Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 8

Bua tshinyi mbimpe kuleja dianyisha?

Bua tshinyi mbimpe kuleja dianyisha?

“Nuikale . . . bena dianyisha.”​—KOLOS. 3:15.

MUSAMBU WA 46 Tuasakidila, Yehowa!

KADIOSHA *

1. Ntshinyi tshivua muena Samalea muenze bua kuleja dianyisha bua muvua Yezu mumondope?

BANTU kampanda 10 bavua mu nsombelu mubi mutambe. Bavua ne nsudi, ne kabavua batekemene ne: nsudi yabu ivua mua kujika to. Dimue edi, bobu kumuenena Yezu, Mulongeshi Munene, lua ku bule. Bavua bumvue bualu bua muvua Yezu wondopa masama a mishindu yonso, ne bavua batuishibue ne: uvua mua kubondopa pabu. Ke bobu kuela lubila ne: “Yezu, Mulongeshi, tumvuilaku luse!” Bakondopibua, disama diabu dionso kujika. Kakuyi mpata, buonso buabu bavua ne dianyisha bua bualu buimpe buvua Yezu mubenzele. Kadi umue wa kudibu wakaleja Yezu dianyisha * patoke pamutu pa kudilamina munda. Muena Samalea uvua muondopibue au wakadiumvua muenzejibue bua kutumbisha Nzambi “ne dîyi dikole.”​—Luka 17:12-19.

2-3. (a) Ntshinyi tshidi mua kutupangisha bua kuleja dianyisha? (b) Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu etshi?

2 Anu bu muena Samalea au, tudi basue kuleja bantu badi batuenzela malu mimpe dianyisha. Kadi kudi misangu itudi mua kupua muoyo bua kuleja dianyisha mu mêyi anyi mu bienzedi.

3 Mu tshiena-bualu etshi, netumone bua tshinyi bidi ne mushinga bua tuetu kuleja dianyisha mu malu atudi tuamba ne tuenza. Bilejilu bia bamue bantu badibu bakuile mu Bible bavua ne dianyisha ne bavua kabayi nadi nebitupeteshe malongesha. Pashishe netumone imue mishindu misunguluke itudi mua kuleja dianyisha.

MALU ADI ATUSAKA BUA KULEJA DIANYISHA

4-5. Bua tshinyi mbimpe tuleje dianyisha?

4 Yehowa mmutushile tshilejilu mu tshilumbu tshia dileja dianyisha. Tshilejilu, utu uleja dianyisha padiye ubenesha bantu badi bamusankisha. (2 Sam. 22:21; Mis. 13:6; Mat. 10:40, 41) Bible udi utulomba bua ‘kulua bidikiji ba Nzambi bu bana bende bananga.’ (Ef. 5:1) Nunku bualu bunene budi butusaka bua kuleja dianyisha budi ne: tudi basue kuidikija Yehowa.

5 Mona bualu bukuabu budi butusaka bua kuleja bantu bakuabu dianyisha. Dianyisha didi bu tshiakudia tshimpe tshitudi tudia; tshidi tshisankisha bikole patudi tutshidia ne bantu. Patudi tudiumvua banyishibue, bidi bituenza disanka. Patudi tuleja dianyisha dietu patoke kudi bantu bakuabu, bidi bibenza pabu disanka. Muntu utudi tuela tuasakidila udi umona ne: bionso bidiye muenze bua kutuambuluisha anyi bua kutupesha tshintu tshituvua natshi dijinga ki mbiye mu mâyi to. Dîba adi, bulunda buetu nende budi bukola.

6. Leja difuanangana didi pankatshi pa mêyi a dianyisha ne bimuma bia pome bia or.

6 Kuleja dianyisha kudi ne mushinga wa bungi. Bible udi wamba ne: “Bu bimuma bia pome bia or mu bitekelu bia arjan ke mudi dîyi diamba mu tshikondo tshiakane.” (Nsu. 25:11) Elabi meji mudi tshimuma tshia pome tshia or tshiteka mu tshitekelu tshia arjan tshimueneka tshilenga! Anji ela kabidi meji bua mushinga uditshi mua kuikala natshi! Bobu bakupeshatshi, udi mua kumvua bishi? Bulelela, mêyi a dianyisha audi wambila bakuabu adi mua kuikala pawu ne mushinga wa bungi. Mona bualu bukuabu: Tshimuma tshia pome tshia or tshidi mua kushala kashidi katshiyi tshinyanguka to. Bia muomumue, paudi wambila muntu mêyi a dianyisha, udi mua kuangata mêyi au ne mushinga wa bungi ne ushala uavuluka matuku ende onso a muoyo.

BAKALEJA DIANYISHA

7. Anu mudi mvese wa Misambu 27:4 uleja, mmunyi muvua Davidi ne bafundi bakuabu ba misambu baleje dianyisha?

7 Batendeledi ba Nzambi ba bungi ba kale bakaleja dianyisha. Davidi ngumue wa kudibu. (Bala Misambu 27:4.) Uvua wanyisha ntendelelu mukezuke bikole ne wakaleja dianyisha adi mu malu avuaye wenza. Wakafila bintu bia bungi bia mushinga bua bibake ntempelo. Ndelanganyi ya Asafa yakafunda misambu ya kutumbisha nayi Nzambi bua kuleja dianyisha. Mu umue wa ku misambu ayi, bakela Yehowa tuasakidila, kulejabu kabidi muvuabu banyisha ‘midimu yende ya kukema.’ (Mis. 75:1) Bidi bimueneka patoke ne: Davidi ne ndelanganyi ya Asafa bavua basue kuleja muvuabu ne dianyisha dia bungi kudi Yehowa bua mabenesha onso avuabu bapetele kudiye. Udi umona ne: udi mua kuidikija bafundi ba misambu abu mu mishindu kayi?

Mukanda uvua Paulo mutumine bena Lomo udi utulongesha tshinyi bua kulejangana dianyisha? (Tangila tshikoso 8-9) *

8-9. Mmunyi muvua mupostolo Paulo muanyishe bena Kristo nende? Mbipeta kayi bivua mua kuikala bimueneke?

8 Mupostolo Paulo uvua wanyisha bena Kristo nende ne wakaleja dianyisha adi mu mushindu uvuaye wakula bua bualu buabu. Uvua wela Nzambi tuasakidila misangu yonso bua bualu buabu pavuaye usambila nkayende. Wakaleja kabidi dianyisha diende mu malu avuaye ubafundila. Mu mvese 15 ya ntuadijilu ya mu Lomo nshapita wa 16, Paulo udi utela bena Kristo nende 27, muntu yonso mu dîna diende. Paulo wakavuluka muvua Pisika ne Akila “bambe kufila mioyo yabu” bua bualu buende, ne wakamba muvua Foibe “muambuluishe bantu ba bungi,” too ne Paulo muine. Wakela bena Kristo nende bavua benji ba mudimu mukole abu kalumbandi.​—Lomo 16:1-15.

9 Paulo uvua mumanye bimpe ne: bena Kristo nende abu bavua bapange bupuangane, kadi ku ndekelu kua mukanda wende uvuaye mufundile bena Lomo, wakimanyina pa ngikadilu yabu mimpe. Elabi meji muvua mukanda au mukankamije bana betu ba balume ne ba bakaji abu pavuabu bawubala kumpala kua tshisumbu tshijima! Bidi bimueneka ne: mêyi au akakolesha bulunda buabu ne Paulo. Utu ne tshibidilu tshia kuleja bena mu tshisumbu tshienu dianyisha bua malu mimpe adibu bamba anyi benza anyi?

10. Mushindu uvua Yezu muleje bayidi bende dianyisha udi utulongesha tshinyi?

10 Mu mêyi avua Yezu mutumine bimue bisumbu bia mu Asia mukese, wakaleja dianyisha bua mudimu uvua bayidi bende benze. Tshilejilu, wakabanga mêyi ende avuaye mutumine tshisumbu tshia Tuatila wamba ne: “Ndi mumanye bienzedi biebe ne dinanga diebe ne ditabuja diebe ne mudimu webe ne dinanukila diebe, ndi mumanye kabidi ne: bienzedi biebe bia ku ndekelu eku mbipite biuvua muenze kumpala.” (Buak. 2:19) Yezu kavua mubele kalumbandi anu bua muvuabu bavudije mudimu wabu to, kadi wakabelaku kabidi bua ngikadilu ivua mibasake bua kuenza malu mimpe. Nansha muvua Yezu ne dijinga dia kubela bamue bena mu tshisumbu tshia Tuatila, wakanji kutuadija mêyi ende ne dikankamija, kuajikijaye kabidi ne dikankamija. (Buak. 2:25-28) Ela meji bua bukokeshi budi nabu Yezu bu mfumu wa bisumbu bionso. Ki mmuenzejibue bua kutuela tuasakidila bua mudimu wonso utudi tumuenzela to. Nansha nanku, mmusue anu kutuleja dianyisha. Ntshilejilu tshimpe tshitambe bua bakulu!

BAKAPANGA KULEJA DIANYISHA

11. Anu mudi Ebelu 12:16 uleja, mmunyi muvua Esau wangata bintu bia tshijila?

11 Bia dibungama, bamue bantu badibu bakuile mu Bible bakapanga kuleja dianyisha. Tuangate tshilejilu tshia Esau. Bavua bamukoleshe kudi baledi bavua banange Yehowa ne bamunemeka. Nansha nanku kavua ne dianyisha bua bintu bia tshijila to. (Bala Ebelu 12:16.) Ntshinyi tshiakaleja patoke ne: kavua ne dianyisha? Esau wakapanyisha muakunyende Yakoba bukenji bua buanabute buende ku dilongo dia nkunde mikunze yetu eyi, kayi muele meji. (Gen. 25:30-34) Pashishe wakalua kunyingalala bibi menemene bua dipangadika divuaye muangate. Kavua ne bualu bua kunyingalela pavuaye kayi mupete dibenesha dia buanabute to, bualu kavua ne dianyisha bua tshivuaye natshi.

12-13. Mmunyi muvua bena Isalele baleje ne: bavua bapange dianyisha? Tshiakabafikila ntshinyi?

12 Bena Isalele bavua ne malu a bungi a kulejila dianyisha. Yehowa mumane kutuma bipupu 10 mu Ejipitu, wakabapatula mu bupika. Pashishe wakabasungila ku bualu bubi menemene buvua ne bua kubafikila pavuaye mubutule tshiluilu tshijima tshia bena Ejipitu mu Mbuu Mukunze. Bena Isalele bavua ne dianyisha dia bungi, bobu kutuadija kuimba musambu wa ditshimuna wa kutumbisha nawu Yehowa. Kadi bakashala ne dianyisha anyi?

13 Pavua bena Isalele batuilangane ne ntatu mikuabu, bakapua malu mimpe onso avua Yehowa mubenzele muoyo ne lukasa. Nunku bakaleja muvuabu bapange dianyisha. (Mis. 106:7) Mushindu kayi? Bible udi wamba ne: “Tshisumbu tshijima tshia bena Isalele tshiakabanga kunungana bua Mose ne Alona”; mu bulelela bavua banungana bua Yehowa. (Ekes. 16:2, 8) Biakabungamija Yehowa bua muvua tshisamba tshiende tshipange kuleja dianyisha. Wakalua kuamba ne: tshipungu tshia bena Isalele atshi tshivua ne bua kufua tshionso mu tshipela, pa kumbusha Yoshua ne Kaleba. (Nom. 14:22-24; 26:65) Tumonayi mutudi mua kubenga kulonda bilejilu bibi ebi, kadi kuidikija bidi bimpe.

MUA KULEJA DIANYISHA LELU

14-15. (a) Mmunyi mudi bena dibaka mua kulejangana dianyisha? (b) Mmunyi mudi baledi mua kulongesha bana babu bua bikale balejangana dianyisha?

14 Mu dîku. Padi muena mu dîku yonso uleja bakuabu dianyisha, bidi biambuluisha dîku dijima. Mulume ne mukajende bobu batamba kulejangana dianyisha, badi balua kunangangana bikole. Nebikale kabidi bipepele bua bobu kubuikidilangana bilema. Mulume udi wanyisha mukajende kena anu umona malu mimpe adi mukajende wamba anyi wenza to, kadi udi kabidi ‘ujuka, umutumbisha.’ (Nsu. 31:10, 28) Mukaji wa meji udi uleja bayende malu atuye wanyisha kudiye patoke.

15 Baledi wetu, mmunyi munudi mua kulongesha bana benu bua bikale balejangana dianyisha? Vulukayi ne: bana benu nebidikije binudi nuenza anyi nuamba. Nunku ikalayi nubela tuasakidila padibu banuenzela malu kampanda bua nubashile tshilejilu tshimpe. Balongeshayi kabidi bua bikale bela bantu bakuabu tuasakidila padi bantu abu babenzela malu kampanda. Bambuluishayi bua bamanye ne: mêyi a dianyisha atu afumina mu muoyo, ne adi mua kusankisha muntu bikole. Tshilejilu, mamu kampanda diende Clary udi wamba ne: “Pavua maman ne bidimu 32, wakadimona mushale nkayende ne bana basatu ba kukolesha. Pangakakumbaja panyi bidimu 32, ngakelangana meji bua muvuabi ne bua kuikala bimukolele pavuaye bukole abu. Nunku ngakamuambila mumvua ne dianyisha dia bungi bua muvuaye muditatshishe bikole bua kutukolesha meme ne bana betu ba balume. Matuku mashale aa mmungambile muvua mêyi anyi au anu ne mushinga mukole kudiye, mutuye uelela meji misangu yonso, ne mutuwu anu amusankisha.”

Longesha bana bebe bua bikale balejangana dianyisha (Tangila tshikoso 15) *

16. Fila tshilejilu tshia mudi dileja bantu dianyisha mua kubakankamija.

16 Mu tshisumbu. Patudi tuleja bena Kristo netu dianyisha, tudi tubakankamija. Tshilejilu, Jorge, mukulu wa bidimu 28 wakatuadija kusama bikole. Wakenza ngondo mujima kayi ubuela mu bisangilu. Nansha pakatuadijaye kubuelulula mu bisangilu, kavua anu mukumbane bua kulombola bimue bitupa bia bisangilu to. Udi wamba ne: “Mvua ndiumvua tshitshiyi ne mushinga bua mumvua tshiyi kabidi mua kuenza malu amvua ngenza kuonso eku ne tshiyi ngenza midimu ya mu tshisumbu to. Kadi dimue edi panyima pa bisangilu, muanetu mukuabu wa balume wakangambila ne: ‘Ndi nkuela tuasakidila bua tshilejilu tshiebe tshimpe tshiudi mushile dîku dianyi. Tuvua banyishe bikole menemene miyuki iuvua muenze bidimu bishale ebi. Ivua mikoleshe ditabuja dietu bikole.’ Biakandenga bikole, meme kutuadija kudila. Mêyi ende au ke mêyi amvua nawu dijinga menemene.”

17. Anu mudi Kolosayi 3:15 uleja, mmunyi mutudi mua kuleja Yehowa dianyisha bua bionso bidiye utupesha?

17 Kudi Nzambi wetu muena muoyo wa kupa. Yehowa mmutupeshe biakudia bia mu nyuma bia bungi. Tshilejilu, tudi tupeta malongesha mimpe mu bisangilu bietu, mu bibejibeji bietu, ne mu site yetu. Kutu muanji kuteleja muyuki, mubale tshiena-bualu kampanda, anyi mutangile ndongamu wa ku TV wa jw.org ne mudiambile ne: ‘Aa ke malu amvua nawu dijinga menemene’ anyi? Mmunyi mutudi mua kuleja Yehowa dianyisha? (Bala Kolosayi 3:15.) Tudi mua kuikala ne tshibidilu tshia kumusambila, tumuela tuasakidila bua mapa mimpe aa.​—Yak. 1:17.

Kukomba mu Nzubu wa Bukalenge ne kusukulamu mmushindu mutambe buimpe wa kuleja dianyisha dietu (Tangila tshikoso 18)

18. Leja mishindu itudi mua kuleja dianyisha bua Nzubu wetu wa Bukalenge.

18 Tudi kabidi tuleja Yehowa dianyisha patudi tulama muaba wetu wa ntendelelu ne mankenda, mulongolola bimpe. Tuikale ne tshibidilu tshia kukomba ku Nzubu yetu ya Bukalenge, kuyisukula ne kuyilama bimpe. Bana betu badi ku biamu bia mêyi ne bia bindindimbi bikale babilama bimpe bua kabinyanguki to. Patudi tulama Nzubu yetu ya Bukalenge bimpe, neyilale matuku a bungi ne kayakulomba mudimu wa bungi wa kuikala kuyilongolola to. Tuetu tuenza nanku, makuta a bungi neaye ku dibaka Nzubu ya Bukalenge mikuabu pa buloba bujima ne ku diakajilula mikuabu.

19. Bualu buvua bufikile mutangidi wa tshijengu mukuabu ne mukajende budi butulongesha tshinyi?

19 Kudi bantu badi benza mudimu mukole bua bualu buetu. Patudi tuleja muntu dianyisha, mêyi etu adi mua kushintulula mudiye udiumvua bua ntatu idiye nayi. Mona tshivua tshifikile mutangidi wa tshijengu mukuabu ne mukajende. Dimue dituku bamane kuyisha mu mashika makole menemene bakapingana muaba uvuabu basombele batshioke bikole. Bua bukole bua mashika, mukajende wakalala ne tshizaku tshia mashika pambidi. Pakatshiabu, wakambila bayende ne: kavua ukumbana kabidi bua kutungunuka ne mudimu to. Pakabanda dîba, bakapeta mukanda ufumina ku Betele, bawutumine mukaji. Bavua bamuelamu kalumbandi ne muoyo mujima bua mudimu wende wa kuyisha ne dinanukila diende. Bavua balejamu mutubi bikole bua kushintulula muaba wa kulala lumingu luonso. Bayende udi wamba ne: “Dimuela kalumbandi adi diakamulenga ku muoyo bikole, ne kakakula kabidi musangu nansha umue bua kulekela mudimu to. Kadi yeye ke ukavua unkankamija misangu ya bungi bua kutungunuka ne mudimu pavua meji a kuwulekela anduila.” Bonso buabu bakashala mu mudimu wa butangidi buena ngendu bidimu 40.

20. Ntshinyi tshitudi mua kudienzeja bua kuenza dituku dionso? Bua tshinyi?

20 Tulejayi mutudi bena dianyisha dituku dionso mu bitudi tuamba ne bitudi tuenza. Malu atudi tuamba ne atudi tuenza ne muoyo mujima bidi mua kuikala tshidi muntu mukuabu natshi dijinga menemene bua kumonaye mua kupita ne ntatu yende ya ku dituku ne ku dituku mu buloba mudi bantu kabayi ne dianyisha emu. Tuetu tuleja bantu bakuabu dianyisha, bulunda buetu nabu nebukole ne nebushale kashidi. Bualu bua mushinga mukole mbua ne: netuikale tuenda tuidikija Yehowa Tatu wetu udi ne dianyisha ne muena muoyo wa kupa.

MUSAMBU WA 20 Wakafila Muanebe wa mushinga mukole

^ tshik. 5 Tshilejilu tshia Yehowa, tshia Yezu, ne tshia muena Samalea uvua ne nsudi bidi bitulongesha tshinyi bua dileja dianyisha? Netuakule bua bilejilu ebi ne bikuabu mu tshiena-bualu etshi. Netumone bua tshinyi kuleja dianyisha kudi ne mushinga wa bungi, ne netumone kabidi imue mishindu misunguluke itudi mua kuleja dianyisha.

^ tshik. 1 DIUMVUIJA: Kuanyisha muntu anyi tshintu kudi kumvuija kuitaba mushinga udi nawu muntu au anyi tshintu atshi. Muaku eu udi mua kuleja mudi muntu udiumvua musakibue bua kuela mukuabu tuasakidila ne muoyo mujima.

^ tshik. 55 DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: Babadila bena mu tshisumbu tshia ku Lomo mukanda uvua Paulo mubatumine; Akila, Pisikila, Foibe, ne bena Kristo bakuabu basanka bikole bua mudibu batele mêna abu.

^ tshik. 57 DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: Mamu wambuluisha muanende wa bakaji bua kuleja muanetu wa bakaji mukulakaje dianyisha bua tshilejilu tshiende tshimpe.