1. E kangaa ni kaota ana kakaitau te I-Tamaria are e kamarurungnga Iesu?

A RANGI ni kainnanoa buokaia mwaane aika tengaun. A bon rebera ao akea kantaningaan ae a na marurung. Ma n te taina a nora Iesu ae te tia Reirei ae Kakannato, mai kiraroa. A ongongo taekana ae e katoki aoraki n aekaia nako, ao a kakoauaa bwa e kona naba ni katoka aorakia. Ngaia are a takarua ni kangai: “Iesu, te tia Reirei, nanoangaira!” E a bon toki naba aorakia mwaane aika tengaun aikai. A boni bae ni kakaitau n ana akoi Iesu ibukia. Ma temanna i buakoia e aki tii namakina te kakaitau ma e kaotiota ana kakaitau * nakon Iesu. E kaungaaki te I-Tamaria ane kamarurungaki anne bwa e na neboa te Atua “ni bwanaana ae korakora.”​—Ruka 17:​12-19.

2-3. (a) E aera bwa ti kona ni kabwaka ni kaota ara kakaitau? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei?

² N aron te I-Tamaria, ti kani kaota naba ara kakaitau nakoia naake a akoira. Ma n tabetai, ti bae ni mwaninga ni kaota ara kakaitau n ara taeka ke n ara mwakuri.

³ N te kaongora aei, ti na rinanoni bukina ngkai e kakawaki bwa ti na kaota ara kakaitau n ara taeka ao n ara mwakuri. Ti na karekea reireiara n aia katoto tabeman aika karakinaki n te Baibara ake a kakaitau ao ake a aki. Imwina ti na maroroakin aanga aika manena ake ti kona iai ni kaota ara kakaitau.

4-5. E aera bwa ti riai ni kaota ara kakaitau?

⁴ E katea Iehova te katoto ibukira ni kaineti ma kaotan te kakaitau. Ana anga teuana ni karaoa aei boni kakabwaiaaia naake a kakukureia. (2Tam. 22:21; TaiAre. 13:6; Mat. 10:​40, 41) E kaungaira te Baibara bwa ti na ‘riki bwa taani katotonga aron te Atua, ngkai naati aika tangiraki ngaira.’ (IEbe. 5:1) Ngaia are bukina ae kakawaki ae ti riai ni kaota iai ara kakaitau, bwa ti kani kakairi n ana katoto Iehova.

⁵ Iangoa bukina riki teuana ngkai ti kani kaota ara kakaitau nakoia tabemwaang. Ngkana ti namakinna bwa iai aika kakaitau n te bae ti karaoia, ti kukurei iai. Ngkana ti kaota ara kakaitau, a na kukurei iai tabemwaang. E ataia te aomata ae ti kaitaua bwa e materaoi ana kakorakora ni buokira ke n anganira te bwai ae ti kainnanoia. Ibukin anne, e a kakorakoraaki iai ara reitaki ma ngaia.

6. Tera te bwai ae titeboo iai te taeka ni kakaitau ma aboro aika karaoaki man te koora?

⁶ E rangi ni kakawaki kaotiotan ara kakaitau. E kangai te Baibara: “N aron aboro aika koora i nanoni bwaene aika tirewa, ao ai aron naba te taeka ae taekinaki n te tai ae riai.” (TaeRab. 25:11) Iangoa kantaran te aboro ae te koora i nanoni bwaene aika tirewa! Ao iangoa aroni kakawakina! Tera am namakin ngkana e reke iroum te bwaintangira anne? Eng, am taeka ni kakaitau nakoia tabemwaang e kona naba n rangi ni kakawaki. Ao iangoa te koaua aei: Te aboro ae karaoaki man te koora e bon teimatoa n aki toki. N aron naba anne, a kona n ururingaki am taeka ni kakaitau ao a kakawaki iroun te aomata are ko taekinna nakoina n uaa tokini maiuna.

7. A kangaa ni kaota aia kakaitau Tawita ao tabeman riki taani korei areru n aron ae noraki n Taian Areru 27:4?

⁷ A bati ana toro te Atua rimoa aika kaota naba aia kakaitau. Temanna i buakoia bon Tawita. (Wareka Taian Areru 27:4.) E iangoa te taromauri ae itiaki bwa e kakawaki ao e kona n noraki aei ni baike e karaoi. E boutokaa katean te tembora ni kaubwaina ae bati. A kaotiota aia kakaitau kanoan Ataba n aroia ni korei taian areru ke anene n nebonebo. N te anene teuana, a anga aia kakaitau nakon te Atua ao a kamoamoaa Iehova ibukin ana “mwakuri aika kamimi.” (TaiAre. 75:1) E teretere bwa Tawita ao kanoan Ataba a kani kaotia nakon Iehova bwa a rangi ni kakaitau ni kakabwaiaaia mairouna. Ko kona n iangoi aanga ake ko na kakairi iai irouia taani korei areru akanne?

8-9. E kangaa te abotoro Bauro ni kaota ana kakaitau ibukia taari, ao tera mwina?

⁸ A kakawaki iroun te abotoro Bauro tarina n te onimaki ao e kaotiotia n arona n taekinia. E kaitaua te Atua n taai nako ibukia ngkana e tataro n tii ngaia. E kaota naba ana kakaitau ngke e koroboki nakoia. N I-Rom 16 kibuna 1-15, e mwanewei Bauro araia tarina ni Kristian aika 27. E ururinga Beritika ma Akura ake a “karuanikaia maiuia” ibukina, ao e taekina Nei Boibe bwa e a tia ni “boutokaiia taari aika bati,” n ikotaki naba ma Bauro. E kamoamoaia taari aika e tangiriia aikai n aia mwakuri korakora.​—IRom 16:​1-15.

⁹ E ataia Bauro bwa a aki kororaoi taari ma ni motikan ana reta nakoia I-Rom, e rineia bwa e na kaatuua riki taekinan raoiroin aroaroia. Iangoa kaungaakia taari akanne ngke a ongo ana taeka Bauro ake a warekaki ni kabaibati nakoia kaain te ekaretia! Ibukin anne, e a rikirake riki ni korakora aia iraorao ma Bauro. Ko katoatai ni kaotiota am kakaitau ni baika raraoi ake a taekin ao ni karaoi kaain am ekaretia?

10. Tera reireiara n aron Iesu ni kaota ana kakaitau ibukia taan rimwina?

¹⁰ N ana rongorongo Iesu nakoia ekaretia tabeua i Asia Minor, e boni kaotiota ana kakaitau ibukin aia mwakuri taan rimwina. N te katoto, e moana ana taeka nakon te ekaretia i Tuateira ni kangai: “I atai am mwakuri, ao am tangira ao am onimaki ao am mwakuri ni minita ao nanomwaakam, ao am mwakuri aika ngkai, bwa a bati riki nakon ake ko karaoi n te moantai.” (TeKao. 2:19) E aki tii taekina Iesu rikiraken aia mwakuri ma e kamoamoaia naba ibukin aroaroia ake a kairaki iai bwa a na karaoi mwakuri aika raraoi. E ngae ngke e riai Iesu n anga te reirei ni kairiri nakoia tabeman i Tuateira ma e moana ao ni motika ana rongorongo n taeka ni kaungaunga. (TeKao. 2:​25-28) Iangoa te mwaaka ni kairiri are e mwiokoaki iai Iesu ngkai ngaia atun te ekaretia ni kabane. E aki riai ni kaitauira n te mwakuri ae ti karaoia ibukina. Ma e ngae n anne e boni katuruturua kakawakin te kakaitau. Ai rianakora ana katoto ae e kateia ibukia unimwaane n te ekaretia!

11. Tera te aroaro ae e kaotiotia Etau ibukini baika tabu n aron ae kaotaki n Ebera 12:16?

¹¹ E kananokawaki bwa iai tabeman ake iai rongorongoia n te Baibara aika aki kaotiota te kakaitau. N te katoto, e ngae ngke e kaikawaaki Etau irouia ana karo aika tangira Iehova ao ni karinea, ma e aki karinei baika tabu. (Wareka Ebera 12:16.) E kangaa n otara arona anne? E aki iango moa imwaini kaboonakoan rinena ni karimoa nakon tarina ae Iakoba, tii ibukin te boora n tuubu. (KBwaai  25:​30-34) Imwina riki, e a korakora nanokawakin Etau n ana rinerine. Ma e a tia n aki kakaitau n te baere iai irouna, ngaia are e bon aki riai ni ngurengure ngke e a aki anganaki rinena ni karimoa.

12-13. A kangaa tibun Iteraera ni kaotia ae a aki kakaitau, ao tera mwina?

¹² A bati bukina ake a riai iai tibun Iteraera ni kaota aia kakaitau. A kainaomataaki man te tautoronaki imwini karokoan Rekenikai Aika Tebwina i Aikubita iroun Iehova. E kamaiuia te Atua man te kabuanibwai ngke e kamauna ana taanga ni buaka Aikubita n Taari ae Uraura. A rangi ni kakaitau tibun Iteraera ao a anenea te anene n tokanikai n neboa Iehova. Ma a teimatoa ni kakaitau?

¹³ Ngke a a manga aitara tibun Iteraera ma kangaanga aika boou, a a mwaninga naba baika raraoi ake e a tia Iehova ni karaoi ibukia. A kaotia bwa a aki kakaitau. (TaiAre. 106:7) N te aro raa? “A ngurengure te botaki n aomata aika tibun Iteraera ibukini Mote ma Aaron,” ma ni koauana, a boni ngurengure nakon Iehova. (TeOti. 16:​2, 8) E un Iehova n aroia ana aomata n aki kakaitau. E taetae ni burabetinna imwina riki bwa tibun Iteraera ake kaain te roro anne a na bane ni mate n te rereua, ma a na aki mate Iotua ao Kareba. (WarIte. 14:​22-24; 26:65) Ti na noria bwa tera arora ae ti na aki kakairi iai ni katoto aika bubuaka aikai ao ti na kakairi ni katoto aika raraoi.

14-15. (a) A na kangaa taanga ni mare ni kaota aia kakaitau i marenaia? (b) A na kangaa kaaro n reireinia natiia bwa a na kaota te kakaitau?

¹⁴ I nanon te utu. A kakabwaiaaki kaain te utu ae bwanin ngkana a bane ni kaota aia kakaitau. Ngkana a aki toki taanga ni mare ni kaota te kakaitau i marenaia, e na rangi ni kaan riki aia reitaki. E na bebete riki te uaia n ikabwarabure irouia. Te buu te mwaane ae kakaitaua buuna e aki tii nori baika raraoi ake e taekin ke e karaoi buuna, ma e “teirake [naba teuaei] ao e kamoamoaa.” (TaeRab. 31:​10, 28) Te buu te aine ae wanawana e kaota te bwai ae e kakaitau iai irouni buuna.

¹⁵ Kaaro, kam na kangaa n reireinia natimi bwa a na kaota te kakaitau? Uringnga bwa a na kakairi natimi n ami taeka ao n ami mwakuri. Ngaia are katea te katoto ae tamaroa n aromi ni karabwaia natimi ngkana a karaoi bwaai ibukimi. Reireinia naba bwa a na karabwaia aomata ake a karaoi bwaai ibukia.  Buokiia bwa a na ataia ae e nako man te nano te kakaitau ao e rangi n tamaroa ngkana a kaotia n aia taeka. N te katoto, e taku Nei Clary: “Ngke 32 ana ririki tinau, e a tiku n tii ngaia ao ni kaikawaira ngaira aika teniman. Ngke e a koro 32 au ririki, I a ataa kangaangan te baere e rinanona n rorona anne. Ngaia are I a tuangnga ae I rangi ni kakaitau n arona n anga ngaia ibukini kaikawaakiu ma mwaaneu. N taai aika tibwa nako, e a tuangai ae e rangi n ringaki nanona n au taeka ao e aki toki n iaiangoi, ao e kaungaaki iai n taai nako.”

16. Aanga te katoto ibukini kaungaia tabemwaang ni kaotiotan te kakaitau.

¹⁶ I nanon te ekaretia. Ngkana ti kaota ara kakaitau nakoia taari, ti a kaungaia iai. N te katoto, e a korakora aorakin Jorge ae te unimwaane n te ekaretia ae 28 ana ririki, ao e a aki kaakaei bobotaki i nanon teuana te namwakaina. Ma ngke e a manga kaakaei bobotaki, e teimatoa naba n aki kona ni karaoi tabena n te botaki. E taku: “I namakinna bwa akea uaau ibukin aorakiu ao ibukin ae I a aki kona ni karaoi tabeu n te ekaretia. Ma imwin te botaki teuana, e tuangai te tari temanna ni kangai: ‘I kani karabwako ibukin am katoto ae tamaroa nakoia au utu. Ti rangi ni kaungaaki n am kabwarabwara ake ko kakaraoi n ririki aika nako. Ti buokaki iai bwa ti na rikirake n te onimaki.’ I rotaki n ana taeka ao a tiinako rannimatau. Bon taeka raoi aika I rangi ni kainnanoi.”

17. Ti na kangaa ni kaota ara kakaitau nakon Iehova ibukin tituaraoina n aron ae taekinaki n I-Korote 3:15?

¹⁷ Nakon Atuara ae tituaraoi. E a tia Iehova n anganira amwarake n taamnei aika rangi ni bati. N te katoto, ti karerekei reirei aika manena rinanon ara bobotaki, ara maekatin, ao ara atureti n te intanete. Ko a tia n ongo te kabwarabwara teuana, ko wareka te kaongora teuana, ke ko mataku n ara kanakobwanaa ao n iango ni kangai: ‘Bon aei raoi ae I kainnanoia’? Ti na kangaa ni kaota ara kakaitau nakon Iehova? (Wareka I-Korote 3:15.) Te anga teuana, bon karabwaakina ni katoatai n ara tataro ibukini bwaai n tituaraoi aika raraoi aikai.​—Iak. 1:17.

18. Ti na kangaa ni kaota ara kakaitau ibukin ara Tabo n Taromauri?

¹⁸ Ti kaota naba ara kakaitau nakon Iehova ngkana ti kateimatoa itiakin ao taraaraoin ara tabo n taromauri. Ti katoatai n uataboa kaitiakan ao kateimatoaan raoiroin ara Tabo n Taromauri, ao naake tabeia bwaai ni katangitang  n te ekaretia a taraia raoi bwa a na aki uruaki baikai. Ngkana ti tararuai raoi ara Tabo n Taromauri, a na bon teimaan ao a na aki kainnanoa te onobwai ae bubura. N te aro anne, e a tauraoi te mwane ae bati riki ibukini katean ao kaboouan Taabo n Taromauri ni katobibia te aonnaba.

19. Tera reireiam n te baere e rinanona temanna te mataniwi n te aono ma buuna?

¹⁹ Nakoia naake a mwakuri korakora ibukira. Ngkana ti kaota ara kakaitau, a kona ara taeka ni bita ana namakin te aomata ibukini kangaanga ake e kaaitarai. Iangoa te baere e rinanona temanna te mataniwi n te aono ma buuna. Imwin aia mwakuri ni minita teuana n tain te kamwaitoro, a a okira mwengaia ao a a boni kua. E rangi ni kamwaitoro ngaia are e a matu neiere te aine ma ana kunnikai ni kamwaitoro i aona. Ngke e a ingabong, e a tuanga buuna neiei bwa e a aki kona n reitaanako ana beku n te mwakuri ni mwamwananga. Imwina riki n te ingabong anne, e a roko te reta man te aobiti n tararua, ae koreaki nakon neiei. I nanon te reta, e kamoamoaaki neiei ibukin ana mwakuri ni minita ao nanomwaakana. E kaotaki naba iai ae e boni kangaanga te mwaing nakon te tabo teuana ma teuana ni katoa wiki. E taku buun neiei: “E rangi n ringaki nanoni buu n taeka ni kaungaunga akekei ao e aikoa manga taekina kitanan te mwakuri ni mwamwananga. Ni koauana, a bati ana tai ni kaungaai ngkana I iangoa kitanan au mwakuri.” A teimatoa taanga aikai n aia mwakuri ni mwamwananga n te maan ae kaania 40 te ririki.

20. Tera ae ti riai ni kekeiaki ni karaoia ni katoabong, ao bukin tera?

²⁰ Ti bia kekeiaki ni kaota ara kakaitau ni katoabong n ara taeka ao n ara mwakuri. A kona ara taeka aika nako mai nanora ke ara mwakuri ni buoka temanna ae iai ana kangaanga, n te aonnaba aei ae akea iai te kakaitau. A kona naba ara taeka ni kakaitau ni kateimatoai ara iraorao n aki toki. Ma ae kakawaki riki, ti na kakairi iroun Tamara ae Iehova ae tituaraoi ma ni kakaitau.