Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

SEMANA 7

Ju je kaxumbitini ka jeiapanherantani Jeobani

Ju je kaxumbitini ka jeiapanherantani Jeobani

“Jirinhantsï je Jeobani, iámindu cha engajtsï kaxumbitika, [...] jánguarhintsï je kaxumbitini” (SOF. 2:3).

PIREKUA 80 Exe je na enga xáni sési kámpijka Jeoba

AMBE ENGACHI EXEAKA *

1, 2. a) ¿Ambe uandasïni Biblia Moisesiri ambe ka ambe úspi ima? b) ¿Náki rasonchi jatsiski parachi jánguarhintani kaxumbitini?

BIBLIA arhisïndi eska Moisesi sánderu kaxumbitispka eska iámindu kʼuiripuecha engaksï japka (Núm. 12:3). ¿Arhikuekasïni i ambe eska kʼuiripu máespka enga no uinhapipka, chémsïpka ka no balori jukarini? Máru kʼuiripuechaksï ísï uandapirindi nemaeri enga kaxumbitika. Peru no ísïsti. Moisesi Tata Diosïri marhuari máespti enga kánikua uinhapipka, no chénga ka balori jukarini. Jeobaeri jarhuajperata jimbo, andaspti Ejiptu anapu reini, orhejtsïkuspti desierturhisï ma tresi miioni kʼuiripuni ka jarhuataspti ireta Israelini andaani imeri enemiguechani.

2 Ísïsti, juchachi no xarhati problemechani jatsiaska eska Moisesi, peruchi pauani pauani jatsisïnga para tekantani ambe ma engachi nitamakuarhiaka o kʼuiripuecha jingoni engaksï újka eskachi úkua jukanchaaka kaxumbitini. Peru, jatsiskachi ambakiti rasoni ma parachi jánguarhintani kaxumbitini. Jeoba aiatspesïndi eska ‘echeri kaxumbiticheriuaka’ (Sal. 37:11). Ju je kurhamarhikuarhini: “¿Uandapirini ji eskani kaxumbitiiska? ¿Máteruechajtuksï májkueni uandapirini?”. Para úni mókuantani ini kurhamarhikuechani engaksï jukaparhakueka, jatsiskachi para sési kurhanguni ambe enga arhikuekajka kaxumbitini.

¿AMBE ARHIKUEKASÏNI KAXUMBITINI?

3, 4. a) ¿Andichisï uandajki eska kaxumbitini ísïska komu kamisa ma úni? b) ¿Ambe ka ambechi jatsiski para xarhatani parachi kaxumbitini ka andi?

3 Kaxumbitini, * ísïsti komu sési jásï ma kamisa úni. ¿Andichisï ísï uandajki? Para kamisa ma úni, jatsiskachi para uánikua piruakua úraani engaksï mámaru jásï koloriuaka. Májkuenisti, parachi kaxumbitini, jatsiskachi para sési jásï ambe xarhatani. Komu kurhanderani, sési pʼikuastpini ka balori jukani. Engachi uéjka sési pʼikuastani Jeobani, jatsiskachi para ini ambe xarhatani. Ju je exeni andi.

4 Solu kʼuiripuecha engaksï kaxumbitika, kurhajchasïndiksï Tata Diosïni ka únksï ambe enga ima uéjka. Ka ma ambe enga ima uéjka, jindesti eskachi sési pʼikuastpiaka (Mat. 5:5, TNM; Gal. 5:23). Peru Satanasi kánikua ikiasïndi engachi újka ambe enga Jeoba uéjka. Ísï jimbo, nájkirukachi kaxumbitijka ka sési pʼikuastpini, uáni kʼuiripu engaksï Satanasi jingonika, kurhunhisïndijtsïni (Juanu 15:18, 19). Ini ambe jimbo, jatsiskachi para balori jukani.

5, 6. a) ¿Andisï Satanasi kurhunhiajki kaxumbitichani? b) ¿Náki kurhamarhikuechanchi mókuantaua?

5 Ima enga no kaxumbitika, kʼéramakuarhisïndi, uinhamu ikiasïndi ka no kurhajchasïndi Jeobani. Ísïmindusï jámajti Satanasi. Jimbosï kurhunhijti kʼuiripu kaxumbitini, jimbokaksï imecheri ambakiti kualidadicha jimbo xarhatasïnga na enga xáni no ambakika Satanasi. Ka ambe enga sánderu no sésika para Satanasi, jindesti eska xarharasïnga na enga xáni chkuanderaka, jimboka ambe uéjki uandani o úni, no úsïnga eska kʼuiripu kaxumbiti nóteru marhuakuakia Jeobani (Job 2:3-5).

6 Peru ¿jamberichi káni úpirini úkua jukanchani kaxumbitini? Ka ¿andichisï jatsi para seguirini jánguarhintani kaxumbitini? Para mókuantani ini kurhamarhikuechani, ju je exeni Moisesiri ejemplu, tanimu ebreuecheri ka Jesusiri.

AMBE ENGACHI JIMBO ÚPIRINGA ÚKUA JUKANCHANI KAXUMBITINI

7, 8. ¿Ambe úspi Moisesi engaksï no janhanharhipka?

7 Engachi jatsïjka sésikua para juramuni. Úsïndi eskachi úkua jukanchaaka kaxumbitini, sánderu jiáni engaksï imecha engaksï juchari juramukua jimbo jaka, nójtsïni janhanharhiaka o arhintsïni andichisï ísï újki ambe ma. ¿Ménisïchi nitamakuarhiski i ambe? ¿Ambechi úpirini enga juchari kʼumanchikuarhu anapu ma ísï úpiringa? Ju je exeni ambe enga úpka Moisesi.

8 Jeoba arhispti eska orhejtsïkupiringa Israelini ka úspti eska karaapiringa leichani enga iretani íntsaapka. Ísï jimbo, xarharasïrendi eska jatsispka Jeobaeri jarhuajperata. Nájkiruka ísïpka, imeri ermanu jembechaksï Aaroni ka Míriami no sési ambeksï uandaspti imeri ambe ka arhinchasptiksï ima nanaka jimbo enga jingoni tembuchapka. Né uéjki enga ísï nitamakuarhipiringa, jamberi ikiapirindi ka no sési úkuantani. Peru Moisesi no sóntku ikiaspti. Asta kómarhispti Jeobani eska nóteru kastigaripiringia Míriamini (Núm. 12:1-13). ¿Andisï no ikiapi?

Moisesi kómarhispti Jeobani eska nóteru kastigaripiringia Míriamini. (Exe je párrafu 8).

9, 10. a) ¿Ambe niáraspi kurhanguni Moisesi Jeobaeri jarhuajperata jimbo? b) ¿Ambeksï úa jorhenguarhini imecha engaksï familiani ka kúnguarhikuani orhejtsïkujka?

9 Moisesi no ikiaspti jimboka uánikua ambe jorhenguarhispka Jeobaeri. Kuarenta uéxurhinisï antesi, enga Ejiptu anapu reiri kʼumanchikuarhu irekani japka, no kaxumbitispti. Ima xáni ikiamsïspti enga niárapka uándikuni achatini ma, jimboka ísï exespka eska ima no jurhimbitku úxapka ambe ma. Moisesi eratsispti eska Tata Diosï jeiapanhintapiringa ambe enga úpka. Jeoba kuarenta uéxurhini jarhuataspti Moisesini para kurhanguni eska para Israelini orhejtsïkuni, no solu uétarhisïrenga balori jukani, sino ístu eska kaxumbipiringa. Ka para kaxumbitini, jatsipirindi para kurhanderani ka sési pʼikuastpini. Niáraspti ambakiti orhejtsïkuti máeni, jimboka sési jorhenguarhispka indeni ambe (Éx. 2:11, 12; Uku. 7:21-30, 36).

10 Ini jurhiatikuecha jimbo, imecha engaksï familiani o kúnguarhikuani orhejtsïkujka, sésiksï úsïndi engaksï májkueni újka eska Moisesi. Engaksïni máteruecha no janhanharhiaka, asï sóntku no sési exe je. Kaxumbikua jingoni jiókuarhi je ambe engajtsï no sési úaka (Ecl. 7:9, 20). Kurhajchaa je máteruechani ka sési péuanta je uandanhiatechani ísï eska Jeoba na uéjka ka asï sóntku ikia je (Prov. 15:1). Engaksï ísï újka familieri orhejtsïkuticha ka imecha engaksï kúnguarhikuani orhejtsïkujka, sésiksï pʼikuastasïndi Jeoba, úsïndiksï eska jauaka pínandikua ka ambakiti ejempluksï ma xarhatasïndi ambe enga arhikuekajka kaxumbitini.

11-13. ¿Náki ejemplujtsïni xarhatachiski tanimu ebreuecha?

11 Engajtsïni no sési kámajka. Desde iónisï, uánikua juramutichaksï no sési kámastia Jeobaeri iretani. ¿Andi? Jamberiksï uándajti eskachi no sési ambe úska, peru ambe engajtsïni jimbo no sési kámajka, jindesti jimbokachi sánderu kurhajchasïnga Tata “Diosïni ka eska kʼuiripuechani” (Uku. 5:29). Jamberijtsïni teresmarhujti, ónhantsïni o astajtsïni atani. Peru Jeobaeri jarhuajperata jimbo, nochi ikiasïnga nichi no sési úkuantajki engajtsïni no sési kámajka.

12 Ju je eratsintani imani ejempluni engajtsïni tanimu ebreuecha xarhatachika engaksï Babilonia pánhapka jupikakata: Ananiasi, Misaeli ka Asariasi. * Babilonia anapu rei juramukuaspti eskaksï tinguixurhikupiringa kʼéri imajeni oruerini ma. Janhanharhikua jingonksï arhispti andiksïsï no kʼéri ambe arhipiringa imajenini. Kurhajchasptiksï Tata Diosïni, nájkiruka rei arhiapka eska jornarhu kʼuaninhaapiringa nani enga kánikua kurhini japka. Imaksï no eratsispti eska Jeoba jirejiresï kuájpiapiringa, nájkiruka ísï úpka. Sánderu sési, jiókuarhisptiksï ambe enga Jeoba jurajkupiringa eska úkuarhipiringa (Dan. 3:1, 8-28). Ísïksï xarhataspti eskaksï kʼuiripu kaxumbiticha balori jukariska ka eska no ma juramuti, kastigu o ambe ma engajtsïni chérajka, úaka úni eskachi nóteru kʼéri ambe arhiakia Jeobani (Éx. 20:4, 5).

13 Engachi tsʼéjkunhaska parachi no kurhajchani Jeobani, ¿nénachi úa májkueni úni eskaksï tanimu ebreuecha? Xarhataparini kaxumbikua ka mintsikaparini eskajtsïni Jeoba kuidariuaka (Sal. 118:6, 7). Ka engajtsïni nema arhijka eskachi no sési úska ambe ma, iatsitakuarhuchi mókukuntasïnga ka janhanharhikua jingoni (1 Ped. 3:15). Ístuchi méntku no uékasïnga úni imani ambe engachi jimbo úpiringa nóteru sési pájperania juchari Táti auandarhu anapu jingoni.

Engajtsïni kʼuiripuecha no sési kámajka, janhanharhikua jingonchi mókukuantasïnga. (Exe je párrafu 13).

14, 15. a) ¿Ambe úa úkuarhini engachi jukari uandanhiani jauaka? b) Eska na arhijka Ukuecha 8:32, ¿andisï Jesusi jindee sánderu ambakiti ejemplu kaxumbikueri nájkirukaksï uánikua uandanhiatecha jauaka?

14 Engachi jukari uandanhiani jarhajka. Iáminduechachi jukari uandanhiasïnga mámaru ambe jimbo. Por ejemplu, úakachi jamberi ísï pʼikuarherani jimbokachi eksameni ma úntaaka eskuela o ánchikuarhita ma úni jima engachi ánchikuarhijka. O solu jimbokachi eratsisïnga eskachi operarinhaaka o jimbokachi estudiuechani úkuarhiauaka. Úkua jukasïndi kaxumbitini engachi jukari uandanhiani jarhajka. Jamberichi úaka ikiani sapichitu ambe jimbo engajtsïni antesi no ikiatenga. Ka jamberichi úaka no sési pʼikuastaani máteruechani juchari uandakuecha jingoni ochi no sési kaani. Engachi ménisï niáraka jukari uandanhiani, ju je eratsintani Jesusiri ambe.

15 Últimu mesicha jimbo enga ixú japka Echerirhu, jatsispti para kánikua tekantani. Mítispti eska uándikunhapiringa ka eska kánikua no sési kánhapiringa (Juanu 3:14, 15; Gal. 3:13). Máru mesi ante de uarhini, uandaspti eska kánikua uandanhiaxapka (Luk. 12:50). Ka máru jurhiatikuecha ante de uándikunhani, uandaspti: “Mískuarhini pʼikuarheraxati juchiti mintsita”. Úsïngachi exeni na enga xáni kaxumbitipka ka kurhajchani Tata Diosïni, jimboka mintsita jingoni kómarhispka: “Táti kuájpintarini para ini orani jimbo [...] jimboka para ini orani jimbosïni juka. Táti, ú eska kʼéri ambe arhinhaaka chíti nombri” (Juanu 12:27, 28). Enga niárapkia ima jurhiatikua, balori xarhataspti ka jurajkuspti eskaksï Tata Diosïri enemiguecha jupikapiringa, engaksï kánikua no sési kámapka ka kʼuratsetani astakaksï uándikupka. Nájkiruka xáni uánikua uandanhiatechani jatsiapka ka no sési kánhani, Jesusi kaxumbikua xarhataspti ka úspti ambe enga Tata Diosï uéjka. Jo, ima jindesti sánderu ambakiti ejemplu para kaxumbitini nájkirukachi uánikua uandanhiatechani jatsiauaka (arhinta je Ukuecha 8:32).

Jesusi jindesti sánderu ambakiti ejemplu ambe enga arhikuekajka kaxumbitini. (Exe je párrafu 16 ka 17). *

16, 17. a) ¿Ambeksï úspi apostulicha enga xarhatapka na enga xáni kaxumbitipka Jesusi? b) ¿Nénachi úa májkueni úni eska Jesusi?

16 Últimu chúri enga Jesusi Echerirhu japka, imeri sánderu ambakiti amiguecha engaksï jindepka apostulicha, úsptiksï eska Jesusi xarhatapiringa na enga xáni kaxumbitipka. Ju je eranhaskani na enga xáni no sési pʼikuarherani japka ima chúri. Uáni kʼuiripu pʼímutantskata uérapirindi enga ima kʼamakʼamasï kurhajchapiringa Jeobani asta uarhikuarhu jamberi. ¿Úpirini ísï úni? (Rom. 5:18, 19). Ka ambe enga sánderu jukaparhakuepka, jindespti eska imeri úkuecha jingoni úpiringa kuájpini o no sési pakatani imeri Tátini (Job 2:4). Últimu senarhu imeri apostulicha jingoni, imechaksï uénaspti “arhijperakua jatsini, jimbokaksï uandasïrenga aberi né sánderu kʼéri ambepirini”. Jesusi uánikua xanhari arhiasptia eska inde ambe no sési jarhaspka, ¡asta imani mismu jurhiatikua xatini jimbo! Nájkiruka i ambe úkuarhipka, úsïngachi exeni eska Jesusi no ikiaspka imecha jingoni. Uékperakua jingoni ménderu arhiaspti na engaksï jatsipka para jámani. Tátsekua, ambakiti ambe arhiaspti jimbokaksï no méni jurajkuspka (Luk. 22:24-28; Juanu 13:1-5, 12-15).

17 ¿Ambechi úpirini jucha engachi sáno májkueni ambe nitamanchani japiringa? Úakachi májkueni úni eska Jesusi, nájkirukachi uánikua uandanhiatechani jatsiauaka. Ju je tsípikua jingoni kurhajchani arini Jeobaeri juramukuani: “Tekaantsperanta je” (Kol. 3:13). Úakachi ísï úni engachi miántaska eskachi juchajtu úsïnga o uandasïnga ambe ma enga no sési pʼikuastajka máteruechani (Prov. 12:18; Sant. 3:2, 5). Ístu, uétarhisïndi sési jásï ambe arhiani máteruechani imani ambakiti ambe jimbo engaksï xarhatajka (Efes. 4:29).

ANDICHISÏ JATSI PARA SEGUIRINI JARHANI JÁNGUARHINTANI KAXUMBITINI

18. a) ¿Néna jarhuataasïni Jeoba kaxumbitichani ambakiti ambe erakuni úni? b) ¿Ambeksï jatsiski para úni kaxumbiticha para Tata Diosï jarhuataani?

18 Jimbokachi ísï úaka ambakiti ambe erakuni úni. Engachi jatsiaka para erakuni ambe ma enga úkua jukaaka, Jeobajtsïni jarhuataati, peru solu engachi kaxumbitiuaka. Aiachesïndijtsïni eska kurhauaka kaxumbiticheri kómarhikuechani (Sal. 10:17). Ka no solu inde ambe, Biblia arhisïndi eska arhistakuauaka. Arhisïndi: “Jarhuatauati kaxumbitichani paraksï jurhimbitku ambe úni, ka jorhendauati kaxumbitichani Imeri xanharuni” (Sal. 25:9). Jeobajtsïni arhistachisïndi úraparini Bibliani ka publikasionichani, * bideuechani ka tánguarhikuecha jimbo enga preparariuajka jántspiri enga mintsinharhikueka ka jánhastiini (Mat. 24:45-47). Peru uétarhisïndi eskachi juchajtu úaka arini ambe, kaxumbikua jingoni jiókuarhini eskachi uétarhinchasïnga jarhuajperata, estudiarini ambe engajtsïni Jeoba íntskujka ka tsípikua jingoni úni ambe engachi jorhenguarhijka.

19-21. a) ¿Ambe no sési úspi Moisesi jini Kadési? b) ¿Ambechi jorhenguarhisïni ambe enga Moisesi úkuarhinchapka?

19 Jimbokachi ísï no xáni no sési ambe úaka. Ju je ménderu Moisesiri ambe eratsintani. Niáraspti ióni kaxumbitini ka jeiapanherantani Jeobani. Peru enga kuarenta uéxurhini ísïpkia enga desierturhisï jámapka israelitecha jingoni, Moisesi no xarhataspti kaxumbikua. Imeri piremba, enga a lo mejori jarhuatapka Moisesini para no uarhini Ejiptu jiáni enga sapichuepka, kʼamaraspti uarhini ka Kadésiksï jatsintaspti. Jiájkani, israelitechaksï ménderu uénaspti no sési uandani jimbokaksï no jatsispka ambe ma engaksï meru uétarhinchenga. Biblia arhisïndi eskaksï israelitecha uénaspka no sési arhini Moisesini, jimbokaksï no jatsispka itsï. Nájkiruka Jeoba Moisesini úrapka para milagruechani úani ka nájkiruka uáni uéxurhinicha jimbo Moisesi xáni sési orhejtsïkuapka, seguirixaptiksï no sési uandani. Ka ístuksï no sési uandani Moisesiri ambe, enajki imeri kulpepi engaksï no jatsipka itsï (Núm. 20:1-5, 9-11).

20 Enga inde ambe úkuarhini japka, ikiatapu úspti eska Mosiesi no kaxumbipiringa. Enbesi de mintsikaparini uandajpani kʼerendani, ísï eska Jeoba na arhipka, kurhurjaxeparini uandajpaaspti israelitechani ka arhiaspti eska milagru ma úpiringa. Jiájkani, tsimani xanhari uanharhitaspti kʼerendani ka kánikua itsï uéraspti. Enga ísï ikiapka ka kʼéramakurhini, niáraspti úni ambe ma enga kánikua no sési japka (Sal. 106:32, 33). Enga ma ratitujku no kaxumbipka, Jeoba no jurajkuspti inchani imani Echerirhu engaksï Aiaminhapka (Núm. 20:12).

21 ¿Ambe ambakiti ambechi jorhenguarhisïni ambe enga Moisesi úkuarhinchapka? Ma ambe jindesti eskachi jatsiska para seguirini jarhani jánguarhintani kaxumbitini. Engachi ma ratitujku no jingontku jarhaska, úakachi sóntku ikiani ka uandani o úni ambe ma enga no sési jaka. Máteru ambe, engachi jukari uandanhiani jauaka, úkua jukaati kaxumbitini, ísï jimbo, ju je jánguarhintani nájkirukachi jukari uandanhiani jauaka.

22, 23. a) ¿Andichisï jatsi para seguirini jarhani jánguarhintani kaxumbitini? b) ¿Ambeksï arhikuekasïni uandakuecha engaksï Sofonías 2:3 jimbo jaka?

22 Jimbokachi ísï kuájchakunhaaka. No ióni jimbo, Jeoba kʼamajkuati kʼuiripu no sési úrini ixú Echerirhu ka solu kaxumbitichani tsípiti pakatauati. Jiájkani, parhakpinirhu kánikua pínandikua jauatia (Sal. 37:10, 11). ¿Imani kʼuiripu kaxumbiticha jingonchi kuenta úkuarhia engaksï jima irekaaka? Úakachi jima jarhani engachi úska ambe engajtsïni Jeoba arhijka ixú Sofonías 2:3 jimbo (arhinta je).

23 ¿Andisï Sofonías arhijki eskachi jamberi kuájchakunhaaka? ¿Arhikuekasïni eska Jeoba no úaka kuájchakuani imeri marhuarichani engaksï jánguarhintajka úni ambe enga ima uéjka? Nómbe. Sánderu sési, arhikuekasïndi eskachi juchajtu jatsiska para jánguarhintani. Úakachi tsípiti pakarani Jeobaeri jurhiatikua jimbo ka irekani para méntkisï engachi iásï jánguarhintaska kaxumbitini ka jeiapanherantani Jeobani.

PIREKUA 120 Ju je kaxumbitiini ka sési pʼikuatspini ísï eska Jesusi

^ párr. 5 Iáminduchi jatsiska para jánguarhintani sánderu kaxumbitini, jimboka no nema ísï andajpenusïnga. Jamberichi no úkua jukanchajka xarhatani kaxumbikua engachi kʼuiripuecha jingoni jarhajka engaksï tsitijka pínandikua jingoni irekani, peru jamberichi úkua jukanchajka engachi imecha jingoni jarhajka engaksï kʼéramakuarhijka. Ini artikulu jimbochi uánikua ambe exeaka nani engachi úpiringa úkua jukanchani kaxumbitini.

^ párr. 3 JUKAPARHAKUA AMBE: Kaxumbitini, arhikuekasïndi sési kaani máteruechani ka no jirejiresï ikiani engajtsïni uékaaka ikiatani. Ístu, ima kʼuiripu enga kaxumbitiika no kʼéramakuarhisïndi ka sánderu kʼéri ambe exeasïndi máteruechani. Enga Biblia uandajka eska Jeoba kaxumbitiska, arhikuekasïndi eska uékperakua ka pʼamojperakua jingoni kaasïnga imechani engaksï no kʼéri ambeeka eska ima.

^ párr. 12 Babiloniuechaksï arhinhataraspti Sadraki, Mesaki ka Abednegu (Dan. 1:7).

^ párr. 18 Úakajtsï exeni artikuluni “Tomemos decisiones que honren a Dios”, enga uérapka rebistarhu La Atalaya 15 de abrili de 2011.

^ párr. 59 AMBE ENGA XARHATAJKA IMAJENI: Jesusi no ikiasïndi ka uékperakua jingoni jurhimberantaasïndi imeri disipuluechani, engaksï arhirperani japka né enga sánderu kʼéri ambepka.