1. Yesuusi hursi Samaarichi galatasi leellishinohu hiittoonniiti?

BAASA qarraminohu tonnu manni no. Insa dhiigu amadinonsa; insara hurre afidhanno hexxo dinonsa. Ikkollana barrunni mitto barra, Bayiru Rosiisaanchi Yesuusi daanna xeertote heedhe laˈu. Insa Yesuusi dhibba baala hursannota macciishshitino; konnira insano hursansara dandaannota dihuluullantino. Konni daafira, “Yesuusa, Biilonke ballo, eeggatena saonke agurinke” yitanni raartu. Hakkiinni tonnunku woˈmunni woˈma hurtu. Tonnunku Yesuusi shaqqille leellishinonsa daafira, giddonsanni galattinositi egennantinote. Insa giddo mittu kayinni, wodanisinni calla galata agure Yesuusiwa mare isi assinosirira galatasi * mare coyiˈre kulino. Dhibbisinni hurinohu kuni Samaarichi “Magano galatate” kaino.—Luq. 17:12-19.

2-3. (a) Mito woyite woloota galantummokki ganteemmohu mayiraati? (b) Konni birxichira maa ronseemmo?

² Ninkeno Samaarichu gede, shaqqille leellishinonke manna galata hasiˈneemmo. Ikkollana, mito woyite galatanke qaalunni woy assootunni leellisha hambeemmoha ikkara dandaanno.

³ Konni birxichira, galatanke qaalunnino ikko assootunni xawisa hasiissannonkehu mayiraatiro xiinxallineemmo. Hattono Qullaawu Maxaafi giddo noote galatannohunna galatiweelu manni xaggenni maa ronseemmoro laˈneemmo. Hakkiinni galatanke leellisha dandiineemmota mite doogga ronseemmo.

4-5. Woloota galata hasiissannonkehu mayiraati?

⁴ Woloota galata lainohunni Yihowa dancha lawishsha ikkinonke. Isi konne assanno doogga giddo mitte, hagiirsiisannosi manna baˈraasasiiti. (2 Sam. 22:21; Far. 13:6; Mat. 10:40, 41) Qullaawu Maxaafi, “Maganu baxanno ooso ikkitinoonnihura, iso labbe” yee jawaachishannonke. (Efe. 5:1) Konni daafira, galanteemmore ikka hasiissannonke korkaati giddo mittu, Yihowa lawishsha harunsa hasiˈneemmo daafiraati.

⁵ Hanni woloota galata hasiissannonkeha wole korkaata laˈno. Galatu coommitanno sagale gedeeti; coommitanno sagale mannu ledo beeqqine intiro roore hagiidhinanni. Hatteente gede, wolootu ninke galattannonke woyite tashshi yaannonke. Ninkeno woloota assitinonkerira galanteemmonsa woyite insa hagiidhitanno. Mitto mancho galanteemmoha ikkiro, isi ninke kaaˈlate woy hasiisannonkere wonshate assinori mulla daafuro ikkinokkita huwatanno gede assineemmo. Tini qolte isinna ninke mereero noo jaaloomi kaajjanno gede assitanno.

6. Woloota galatate coyiˈneemmorinna culkunni seekkinoonni poome mereero mayi xaadooshshi no?

⁶ Woloota galatate coyiˈneemmori lowore kaaˈlanno. Qullaawu Maxaafi togo yaanno: “Gara ikkitino yannara coyiˈnoonni qaali, birrunni seekkinoonni uduunnichira worroonnite culku poome gedeeti.” (Law. 25:11, NW) Birrunni seekkinoonni uduunnichira worroonniti culkunni seekkinoonni poome mageeshshi geeshsha xuma ikkitinoro heda dandaatto! Qoleno togoo poome lowo waaga afidhinoti egennantinote! Togoo afansha uyinihero hiitto ikkattoha lawannohe? Wole manna galatate coyiˈrattorino hattonni lowo waaga afiˈrino. Hanni hedi: Culkunni seekkinoonni poome lowo yanna keeshshitara dandiitanno. Hatteente  gede, galantoommosi manchi, coyiˈnoommore heeshshosi diro woˈma qaagaranna lowori gede asse laˈˈara dandaanno.

7. Faarso 27:4 aana noore coyiˈrinohu Daawitinna wole faarsote maxaafi borreessaano galatansa xawissinohu hiittoonniiti?

⁷ Hunda heedhinoti batinye Maganu soqqamaano galattannore ikkitinota leellishshino. Insa giddo mittu Daawitiiti. (Faarso 27:4 nabbawi.) Daawiti xalala magansiˈra baasa naadanno; qoleno tenne loosunni leellishino. Isi qullaawa mine minnanni gede lowo woxe fushshino. Asaafi sirchino galatu faarso borreesse galatansa leellishino. Insa borreessitino faarso giddo mittete Magano galattino; hattono ‘dhaggete loosisira’ Yihowa guwissino. (Far. 75:1) Konninni huwata dandiineemmonte gede, Daawitinna Asaafi sirchi Yihowa uyinonsa atoote baala mageeshshi geeshsha naaddannoro leellishshino. Atino insa lawishsha harunsa dandaatto doogga no?

8-9. Soqqamaasinchu Phaawuloosi roduuwasi naadannota leellishinohu hiittoonniiti? Tini mayi guma abbitinoha ikkara dandaanno?

⁸ Soqqamaasinchu Phaawuloosi ayyaanaamittete roduuwasi naadino; qoleno naadannonsata coyiˈrannorinni leellishino. Isi callisi huucciˈranno woyite, insa daafira Magano galatanno. Insara borreessino sokka giddono naadannonsata xawisino. Phaawuloosi Roomu Sokka fooliishsho 16te noote hanafonnite 15 kiiro giddo calla 27 Kiristaani suˈma qummi assino. Lawishshaho, Aqiilanna Phirisqilla isi “daafira yite reyote nafa qixxaabbinore” ikkitinota xawisino; hattono Febeni isonna wole “lowo manna kaaˈlitannota” coyiˈrino. Phaawuloosi kuri baxillaanonna chaachaara roduuwa galatino.—Rom. 16:1-15.

⁹ Phaawuloosi kuri roduuwisi guuntete xeˈne noonsare ikkitinota afino; ikkollana Roomu Kiristaanira borreessino sokkara jeefote insara noonsate dancha akatta aana illachishino. Tenne sokka songote mereero huuro gotti assine nabbambi yannara, roduuwu mageeshshi geeshsha jawaattinoro heda dandaatto! Tini insanna Phaawuloosi mereero noo aante kaajjitanno gede assitinoti egennantinote. Atino songoˈnera noo roduuwi coyidhannohanna assitannoha dancha coye naaddattota leellishate rosichi noohe?

10. Yesuusi harunsaanosi naadino doogonni maa ronseemmo?

¹⁰ Yesuusi Shiimiidi Iisiyira heedhannote mite songuwara soyino sokka aana, harunsaanosi assitinorira galatinonsa. Lawishshaho, Tiyaxirooni songora soyino sokka hanafinohu togo yeeti: “Loosokkinna baxillekki, ammaˈnakkinna soqqanshokki, cincakkinna albinni roore loosootto looso afoommo.” (Aju. 2:19) Yesuusi kuri Kiristaani albinni roore looso loossinota calla kule diagurino; hatteentenni dancha looso loossanno gede kakkayissinonsa akatta qummi asse galatinonsa. Yesuusi Tiyaxirooni songora heeˈrannoha mito Kiristaana amaalinoha ikkirono, sokkasi hanafinohuno ikko jeefisinohu jawaachishanno qaalinniiti. (Aju. 2:25-28) Yesuusi baalante songora umo ikkino daafira, mageeshshi silxaane noosiro heda dandaatto. Konni daafira, isira yine assinoommo coyira ninke galatate giddeeti dinosi. Ikkirono, naandannita xawisa hasiissannota ikkitinota leellishino. Yesuusi songote cimeeyyera dancha lawishsha ikkino!

11. Ibiraawoota 12:16 yitanno garinni, Eesawura qullaawu coyira mayi lao noosi?

¹¹ Qullaawu Maxaafi giddo kulloonnihu mitu manni galatiweelo ikkinota leellishino. Lawishshaho, Eesawu Yihowa baxxannonna ayirrissanno maate mereero lophinoha ikkirono, qullaawa coye naadannokkita leellishino.  (Ibiraawoota 12:16 nabbawi.) Eesawu galatiweelo ikkinota leellishinohu hiittoonniiti? Mitte hige calla itanno woxira yee bayirreenyasi maaˈnu rodiisi Yaiqoobira hirino. (Kal. 25:30-34) Gedensoonni, Eesawu assinorira lowo geeshsha gaabbino. Ikkollana, noosire naada hooginohu iso umosi ikkino daafira, ‘Bayirreenyaˈya adhinoonnie’ yee gungumasi digaraho.

12-13. Israeele galata baˈinohu hiittoonniiti? Tini gawajjitinonsahu hiittoonniiti?

¹² Israeelete manni Yihowa galatanno gede assannonsahu lowo coyi noonsa. Yihowa Gibitsete gobbara Tonne Qoomama abbe borojjimmatenni fushshinonsa. Hakkiinni Gibitsete olanto baala Duumu Baarira hune baotenni gatisinonsa. Hakka woyitira Israeelete daga lowo geeshsha galattannore ikkitino daafira, qeellete faarsonni Yihowa guwissino. Ikkina insa galattannore ikkite heedhino?

¹³ Israeelete daga konni albaanni iille egenninonsakki qarri iillinsata, Yihowa assinonsaha dancha coye baala bayichonko habbino. Konnira insa galata baˈino. (Far. 106:7) Hiittoonni? “Israeele baalanti halalla Museranna Aaroonira [gunguntu]”; noore coyiˈniro kayi insa gunguntinohu Yihowaraati. (Ful. 16:2, 8) Yihowa Israeele galata baˈino daafira lowo geeshsha dadillino. Yannate gedensaanni isinni, Iyyaasunna Kaaleebi agurranna Israeelete ilama baala halalla gooffannota coyiˈrino. (Kir. 14:22-24; 26:65) Konninni aanchine galata baino manni lawishshinni xeertiˈranna dancha lawishsha ikkino manni faale haˈra dandiineemmo gara ronseemmo.

14-15. (a) Minaanninna minaama mimmito galata dandaannohu hiittoonniiti? (b) Annuwunna amuuwu oosonsa galattannore ikkitanno gede qajeelsa dandaannohu hiittoonniiti?

¹⁴ Maatete giddo. Mittu mittunku maatete miili galatannoha ikkiro, maate woˈma horo afidhanno. Minaanninna minaama mimmito galatannoha ikkiro, aantensa kaajjitanno. Qoleno kuˈu koˈii soˈro gatona yaa shota ikkitannonsa. Minaamasi naadanno minaanni, ise coyidhannohanna assitannoha dancha coye lae sammi yee agurantenni ‘kae naadannose.’ (Law. 31:10, 28) Hayyitte minaamano, minaanniseta dancha akatta kulte galattannosi.

¹⁵ Annuwanna amuuwa, oosoˈne galattannore ikkitanno gede qajeelsa dandiitinannihu hiittoonniiti? Oosoˈne coyidhinannirenna assitinannire laˈannotanna kiˈne faale hadhannota deˈinoonte. Konni daafira insa mitore assitannoˈne woyite galattine dancha lawishsha ikkensa. Hattono mannu mito coye  assannonsa woyite, ‘Galateemmohe’ yitanno gede rosiissensa. Insa godowinta galata hasiissannonsatanna galattanno woyite coyidhannori woloota baasa kaaˈlannota huwattanno gede kaaˈlensa. Lawishshaho Kilaadi yinanniti beetto togo yitino: “Amaˈya, 32 dirisenni sase ooso callase lossidhino. Anera 32 diro ikkieta, amaˈya hakko dirisenni ooso lossiˈrase shota ikkitinosekkita hedumma. Konni daafira aneno ikko roduuwaˈya lossate yite assitinorira lowo geeshsha galateemmaseta kulummase. Muli yannara, amaˈya yoommaseri tashshi assinosetanna hattee heddu kiiro lowo geeshsha hagiidhitannota kultinoe.”

16. Woloota galatanke insa jawaachishshara dandiitannohu hiittoonniiti?

¹⁶ Songote giddo. Ammanate roduuwanke galatanke jawaachishshannonsa. Lawishshaho, songote cimeessa ikke soqqamannohu Horihe yinannihu 28 diro ikkannosi rodii mitte hige baasa dhiwamino. Konnira isi mitto agana woˈma gambooshshe haˈra didandiino. Gambooshshe haˈra hanafi gedensaannino, kifile shiqisha qarra ikkitinosi. Horihe togo yiino: “Wolqa hooge songote giddo nooe looso loosa dandoommokki daafira, tidhoommori nookkihu gede asse hedummo. Ikkollana mitto barra gambooshshu gedensaanni mittu rodii togo yiie: ‘Maateˈyara dancha lawishsha ikkootto daafira lowo geeshsha galateemmohe. Konni albaanni shiqishootto kifilla baasa jawaachishshinonke. Ayyaanaamittetenni lophineemmo gede kaaˈlitinonke.’ Isi hatto yiita hindiiddo daggue. Hakkawoyite hasiisse nooeti togoo jawaanteeti.”

17. Qolasiyaasi Sokka 3:15 yitanno garinni, Yihowa assinonkerira iso galata dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁷ Shaqqadu Maganinkera. Yihowa falakkinota ayyaanaamittete sagale shiqishinonke. Lawishshaho songote gambooshshiwa, metseettankenna webisayitenke widoonni kaaˈlanno roso afiˈneemmo. Mitte lallawo macciishshite woy borronke aana fulino birxicho nabbabbe woy Biroodikaastete viidiyo laˈe ‘Kuni anera hasiisanno rosooti’ yootto yanna no? Ikkina Yihowa assinonkerira iso galata dandiineemmohu hiittoonniiti? (Qolasiyaasi Sokka 3:15 nabbawi.) Togo assa dandiineemmo doogga giddo mitte, huuccatto assiˈneemmo woyite tenne dancha elto uyinonkehura Yihowa galatate.—Yai. 1:17.

18. Gambooshshu Addaraashenke naandeemmota leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁸ Yihowa galata dandiineemmoti wole doogo, Magano magansiˈneemmo base danchu garinni amadate. Gambooshshu Addaraashenke feyatenna gatamarate looso ganyine loosa  hasiissannonke; songote jajja ikkinoha huurotenna viidiyote uduunne, hakko loossannori danchu garinni amada hasiissannonsa. Gambooshshu Addaraashenke danchu garinni amandeemmoha ikkiro, lowo yanna keeshshitara dandiitanno; hattono lowo gatamarshi dihasiisanno. Tini qolte alamete doyichora wole Gambooshshu Addaraashe minatenna gatamarate kaaˈlanno woxi heeˈranno gede assitanno.

19. Mittu woradu aliidi laˈˈanchinna minaamasi woˈnaalshinni maa ronseemmo?

¹⁹ Ninkera yite diinaggaabbe loossannorira. Woloota galatanke insa iillannonsa qarri daafira noonsa lao soorrantanno gede assitara dandiitanno. Hanni mittu woradu aliidi laˈˈanchiranna minaamasira iillinonsare laˈno. Kuri minaanninna minaama mitto barra hawado soqqamanni hose mininsara higi woyite lowo geeshsha daafurino. Minaamasi lowo geeshsha qiidisinose daafira kobborta woy jawa koote uddidhino gedeenni goxxino. Hakkiinni ise soodita minaannisera xaate konne looso loosa dandiitannokkita kultusi. Hakko barranni shiima yanna gedensaanni sinu biironni sokka sonkinsa. Hatti isera sonkoonnite galatu sokkaati. Lamalate kiiro mittu qooxeessinni wole qooxeessa haˈre soqqama shota ikka hooggurono soqqanshosenni kaajjasenni galantanniseta sokkate giddo xawinsoonni. Minaannise togo yiino: “Tini galatu sokka wodanase kakkayissino daafira, hatte yannanni kayise woradu looso loosa agurro yite diegentino. Isinni ani konne looso agurate hedeemmo woyite, ise jawaachishshinoe.” Kuri minaanninna minaama 40 meddi yaanno diro woradu looso loosino.

20. Barru baala maa assate sharrama hasiissannonke? Mayira?

²⁰ Konnira barru baala coyiˈneemmorinnino ikko assineemmorinni galanteemmore ikkinoommota leellishate sharrammo. Tenne galata baˈino alamera heeˈranno mannira barru baala fonqolo ikkannori iillannonsa; insa wodaninkenni kaˈne galatate coyiˈneemmorinna assineemmori wolqa ikkansara dandaanno. Qoleno galanteemmore ikkanke, wolootu ledo geedanno jaalooma xintiˈrate kaaˈlitannonke. Baalunkunni roore, shaqqadunna galatanno Anninke faale haˈneemmo gede kaaˈlitannonke.