1. Ja-Samaria ma Yesu nochango nonyiso nade ni nomor gi gima Yesu notimone?

E KINDE Yesu, ne nitie chwo moko apar ma ne nigi tuo mar dhoho. Tuono ne miyo giwinjo marach ahinya. Ne gionge geno moro amora ni tuono chieng’ ne rum kuomgi. Kata kamano, chieng’ moro ne gineno Yesu, Japuonj Maduong’ gi kuma bor. Ne gisewinjo ni Yesu chango kit tuoche duto kendo ne gin gadier ni gin bende ne idhi changgi. Omiyo, ne giywak ne Yesu niya: “Yesu, Japuonj, kechwa!” Yesu nochango chwo apargo duto. Onge kiawa ni giduto ne gimor gi ng’wono ma Yesu notimonegi. Kata kamano, achiel kuomgi to notimo mathoth moloyo mana bedo ma mor. Nodok ir Yesu monyise kaka nomor * gadier. Gima Yesu notimo ne Ja-Samariano nochwale mi opako Nyasaye gi “dwol maduong’.”​—Luka 17:12-19.

2-3. (a) Ang’o momiyo seche moko ok wagoga erokamano? (b) Ang’o ma wadwa puonjore e sulani?

² Mana kaka Ja-Samariano, wan bende dwaher goyo erokamano ne joma otimonwa gik mabeyo. Kata kamano, seche moko wiwa nyalo wil gi timo kamano.

³ E sulani, wadwa neno gimomiyo ber mondo wanyis ni wagoyo erokamano kokalo kuom weche ma wawacho kod gik ma watimo. Bende, wadwa puonjore e wi ranyisi moko ma ni e Muma mag joma nogoyo erokamano kod joma ne ok otimo kamano. Bang’ mano, wabiro neno yore moko sie ma wanyalo timogo kamano.

4-5. Ang’o momiyo onego wabed joma goyoga erokamano?

⁴ Jehova ketonwa ranyisi maber mar bedo ma mor gi gik mabeyo ma jomamoko timo. Achiel kuom yore ma otimogo kamano en guedho joma timo gik ma more. (2 Sa. 22:21; Zab. 13:6; Mat. 10:40, 41) Ndiko jiwowa ni ‘wabed ka watimo kaka Nyasaye timo.’ (Efe. 5:1) Omiyo, gima duong’ ma miyo wagoyo erokamano en ni wadwa luwo ranyisi mar Jehova.

⁵ Wane ane gimachielo ma chwalowa mondo wago ne jomamoko erokamano. Goyo erokamano inyalo pim gi chiemo ma mit. Chiemo ma kamano bedo ma mit moloyo sama ji chame kanyachiel. E yo ma kamano, sama jomoko goyonwa erokamano nikech gik mabeyo ma watimo, wabedoga ma mor. Wan bende sama wagoyo ne jomoko erokamano, gibedo ma mor. Ng’at ma wagoyone erokamano fwenyo ni kinda ma notimo mondo okonywa ne ok odhi nono. Mano miyo osiep ma ni e kindwa kode medo bedo motegno.

6. Weche mabeyo ma watiyogo sama wagoyo erokamano chalre e yo mane gi olemo molos gi dhahabu?

⁶ Weche ma wawacho sama wagoyo erokamano chal gi mich ma nengone tek. Muma wacho niya: “Wach mowachi e ndalo mowinjore, ket ka kit olembe mochwe gi dhahabu, ei adita mochwe gi fedha.” (Nge. 25:11) Parie kaka ber neno olemo molos gi dhahabu kae to oket e adita molos gi fedha! Mano gima lombo wang’! Inyalo winjo nade ka ng’ato omiyi mich ma kamano? Mano e kaka weche miwacho sama igoyo ne ng’ato erokamano chalo. Par ane wachni: Donge olemo molos gi dhahabu nyalo dak kuom kinde malach? E yo ma chalo ma kamano, sama igoyo ne ng’ato erokamano kitiyo gi  weche mabeyo, obiro bedo ma mor kendo obiro paro wechego e ngimane te.

7. Ere kaka Daudi kod nyikwa Asaf nonyiso chuny mar goyo erokamano kaka iwachonwa e Zaburi 27:4?

⁷ Jotich Nyasaye mathoth e ndalo machon nonyiso chuny mar goyo erokamano. Achiel kuomgi ne en Daudi. (Som Zaburi 27:4.) Nomor gi lamo madier kendo nonyiso mano kokalo kuom gima notimo. Nochiwo mwandu mang’eny kendo ma nengogi tek mondo ogergo hekalu. Nyikwa Asaf nonyiso chuny mar goyo erokamano kuom ndiko wende mag zaburi mipakogo Nyasaye. E zaburi moro achiel, ne gigoyo ne Nyasaye erokamano kendo wacho ni ne gimor gi ‘gik madongo mosetimo.’ (Zab. 75:1, The Bible in Luo, 1976) Nenore maler ni Daudi kaachiel gi nyikwa Asaf ne dwaro goyo ne Jehova erokamano kuom gueth duto ma nosemiyogi. Donge in be inyalo paro yore minyalo luwogo ranyisi margi?

8-9. Paulo nonyiso nade ni nogeno Jokristo wetene, to mano nyalo bedo ni nokelo ber mane?

⁸ Jaote Paulo nogeno Jokristo wetene kendo nonyiso mano e yo ma nowuoyogo kuomgi. Ne ogoyoga erokamano ne Nyasaye sama olemo ka en kende kuom miye owete gi nyiminego. Bende ka nondikonegi, nonyisoga ni nomor kodgi. E Jo-Rumi 16:1-15, Paulo noluongo Jokristo 27 gi nyingegi. Paulo nowacho achiel kachiel ni Priska gi Akwila ‘noikore kata mana thone,’ kendo ni Fibi ‘nosekonyo ji mang’eny’ moriwo nyaka Paulo owuon. Nopwoyo Jokristogo nikech kinda ma ne gin-go.

⁹ Paulo nong’eyo maber ni Jokristo wetene ne gin dhano morem, kata kamano, e wechene mogik ma notiekogo barua ma nondiko ne Jokristo ma Rumi, nowuoyo mana e wi kido mabeyo ma ne gin-go. Parie kaka owete gi nyiminego nobedo ma mor ka ne giwinjo ka isomo ne kanyakla barua ma Paulo nondikonegi! Nyalo bedo ni mano nomiyo osiep ma ne ni e kind Paulo gi Jokristogo omedo bedo motegno. Be inyisoga ni imor gi gik mabeyo ma jokanyaklau wacho kata timo?

10. Yo ma Yesu nopwoyogo jolupne puonjowa ang’o?

¹⁰ Ka ne Yesu wuoyo gi kanyakla moko ma ne ni Asia Minor, nopwoyogi nikech tije mabeyo ma ne gitimo. Kuom ranyisi, ka ne ochako wuoyo gi kanyakla ma Thiatira, nowacho niya: “Ang’eyo timbeni, gi herani, kod yieni, gi kaka itiyo ne Nyasaye, kod sinani mari, kendo ni timbeni ma sani oloyo ma ne itimo mokwongo.” (Fwe. 2:19) Yesu nopwoyogi nikech kinda ma ne gin-go kod kido mabeyo ma ne chwalogi mondo gitim gik makare. Kata obedo ni ne dwarore ni Yesu orie Jokristo moko e kanyaklano, nopwoyogi komondi kendo notieko gi weche ma jiwogi. (Fwe. 2:25-28) Par ni Yesu nigi teko kendo en e Wi kanyakla duto. Ok ochuno ni ogonwa erokamano kuom tije ma watimone. Kata kamano, pod opwoyowa. Mano kaka oketo ne jodong-kanyakla ranyisi maber!

11. Ka luwore gi Jo-Hibrania 12:16, Esau ne neno nade weche Nyasaye?

¹¹ Gima lit en ni nitie jomoko miwuoyo kuomgi e Muma ma ne onge gi chuny mar goyo erokamano. Kuom ranyisi, kata obedo ni Esau ne opon e lwet jonyuol ma nohero Jehova kendo miye luor, ne ok okawo weche Nyasaye e yo mapek kata goyo erokamano nikech gik ma Nyasaye ne timone. (Som Jo-Hibrania 12:16.) Mano ne onenore nade? Norikni yie ne Jakobo owadgi matin mondo okaw thuolo mar bedo wuoyi makayo mana nikech dengu.  (Cha. 25:30-34) Bang’e, Esau noywago ang’e kuom gima notimono. Nikech ne ok okawo mapek thuolo mar bedo wuoyi makayo, ne ok owinjore oywag kata matin ka ne ok oyudo gueth mag wuoyi makayo.

12-13. Ere kaka Jo-Israel nonyiso ni ne gin joma ok go erokamano, to mano nokelonegi ang’o?

¹² Nitie gik mang’eny ma nonego ochwal Jo-Israel mondo ogo erokamano. Jehova nogologi e tuech bang’ goyo Jo-Misri gi Masiche Apar. Kae to noresogi e masira ka nonego jolweny mag Misri e Nam Makwar. Jo-Israel ne mor sidang’ mi ne gigoyo ne Jehova erokamano ka giwerone wende mag pak. To be ne gidhi nyime gi chunyno?

¹³ Ka ne Jo-Israel ochako romo gi pek moko, wigi nowil mapiyo gi gik mabeyo ma Jehova notimonegi. Ne gichako nyiso ni ne gionge gi chuny mar goyo erokamano. (Zab. 106:7) E yo mane? “Oganda duto mar nyithind Israel nong’ur kuom Musa kendo kuom Harun” to chutho-chutho ne ging’ur ne Jehova. (Wuok 16:2, 8) Jehova ne ok mor gi chuny marach ma joge ne nigo. Mano nomiyo owacho ni ogandano duto ne dhi tho e thim, mak mana Joshua kod Kaleb. (Kwan 14:22-24; 26:65) Wane ane kaka wanyalo tang’ mondo kik waluw ranyisi marichogo, to kar mano waluw ranyisi mabeyo.

14-15. (a) Ng’at ma ni e kend nyalo nyiso nade ni omor gi gik mabeyo ma nyawadgi timo? (b) Ere kaka jonyuol nyalo puonjo nyithindgi mondo gibed joma goyo erokamano?

¹⁴ Go erokamano ne joodi. Sama ji duto ma ni e ot goyoga erokamano, mano kelonegi ber mang’eny. Kuom ranyisi, kaka ng’at ma ni e kend medo nyiso ni omor gi gik ma nyawadgi timo, e kaka gimedo bedo osiepe. Mano miyo bedo ma yot mondo ng’ato owe ne nyawadgi kethone. Dichwo mogeno chiege mor gi gik mabeyo ma chiege timo kendo opwoye. (Nge. 31:10, 28) To dhako maber nyiso ni omor gi chwore kuom nyiso chwore achiel kachiel gik mabeyo ma chworeno timo.

¹⁵ Un jonyuol, ere kaka unyalo puonjo nyithindu mondo gibed joma goyo erokamano? Ng’e ni nyithindi biro kopo mana gik miwacho kod mitimo. Omiyo, ket ne nyithindi ranyisi maber kuom goyonegi erokamano sama gitimo gik mabeyo. E wi mano, puonjgi goyo erokamano sama jomoko otimonegi gik mabeyo. Konygi ng’eyo ni goyo erokamano en gima wuok e chuny kendo ni weche mabeyo ma ginyiso  jomamoko nyalo konyo kama duong’. Kuom ranyisi, miyo miluongo ni Clary wacho niya: “Mamawa nobedo gi ting’ mar pidhowa nyithindo adek mana ka ne en jahigni 32 nikech babawa nomak moter e jela. Ka an be nachopo jahigni 32, nafwenyo ni kare pidho nyithindo ka noromo kamano ne ok en gima yot. Omiyo, ne agoyone erokamano ka anyise ni namor gi gik moko duto ma notimo mondo opidhwa. Machiegnini, nonyisa ni weche ma nanyisego nomulo chunye ahinya kendo ni ojaparogi kinde ka kinde, to mano miyo obedo ma mor.”

16. Chiw ane ranyisi ma nyiso kaka goyo ne ji erokamano nyalo duogo chunygi.

¹⁶ Go erokamano e kanyakla. Sama wagoyo erokamano ne owete gi nyimine, mano jiwogi. Kuom ranyisi, owadwa moro miluongo ni Jorge ma jahigni 28 kendo ma en jaduong’-kanyakla nobedo ma tuo ahinya. Ne ok onyal dhi e chokruok kuom dwe achiel. To kata bang’ ka ne osewinjo maber matin mochako dhi e chokruok, ne pod ok onyal timo migawo moro amora. Jorge wacho kama: “Bedo ni ne ok anyal timo migepe mag kanyakla ne miyo achara ahinya. Kata kamano, chieng’ moro, owadwa moro nonyisa bang’ chokruok niya: ‘Agoyoni erokamano maduong’ kuom keto ranyisi maber ne jooda. Twege ma ne isebedo kigolo kuom higni mosekalo ne jiwowaga ahinya, en mana ni samoro ok ing’eyo mano. Twegego osemiyo wamedo bedo gi yie motegno.’ Wechego nomulo chunya ma pi wang’a ochako chuer. Wechego nobiro mana e sa mowinjore.”

17. Kaka ijiwowa e Jo-Kolosai 3:15, wanyalo nyiso nade ni wamor gi gik ma Jehova miyowa?

¹⁷ Go ne Nyasachwa ma ng’won erokamano. Jehova osemiyowa chiemb chuny modhuro. Kuom ranyisi, wayudoga puonj mathoth e chokruok, e bugewa, kod e websait magwa. Be isegawinjo twak moro, kata somo sula moro, kata neno JW Broadcasting miwacho ni, ‘Wechegi ojiwa manadeni’? Wanyalo nyiso nade ni wamor gi gik ma Jehova miyowa? (Som Jo-Kolosai 3:15.) Achiel kuom yore ma wanyalo timogo kamano en goyone erokamano kuom mich mabeyogo sama walemo.​—Jak. 1:17.

18. Gin yore mage ma wanyalo nyisogo Jehova ni wagoyo erokamano nikech Ute Romo ma omiyowa?

¹⁸ Yo machielo ma wanyisogo Jehova ni wagoyone erokamano en rito utewa mag lamo osik ka ler. Onego wakony e timo ler  kod tije mamoko ma miyo Od Romo siko ka ber. To owete ma tiyo e migawo mar dwol gi vidio bende onego one ni girito gigo e yo maber. Sama warito Ute Romo maber, mano miyo utego dak aming’a. Pesa ma dine watiyogo sa te sa te e loso kuonde mokethore koro konyo e gero Ute Romo mamoko kod loso Ute Romo moseti.

19. Ranyisi mar jarit-alwora moro gi chiege puonjowa ang’o?

¹⁹ Wago erokamano ne joma tiyonwa matek. Ka wapwoyo jomoko, mano nyalo konyogi bedo gi paro mowinjore sama giromo gi pek moko e ngimagi. Ne ane ranyisi mar jarit-alwora moro gi jaode. Chieng’ moro ne gidok ot ka giol ahinya bang’ lendo odiechieng’ mangima ka piny ng’ich ma tamre gi nono. Piny ne ng’ich mochuno chiege nindo gi jaket. Kinyne gokinyi nonyiso chwore ni ne ok onyal dhi nyime gi migawono. Bang’e e okinyino, chi jarit-alworano noyudo barua mowuok e ofis. Baruano ne pwoye kuom kinda mare kod kaka ne onano e tij lendo. Baruano nowacho ni ok en-ga gima yot nindo kuonde mopogore opogore juma ka juma. Chwore nowacho kama: “Baruano nomulo chunye mi ne ok ochako owacho ni odwaro weyo migawo. Gima iwuoro en ni en e ma koro ne ojiwaga sa asaya ma chunya ne gombo weyo migawo.” Jarit-alworano gi jaode nodhi nyime bedo e migawono kuom higni ma dirom 40.

20. En ang’o monego watim odiechieng’ kodiechieng’, to nikech ang’o?

²⁰ Watemuru nyiso odiechieng’ kodiechieng’ ni wan joma goyo erokamano kokalo kuom wechewa kod gik ma watimo. Samoro weche ma wawacho kata gik ma watimo ne jomoko ka wanyisogo ni wagoyonegi erokamano e ma samoro nyalo bedo ni konyogi nano pile ka pile e piny ma ji ok goye erokamanoni. To weche ma wawachogo bende e ma biro konyowa bedo gi osiepe ma siko. To maduong’ie moloyo, wanyiso ni waluwo ranyisi mar Jehova Wuonwa, ma en Nyasaye ma ng’won kendo ma mor gi gik ma jotichne timo.