1. Omulumenhu Omusamaria oo a li a velulwa kuJesus okwa ulika ngahelipi olupandu?

OVALUMENHU omulongo ova li monghalo inyikifa oluhodi. Ova li ve na oudu woshilundu, nokava li ve na elineekelo kutya otava ka veluka. Ashike efiku limwe ova li va mona Jesus, Omuhongi Munenenene, e li kokule. Ova li va uda kutya Jesus okwa velula omikifi domaludi aeshe, nova li va tomhwa kutya navo ota dulu oku va velula. Onghee ova li va ingida va ti: “Jesus, omuhongi, tu filonghenda!” Ovalumenhu ovo omulongo ova li va veluka filufilu. Kape na omalimbililo, aveshe ova li va pandula omolwonghenda yaJesus. Ashike umwe womuvo okwa li a ninga shihapu shihe fi ashike okukala e udite olupandu, okwa li a lombwela Jesus olupandu * laye. Omulumenhu Omusamaria, oo a li a velulwa, okwa li e linyengifwa a hambelele Kalunga “nondaka inene.” — Luk. 17:12-19.

2-3. (a) Omolwashike tashi dulika tu dope okuulika olupandu? (b) Oshike hatu ka konakona moshitukulwa eshi?

² Ngaashi Omusamaria, nafye otwa hala okuulikila olupandu ovo have tu file onghenda. Ashike omafimbo amwe, otashi dulika tu dimbwe okuulika olupandu letu okupitila meendjovo, ile moilonga.

³ Moshitukulwa eshi, ohatu ka konakona kutya omolwashike sha fimana kufye okuulika olupandu mwaasho hatu popi nohatu ningi. Ohatu ke lihonga koihopaenenwa yavamwe ovo va popiwa mOmbiibeli ovo va li ve na olupandu nosho yo ovo va li  vehe li na. Ohatu ka konakona yo eenghedi dokondadalunde omo hatu dulu okuulika olupandu.

4-5. Omolwashike tu na okuulika olupandu?

⁴ Jehova ohe tu tulile po oshihopaenenwa shokuulika olupandu. Onghedi imwe omo he shi ningi, oha pe ondjabi ovo have mu hafifa. (2 Sam. 22:21; Ps. 13:6; Matt. 10:40, 41) Omishangwa otadi tu ladipike tu ‘ninge ovahopaeleli vaKalunga ngaashi ovana ovaholike.’ (Ef. 5:1) Onghee etomheno la fimana eshi hatu ulike olupandu ololo kutya otwa hala okushikula oshihopaenenwa shaJehova.

⁵ Diladila vali ketomheno limwe kutya omolwashike twa hala okuulikila vamwe olupandu. Olupandu ola fa oikulya tai tokola elaka; ohai kala iwa ngeenge tamu i li muvahapu. Ngeenge vamwe ve tu pandula, ohatu kala twa hafa, nongeenge hatu pandula vamwe, navo ohava kala va hafa. Omunhu oo hatu pandula oha shiiva kutya eenghendabala odo a ninga opo e tu kwafele, ile eshi e tu pa oshinima osho twa li twa pumbwa oshe tu kwafela. Oshidjemo, oukaume wetu nomunhu oo ohau pame.

6. Eendjovo dolupandu oda faafana ngahelipi nomaapula oingoldo?

⁶ Okuulika olupandu kwetu oku na ongushu. Ombiibeli oya ti: “Eendjovo da popiwa mefimbo lado odo da fa omaapula oingoldo moshiyaxa shoshingoldo.” (Omayel. 25:11) Diladila kunghee eapula loshingoldo hali kala tali monika ngeenge li li moshiyaxa shoshingoldo. Diladila ashike kongushu yalo. Oto ka kala u udite ngahelipi ngeenge owa pewa ondjabi ya tya ngaho? Eendjovo dolupandu odo ho lombwele vamwe otadi dulu okukala di na ongushu ngaashi oyo. Diladila kwaashi: Eapula loshingoldo otali dulu okukala efimbo lile. Sha faafana, omunhu oo wa lombwela eendjovo dolupandu  ota dulu oku di dimbulukwa nokukala e di lenga onghalamwenyo yaye aishe.

7. Ngaashi sha popiwa mEpsalme 27:4, David novashangi vakwao vomapsalme ova ulika ngahelipi olupandu?

⁷ Ovapiya vaKalunga vahapu ova li va ulika olupandu monakudiwa. Umwe womuvo okwa li David. (Lesha Epsalme 27:4.) Okwa li a pandula unene elongelokalunga la koshoka nokwa li e shi ulika moilonga yaye. Okwa li a yandja omayambidido mahapu e na sha nokutungwa kwotembeli. Oludalo laAsaf ola li la ulika olupandu mokushanga omapsalme, ile omaimbilo ehambelelo. Meimbilo limwe, ova li va pandula Kalunga nokupopya kutya ove hole “oikumwifalonga” yaye. (Eps. 75:1) Osha yela kutya David noludalo laAsaf ova li va hala okuulikila Jehova kutya ova pandula unene omolwomanangeko noupuna aeshe oo e va pa. Diladila eenghedi dimwe omo to dulu okuhopaenena ovashangi vomapsalme ovo.

8-9. Omuyapostoli Paulus okwa ulikila ngahelipi ovamwatate novamwameme olupandu, noshidjemo osha li shike?

⁸ Omuyapostoli Paulus okwa li a lenga ovamwatate novamwameme nokwa li e shi ulika monghedi omo a li ha popi kombinga yavo. Okwa kala alushe ha pandula Kalunga meilikano omolwavo. Okwa kala yo ha ulike olupandu ngeenge te va shangele. MOvaroma 16, Paulus okwa tumbula komadina Ovakriste vakwao 27 meevelise dotete 15. Okwa popya kondadalunde kutya Priskila naAkwila ova “yandja eefingo davo” omolwaye, nokwa popya kutya Foibe okwa “yakula vahapu” naye a kwatelwa mo. Okwa li a pandula ovamwatate novamwameme ovo ovaholike nohava longo noudiinini. — Rom. 16:1-15.

⁹ Paulus okwa li e shii kutya ovamwatate novamwameme ove li ovalunde, ashike pexulilo lonhumwafo oyo a shangela Ovaroma, okwa li ta yandje elitulemo komaukwatya avo mawa. Diladila kunghee ovamwatate novamwameme ovo va li va tuwa omukumo okuuda eendjovo dolupandu daPaulus tadi leshwa mokule meongalo. Kape na omalimbililo, oukaume wavo naPaulus owa li wa pama. Mbela oho pandula ngoo pandjikilile oilyo yeongalo leni omolwoinima iwa oyo ya popya noya ninga?

10. Oshike hatu lihongo konghedi omo Jesus a ulikila ovashikuli vaye olupandu?

¹⁰ Jesus okwa li a ulika olupandu momatumwalaka oo a li a shangela omaongalo onhumba omuAsia Linini omolwoilonga oyo ovashikuli vaye va longa. Pashihopaenenwa, okwa li a hovela etumwalaka olo a shangela eongalo laTiatira ta ti: “Oilonga yoye ondi i shii, nohole yoye neitavelo loye, neyakulo loye nelididimiko loye, nongaashi oilonga ei yoye yaxuuninwa oi dule inya yotete mouhapu.” (Eh. 2:19) Jesus ka li ashike a tumbula ekulo loilonga, ndele okwa li yo e va pandula omolwomaukwatya oo e ve linyengifa va longe oilonga iwa. Nonande Jesus okwa li a pumbwa okupukulula vamwe muTiatira, okwa li natango a hovela nokwa xulifa etumwalaka laye netwomukumo. (Eh. 2:25-28) Diladila keenghonopangelo odo Jesus a li e na e li omutwe weongalo. Ke na oku tu pandula omolwoilonga oyo hatu mu longele. Ndele nande ongaho, oha ulike olupandu. Ine tu tulila po tuu oshihopaenenwa sha denga mbada!

11. Ngaashi sha popiwa mOvaheberi 12:16, oikala ilipi Esau a li e na i na sha noinima iyapuki?

¹¹ Shinyikifa oluhodi, vamwe ovo va popiwa mOmbiibeli kava li va ulika olupandu. Pashihopaenenwa, nonande Esau okwa li a tekulwa kovadali ovo ve hole nova fimaneka Jehova, ka li e na olupandu loinima iyapuki. (Lesha Ovaheberi 12:16.) Okuhe na olupandu kwaye okwe ke limonikila ngahelipi? Esau okwa li a landifa  po diva oushiveli waye kondenge yaye, Jakob, omolwokayasha komakunde. (Gen. 25:30-34) Lwanima, Esau okwe ke lipa oushima omolwetokolo olo a ninga. Ndele ombedi oyaye mwene, onghee ka li e na etomheno lokungongota eshi iha mono omanangeko noupuna, molwaashi oye a landifa po oushiveli waye.

12-13. Ovaisrael ova li va ulika ngahelipi kutya kave na olupandu, noshidjemo osha li shike?

¹² Ovaisrael ova li ve na omatomheno mahapu okuulika olupandu. Ova li va mangululwa moupika konima eshi Jehova a yandja Omahandukilo Omulongo muEgipti. Kalunga okwa li e va xupifa koshiponga eshi a hanauna po etangakwaita laEgipti alishe pEfuta Litilyana. Ovaisrael ova li va pandula nova li va imba eimbilo lefindano tava hambelele Jehova. Ndele mbela ova kala ngoo ve na olupandu?

¹³ Eshi Ovaisrael va li va shakeneka omashongo amwe vali, ova li va dimbwa oinima aishe iwa oyo Jehova a li e va ningila. Ova li va ulika kutya kave na olupandu. (Eps. 106:7) Ngahelipi mbela? ‘Eongalo alishe lOvaisrael ola li la tangunina Moses naAron,’ ashike paulelalela ola li la tangunina Jehova. (Ex. 16:2, 8) Jehova okwa li a nyemata omolwokuhe na olupandu oko oshiwana shaye sha ulika. Lwanima, okwa ka popya kutya Ovaisrael aveshe otava ka fila mombuwa, kakele kuJosua naKaleb. (Num. 14:22-24; 26:65) Natu ka taleni kunghee hatu dulu okuhenuka okushikula oihopaenenwa oyo ii nokuhopaenena oyo iwa.

14-15. (a) Ongahelipi ovalihomboli hava ulike kutya ohava pandulafana? (b) Ongahelipi ovadali tava dulu okuhonga ovana va kale ve na olupandu?

¹⁴ Moukwaneumbo. Oilyo youkwaneumbo aishe ohai mono ouwa ngeenge oshilyo keshe tashi ulike olupandu. Ngeenge ovalihomboli tava ulikilafana olupandu, ohava kala ve na ekwatafano liwa. Ohava mono yo shipu okudiminafana po omolwomapuko avo. Omushamane oo a lenga omukulukadi waye iha didilike ashike oinima iwa oyo ha popi ile ha ningi ndele ohe “mu pandula” yo. (Omayel. 31:10, 28) Nomukulukadi omunaendunge oha shiivifile omushamane waye kondadalunde osho ha pandula kuye.

¹⁵ Ovadali, ongahelipi tamu dulu okuhonga ovana veni va kale ve na olupandu? Dimbulukweni kutya ovana veni ohava hopaenene osho hamu popi nohamu ningi. Onghee tule i po oshihopaenenwa shiwa mokupandula ovana veni ngeenge ve mu ningila sha. Shikwao vali, hongeni ovana veni va kale hava pandula  vamwe ngeenge ve va ningila sha. Kwafeleni ovana veni va ude ko kutya olupandu ohali di komutima nonokutya oitya yavo otai dulu okutya shihapu. Pashihopaenenwa, omukainhu omunyasha wedina Clary okwa ti: “Eshi meme a li e na omido 32, okwa li e na oku tu tekula atushe vatatu oye aeke. Eshi nda wanifa omido 32, onda li nda mona nghee sha li shidjuu kuye eshi a li e na omido odo. Onghee onda li nde mu lombwela kutya onda pandula omolwomaliyambo aeshe oo a ninga opo e tu tekule. Efimbo opo la di ko, okwa li a lombwela nge kutya eendjovo dange odi na ondilo kuye, ohe di diladila alushe nohadi mu hafifa.”

16. Yandja oshihopaenenwa shanghee okuulika olupandu taku dulu okutwa vamwe omukumo.

¹⁶ Meongalo. Ohatu tu omukumo ovamwatate novamwameme ngeenge hatu va pandula. Pashihopaenenwa, Jorge, omukulunhuongalo e na omido 28, okwa li a kwatwa koudu wa kwata moiti. Ka li ha i kokwoongala oule womwedi. Nokuli naashi a hovela vali okuuya kokwoongala ka li natango ta dulu okukwatela komesho oitukulwa imwe meongalo. Okwa ti: “Onda li ndi udite ndihe na oshilonga omolwomangabeko ange nosho yo okuhadula okuungaunga noinakuwanifwa yeongalo. Ashike konima yokwoongala kumwe, omumwatate umwe okwa lombwela nge a ti: ‘Onda hala oku ku pandula omolwoshihopaenenwa shiwa osho wa tulila po oukwaneumbo wange. Otwa hafela neenghono oipopiwa yoye omido opo da di ko. Oye tu kwafela tu kulike ekwatafano letu naKalunga.’ Osha li sha kuma nge nonda li nda lila. Eendjovo daye odo naanaa nda li nda pumbwa okuuda.”

17. Ngaashi sha tumbulwa mOvakolossi 3:15, ongahelipi hatu dulu okuulikila Jehova olupandu omolwokuyandja kwaye nehalo liwa?

¹⁷ KuKalunga oo ha yandje nehalo liwa. Jehova okwe tu pa eendja da henena. Pashihopaenenwa, ohatu mono ewiliko pokwoongala kwetu, moifo yetu nosho yo ko-website yetu. Mbela owa udile nale oshipopiwa, wa lesha oshitukulwa, ile wa tala o-broadcasting ndele to diladila kutya, ‘Aame naanaa sha nuninwa’? Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya otwa pandula Jehova? (Lesha Ovakolossi 3:15.) Onghedi imwe omokukala hatu mu pandula pandjikilile meilikano omolweeshali diwa odo e tu pa. — Jak. 1:17.

18. Omeenghedi dilipi tashi dulika tu ulike olupandu omolwOlupale letu lOuhamba?

¹⁸ Ohatu ulikile yo Jehova olupandu ngeenge hatu kaleke onhele yetu yelongelokalunga ya yela noi li melandulafano. Ohatu kufa ombinga pandjikilile mokuwapaleka nokukaleka  Omalupale Ouhamba monghalo iwa, naavo hava ungaunga noikwaelektronika oyo hai longifwa meongalo ohave shi ningi noukeka. Ngeenge ohatu kaleke Omalupale Ouhamba monghalo iwa, otaa kala efimbo lile notaa ka pumbwa ashike okuwapekululwa kanini. Kungaho, ohatu ongele oshimaliwa shihapu shokutunga nokuwapekulula Omalupale Ouhamba amwe mounyuni aushe.

19. Owe lihonga shike koshimoniwa shomupashukilishikandjo umwe nomukulukadi waye?

¹⁹ Kwaavo hava longo noudiinini omolwetu. Ngeenge hatu ulike olupandu, eendjovo detu otashi dulika di lundulule etaleko lomunhu li na sha neshongo olo a taalela. Diladila koshihopaenenwa shomupashukilishikandjo umwe nomukulukadi waye. Efiku limwe pokufu konima eshi va longa moukalele efimbo lile, ova li va shuna keumbo va loloka. Okwa li ku na outalala wamemememe nomukulukadi okwa li a nangala a djala ondjafa yaye youtalala. Ongula eshi kwasha, okwa li a lombwela omushamane waye kutya ita dulu vali okutwikila noilonga youpashukilishikandjo. Ongula oyo tuu oyo, omukulukadi okwa li a tuminwa onhumwafo ya dja koshitaimbelewa. Onhumwafo oyo oya li tai mu pandula omolwoukalele nelididimiko laye. Oya popya nghee hashi kala shidjuu okutembuka oshivike keshe. Omushamane okwa ti: “Olupandu olo ola li le mu hafifa noka li vali ha popi kombinga yokufiya po oilonga youpashukilishikandjo. Peemhito dihapu, ngeenge handi diladila oku i efa po, okwa li ha ladipike nge ndi twikile.” Ovalihomboli ovo ova kala moilonga youpashukilishikandjo hanga omido 40.

20. Efiku keshe otu na okukendabala okuninga shike, nomolwashike?

²⁰ Efiku keshe natu kendabale okuulika olupandu mwaasho hatu popi nohatu ningi. Eendjovo tadi di komutima ile eenghatu detu otashi dulika di kwafele omunhu a pondole mokuungaunga nomaupyakadi nostresa mounyuni omu mu na ashike ovanhu vanini ve na olupandu. Neendjovo detu dolupandu otadi dulu oku tu kwafela tu pange oukaume tau kalelele. Osho sha fimanenena oshosho kutya, ohatu hopaenene Tate yetu oo ha yandje nehalo liwa noku na olupandu, Jehova.