1-2. (a) Mushe u ṱaluswa hani, nahone o ita mini? (b) Ndi mini zwine zwa ri ṱuṱuwedza uri ri ṱahulele u vuḓa?

BIVHILI i ṱalusa Mushe sa “munna [o vuḓaho] ngangoho; o vha a tshi fhira vhathu vha shango ḽoṱhe nga [u vuḓa].” (Num. 12:3) Naa zwenezwo zwi amba uri o vha e si na nungo, a tshi ofha u dzhia phetho na u ofha u ima o khwaṱha musi vhaṅwe vha tshi mu hanedza? Yeneyo ndi nḓila ine vhaṅwe vha nga ṱalusa ngayo muthu o vuḓaho. Fhedzi zwenezwo a si ngoho. Mushe o vha e na nungo, a sa ofhi u dzhia phetho nahone e mushumeli wa Mudzimu ane a vha na tshivhindi. A tshi thuswa nga Yehova, o kona u amba na muvhusi wa Egipita we a vha e na maanḓa, u ranga phanḓa vhathu vhe khamusi vha vha vhe milioni tharu sogani na u thusa lushaka lwa Isiraele uri lu kunde maswina alwo.

² A ri sedzani na khaedu dze Mushe a dzi kunda, fhedzi ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ri sedzana na vhathu kana vhuimo vhune ha ita uri u ḓiṱukufhadza zwi konḓe. Naho zwo ralo, ri na zwiṱuṱuwedzi zwi pfalaho zwa u ṱahulela yeneyi pfaneleo. Yehova u fulufhedzisa uri “shango ḽi ḓo vha ifa ḽa vho vuḓaho.” (Ps. 37:11) Naa ni nga ri no vuḓa? Naa vhaṅwe vha ni vhona nga yeneyo nḓila? Ri sa athu fhindula dzenedzo mbudziso dza ndeme, ri fanela u thoma ra ḓivha uri u vuḓa zwi amba mini.

3-4. (a) U vuḓa zwi nga fanyiswa na mini? (b) Ndi dzifhio pfaneleo nṋa dzine ra tea u vha nadzo u itela u vuḓa, nahone ndi ngani?

³ U vuḓa * zwi fana na tshifanyiso tsho olwaho zwavhuḓi.  Nga nḓila-ḓe? Samusi muoli a tshi ṱanganyisa mivhala yavhuḓi yo fhambanaho u itela u ola, na riṋe ri fanela u vha na pfaneleo dzo fhambanaho u itela uri ri kone u vuḓa. Dziṅwe dza dzenedzo pfaneleo ndi u ḓiṱukufhadza, u thetshelesa, vhulenda na tshivhindi. Ndi ngani ri tshi fanela u vha na dzenedzo pfaneleo arali ri tshi ṱoḓa u takadza Yehova?

⁴ Ndi vhathu vhane vha ḓiṱukufhadza fhedzi vhane vha ita zwine Mudzimu a zwi funa. Zwiṅwe zwa zwithu zwine zwa funwa nga Mudzimu ndi uri ri vhe vhathu vho vuḓaho. (Mat. 5:5; Vhagal. 5:23) Musi ri tshi ita zwine Mudzimu a zwi funa, ri ita uri Sathane a sinyuwe. Vhathu vhanzhi vhane vha vha tshipiḓa tsha shango ḽa Sathane vha a ri vhenga naho ri tshi ḓiṱukufhadza nahone ro vuḓa. (Yoh. 15:18, 19) Nga zwenezwo, ri ṱoḓa tshivhindi uri ri kone u lwisana na Sathane.

5-6. (a) Ndi ngani Sathane a tshi vhenga vhathu vho vuḓaho? (b) Ri ḓo fhindula mbudziso dzifhio?

⁵ Muthu o vuḓaho o fhambana na muthu ane a ḓihudza, ane a kundelwa u langa mbiti dzawe na ane a sa thetshelese Yehova. Yeneyo ndi nḓila ine Sathane a vha ngayo. Ndi ngazwo a tshi vhenga vhathu vho vuḓaho! Vha bvukulula vhuvhi hawe ngauri vha na pfaneleo dzine a si vhe nadzo. Zwiṅwe hafhu, vha sumbedza uri ndi muzwifhi. Ndi ngani? Ngauri hu sa londwi zwine a zwi amba kana u zwi ita, ha koni u ita uri vhathu vho vuḓaho vha litshe u shumela Yehova!—Yobo 2:3-5.

⁶ Ndi lini hune ra nga wana zwi tshi ri konḓela u ḓiṱukufhadza? Nahone ndi ngani ri tshi fanela u bvela phanḓa ri tshi ṱahulela u ḓiṱukufhadza? U itela u fhindula dzenedzo mbudziso, ri ḓo haseledza tsumbo dzo vheiwaho nga Mushe, Vhaheberu vhararu vhe vha vha vho thubwa ngei Babele na ya Yesu.

7-8. Mushe o ita mini musi vhaṅwe vha sa mu ṱhonifhi?

⁷ Musi ro ṋewa vhuḓifhinduleli ho engedzeaho. Zwi nga konḓela vhane vha vha na vhuimo uri vha ḓiṱukufhadze, zwihuluhulu arali vhathu vhane vha vha nga fhasi havho vha sa vha ṱhonifhi kana vha tshi amba uri phetho dzine vha dzi dzhia a si dzone. Naa zwenezwo zwo no vhuya zwa itea kha inwi? Hu pfi mini arali muraḓo wa muṱa a ita zwenezwo? Ni ḓo ita mini? Ṱhogomelani zwe Mushe a zwi ita musi e kha vhuimo ho raloho.

 ⁸ Yehova o vhea Mushe uri a range phanḓa lushaka lwa Isiraele na u mu tendela uri a ṅwale fhasi milayo ye ya vha i tshi ḓo livhisa lwonolwo lushaka. A zwi timatimisi uri Yehova o vha a tshi khou tikedza Mushe. Naho zwo ralo, Miriama khaladzi a Mushe na mukomana wawe Aroni vho mu sasaladza na u amba uri o vhinga mufumakadzi we a vha a songo tea uri a mu vhinge. Vhaṅwe vhanna vhe vha vha vha tshi nga vha kha vhuimo vhu fanaho na ha Mushe vho vha vha tshi nga vha vho dinalea na u ṱoḓa u ḓilifhedzela, fhedzi Mushe ho ngo zwi ita. Ho ngo ṱavhanya u sinyuwa. O ita na u humbela Yehova uri a litshe u ṱarafa Miriama. (Num. 12:1-13) Ndi ngani Mushe o ita zwenezwo?

9-10. (a) Ndi mini zwe Yehova a thusa Mushe uri a zwi pfesese? (b) Ṱhoho dza miṱa na vhahulwane vha tshivhidzo vha nga guda mini kha Mushe?

⁹ Mushe o tendela Yehova a tshi mu gudisa. Miṅwahani i ṱoḓaho u vha 40 hu sa athu itea zwe ra zwi haseledza afho nṱha, Mushe o vha a sa ḓiṱukufhadzi musi a tshi kha ḓi vha muraḓo wa muṱa wa vhuhosini ngei Egipita. O ṱavhanyedza u sinyuwa lwe a vhulaya munna nge a vhona u nga onoyo munna o ita zwithu zwo khakheaho. Mushe o vhona u nga Yehova u ḓo tendelana na zwe a zwi ita. Yehova o fhedza miṅwaha ya 40 a tshi khou thusa Mushe uri a pfesese uri u itela u ranga phanḓa Vhaisiraele hu ṱoḓea zwo engedzeaho u fhira u sokou vha na tshivhindi. O vha a tshi fanela uri a vuḓe. Nahone u itela u vuḓa, o vha a tshi fanela uri a ḓiṱukufhadze, a thetshelese na u vha na vhulenda. O shumisa zwe a zwi guda nahone a vha murangaphanḓa wavhuḓi vhukuma.—Ek. 2:11, 12; Mish. 7:21-30, 36.

¹⁰ Ṋamusi, ṱhoho dza miṱa na vhahulwane vha tshivhidzo vha fanela u edzisa Mushe. Ni songo ṱavhanyedza u sinyuwa musi vhaṅwe vha sa ni ṱhonifhi. Ḓiṱukufhadzeni nahone ni tende musi no khakha. (Muh. 7:9, 20) Tevhelani vhulivhisi ha Yehova musi ni tshi tandulula thaidzo, nahone ni fhindule nga vhuthu tshifhinga tshoṱhe. (Mir. 15:1) Ṱhoho dza miṱa na vhahulwane vha tshivhidzo vhane vha ita zwithu nga yeneyo nḓila vha takadza Yehova, vha ita uri hu vhe na mulalo na u vhea tsumbo ya u ḓiṱukufhadza.

11-13. Vhaheberu vhararu vho ri vhetshela tsumbo ifhio?

¹¹ Musi ri tshi tovholwa. Ndi kale vhavhusi vha tshi tovhola vhathu vha Yehova. Vha ri pomoka uri ro ita zwithu zwivhi, fhedzi tshiitisi tshihulwane ndi uri ri “thetshelesa Mudzimu ane a vha muvhusi nṱhani ha vhathu.” (Mish. 5:29) Ri nga kolelwa, u valelwa dzhele kana u rwiwa. Naho zwo ralo, ri tshi thuswa nga Yehova, ri nga si ḓilwele, fhedzi ri ḓo dzula ro dzika musi ri tshi lingwa.

 ¹² Ṱhogomelani tsumbo ye ra vhetshelwa yone nga Vhaheberu vhararu vhe vha vha vho thubwa ngei Babele. Vhenevho ndi Hananya, Misaele na Asaria. * Khosi ya Babele yo vha vhudza uri vha gwadamele tshifanyiso tshihulu tsho itwaho nga musuku. Vho ṱalutshedza yeneyo khosi nga vhulenda uri ndi ngani vha sa ḓo tshi gwadamela. Vho dzula vha tshi fulufhedzea kha Mudzimu hu sa londwi u shushedzwa nga khosi uri vha ḓo fhiswa nanḓoni ya mulilo. Yehova o khetha u tshidza vhenevho vhanna nga u ṱavhanya, fhedzi vho vha vha songo zwi lavhelela. Fhedzi vho vha vho ḓiimisela u ṱanganedza tshiṅwe na tshiṅwe tshine Yehova a ḓo tenda tshi tshi itea. (Dan. 3:1, 8-28) Vho sumbedza uri muthu o vuḓaho u na tshivhindi na uri a hu na khosi, u shushedzwa kana u ṱarafiwa zwine zwa nga ita uri ri si tsha ḓiimisela u “ḓikumedza tshoṱhe” kha Yehova.—Ek. 20:4, 5, NW.

¹³ Ri nga edzisa hani tsumbo dza Vhaheberu vhararu musi hu tshi lingwa u fulufhedzea hashu kha Mudzimu? Ri a ḓiṱukufhadza na u fulufhela uri Yehova u ḓo ri ṱhogomela. (Ps. 118:6, 7) Ri fhindula vhane vha ri pomoka vhuvhi ro vuḓa na nga ṱhonifho. (1 Pet. 3:15) Ri hana u ita naho tshi tshini tshine tsha nga tshinya vhushaka hashu na Khotsi ashu wa lufuno.

14-15. (a) Hu nga itea mini musi ri nga fhasi ha mutsiko? (b) U ya nga Yesaya 53:7, 10, ndi ngani ri tshi nga amba uri Yesu ndi tsumbo yavhuḓisa ya u vuḓa musi e nga fhasi ha mutsiko?

¹⁴ Musi ri na mutsiko. Ri tsikeledzwa nga zwithu zwo fhamba-fhambanaho. Khamusi ro no zwi pfa ri sa athu ṅwala mulingo tshikoloni kana ri sa athu ita muṅwe mushumo mushumoni. Nga zwiṅwe zwifhinga ri nga tsikeledzea musi ri tshi humbula nga ha nḓila ine ra ḓo alafhiwa ngayo. Zwi a konḓa u vuḓa musi ri nga fhasi ha mutsiko. Zwithu zwine a zwi ri dini, zwi nga thoma u ri dina. Ri nga amba zwithu zwi si zwavhuḓi kana u fara vhaṅwe nga nḓila i si yavhuḓi. Arali no no vhuya na ḓipfa no tsikeledzea, humbulani tsumbo ya Yesu.

¹⁵ Yesu o vha e na mutsiko miṅwedzini yawe ya u fhedzisela musi e kha ḽifhasi. O vha a tshi zwi ḓivha uri u ḓo vhulawa na u tambudzwa lu vhavhaho. (Yoh. 3:14, 15; Vhagal. 3:13) Miṅwedzi i si gathi a sa athu fa, o amba uri o vha o tsikeledzea. (Luka 12:50) Musi ho sala maḓuvhanyana uri a fe, Yesu o ri: “Ndo ṱungufhala.” Maipfi e a a shumisa u itela u sumbedza nḓila ine a ḓipfa ngayo musi a tshi khou rabela a sumbedza uri o vha o vuḓa nahone a tshi thetshelesa Mudzimu. O ri: “Ntshidze kha tshino tshifhinga. Naho zwo ralo, ndi ngazwo ndo ḓa nga tshenetshi tshifhinga. Khotsi hulisa dzina ḽau.” (Yoh. 12:27, 28) Musi tshifhinga tshi tshi swika, nga tshivhindi Yesu o ḓiṋekedza kha maswina a Mudzimu e a mu vhulaya nga nḓila ya tshiṱuhu na i shonisaho. Yesu o dzula a tshi ita zwine Mudzimu a funa hu sa londwi uri o vha o tsikeledzea lungafhani na u tambula huhulu. A zwi timatimisi uri Yesu ndi tsumbo yavhuḓisa ya u vuḓa musi e nga fhasi ha mutsiko!—Vhalani Yesaya 53:7, 10.

16-17. (a) Khonani dza Yesu dzo linga hani u vuḓa hawe? (b) Ri nga edzisa hani Yesu?

¹⁶ Vhusikuni ha Yesu ha u fhedzisela, khonani dzawe dza tsini-tsini dzo ita zwithu zwe zwa vha zwi tshi nga ita uri zwi mu konḓele uri a vuḓe. Edzani u humbula mutsiko we Yesu a vha e nawo nga honoho vhusiku. Naa o vha a tshi ḓo fulufhedzea u swika a tshi fa? Arali a vhe a songo fulufhedzea, a hu na muthu we a vha a tshi ḓo vha na fulufhelo ḽa u tshila tshoṱhe. (Vharoma 5:18, 19) Zwe a vha a tshi ḓo zwi ita, zwo vha zwi tshi nga tshinya kana u ita uri dzina ḽa khotsi awe ḽi vhe na tshirunzi. (Yobo 2:4) Nga zwenezwo, musi a tshi khou ḽa  zwiḽiwa zwawe zwa u fhedzisela na vhaapostola vhawe, ho “vuwa khani vhukati havho ya uri ndi nnyi we a vha a tshi vhonala e muhulwane khavho.” Yesu o khakhulula khonani dzawe lwo vhalaho nga ha eneo mafhungo na nga honoho vhusiku! Zwi mangadzaho ndi uri Yesu ho ngo sinyuwa. Nṱhani hazwo, o dzula o dzika. Fhedzi nga vhuthu na tshivhindi, Yesu o amba navho nga ha mavhonele ane vha fanela u vha nao. Nahone nga murahu o vha khoḓa nge vha mu tikedza nga u fulufhedzea.—Luka 22:24-28; Yoh. 13:1-5, 12-15.

¹⁷ No vha ni tshi ḓo ita mini arali ni vhe ni kha vhuimo vhu fanaho? Ri nga edzisa Yesu na u dzula ro dzika musi ri nga fhasi ha mutsiko. Ḓiimiseleni u thetshelesa ndaela ya Yehova ya u “[bvela] phanḓa ni tshi konḓelelana.” (Vhakol. 3:13) Ri ḓo thetshelesa yeneyo ndaela arali ra humbula uri roṱhe ri a amba na u ita zwithu zwine zwa dina vhaṅwe. (Mir. 12:18; Yak. 3:2, 5) Nahone lingedzani u amba zwithu zwavhuḓi zwine na zwi vhona kha vhaṅwe.—Vhaef. 4:29.

18. Yehova u thusa hani vhathu vho vuḓaho, fhedzi vha fanela uri vha ite mini?

¹⁸ Ri ḓo dzhia phetho dzavhuḓi. Musi ri tshi tea u dzhia phetho dzi konḓaho vhutshiloni, Yehova u ḓo ri thusa uri ri dzhie phetho dzavhuḓi, fhedzi arali ri vhathu vho vuḓaho. U fulufhedzisa uri u ḓo pfa “zwililo zwa [vho vuḓaho].” (Ps. 10:17) Nahone u ḓo ita zwo engedzeaho u fhira zwine ra khou mu humbela. Bivhili i fulufhedzisa uri: “U tshimbidza vhaṱoma vha lulama, u funza vhaṱoma nḓila yawe.” (Ps. 25:9) Yehova uri livhisa nga Bivhili, khandiso * na dziṅwe mbekanyamushumo a tshi shumisa “mulanda a fulufhedzeaho na wa vhuṱali.” (Mat. 24:45-47) Ri fanela u tendela Yehova a tshi ri thusa nga u ḓiṱukufhadza na u tenda uri ri ṱoḓa thuso. Ri nga ita zwenezwo nga u guda na u shumisa zwine Yehova a ri ṋea.

19-21. Ndi vhukhakhi vhufhio he Mushe a vhu ita ngei Kadese, nahone ri nga guda mini?

¹⁹ Ri ḓo iledza u ita vhukhakhi. Dovhani ni humbule nga ha Mushe. O dzula o vuḓa na u takadza Yehova lwa miṅwaha minzhi. Fhedzi Mushe o kundelwa u vuḓa mafheleloni a miṅwaha ya 40 i konḓaho musi vhe sogani. Khaladzi awe we khamusi a mu phulusa musi e ngei Egipita, o lovha nahone a vhulungwa Kadese. Nahone Vhaisiraele vho dovha vha amba uri a vha khou farwa zwavhuḓi. Nga tshenetsho tshifhinga, vho vha vha tshi khou “sema  Mushe” vha tshi ri a vha na maḓi. Vhathu vho gungula hu sa londwi vhuṱolo he Yehova a vhu ita a tshi shumisa Mushe na musi Mushe a tshi vha ranga phanḓa lwa tshifhinga tshilapfu a sa humbuleli ene muṋe fhedzi. Vho vha vha sa khou gungulela maḓi fhedzi, fhedzi vha tshi khou gungulela na Mushe zwa tou nga ndi ene we a ita uri vha vhe na ḓora.—Num. 20:1-5, 9-11.

²⁰ Mushe o mbo ḓi sinyuwa nahone a si tsha vuḓa. Nṱhani ha uri a ambe na tombo samusi Yehova o mu vhudza uri a ite nga u ralo, Mushe o amba na vhathu o dinalea nahone a ri u ḓo ita vhuṱolo. Nga zwenezwo, a rwa tombo luvhili nahone ha bva maḓi manzhi. U sinyuwa na u ḓihudza zwo ita uri a ite vhukhakhi vhuhulwane. (Ps. 106:32, 33) Mushe ho ngo tendelwa u dzhena Shangoni ḽo Fulufhedziswaho nga nṱhani ha uri o kundelwa u vuḓa lwa tshifhinganyana.—Num. 20:12.

²¹ Ri guda ngudo dza ndeme kha yeneyo tsumbo. Tsha u thoma, ri fanela u bvela phanḓa ri tshi ṱahulela u ḓiṱukufhadza. Arali ra litsha u ḓiṱukufhadza, nga u ṱavhanya ri nga thoma u ḓihudza, u amba na u ita zwithu zwa vhutsilu. Tsha vhuvhili, musi ri na mutsiko zwi nga ri konḓela u vuḓa, nga zwenezwo, na musi ri nga fhasi ha mutsiko ri fanela u lwela u vuḓa.

22-23. (a) Ndi ngani ri tshi fanela u bvela phanḓa ri tshi lwela u vuḓa? (b) Mafhungo ane a wanala kha Tsefanya 2:3 a sumbedza mini?

²² Ri ḓo tsireledzwa. Hu si kale, Yehova u ḓo fhelisa vhathu vhavhi kha ḽifhasi nahone a sia vho vuḓaho. Nga zwenezwo, shango ḽi ḓo vha na mulalo. (Ps. 37:10, 11) Naa ni ḓo vha muṅwe wa vho vuḓaho? Ni nga vha muṅwe wavho arali na ita zwe Yehova a ṱuṱuwedza uri ni zwi ite kha Tsefanya 2:3 (Vhalani).

²³ Ndi ngani Tsefanya 2:3 i tshi ri: “Khamusi na ḓo khuda”? Zwenezwo a zwi ambi uri Yehova ha koni u tsireledza vhane vha ṱoḓa u mu takadza na vhane a vha funa. Nṱhani hazwo, zwi sumbedza uri ri fanela u ita zwiṅwe zwithu u itela u tsireledzwa. Zwi nga konadzea uri ri ponye “ḓuvha ḽa mbiti dza Yehova” na u tshila tshoṱhe. Ri nga zwi kona arali ra ita vhuḓidini ha u dzula ro vuḓa na u takadza Yehova.