautolu e amaamanakiaga ke hao mai he “aho he ita a Iehova” mo e momoui tukulagi ka eketaha a tautolu mogonei ke kumi e mahani molu mo e fakafiafia a Iehova.