1. Musamariya loyi Yesu a n’wi hanyiseke u kombise ku khensa hi ndlela yihi?

VAVANUNA va khume a va ri eka xiyimo xo vava. A va ri ni nhlokonho naswona a va nga ri na ntshembo wa leswaku rihanyo ra vona ri ta kala ri antswa. Kambe siku rin’wana va vone Yesu, Mudyondzisi Lonkulu a ri ekulenyana. A va swi twile leswaku Yesu u kota ku tshungula mavabyi hinkwawo naswona a va ri na ripfumelo ra leswaku na vona u ta va horisa. Kutani va huwelerile va ku: “Yesu, Muleteri, vana ni tintswalo eka hina!” Vavanuna volavo va khume va hanyisiwe hi ku helela. A swi kanakanisi leswaku hinkwavo a va tsakile leswi Yesu a va kombeke musa. Hambiswiritano, un’wana wa vona u endle swo tlula sweswo, u kombise ku khensa * eka Yesu. Wanuna yoloye wa Musamariya loyi a hanyisiweke u titwe a susumeteleka ku dzunisa Xikwembu “hi rito lerikulu.”—Luka 17:12-19.

2-3. (a) Hikwalaho ka yini hi nga ha tsandzekaka ku kombisa ku khensa? (b) Hi ta kambisisa yini eka xihloko lexi?

² Ku fana ni Musamariya, hi lava ku kombisa ku khensa eka lava nga ni musa. Kambe mikarhi yin’wana hi nga rivala ku vula hi ku ha khensa kumbe ku endla swo karhi ku kombisa leswaku ha wu khensa musa wa vona.

³ Eka xihloko lexi, hi ta kambisisa leswaku hikwalaho ka yini swi ri swa nkoka ku kombisa ku khensa hi marito ni hi swiendlo. Hi ta dyondza eka swikombiso swa vanhu va le Bibeleni lava kombiseke ku khensa ni lava nga ku kombisangiki. Kutani hi ta bula hi tindlela leti hi nga kombisaka ku khensa ha tona.

4-5. Hikwalaho ka yini hi fanele hi kombisa ku tlangela?

⁴ Yehovha u hi vekele xikombiso lexinene xo kombisa ku tlangela.  Ndlela yin’wana leyi a endlaka leswi ha yona i ku katekisa lava n’wi tsakisaka. (2 Sam. 22:21; Ps. 13:6; Mat. 10:40, 41) Nakambe Matsalwa ma hi khutaza leswaku ‘leswi hi nga vana lava rhandzekaka, hi va vatekeleri va Xikwembu.’ (Efe. 5:1) Hikwalaho, xivangelo xa nkoka lexi endlaka hi kombisa ku khensa hi leswi hi lavaka ku tekelela Yehovha.

⁵ Xiya xivangelo xin’wana lexi endlaka hi kombisa ku khensa van’wana. Ku tlangela swi nga fanisiwa ni swakudya swo xawula, swi nandziha ngopfu loko u swi dya ni van’wana. Ha tsaka loko hi xiya leswaku van’wana va swi tlangela leswi hi swi endlaka. Loko hi kombisa ku tlangela hi endla leswaku van’wana va tsaka. Munhu loyi hi n’wi khenseke wa swi tiva leswaku matshalatshala yakwe yo va a hi nyike swo karhi ma hi pfunile hakunene. Hikwalaho ka sweswo, vunghana bya hina ni munhu yaloye bya tiya.

6. Hi kwihi ku fana loku nga kona eka marito yo khensa ni maapula lama endliweke hi nsuku?

⁶ Marito ya hina yo kombisa ku khensa i ya nkoka. Bibele yi ri: “Rito leri vuriweke hi nkarhi wa kona ri fana ni maapula ya nsuku exibyeni xa silivhere.” (Swiv. 25:11) Ehleketa ndlela leyi apula leri endliweke hi nsuku ri nga ta saseka ha yona loko ri ri exibyeni xa silivhere! Nakambe ehleketa ndlela leyi ri nga ta rhandziwa ha yona! A wu ta titwa njhani loko u nyikiwa nyiko yo tano? Marito yo khensa lama hi ma byelaka van’wana i ya nkoka hi ndlela yoleyo. Ehleketa hi mhaka leyi: Apula leri endliweke hi nsuku ri nga tshama nkarhi wo leha swinene. Hilaha ku fanaka, loyi u n’wi khensaka a nga tsundzuka ni ku rhandza marito ya wena lama kombisaka ku tlangela vutomi byakwe hinkwabyo.

7. Davhida ni vatsari van’wana va tipisalema va ku kombise njhani ku tlangela ka vona, hilaha swi kombisiweke hakona eka Pisalema 27:4?

⁷ Malandza yo tala ya Xikwembu ya le mikarhini ya khale a ma kombisa ku khensa. Un’wana wa vona a ku ri Davhida. (Hlaya Pisalema 27:4.)  A teka vugandzeri lebyi tengeke byi ri bya nkoka naswona leswi hi nga swi vona eka leswi a swi endleke. U nyikele hi rifuwo rakwe ro tala leswaku ku ta akiwa tempele. Vatukulu va Asafa va kombise ku tlangela hi ku tsala tipisalema kumbe tinsimu to dzunisa. Eka risimu rin’wana, va khense Xikwembu ni ku vula marito lama kombisaka ku tlangela ka vona ‘mintirho yo hlamarisa’ ya Yehovha. (Ps. 75:1) Swi le rivaleni leswaku Davhida ni vatukulu va Asafa a va lava ku komba Yehovha ndlela leyi va yi tlangelaka ha yona mikateko hinkwayo leyi a va nyikeke yona. Xana ti kona tindlela leti u nga va tekelelaka ha tona vatsari volavo va tipisalema?

8-9. Xana muapostola Pawulo u swi kombise njhani leswaku u khensa vamakwerhu naswona swi nga endleka leswaku sweswo swi ve ni vuyelo byihi?

⁸ Muapostola Pawulo a va rhandza vamakwerhu naswona u swi kombisile sweswo eka ndlela leyi a vulavula ha yona hi vona. A a khensa Xikwembu mikarhi hinkwayo hikwalaho ka vona eswikhongelweni swakwe. U tlhele a va byela ndlela leyi a va tekaka va ri va nkoka ha yona eka mapapila lama a va tsaleleke wona. Eka tindzimana to sungula ta 15 ta buku ya Varhoma ndzima 16, Pawulo u boxe Vakrestekulobye va 27 hi mavito. Hi ku kongoma, Pawulo u boxe Priska na Akhwila, “lava vekeke tinhamu ta vona [vutomi bya vona] vini ekhombyeni” hikwalaho ka yena, naswona u hlamusele Febe tanihi “musirheleli wa lavo tala” ku katsa na Pawulo. U bumabumele vamakwerhu volavo lava rhandzekaka ni lava tirhaka hi matimba.—Rhom. 16:1-15.

⁹ Pawulo a swi tiva leswaku vamakwavo vakwe a va nga hetisekanga kambe loko a gimeta papila rakwe leri yaka eka Varhoma, u hlawule ku tsala hi timfanelo ta vona letinene. Ehleketa ndlela leyi vamakwerhu volavo va titweke ha yona loko va twa marito ya Pawulo ma hlayiwa evandlheni! A swi kanakanisi leswaku sweswo swi tiyise vuxaka bya vona na Pawulo. Xana nkarhi na nkarhi u kombisa ku khensa swilo leswinene leswi swirho swa vandlha ra ka n’wina swi swi vulaka ni ku swi endla?

10. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Yesu a kombiseke ku khensa ha yona eka valandzeri vakwe?

¹⁰ Loko Yesu a vulavula ni mavandlha yo karhi ya le Asia Minor, u kombise ku khensa ntirho lowu valandzeri vakwe va wu endleke. Hi xikombiso u sungule rungula rakwe leri yaka eka vandlha ra le Tiyatira hi ku vula a ku: “Ndzi tiva swiendlo swa wena, ni rirhandzu ni ripfumelo ni vutirheli ni ku tiyisela ka wena, ni leswaku swiendlo swa wena swa sweswi swi tlula leswo sungula.” (Nhlav. 2:19) Yesu u va bumabumele hikwalaho ka ntirho wa vona lowu engetelekeke a tlhela a bumabumela timfanelo leti va susumeteleke ku endla swiendlo leswinene. Hambileswi Yesu a fanele a nyika van’wana ndzayo eTiyatira kambe u sungule ni ku gimeta rungula rakwe hi swikhutazo. (Nhlav. 2:25-28) Ehleketa hi vulawuri lebyi Yesu a nga na byona tanihi nhloko ya mavandlha hinkwawo. A nga boheki ku hi khensa hikwalaho ka ntirho lowu hi n’wi endlelaka wona. Nilokoswiritano, u swi vona swi ri swa nkoka ku kombisa ku khensa. Wa nga vona xikombiso lexinene swonghasi lexi a xi vekeleke vakulu!

11. Hilaha swi kombisiweke hakona eka Vaheveru 12:16, Esawu a swi languta njhani swilo swo kwetsima?

¹¹ Lexi twisaka ku vava, van’wana eBibeleni va tsandzeke ku kombisa ku khensa. Hi xikombiso, hambileswi Esawu a kurisiweke hi vatswari lava a va rhandza ni ku xixima Yehovha, u tsandzeke ku kombisa ku tlangela swilo swo kwetsima. (Hlaya Vaheveru 12:16.) Hi swi tivisa ku yini leswaku a a nga swi tlangeli swilo swo kwetsima? Hi magugu, Esawu u xavise mfanelo yakwe yo va mativula eka ndzisana yakwe Yakobe leswaku a kuma xiculu. (Gen. 25:30-34) Endzhakunyana, Esawu u twe ku vava ni ku tisola hi xiboho lexi a  xi endleke. Kambe a nga swi tlangeli leswi a ri na swona, hikwalaho a a nga fanelanga a gungula loko a nga yi kumanga mikateko ya ku va mativula.

12-13. Vaisrayele va tsandzeke ku kombisa ku tlangela hi ndlela yihi naswona vuyelo byi ve byihi?

¹² Vaisrayele a va ri ni swivangelo swo tala swo kombisa ku tlangela. Va ntshunxiwe evuhlongeni endzhaku ka loko Yehovha a be Vaegipta hi Makhombo ya Khume. Endzhaku ka sweswo, Xikwembu xi va ponisile hi ku lovisa vuthu hinkwaro ra Vaegipta eLwandle ro Tshwuka. Vaisrayele a va tsake ngopfu lerova va kala va yimbelela risimu ra ku hlula va dzunisa Yehovha. Kambe, xana va ye emahlweni va kombisa ku tlangela?

¹³ Hi ku hatlisa loko Vaisrayele va hlangana ni swiphiqo va rivale swilo hinkwaswo leswinene leswi Yehovha a va endleleke swona. Va tsandzeke ku kombisa ku tlangela. (Ps. 106:7) Njhani? “Ntshungu hinkwawo wa vana va Israyele wu sungula ku gungulela Muxe na Aroni emananga” kambe entiyisweni a wu gungulela Yehovha. (Eks. 16:2, 8) Yehovha u twe ku vava loko a vona ku pfumala ku tlangela loku Vaisrayele va ku kombiseke. Endzhakunyana, u tivise leswaku rixaka hinkwaro ra Vaisrayele a ri ta lova emananga, handle ka Yoxuwa na Kalebe. (Tinhl. 14:22-24; 26:65) Sweswi a hi voneni ndlela leyi hi nga papalataka ha yona ku tekelela swikombiso leswi swo biha kutani hi tekelela swikombiso leswinene.

14-15. (a) Xana vatekani va nga kombisana njhani leswaku va rhandzana? (b) Vatswari va nga dyondzisa vana va vona ku kombisa ku tlangela hi ndlela yihi?

¹⁴ Endyangwini. Ndyangu hinkwawo wa vuyeriwa loko xirho xin’wana ni xin’wana endyangwini xi kombisa ku tlangela. Loko vatekani va kombisana rirhandzu, vukati bya vona byi ta ya byi tiya. Nakambe swi ta va olovela ku rivalelana. Wanuna loyi a tlangelaka nsati wakwe u ta vona swilo leswinene leswi nsati wakwe a swi endlaka a tlhela a “pfuka, kutani a n’wi dzunisa.” (Swiv. 31:10, 28) Wansati wo tlhariha u byela nuna wakwe leswaku i yini leswi a swi rhandzaka hi yena.   

¹⁵ Vatswari, xana mi nga va dyondzisa njhani vana va n’wina leswaku va kombisa ku tlangela? Tsundzukani leswaku vana va n’wina va ta tekelela leswi mi swi vulaka ni ku swi endla. Vekelani vana va n’wina xikombiso lexinene hi ku vula mi ku ndza khensa loko va mi endlele swo karhi. Ku engetela kwalaho, dyondzisani vana va n’wina ku vula va ku ndza khensa loko van’wana va va endlele swo karhi. Pfunani vana va n’wina va twisisa leswaku ku kombisa ku tlangela swi  fanele swi huma embilwini ni leswaku marito ya vona ma nga pfuna van’wana. Hi xikombiso, wansati la vuriwaka Clary, u ri: “Loko manana a ri ni malembe ya 32, u siyiwe ni vana vanharhu a va kurisa a ri wexe. Loko ndzi ri ni malembe ya 32, ndzi sungule ku swi xiya leswaku a swi nga olovi eka yena. Kutani ndzi n’wi byele leswaku ndza khensa leswi a titsoneke swo karhi leswaku a kurisa mina na va buti. Sweswinyana manana wa ha ku ndzi byela leswaku marito ya mina i ma nkoka swinene eka yena ni leswaku u tshamela ku anakanyisisa ha wona naswona ma n’wi tisela ntsako.”

16. Boxa xikombiso lexi kombisaka leswaku ku khensa swi nga khutaza van’wana.

¹⁶ Evandlheni. Loko hi khensa vamakwerhu, ha va khutaza. Hi xikombiso, nkulu la vuriwaka Jorge, la nga ni malembe ya 28 hi vukhale, u sungule ku vabya swinene. A nga swi koti ku ya emihlanganweni ku ringana n’hweti. Ni le ndzhaku ka loko a vuyile emihlanganweni a nga swi koti ku tamela swiavelo swa le vandlheni. Jorge u ri: “Ndzi titwe ndzi nga pfuni nchumu hikwalaho ka leswi a ndzi nga swi koti ku hetisisa vutihlamuleri bya mina bya le vandlheni. Kambe endzhaku ka nhlangano wun’wana, makwerhu un’wana u ndzi byele a ku: ‘Ndza ku khensa hikwalaho ka xikombiso lexinene lexi u xi vekeleke ndyangu wa mina. Hi tiphine swinene hi mimbulavulo leyi u yi nyikeleke eka malembe ma nga ri mangani lama hundzeke. Yi tiyise vuxaka bya hina na Yehovha.’ Marito wolawo ma ndzi khumbile swinene ndzi kala ndzi rila. Marito yakwe ma fike hi nkarhi lowu faneleke.”

17. Hilaha swi boxiweke hakona eka Vakolosa 3:15, hi nga ku kombisa njhani ku tlangela ka hina ku hanana ka Yehovha?

¹⁷ Eka Xikwembu xa hina lexi hananaka. Yehovha u hi nyike swilo swo tala leswaku hi ta va ni vuxaka na yena. Hi xikombiso, hi kuma swiletelo leswi pfunaka emihlanganweni, eka timagazini ta hina ni le ka ti-website ta hina. Xana u tshama u twa mbulavulo, u hlaya nhlokomhaka eka mikandziyiso kumbe u hlalela vuhaxi bya JW kutani u ku, ‘Leswi hi swona leswi a ndzi swi lava’? Hi nga ku kombisa njhani ku tlangela ka hina eka Yehovha? (Hlaya Vakolosa 3:15.) Ndlela yin’wana i ku n’wi khensa nkarhi na nkarhi eswikhongelweni swa hina hikwalaho ka tinyiko teto letinene.—Yak. 1:17.

18. Hi nga endla yini ku kombisa leswaku ha ti tlangela Tiholo ta hina ta Mfumo?

¹⁸ Hi tlhela hi kombisa leswaku ha n’wi khensa Yehovha loko hi basisa ndhawu ya hina ya vugandzeri. Hi va kona loko ku basisiwa ni loko ku lunghisiwa Tiholo ta Mfumo, naswona lava va tirhaka hi switirhisiwa swa elekroniki swa vandlha va swi khoma kahle. Loko hi khathalela Tiholo  ta hina ta Mfumo swi ta endla leswaku ti tirhisiwa nkarhi wo leha naswona a ti nge durhi loko ti lunghisiwa. Loko hi endla sweswo, hi ta hlayisa mali yo tala leyi nga ta tirhisiwa ku aka ni ku pfuxeta Tiholo tin’wana ta Mfumo emisaveni hinkwayo.

19. I yini leswi u swi dyondzeke eka ntokoto wa mulanguteri un’wana wa muganga ni nsati wakwe?

¹⁹ Eka lava va tirhaka hi matimba hikwalaho ka hina. Loko hi kombisa ku khensa, marito ya hina ma nga ha cinca ndlela leyi munhu a titwaka ha yona hi miringo leyi a nga eka yona. Xiya xikombiso xa mulanguteri un’wana wa muganga ni nsati wakwe. Endzhaku ko tirha nsimu hi siku leri a ku titimela, va tlhelele laha a va rhurheriwe kona va karhele. A ku titimela lerova nsati wakwe a etlela a ambale jesi ra xirhami. Loko ri xa u byele nuna wakwe leswaku u ehleketa ku a nge he swi koti ku ya emahlweni ni ntirho wo endzela mavandlha. Endzhakunyana esikwini rero, va kume papila leri humaka erhavini naswona a ri tsaleriwe nsati wakwe. Papila rero a ri n’wi bumabumela hikwalaho ka vutirheli byakwe ni ku tiyisela kakwe. Ri vule leswaku swi fanele swi tika ku etlela etindhawini to hambanahambana vhiki ni vhiki. Nuna wakwe u ri: “Nsati wa mina u khumbiwe ngopfu hi swibumabumelo sweswo lerova a nga ha pfukanga a vulavule hi ku tshika ntirho wo endzela mavandlha. Mikarhi yo tala loko ndzi ehleketa hi ku tshika, hi yena loyi a ndzi khutaza leswaku hi ya emahlweni.” Vatekani volavo va tshame eka ntirho wo endzela mavandlha kwalomu ka malembe ya 40.

20. I yini leswi hi faneleke hi ringeta ku swi endla siku na siku naswona hikwalaho ka yini?

²⁰ Onge hi nga ringeta ku kombisa ku khensa eka leswi hi swi vulaka ni ku swi endla siku ni siku. Swi nga endleka leswaku swiendlo swa hina kumbe marito ya hina hi swona leswi nga pfunaka un’wana leswaku a kota ku langutana ni swiphiqo swin’we ni mintshikilelo ya siku na siku emisaveni leyi teleke hi vanhu lava nga khensiki. Nakambe marito ya hina ya ku khensa ma nga aka vunghana byo tiya lebyi nga ta tshama hi masiku. Xa nkoka swinene, hi ta va hi tekelela Yehovha, Tata wa hina loyi a hananaka ni loyi a khensaka.