1, 2. 1) ¿Bin ya yal te Biblia ta stojol te Moisese? 2) ¿Bintik la spas? 3) ¿Bin yuʼun te ya skʼan ya jpastik tulan ta yakʼel ta ilel te manso-oʼtanile?

TE Biblia ya yal ta stojol te Moisés te «mero peqʼuel yoʼtan ta winiquil, cʼax hich a te bin utʼil spisil winiquetic ayic ta bahlumilal» (Núm. 12:3). ¿Yuʼunbal ya skʼan ya yal te jaʼ jtul winik te kʼun yoʼtan, te xchebet yoʼtan sok te ya xiwe? Ay machʼatik ya yalik te jich stalel te machʼa manso yoʼtane. Pero ma jichuk. Te Moisés jaʼ jtul j-abat yuʼun Dios te ay yip, te ma xchebetuk yoʼtan sok te ma xiwe. Ta swenta te koltayot yuʼun Jehová, juʼ yuʼun sitintayel te mukʼul ajwalil ta Egipto, jaʼ jwolwanej kʼot yuʼun te tres millón-niwan ta tul israeletik te beenik ta jochol takin kʼinal sok la skoltay ta stsalel te skontratake.

² Melelnix-a te maba pajal te wokoliletik ya jsitintaytik jich bitʼil te Moisese, pero ta jujun kʼajkʼal ya jta jbatik sok ants winiketik o kʼopetik te wokol ya kaʼiytik yakʼel ta ilel te manso-oʼtanile. Pero bayal skʼoplal te yakuk jpastik tulan ta yakʼel ta ilele, melel jich yaloj te Jehová: «Te machʼatic manso yoʼtanic ya me yichʼic hilel te qʼuinal» (Sal. 37:11). Jojkʼoybey jbatik: «¿Mansobal koʼtan te joʼone? ¿Mansobal koʼtan ya yilonik te yantike?». Swenta ya xjuʼ ya kakʼbeytik sujtib-abi, ya skʼan ya xkʼot ta koʼtantik bin ya skʼan ya yal te manso koʼtantike.

3, 4. 1) ¿Bin yuʼun te pajal kʼoem sok te tsʼisel jlijk tsekel te manso-oʼtanile? 2) ¿Bintik talelil ya skoltayotik swenta ya kakʼtik ta ilel te manso-oʼtanile sok bin yuʼun?

³ Te manso-oʼtanil * jaʼ pajal sok te kʼalal ya yichʼ tsʼisel jlijk  tsekel. ¿Bin yuʼun? Swenta tʼujbil ya xjil-a te tsekele ya skʼan ya yichʼ kapel o tsael ta lek cheʼoxeb tʼujbil koloretik. Jichnix-euk teme ya jkʼantik te manso koʼtantike, ya skʼan ya jkaptik chaʼoxchajp talelil te tʼujbilik jich bitʼil te pekʼel-oʼtanil, schʼuunel mantal, lamal-oʼtanil sok te ma xiwotike. Teme ya jkʼantik te lek ya yilotik te Jehová, ya skʼan ay kuʼuntik te taleliletik-abi. Kiltik bin yuʼun.

⁴ Jaʼnax te machʼatik pekʼel yoʼtanik ya schʼuunik mantal sok ya spasbeyik te skʼanojel yoʼtan te Jehová, te skʼanojelxan yoʼtane jaʼ te lamaluk koʼtantik (Mat. 5:5; Gál. 5:23, TNM). Pero te Satanás bayal ya x-ilin kʼalal ya jpastik te bin ya smulan te Jehovae. Jaʼ yuʼun, manchukme pekʼel koʼtantik sok lamal koʼtantik, bayal ants winiketik te ayik ta balumilal yuʼun Satanás ya spʼajotik (Juan 15:18, 19). Jaʼ yuʼun ya skʼan te maba ya xiwotike.

5, 6. 1) ¿Bin yuʼun te Satanás ya spʼaj te machʼatik manso yoʼtanike? 2) ¿Bin jojkʼoyeletik ya kakʼbeytik sujtib?

⁵ Te manso-oʼtanil ma pajaluk sok te toybail, ilinba sok te skʼaxuntaybeyel smantal te Jehová. Jaʼ jich stalel te Satanase. Jaʼ yuʼun ya spʼaj te machʼatik manso yoʼtanike, melel ta swenta te lek stalelik ya yakʼik ta ilel te kʼax chopol stalel te Pukuje. Te bin kʼaxtoxan ma smulane, jaʼ te ya xchiknaj ta ilel te jpaslot stukele. Pero chikan bin ya yal o bin ya spas te Satanase ma xjuʼ yuʼun skomel te ya x-abatinik ta stojol Jehová te machʼatik manso yoʼtanike (Job 2:3-5).

⁶ Jich yuʼun, ¿bantixan wokol ya kaʼiytik te ya kakʼtik ta ilel te manso-oʼtanile? ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jpastik tulan ta yakʼel ta ilel? Swenta ya jnaʼbeytik te sujtibe, kiltik te ejemplo yuʼun Moisés, te oxtul ebreoetik sok te Jesús.

7, 8. ¿Bin la spas te Moisés te kʼalal ma la yichʼ ichʼel ta mukʼe?

⁷ Te kʼalal mukʼ kaʼteltik. Teme mukʼ kaʼteltike, ya xjuʼ te wokolxan ya kaʼiytik yakʼel ta ilel te manso-oʼtanil, kʼaxtoxan-a teme ay machʼa ay ta jkʼabtik swentainel ma xyichʼotik ta mukʼ o ma lek ya yil te bin jtaojtik ta nopel spasele. ¿Aybal jich kʼoem ta jtojoltik? ¿Binwan yaʼiyel ya kaʼiy jbatik teme ay jich la spasbotik te jfamiliatike? Kiltik te bin la spas te Moisese.

⁸ Te Jehová la yakʼ ta jwolwanej yuʼun israeletik sok la yakʼbey stsʼibay te leyetik yuʼune. Chikan ta ilel te lek ilbil yuʼun te Diose.  Manchukme jich-abi, te sbankil sok swix te Aarón sok María (Míriam), la skontrainik sok la slabanik ta swenta te yiname. Te yanuk machʼa jich la yichʼ pasbeyel te mukʼ yaʼtele, ilin-niwan sok laniwan yakʼbey spakol te jichuke. Pero te Moisés maba ilin ta ora. Lato skʼanbey Jehová te yakuk skombey te kastigo la yakʼbey te Mariae (Núm. 12:1-13). ¿Bin yuʼun te jich la spase?

9, 10. 1) ¿Bin kʼot ta yoʼtan te Moisés kʼalal koltayot yuʼun Jehová? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya skʼayinbeyik stalel Moisés te jololetik yuʼun familia sok te ansianoetike?

⁹ Jich la spas te Moisés ta swenta te bayal bin snopojix ta stojol te Jehová. Pero 40 jaʼbil ta nailal, te kʼalal ayto ta sna-a te ajwalil ta Egipto maba manso yoʼtan-a. Oranax ya x-ilin-a jaʼ yuʼun la smil jtul winik te la yil te ay bin ma stojiluk yak ta spasele. La skuy te lek ya yil Dios te bin la spase. Te Jehová la spʼijubtes 40 jaʼbil sok la yakʼbey snop te ma jaʼuknax ya skʼan ma xiw swenta ya x-och ta jwolwanej yuʼun te israeletike, ya skʼan te manso yoʼtane. Swenta ya xjuʼ yuʼun te manso yoʼtane ya skʼan te pekʼeluk yoʼtan, te ya schʼuun mantal sok te lamaluk yoʼtane. Kʼot ta yoʼtan te bin ya skʼan ya spase, jich kʼot ta lekil jwolwanej (Éx. 2:11, 12; Hech. 7:21-30, 36).

¹⁰ Ta kʼajkʼal ini, bayal skʼoplal te yakuk skʼayinbeyik stalel te Moisés te jololetik yuʼun familia sok te ansianoetike. Teme jich awaʼtel-abi, mame orauk ya x-ilinat te kʼalal ay machʼa ma xyichʼat ta mukʼe. Chʼuuna sok spekʼelil awoʼtan te ay banti ya xchʼayat-euke (Ecl. 7:9, 20). Akʼa ta ilel te ya achʼuun mantal, chajpana te kʼopetik jich bitʼil ya skʼan te Jehová sok spisiluk-ora lamal awoʼtan (Prov. 15:1). Teme jich ya spasik te jololetik yuʼun familia sok te machʼatik ay yaʼtelik ta jwentainwanej yame smulan te Jehová, yame sleik lamalkʼinal sok ya yakʼik ta ilel lekil ejemplo ta swenta te manso-oʼtanile.

11-13. ¿Bin ejemplo la yakʼbotik jilel te oxtul ebreoetike?

¹¹ Te kʼalal ya kichʼtik kontrainel. Te jayeb jaʼbil kʼaxemix tal sok ta ora ini, bayal ajwaliletik skontrainejik te lum yuʼun Jehová. ¿Bin yuʼun? Ayniwan ya yalik te ay bin chopol jpasojtike, pero te bin yuʼun ya skontrainotike jaʼ ta swenta te ya «jchʼuhumbetic smandar Dios te bin utʼil te smandar winiquetique» (Hech. 5:29). Yaniwan slabanotik, ya schukotik o ya smajotik. Pero ta swenta te koltayel yuʼun Jehová maba ya jsutbeytik spakol, ya kakʼtik ta ilel slamalil koʼtantik ta yorail wokol.

¹² Jnop kaʼiytik te bin kʼot ta stojolik te oxtul ebreoetik te la yichʼik chukel bael ta Babilonia. Jaʼ te Ananías, Misael sok Azarías. * Te ajwalil ta Babilonia la yal mantal te yakuk skejan sbaik ta stojol te mukʼul lokʼomba te pasbil ta  oro. Sok slamalil yoʼtanik la scholbeyik yaʼiy te bin yuʼun ma xyichʼik ta mukʼe. La schʼuunbeyik smantal te Dios manchukme la yichʼik albeyel te ya yichʼik chʼojel ochel ta orno te banti yak ta tilel kʼajkʼ. Maba la snopik te yananix xkoltayotik yuʼun-a te Diose, pero koltayotik. Jun yoʼtan la schʼuunik te bin ya yakʼ kʼotuk ta pasel te Jehovae (Dan. 3:1, 8-28). Jich la yakʼik ta ilel te ma xiwik te machʼatik manso yoʼtanik sok te maʼyuk jtuluk ajwalil, kontrainel o kastigo te ya xjuʼ ya skomotik te jaʼnax ya kichʼtik ta mukʼ stukel te Jehová (Éx. 20:4, 5).

¹³ ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkʼayinbeytik stalel te oxtul ebreoetik kʼalal ya yichʼ akʼel ta prueba te jun koʼtantik ta stojol te Jehová? Jaʼ te pekʼeluk koʼtantik sok te ya smukʼulin koʼtantik te ya skanantayotike (Sal. 118:6, 7). Te kʼalal ay machʼa ya slebotik jmultik, akʼa jsutbeytik sok slamalil koʼtantik sok stojiluk ya xkʼopojotik (1 Ped. 3:15). Jaʼnix jich, jkʼaxel maba ya jpastik te bin ya xjuʼ ya yutsʼin te bitʼil lek kiloj jbatik sok te jTatik te ay ta chʼulchane.

14, 15. 1) ¿Bin ya xjuʼ ya xkʼot ta pasel te kʼalal tenbil ya kaʼiy jbatike? 2) Ta swenta te bin ya yal Isaías 53:7, 10, ¿bin yuʼun te jaʼ lekil ejemplo yuʼun manso-oʼtanil te Jesús manchukme kʼax tenbil la yaʼiy sba?

¹⁴ Te kʼalal ay estrés kuʼuntik o tenbil ya kaʼiy jbatik. Ta jpisiltik aynanix tenbil ya kaʼiy jbatik-a. Jich bitʼil kʼalal ya jpastik jun eksamen ta eskuela o kʼalal ay bin tulan ya jpastik ta kaʼteltik. O ay jich ya kaʼiy jbatik kʼalal ya kichʼtik operasion o kʼalal ya skʼanbotik te ya jpastik jun analisis te doktore. Wokol ya kaʼiytik te ya kakʼtik ta ilel manso-oʼtanil te kʼalal kʼax tenbil ya kaʼiy jbatike. Yaniwan x-ilinotik yuʼun te bin maʼyuk lek skʼoplale. Yaniwan kaltik kʼopetik te ma stojiluk sok te ma lekuk ya yaʼiy te yantike. Teme ay jich tenbil kaʼiyoj jbatike, akʼa jnop kaʼiytik te bin kʼax ta stojol te Jesús.

¹⁵ Te kʼalal cheʼoxebxanix u skuxlejal-a te Jesús ta Balumilal, la sitintay tulan wokolil. Snaʼoj-a te ya yichʼ milel sok te ya xkʼax bayal swokole (Juan 3:14, 15; Gál. 3:13). Te kʼalal cheʼoxebxanix u ya yichʼ milel-ae, la yal te bayal swokole (Luc. 12:50). Te kʼalal nopol ya yichʼix milel-a jich la yal: «Bayel ayon ta wocol ya caʼiy». Ya xjuʼ ya kiltik te spekʼelil yoʼtan sok te la schʼuunbey smantal te Dios kʼalal jich la skʼopone: «¿Jtat, coltayawon loqʼuel ta jwocol ta ora ini, xchihon bal? como ha nix talemon yuʼun a. Jtat, acʼa ta ichʼel ta mucʼ te abihile» (Juan 12:27, 28). Te kʼalal kʼot yoraile, maba xiw sok la yakʼ sba ta kʼabal te kʼalal tal ta tsakel baele, kʼax chopol sok kʼexlaltik sba te bitʼil la yichʼ milele. Manchukme kʼax tenbil la yaʼiy sba sok te kʼax bayal swokole, la yakʼ ta ilel manso-oʼtanil sok la spasbey skʼanojel yoʼtan te Diose. Ta melel, jaʼ lekil ejemplo yuʼun te manso-oʼtanil manchukme kʼax tenbil la yaʼiy sba (kʼopona Isaías 53:7, 10).

16, 17. 1) ¿Bin-utʼil la yakʼbeyik ta prueba te smansoil yoʼtan te Jesús te jpuk-kʼopetike? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkʼayinbeytik stalel te Jesuse?

¹⁶ Te ajkʼabal te kʼalal mato xlaj-a te Jesuse, ay machʼatik la yakʼbeyik ta prueba te smansoil yoʼtane, jaʼik te jpuk-kʼopetik yuʼune. Jnop kaʼiytik te jayebto swokol kʼax te Jesús te ajkʼabal-abi. Bayal millón ta tul ants winiketik yame staik skuxlejalik teme jun yoʼtan ya yakʼ sba te Jesús jaʼto te kʼalal ya xlaje. ¿Yabal xjuʼ yuʼun te jun yoʼtan ya yakʼ sbae? (Rom. 5:18, 19). Te bin mukʼxan skʼoplale, jaʼ te ya yichʼ chʼultesbeyel sbiil te sTate (Job 2:4). Kʼalal la spas te slajibal Weʼel Uchʼel sok te yamigotake, «hahch stij sbahic ta cʼop yuʼun machʼa a te mucʼ ya xcʼoht». Ayix cheʼoxeb buelta te la yichʼik tojobtesel yuʼun, ¡soknix te mal kʼajkʼal-abi! Manchukme jiche, chajpnax ta aʼiyel-a te maba ilin te Jesús sok te lamal yoʼtan la yakʼ sbae. Sok yutsil yoʼtan, la  scholtiklanbey yaʼiyik yan buelta te bin talelil ya skʼan ya yakʼik ta ilele. Patil, la yaltiklanbey lek skʼoplalik ta swenta te maba ijkʼitayotik yuʼune (Luc. 22:24-28; Juan 13:1-5, 12-15).

¹⁷ ¿Binwan yaʼiyel la kaʼiy jbatik te jichuk kʼax ta jtojoltik-abi? Ya xjuʼ ya jkʼayinbeytik te ejemplo yuʼun Jesús te lamaluk koʼtantik te kʼalal tenbil ya kaʼiy jbatike. Akʼa jchʼuuntik spasel sok spisil koʼtantik te mantalil ini: «Talel cʼaxel tsʼicbeya abaic» (Col. 3:13, XCD). Ya xkʼot ta pasel kuʼuntik-abi teme ya jultes ta koʼtantik te ay bin ya jpastik o ay bin ya kaltik te ma smulan te yantike (Prov. 12:18; Sant. 3:2, 5). Jaʼnix jich kʼax lek teme ya kalbeytik lek skʼoplalik te machʼatik yakʼojik ta ilel lek stalelike (Efes. 4:29).

18. 1) ¿Bin-utʼil ya skoltay Jehová te machʼatik manso yoʼtanik swenta ya staik ta nopel te bin ya spas ta skuxlejalike? 2) ¿Bin ya skʼan ya spasik swenta jich ya yichʼik-a te koltayel yuʼun te Diose?

¹⁸ Yuʼun jich lek te bin ya jpastik ta jkuxlejaltike. Kʼalal ay bin ya jnoptik spasel ta jkuxlejaltik te mukʼ skʼoplale, jaʼnax ya skoltayotik te Jehová teme manso koʼtantike. Jamal yaloj te ya yaʼiybey skʼop «te machʼatic peqʼuelic» (Sal. 10:17). Ma jaʼuknax-abi, te Biblia ya yal: «Ya stojobtes ta spasel te bin toj te machʼatic peqʼuel yoʼtanic, ya yaʼbe snop te be yuʼun te machʼatic manso yoʼtanique» (Sal. 25:9). Te Jehová ya stuuntes te Biblia swenta ya yakʼbotik te tojobtesel-abi soknix ta junetik kuʼuntik, * bideoetik sok te tsoblejetik te ya schajpan te «aʼbat te jun yoʼtan soc pʼij» (Mat. 24:45-47). Pero ya skʼan ya kakʼtik ta ilel sok spekʼelil koʼtantik te ya jkʼantik koltayel, jaʼ te kʼalal ya jkʼopontik te junetik yakʼojbotik te Jehová sok te ya jpas ta jkuxlejaltik te bin ya jnoptike.

19-21. 1) ¿Bin-a te ma stojiluk la spas te Moisés ta Cades? 2) ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bin kʼax ta stojole?

¹⁹ Yuʼun jich maʼyuk banti bayal ya xchʼayotik-a. Jnop kaʼiytik yan buelta ta stojol te Moisés. Bayal jaʼbil la yakʼ ta ilel te manso yoʼtan sok la spas te bin ya smulan te Jehová. Pero ta slajibal te 40 jaʼbil ayik ta jochol takin kʼinal sok te israeletike, te Moisés ma la yakʼ ta ilel te manso yoʼtane. Te María te jaʼniwan koltayot yuʼun ma la yichʼ milel te kʼalal alalto-ae, lajeltonax-a sok la yichʼ mukel ta Cades. Jich yuʼun te israeletik kajik ta kʼop yan buelta te malaj ayuk yuʼunik te bin  ya xtuun yuʼunike. Te Biblia ya yal te kajik «ta scontrahinel te Moisés» ta skaj te maʼyuk jaʼe. Kajik ta wulwunel ta kʼop manchukme la yilik te milagroetik la spas te Jehová sok te bayal jaʼbil wentainotik ta lek yuʼun te Moisese. La skontrainik sok la yakʼbeyik smulin te maʼyuk jaʼe (Núm. 20:1-5, 9-11).

²⁰ Ta skaj te kʼax tenbil la yaʼiy sba te Moisés ilin, jich chʼay te slamalil yoʼtane. Ma jaʼuk la spas te bin albot yuʼun Jehová te ya skʼopon te mukʼul tone, jaʼ la skʼopon sok yilinba te israeletik sok la yal te ya spas jun milagro. Kʼalal la smaj cheb buelta te mukʼul tone, lokʼ tal bayal jaʼ. Te stoybail sok te yilinbae, akʼot ta chʼayel yuʼun (Sal. 106:32, 33). Te Jehová ma la yakʼ ochuk ta Kʼinal te albil skʼoplal ya yichʼike ta skaj te chʼay yuʼun jtsʼinuk te smansoil yoʼtane (Núm. 20:12).

²¹ ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bin kʼax ta stojol te Moisese? Sbabial, jaʼ te ya skʼan ya jpastik tulan jujun kʼajkʼal te mansouk koʼtantik. Teme maba ya jtsajtay jbatike, te toybail ya xjuʼ ya yikʼotik bael ta spasel o yalel te bin ma stojiluke. Schebal, kʼalal tenbil ya kaʼiy jbatike, ay bin ya xjuʼ ya yakʼ jpastik te ma nopbiluk kuʼuntike. Jaʼ yuʼun akʼa jpastik tulan ta yakʼel ta ilel te manso koʼtantik manchukme tenbil ya kaʼiy jbatik.

22, 23. 1) ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jpastikxan tulan ta yakʼel ta ilel te manso koʼtantike? 2) ¿Bin ya yakʼ ta naʼel te Sofonías 2:3?

²² Yuʼun jich ya kichʼtik kanantayel. Te Jehová nopol ya slajinix spisil te chopol ants winiketik, jaʼnax ya yakʼ te kuxul ya xjilik te machʼatik manso yoʼtanike. Jich ya x-ayin lamalkʼinal ta swolol Balumilal (Sal. 37:10, 11). ¿Yabal xkuxinotik-euk te banti ya xkuxinik te machʼatik manso yoʼtanike? Yak, teme ya jpastik te bin ya skʼanbotik te Jehová ta Sofonías 2:3 (kʼopona).

²³ ¿Bin yuʼun ya yal te Sofonías te «ya wan xcolex» te xchie? ¿Yabal skʼan ya yal te ma skoltay Jehová te machʼatik ya spasik tulan te lek ya x-ilotik yuʼune? Maʼuk. Jaʼ ya skʼan ya yal te ay bin ya skʼan ya jpastik-euke. Ya xjuʼ xkolotik jilel «ta scʼahcʼalel yilimba te Jehová» sok te ya xkuxinotik ta sbajtʼelkʼinal teme ya jpastik tulan te manso koʼtantike sok te ya jpastik te bin ya smulane.