Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dzaw-eu gaˇ kawˆ 8

Aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ ya taˬ baw-awˇ, guiˬ lahˬ ya huiˬ-eu nga?

Aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ ya taˬ baw-awˇ, guiˬ lahˬ ya huiˬ-eu nga?

“Naw maꞈ Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ngehˇ-eu maˬ tsaˬ-a.”—Gawˇlawˇsehˇ 3:15.

Dawˬ caˇ 46 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ

Kawˆ shawˆ *

1. Yeˬsuˇ neh coiˬ doi naˇ gawˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ, guiˬ lahˬ huiˬ-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ-euˬ nga?

Coiˬ doi naˇ-eu zaˬ yo aˬ li tseˇ g’aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ tiˬ g’aˬ-iˬ maˬ laˆ taˬ nehˬ nya-eu miˇ neh, nui ma cawˆ-awˇ noeˬ tmˬ-eu jeˬ maˬ jaˆ ni shaˬ luꞈ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ tiˬ nah aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ-ahˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ neh ya mawˇ-awˇ, naˇ gawˇ deuˬ-ahˇ laˆ taˬ nya meh lehˇ ya gaˬ haw-euˬ miˇ neh, caw ba nehˬ nya meh lehˇ jah-awˇ, “Yeˬsuˇ-oˇ, Sahˬpaˬ-oˇ, nga maꞈ-ahˇ g’awˬ shaˬ gaˬ nehˬ laꞈ-awˬ” lehˇ guˇ-euˬ loꞈ-ehˇ, Yeˬsuˇ jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ laˆ taˬ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ neh g’awˬ shaˬ gaˬ-euˬ jeˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ k’awꞈ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ-a lehˇ noeˬ-eu tehꞈ-ehˇ maˬ noeˬ ni, maˇ diˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu * lehˇ mˇ doˆ laꞈ-euˬ naˇ tiˬ g’aˬ tehꞈ meh. Teu g’aˬ-aˬ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ pyeuꞈ-awˇ, “Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ ja ceuˬ”-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu meh.—Luˇkaꞈ 17:12-19.

2-3. (a) Tiˬ poˆ na aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ maˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu ngehˇ nya-eu nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ k’oeˇ aˬ jeˬ jeˇ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ haw-eu nga?

2 Aˬ dui k’awꞈ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ teu g’aˬ loꞈ-ehˇ aˬ cawˬ aˬ dui-ahˇ mˇ muiˬ nehˬ ngeh, aˬ dui guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ mawꞈ-eu ma. Ehˇ k’awꞈ tiˬ poˆ na-aˬ, aˬ dui ngehˬ-eu jeˬ hawˇ-eu mˇ-eu jeˬ neh guiˬ lahˬ maˬ huiˬ ni ngehˇ nya meh.

3 Aˬ dui heu kawˆ-ahˇ ngehˬ-eu jeˬ hawˇ-eu mˇ-eu jeˬ neh aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ-eu lehˇ ya siˬ-awˇ, Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ-euˬ guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ ngehˇ-eu tiˬ g’aˬ na-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ noeˬ mawˇ-eu tiˬ g’aˬ na-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ haw-eu uˬ taꞈ, aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ nya nga lehˇ jiˇ paˇ haw ma.

Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga?

4-5. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw-ahˇ guiˬ lahˬ ya huiˬ-eu nga?

4 Yeˬhawˇbaˬ naˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu gaˇ kawˆ-ahˇ, aˬ dui k’aˇ dzaw geuꞈ paˬ-ehˇ g’eh-eu g’aˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nui k’ahˇ shiˇ ni mˇ-eu deuˬ-ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ-eu heu naˇ, aˇ poeˬ taˬ baw-eu lehˇ bi siˬ-eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. (2 Saˬmeuˬlaˆ 22:21; Ja ceuˬ 13:6; Maꞈtehˬ 10:40, 41) Jaˇliꞈ aˬ dui-ahˇ ‘Miˬyehˇ gaˬ dui dui-eu zaˬ deuˬ loꞈ-ehˇ, aˬ yawꞈ-ahˇ duˇ laˇ ni leh jeh-awˬ’ lehˇ g’aˬ biꞈ taˬ-euˬ meh. (Eˇpeˇsu 5:1) Teu miˇ neh aˬ dui aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ, guiˬ lahˬ huiˬ-eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ dzaw geuꞈ mawꞈ-eu miˇ neh ya bi pyeuꞈ-eu meh.

5 Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ mawꞈ-eu nyaˆ taꞈ tiˬ kawˆ naˇ, yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ cawˬ aˬ dui neh mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw ngaˇ-a lehˇ aˬ dui ya siˬ ngeh, aˬ dui-ahˇ laˬ k’aˬ cehˇ-eu loꞈ-ehˇ, aˬ cawˬ neh mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ dui aˇ poeˬ taˬ baw-eu lehˇ bi siˬ ngeh jiˇ, aˬ cawˬ k’awꞈ laˬ k’aˬ cehˇ-eu meh. Tiˬ g’aˬ paˬ aˬ dui-ahˇ caw ba-awˇ, aˬ dui loˬ dui dui luꞈ-eu jeˬ-ahˇ biꞈ ngeh, aˬ dui aˬ yawꞈ neh biꞈ-euˬ jeˬ teu-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui-eu lehˇ aˬ yawꞈ-ahˇ siˬ leˇ naˇ, nyiˬ g’aˬ yaw kaˬ g’oeˇ dzehˬ laˇ-eu meh.

6. Guiˬ lahˬ huiˬ-eu dawˬ pyuˇ k’oeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ-euˬ nehˬ-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ duˇ leˇ-eu nga?

6 Aˬ dui aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu heu naˇ, poeˬ dui lawˬ dui dui-eu meh. Jaˇliꞈ-ahˇ “Gaˇ kawˆ shawˇ jehˆ ni ja duˬ ja mawˇ nehˬ nya-eu jeˬ-aˬ, pyuˇ k’oeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ-euˬ gaˇ duˇ tehꞈ-a” lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. (Dawˬdaˬ 25:11) Pyuˇ k’oeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ-euˬ teu, aˇ naˆ ni aˇ poeˬ baw paˬ nga. Nawˇ laꞈ sawˬ teu-ahˇ za naˇ, aˬ joˆ-ehˇ g’eh laˇ nya? Nawˬ neh ngehˬ-euˬ dawˬ k’awꞈ laꞈ sawˬ teu hmˬ loꞈ-ehˇ aˇ poeˬ baw-eu meh. Pyuˇ k’oeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ-euˬ heu, byoˆ iˇ-eu maˬ baw-eu loꞈ-ehˇ, nawˬ neh tiˬ g’aˬ paˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ, guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ-euˬ dawˬ teu jiˇ ni, aˬ yawꞈ-euˬ nui ma-ahˇ zawˇ leˇ-awˇ tiˬ ziˇ noeˬ taˬ nya-eu meh.

Aˬ yawꞈ maꞈ guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ ngehˇ

7. Ja ceuˬ 27:4-ahˇ haw ngeh, Daˬbiˇ hawˇ-eu ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ-euˬ nui deuˬ, guiˬ lahˬ aˬ joˆ-ehˇ huiˬ-euˬ nga?

7 Gaˇ hu-euˬ Miˬyehˇ gaˇ mˇ zaˬ g’awˬ mya g’aˬ, guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ ngehˇ-a. Teu laꞈ k’oeˇ neh tiˬ g’aˬ naˇ Daˬbiˇ meh. (Ja ceuˬ 27:4-ahˇ gui.) Daˬbiˇ muiˬ-eu shawˇ-eu uˬ duˬ tahˬ-eu jeˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu lehˇ ngehˬ-eu jeˬ hawˇ-eu mˇ-eu jeˬ neh bi mawˇ-awˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ tsoˆ-eu g’aˇ duˬ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ g’awˬ mya ni damˬ-euˬ meh. Aˬsaˆ-euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ jiˇ, ja ceuˬ-eu caˇ dawˬ boꞈ-awˇ aˇ poeˬ taˬ baw-euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh boꞈ-euˬ laꞈ k’oeˇ neh tiˬ bymˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu hawˇ-eu aˬ yawꞈ neh mˇ-euˬ “zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu” jeˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu dawˬ caˇ pyeuꞈ meh. (Ja ceuˬ 75:1) Heu gaˇ haw ngeh Daˬbiˇ hawˇ-eu Aˬsaˆ-euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ, Miˬyehˇ neh biꞈ nehˬ laꞈ-euˬ jeˬ-ahˇ aˇ naˆ ni aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ, guiˬ lahˬ huiˬ-eu nga lehˇ siˬ laˇ-eu meh. Nawˇ tawˇ neh Ja ceuˬ-eu sahˬ boꞈ boꞈ-euˬ teu deuˬ-ahˇ dzaw geuꞈ nya meh laˬ?

Pawˇluˆ neh Loˇmaˆ-ahˇ jawˇ-eu mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ boꞈ nehˬ-euˬ sahˬ boꞈ aˬ dui-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ mehˬ-eu nga? (Aˇ deuˆ 8-9-ahˇ haw) *

8-9. Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ-euˬ nga, mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ g’eh leˇ paˬ nga?

8 Kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu lehˇ, aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ-eu meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ-ahˇ aˬ myah luꞈ mehˇ nmˇ teu deuˬ biꞈ laꞈ-euˬ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ-a lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ-awˇ, teu deuˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu g’aˇ duˬ, aˬ yawꞈ-euˬ mehˬ shi mehˇ nmˇ teu deuˬ aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ-eu lehˇ bi siˬ-eu meh. Gaˇ kawˆ heu Pawˇluˆ neh Loˇmaˆ 16:1-15-ahˇ mehˇ nmˇ 27 g’aˬ-euˬ tsawˇ myahˇ ngehˬ keuˆ taˬ-awˇ, Biˇgiˇla hawˇ-eu Aˬguˇla aˬ nyaꞈ-ahˇ myaˬ ni ngehˬ keuˆ taˬ-euˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ-eu meh. Teu naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ aˬ yawꞈ-euˬ g’aˇ duˬ “g’awˇ mawˇ shiˇ dah tsaˇ-i caw ba nehˬ”-euˬ miˇ neh meh. K’oeˇ uˬ taꞈ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ-ahˇ hawˇ-eu ‘mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ caw ba nehˬ-euˬ’ Piˇbeˬ-ahˇ jiˇ ngehˬ keuˆ taˬ-awˇ, gaˇ mˇ-eu leh jeh-eu mehˇ nmˇ teu deuˬ-ahˇ jiˇ ja ceuˬ taˬ-euˬ meh.—Loˇmaˆ 16:1-15.

9 Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ maˬ byah kuꞈ-eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya-eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ Loˇmaˆ meuˬ-ahˇ jawˇ-eu mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ boꞈ nehˬ-euˬ sahˬ boꞈ laꞈ k’oeˇ jiˇ leˇ jawˬ-ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ-euˬ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ-euˬ meh. Mehˇ nmˇ teu deuˬ aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ sahˬ boꞈ teu gui ngeh, g’aˬ aˇ naˆ ni ahˇ leˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Teu baˬ da neh aˬ yawꞈ maꞈ Pawˇluˆ-ahˇ g’oeˇ dui dui leˇ-eu yaw duˬ baw meh. Nawˇ nawˬ-euˬ aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ neh ngehˬ-awˇ mˇ-euˬ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ, aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ ma loˇ?

10. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ-euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu gaˇ neh, aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya-eu nga?

10 Yeˬsuˇ neh aˇ muˇ tiˬ muˇ na-ahˇ bi boꞈ g’eh-euˬ sahˬ boꞈ-ahˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ g’aˬ k’ehˇ deuˬ neh mˇ-euˬ gaˇ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw ngaˇ-a lehˇ siˬ laˇ-eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ Saˬdiˬlehˇ meuˬ-ahˇ-euˬ mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ, “Nawˇ mˇ luꞈ-eu jeˬ ngaˇ siˬ nya ma. Nawˬ-euˬ g’oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ, nawˬ-euˬ saˇ jaˇ ziꞈ-eu jeˬ, nawˬ neh Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ-euˬ jeˬ hawˇ-eu, nawˬ neh oˇ dzeuˇ-euˬ jeˬ-ahˇ ngaˇ siˬ nya ma. Yaw beh naˆ maˬ tseˇ nymˬ-mˇ nawˇ mˇ luꞈ shaˇ luꞈ-eu gaˇ kawˆ ngaˇ siˬ nya ma” lehˇ ngehˬ dahˬ beh taˬ-euˬ meh. (Pah mehˬ-eu 2:19) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ yaw beh naˆ maˬ tseˇ leh jeh nga lehˇ ehˇ-euˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ-a, aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ k’oeˇ yaw muiˬ jeˬ bi mˇ-eu seuˆ dzeuꞈ aˇ g’ehˇ g’awˬ mya jeˬ ahˇ nga lehˇ jiˇ ja ceuˬ nehˬ-euˬ meh. Yeˬsuˇ teu gaˇ-euˬ tiˬ g’aˬ na-ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-euˬ k’awꞈ, sahˬ boꞈ teu aˇ dahˬ beh gaˇ hawˇ-eu aˇ saˬ saˬ leˇ gaˇ, g’aˬ biꞈ-eu dawˬ ngehˬ taˬ-euˬ meh. (Pah mehˬ-eu 2:25-28) Aˇ muˇ-euˬ uˬ duˬ pyeuꞈ-eu Yeˬsuˇ-euˬ aˇ yaˬ-ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ aˬ dui neh mˇ nehˬ-euˬ gaˇ-ahˇ, guiˬ lahˬ maˬ huiˬ k’awꞈ za meh. Ehˇ k’awꞈ Yeˬsuˇ toˆ-ehˇ maˬ g’eh-eu uˬ taꞈ, aˬ dui neh mˇ-euˬ gaˇ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu meh. Aˬ yawꞈ naˇ sheuˬ g’eh-eu deuˬ dzaw geuꞈ dui dui paˬ-ehˇ g’eh-eu meh.

Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw

11. Heˬbyehˇ 12:16-ahˇ haw ngeh, Iˇsawˇ aˬ yawꞈ neh za taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ haw-eu nga?

11 Nui ma nyiˇ laˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu tiˬ jeˬ naˇ, Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ-euˬ tiˬ g’aˬ na-aˬ, aˇ poeˬ maˬ taˬ baw-a, guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ noeˬ mawˇ-a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Iˇsawˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ gaˬ-awˇ yaw zeu baw-eu aˬ da aˬ ma jawˇ k’awꞈ, aˬ yawꞈ yaw muiˬ jeˬ teu-ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw-a. (Heˬbyehˇ 12:16-ahˇ gui.) Aˬ yawꞈ-euˬ maˬ muiˬ-eu nui noeˬ aˬ joˆ-ehˇ bi mawˇ-euˬ nga? Iˇsawˇ aˬ li aˬ yuiꞈ-euˬ aˇ yaˬ aˬ yawꞈ-euˬ aˬ nyiˇ Yaˬkoˆ-ahˇ g’awˬ nyoeˇ dzaˇ uiˇ tiˬ maˬ neh tehꞈ-ehˇ paˇ dzaˬ-euˬ meh. (Aˇdahˬbeh-eu 25:30-34) Aˇ nah hawˇ-eu Iˇsawˇ teu loꞈ-ehˇ jahˇ-euˬ miˇ neh nui ma cawˆ dui dui-eu meh. Toˆ-ehˇ pyeuꞈ laˇ-euˬ teu naˇ, aˬ yawꞈ yawˬ ha neh za taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw-eu miˇ neh meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ aˬ li aˬ yuiꞈ-ahˇ oꞈ-eu guiˬ lahˬ maˬ za nya lehˇ toˇ-eu maˬ tsaˬ-a.

12-13. Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ aˇ poeˬ aˬ joˆ-ehˇ maˬ taˬ baw-euˬ nga, teu miˇ neh aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ-euˬ nga?

12 Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ paˬ-ehˇ g’eh-eu yaw muiˬ g’awˬ mya ni za-euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ k’ahˬ laꞈ k’oeˇ, Shaˬ zahˬ guˆ gaˆ Tseˇ jeˬ bi keuˆ le-awˇ, zaˬ k’aˆ geuꞈ luꞈ-eu Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ-ahˇ ka doˆ nehˬ-euˬ meh. K’oeˇ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ Iˬ ma laˆ shaˆ yaw neˇ-ahˇ, aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ sehꞈ-eu lehˇ teh luꞈ-eu guiˇ maꞈ deuˬ-euˬ laꞈ-ahˇ neh jiˇ ka doˆ nehˬ-euˬ meh. Teu ngeh Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ g’aˬ leˇ-euˬ dawˬ caˇ caˇ caˇ-ehˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ ja ceuˬ dui dui-eu meh. Ehˇ k’awꞈ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ huiˬ ngaˇ laˬ?

13 Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ nyaˆ taꞈ shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ-ahˇ paˇ ya tahˬ puˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh mˇ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ ngehˇ-euˬ uˬ taꞈ, aˇ poeˬ maˬ taˬ baw ni g’eh-eu meh. (Ja ceuˬ 106:7) Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ aˬ jeˬ jahˇ-euˬ nga? Jaˇliꞈ-ahˇ “Aˬ yawꞈ maꞈ nui ma cawˆ laˇ-awˇ, Moˇseˬ hawˇ-eu Aˬloˬ-ahˇ iˬ baˇ taˬ-euˬ meh” lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ-ahˇ iˬ baˇ taˬ-eu teu, Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ taˬ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Doˆ-iˇ-eu 16:2, 8) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh mˇ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw-eu miˇ neh, nui ma cawˆ dui dui-eu meh. Teu miˇ neh Miˬyehˇ Iˇsaˬleˬlaˆ heu shehˆ laꞈ k’oeˇ, Yawˇshuˆ hawˇ-eu Gaˬlehˆ maˬ ngeuˇ naˇ, dawˬ tawˆ luꞈ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ-ahˇ bi shiˇ jiˇ ma lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. (Bawˇtsahˬ 14:22-24; 26:65) Aˬ dui yaw muiˬ deuˬ-ahˇ dzaw geuꞈ-awˇ, maˬ muiˬ-eu deuˬ-ahˇ maˬ ya dzaw geuꞈ ni, aˬ joˆ-ehˇ jahˇ paˬ nga lehˇ haw kaˇ-euˇ.

Nymˬ-mˇ iˬ nah aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu

14-15. (a) Nyiˬ dzeˇ zaˬ yaw kaˬ tiˬ g’aˬ tiˇ g’aˬ aˇ poeˬ taˬ baw-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ bi siˬ nya-eu nga? (b) Aˬ da aˬ ma deuˬ zaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu siˬ nya ni aˬ joˆ-ehˇ mehˬ nya-eu nga?

14 Nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ tiˬ g’aˬ tiˇ g’aˬ guiˬ lahˬ huiˬ. Nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ-euˬ deuˬ yawˬ g’aˬ na luꞈ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu siˬ nya naˇ, nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui-eu meh. K’aˬ dzeˇ zaˬ hawˇ-eu miˬ zaˬ yaw kaˬ tiˬ g’aˬ tiˇ g’aˬ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ naˇ ngehˬ-ehˇ dzehˬ, nyiˬ g’aˬ-euˬ yaw kaˬ g’oeˇ dzehˬ laˇ-eu uˬ taꞈ, tiˬ g’aˬ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ g’aˬ mˇ bahˬ ngeh jiˇ, iˬ baˇ pyehˬ-eu awˬ dzehˬ laˇ-eu meh. Miˬ zaˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu k’aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ, miˬ zaˬ ngehˬ gaˇ mˇ gaˇ tehꞈ-ehˇ haw haw-ehˇ maˬ jawˇ ni, “aˬ yawꞈ-ahˇ ja ceuˬ-eu meh.” (Dawˬdaˬ 31:10, 28) Nui gahˇ ahˇ-eu miˬ zaˬ deuˬ naˇ k’aˬ dzeˇ zaˬ deuˬ-ahˇ, nawˬ neh mˇ nehˬ laꞈ-euˬ teu guiˬ lahˬ huiˬ miˇ-a lehˇ bi siˬ-eu meh.

15 Aˬ da aˬ ma deuˬ, zaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu siˬ nya ni mehˬ nehˬ ma loˇ? Zaˬ deuˬ nawˬ neh ngehˬ-awˇ mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ dzaw geuꞈ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ taˬ ngehˇ. Teu miˇ neh nawˇ zaˬ dzaw geuꞈ nya ni, aˬ yawꞈ maꞈ nawˬ-ahˇ muiˬ-eu jeˬ mˇ nehˬ laꞈ ngeh, guiˬ lahˬ huiˬ ma lehˇ ehˇ nehˬ-eu taˬ ngehˇ. K’oeˇ naˇ zaˬ-ahˇ aˬ cawˬ tiˬ jeˬ paˬ biꞈ laꞈ ngeh, nui ma laꞈ k’oeˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ-awˇ toˆ-ehˇ jahˇ naˇ, gaˇ dahˇ zawˇ-ehˇ tsoeˬ-eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, Kehˇliˬ lehˇ kuˇ-eu zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ g’aˬ ehˇ-eu, “Ngaˬ ma 32 k’oꞈ k’awˆ ngeh yamˬ-ahˇ aˬ yawꞈ tiˬ g’aˬ tehꞈ-ehˇ, zaˬ 3 g’aˬ-ahˇ ya cu-euˬ meh. Ngaˇ 32 k’oꞈ byah laˇ ngeh, ngaˬ-ahˇ ngaˬ ma heu shehˆ-ehˇ g’eh ngeh aˇ naˆ ni shaˬ-euˬ maˬ siˬ ngaˇ-aˇ lehˇ noeˬ nya laˇ-euˬ meh. Teu miˇ neh ngaˬ ma-ahˇ ngaˬ ha smˬ mehˇ nmˇ-euˬ g’aˇ duˬ mˇ nehˬ laꞈ-euˬ jeˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ-euˬ ma. Maˬ myahˇ laˇ-euˬ heu kaˬ-ahˇ ngaˬ ma ngaˬ-ahˇ, ngaˬ neh teu ngeh ngehˬ-euˬ dawˬ teu aˬ yawꞈ-euˬ g’aˇ duˬ aˇ poeˬ baw-eu lehˇ miˇ-a lehˇ ehˇ-awˇ, ngaˬ-euˬ dawˬ teu-ahˇ tiˬ k’ehˬ maˬ kaˬ noeˬ mawˇ-eu teu naˇ laˬ k’aˬ cehˇ nya lehˇ ehˇ-eu meh.”

Aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ hui-eu siˬ nya ni zaˬ-ahˇ mehˬ nehˬ (Aˇ deuˆ 15-ahˇ haw) *

16. Aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu jeˬ heu naˇ, aˬ cawˬ-ahˇ g’aˬ aˬ joˆ-ehˇ biꞈ nya-eu nga?

16 Aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ tiˬ g’aˬ tiˇ g’aˬ guiˬ lahˬ huiˬ. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ g’aˬ biꞈ gaˇ duˇ-eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, sheuˬ g’eh-eu g’aˬ pyeuꞈ-eu Hawˇheˬ, aˬ yawꞈ 28 k’oꞈ k’awˆ ngeh Bawˬdzaˬnymˇ-ahˇ maˬ iˇ nya ni, ba la yaw myaˬ siˬ naˇ-euˬ meh. Bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ nya laˇ-euˬ k’awꞈ, aˇ muˇ-euˬ gaˇ-ahˇ maˬ caw ba nehˬ nya-a siˬ. Hawˇheˬ ehˇ-eu “Ngaˬ-ahˇ aˇ muˇ-euˬ gaˇ deuˬ-ahˇ maˬ caw ba nehˬ nya-eu miˇ neh, tiˬ jeˬ-iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ-eu loꞈ-ehˇ duˇ nya. Ehˇ k’awꞈ bawˬ dzaˬ g’aˬ ngeh mehˇ nmˇ tiˬ g’aˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ ngehˬ cawˬ laˇ-awˇ, ‘Nawˇ nga pehˬ nymˇ jiˇ dzaw geuꞈ paˬ-ehˇ g’eh-eu tiˬ g’aˬ pyeuꞈ-eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ-a. Nawˇ siˬ nya ma loˇ, dzeuˇ laꞈ-euˬ yaw myaˬ k’oꞈ-ahˇ, nawˇ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ nga pehˬ nymˇ jiˇ ya leˇ-eu lehˇ miˇ-a, nga pehˬ-ahˇ nui jah g’aˬ k’aˆ laˇ dui dui nya’ lehˇ ehˇ-eu meh. Teu loꞈ-ehˇ ya gaˬ ngeh, ngaˬ-euˬ nui ma-ahˇ zaw laˇ-awˇ, myaˆ biˇ doˆ le nya. Aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ teu naˇ, teu ngeh ngaˇ loˬ dui dui-eu jeˬ pyeuꞈ meh.”

17. Gawˇlawˇsehˇ 3:15-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ loꞈ-ehˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ-ehˇ huiˬ nya-eu nga?

17 Nui ma muiˬ-eu aˬ dui-euˬ Miˬyehˇ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ nui jah paw-euˬ dzaˇ biꞈ laꞈ-euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui nui noeˬ nui duˇ, mehˬ bawˬ, paˇ dmˬ, g’oeˇsaiˇ, dawˬ mehˬ mehˬ-eu, jw tiˬbiˬ, heu deuˬ-ahˇ neh za-eu ma. ‘Heu kawˆ-aˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ tsaˬ leˇ nya’ lehˇ noeˬ haw maˬ loˇ? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ-ehˇ huiˬ nya-eu nga? (Gawˇlawˇsehˇ 3:15-ahˇ gui.) Heu deuˬ-euˬ g’aˇ duˬ, guiˬ lahˬ huiˬ miˇ-a lehˇ aˬ dui aˬ myah luꞈ aˬ yawꞈ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya meh.—Yaˬkoˆ 1:17.

Bawˬdzaˬnymˇ-ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ-ehˇ yaw muiˬ-ehˇ laˆ luiˆ laˆ buˇ-eu heu naˇ, aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ hui-eu lehˇ bi mawˇ-eu jeˬ pyeuꞈ (Aˇ deuˆ 18-ahˇ haw)

18. Aˬ dui Bawˬdzaˬnymˇ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ bi siˬ nya-eu nga?

18 K’oeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui Bawˬdzaˬnymˇ-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ngehˬ g’eh-awˇ, buˇ coeˆ ni bi jaˆ-eu heu jiˇ ni Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ myah luꞈ Bawˬdzaˬnymˬ-ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ-ehˇ haw teˬ haw piˇ-awˇ, laˆ luiˆ laˆ buˇ-eu ma. Caˆ keu ka paw nyehꞈ tehˬ-eu deuˬ jiˇ, keu ka deuˬ-ahˇ yahˇ yahˇ-ehˇ zmˬ-eu ma. Aˬ dui Bawˬdzaˬnymˇ-ahˇ tiˬ k’ehˬ maˬ kaˬ yaw muiˬ-ehˇ laˆ saˆ naˇ, g’awˬ myahˇ ni zmˬ nya-awˇ, tiˬ poˆ tehꞈ-ehˇ pyuˇ g’awˬ mya ni maˬ jiˇ-a. Heu loꞈ-ehˇ jahˇ-eu heu naˇ, pyuˇ g’awˬ mya ni yui nya-awˇ, miˇ k’ahˬ doe ni Bawˬdzaˬnymˇ tsoˆ gaˇ hawˇ-eu laˆ muiˬ gaˇ caw ba nya-eu meh.

19. Aˇ maꞈ-ahˇ sheuˬ g’eh-eu heu nyiꞈ dzeˇ zaˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ ya siˬ-eu nga?

19 Aˬ dui-euˬ g’aˇ duˬ leh jeh-awˇ mˇ luꞈ-eu deuˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ. Aˬ dui tiˬ g’aˬ paˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha-euˬ shaˬ zahˬ-ahˇ haw-eu jeˬ paˇ-iˇ nya-eu meh. Aˬ dui aˇ maꞈ-ahˇ sheuˬ g’eh-eu heu nyaꞈ dzeˇ zaˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ nah ga ni yaw gaˆ gaˆ dui dui gaˇ mˇ-awˇ iˇ kahˇ g’oꞈ keuˆ laˇ ngeh, juˆ lehˆ ni pyeuꞈ laˇ taˬ-euˬ meh. Miˬ zaˬ g’aˬ yaw gaˆ gaˆ dui dui-eu miˇ neh, pehˇ k’ahˬ dm tuˇ dui dui-awˇ yuꞈ-eu meh. Uˬ shawˬ shawˬ laˇ ngeh miˬ zaˬ g’aˬ, gaˇ heu-ahˇ maˬ paˇ g’aˬ leˇ miˇ-a lehˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ tiˬ k’ehˬ naˇ Beˬdeˬlaˆ-euˬ sahˬ boꞈ laˇ keuˆ-euˬ meh. Teu laꞈ k’oeˇ aˬ yawꞈ gaˇ mˇ-eu leh jeh gaˇ ja ceuˬ taˬ-awˇ, yawˬ jaw na luꞈ jawˇ duˬ ya yaꞈ paˇ iˇ-eu teu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ-a lehˇ nga maꞈ siˬ nya ma lehˇ jiˇ boꞈ taˬ-euˬ meh. K’aˬ dzeˇ zaˬ g’aˬ ehˇ-eu “Sahˬ boꞈ teu taꞈ laꞈ k’oeˇ-euˬ g’aˬ biꞈ-eu dawˬ teu naˇ, ngaˬ-euˬ miˬ zaˬ-euˬ nui ma-ahˇ zaw leˇ-awˇ, gaˇ heu maˬ paˇ mˇ coeˇ miˇ-a lehˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ toˇ ni pyeuꞈ iˇ-euˬ meh. Teu ngeh neh naˇ, ngaˇ gaˇ heu-ahˇ neh naˬ shaw ma lehˇ k’aˇ noeˬ laˇ ngeh, ngaˬ-euˬ miˬ zaˬ gaˇ heu-ahˇ mˇ daˆ leꞈ nya ni g’aˬ biꞈ nehˬ laꞈ-eu meh.” Mehˇ nmˇ heu nyiꞈ dzeˇ zaˬ aˇ maꞈ-ahˇ sheuˬ g’eh-eu gaˇ 40 k’oꞈ mˇ-euˬ meh.

20. Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ aˬ jeˬ ya jahˇ-eu nga, aˬ jeˬ miˇ neh?

20 Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu lehˇ mˇ mawˇ luꞈ-uˇ. Nymˬ-mˇ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw-eu guiˬ lahˬ-ahˇ maˬ noeˬ mawˇ-eu deuˬ myaˬ-eu miˇ neh, aˬ dui ngehˬ jeˬ mˇ jeˬ tiˬ g’aˬ paˬ-ahˇ shaˬ zahˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ meh. Aˬ dui guiˬ lahˬ huiˬ-euˬ heu naˇ, cawˬ cawˬ daˆ leꞈ nya ni caw ba-eu uˬ taꞈ, aˇ yeˇ huiˬ-eu jeˬ naˇ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ dzaw geuꞈ ni jiˇ caw ba nehˬ-eu meh.

Dawˬ caˇ 20 Zaˬmaˇ tiˬ g’aˬ tehꞈ k’awꞈ ngaˬ maꞈ-ahˇ biꞈ

^ Yaw zaˬ 5 Aˇ poeˬ taˬ baw-eu gaˇ kawˆ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-awˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ hawˇ-eu Yeˬsuˇ-ahˇ neh maˬ ehˇ, coiˬ doi naˇ-eu tseˇ g’aˬ-ahˇ neh maˬ ehˇ, aˬ jeˬ ya siˬ-eu nga? Aˬ dui heu kawˆ laꞈ k’oeˇ, heu deuˬ-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu gaˇ kawˆ nui deuˬ-ahˇ jiˇ haw ma. Aˬ dui aˇ poeˬ taˬ baw-eu hawˇ-eu guiˬ lahˬ huiˬ-eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ-eu lehˇ ya mawˇ-awˇ, aˬ dui toˆ-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nya nga lehˇ jiˇ ya siˬ tehꞈ-a.

^ Yaw zaˬ 1 Dzawˇ lahˬ: Aˇ poeˬ taˬ baw-eu heu naˇ, tiˬ g’aˬ na-ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ na-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw ma lehˇ ha geuꞈ gaˇ ehˇ mawꞈ-awˇ, nui ma laꞈ k’oeˇ-ahˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ ma lehˇ jiˇ ehˇ mawꞈ-eu meh.

^ Yaw zaˬ 55 Aˇ baˇ-euˬ gaˇ kawˆ: Loˇmaˆ aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ Pawˇluˆ-euˬ sahˬ boꞈ gui luꞈ, Aˬguˇla, Biˇgiˇla, Piˇbeˬ uˬ taꞈ nui deuˬ jiˇ, sahˬ boꞈ laꞈ k’oeˇ aˬ yawꞈ maꞈ-euˬ tsawˇ myahˇ ahˇ-eu miˇ neh laˬ k’aˬ cehˇ.

^ Yaw zaˬ 57 Aˇ baˇ-euˬ gaˇ kawˆ: Aˬ ma zaˬ-ahˇ mehˇ nmˇ aˬ piˬ tiˬ g’aˬ neh leh jeh-awˇ mˇ-euˬ jeˬ-ahˇ, aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ-eu lehˇ jiˇ mehˬ nehˬ.