1, 2. a) ¿Achkë nqajoʼ jontir röj winäq? b) ¿Achkë nunaʼ Jehová chqij?

JONTIR röj nqajoʼ nqjowäx chqä chë kan pa rubʼeyal nbʼan qkʼë. Taq majun achkë nkʼutü ajowabʼäl chqawäch chqä kʼo kʼayewal yeqïl, rkʼë jbʼaʼ nqanaʼ jun nimaläj bʼis pa qan o nqachʼöbʼ chë achiʼel ta majun nqkʼatzin wä.

² Tapeʼ ke riʼ, kan ütz nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë Jehová kantzij nqrajoʼ chqä nrajoʼ chë pa rubʼeyal nbʼan qkʼë. Ryä retaman chë kan jontir winäq nkirayij ke riʼ nbʼan kikʼë (Sal. 33:5). Riʼ nqʼalajin chpan ri Pixaʼ xyaʼ qa chkë ri israelitas ojer. We rït kʼo jun nimaläj bʼis pa awan rma nanaʼ chë majun yatejowan o rma kʼo jun ma pa ruchojmil ta xbʼan chawä, xtukʼuqbʼaʼ akʼuʼx xtatzʼët chë ri Rupixaʼ Moisés * nukʼüt ri ajowabʼäl nunaʼ Jehová chkij rusamajelaʼ.

3. a) Achiʼel nuʼij chpan Romanos 13:8 kʼa 10, ¿achkë nqʼalajin chqawäch taq nqankʼuj ri Rupixaʼ Moisés? b) ¿Achkë kʼutunïk xkeqaqʼalajsaj chpan re tjonïk reʼ?

³ Taq nqankʼuj ri Rupixaʼ Moisés, nqatzʼët chë Jehová janina nqrajoʼ (taskʼij ruwäch Romanos 13:8-10 *). Chpan re tjonïk reʼ, xkeqatzʼët jojun pixaʼ ri xyaʼ Jehová chkë ri israelitas chqä xkeqaqʼalajsaj re kʼutunïk reʼ: ¿Achkë rma nqaʼij chë ri ajowabʼäl kan xqʼalajin chpan ri Pixaʼ? ¿Achkë rubʼanik xertoʼ ri winäq rchë xkikʼüt ri chojmilal? ¿Achkë rubʼanik kʼo wä chë xeqʼatö tzij ri ukʼwäy taq  bʼey? Chqä ¿achkë chë winäq qäs xerchajij ri Pixaʼ? Ri kiqʼalajsaxik re kʼutunïk reʼ xtkikʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chqä xtuʼän chë más junan xtuʼän qawäch rkʼë Jehová, ri utziläj qa-Dios (Hech. 17:27; Rom. 15:4).

4. a) ¿Achkë rma nqaʼij chë ri ajowabʼäl kan xqʼalajin chpan ri Rupixaʼ Moisés? b) Achiʼel nuʼij chpan Mateo 22:36 kʼa 40, ¿achkë kaʼiʼ pixaʼ xyaʼ más kejqalen Jesús?

⁴ ¿Achkë rma nqaʼij chë ri ajowabʼäl kan xqʼalajin chpan ri Rupixaʼ Moisés? Nqaʼij riʼ rma Jehová nuʼän ronojel rma ajowabʼäl (1 Juan 4:8). Ri más 600 pixaʼ ri ye kʼo chpan ri Rupixaʼ Moisés, xeʼel pä chpan re kaʼiʼ pixaʼ reʼ: Tawajoʼ Dios chqä keʼawajoʼ ri winäq (Lev. 19:18; Deut. 6:5; taskʼij ruwäch Mateo 22:36-40 *). Rma riʼ, nqʼax chqawäch chë jojun chkë ri pixaʼ riʼ nkikʼüt rajowabʼäl Jehová. Keqatzʼetaʼ jojun tzʼetbʼäl.

5, 6. a) ¿Achkë nrajoʼ Jehová chë nkiʼän ri winäq pa kikʼulanen? b) ¿Achkë nutzʼët Jehová pa jun kʼulanen? Tayaʼ jun tzʼetbʼäl.

⁵ Pixaʼ chrij ri ma nakanuj ta rukʼexel ri akʼulaj chqä ri rubʼanik kʼo chë yekʼiytisäx ri akʼalaʼ. Jehová nrajoʼ che ri kʼulan taq winäq ronojel mul njeʼ jun nimaläj ajowabʼäl chkiwäch (Gén. 2:24; Mat. 19:3-6). We jun winäq nukanuj rukʼexel rukʼulaj, kan jun itzel bʼanobʼäl nuʼän. Rma riʼ, ri Pixaʼ ma nuyaʼ ta wä qʼij chkë ri winäq nkiʼän riʼ (Deut. 5:18). Ri nbʼanö riʼ kan chöj jun mamaʼ mak nuʼän chwäch Dios, chqä kan nuyaʼ pa nimaläj bʼis ri rukʼulaj (Gén. 39:7-9). Y kʼo mul, ri bʼis nunaʼ ri ma ajmak ta, kan pa junaʼ nukʼwaj chwäch numestaj.

⁶ Jehová kan nutzʼët ri rubʼanik nkikʼwaj kiʼ kaʼiʼ winäq pa kikʼulanen. Rma riʼ, chkë ri israelitas xuʼij chë ma kekitzʼlaʼ ta ri kixjaylal. Ri achijilonel ri nuyaʼ wä ruqʼij ri Rupixaʼ Moisés, nukʼüt wä ajowabʼäl chwäch ri rixjayil chqä ma nuchüp ta wä ruwäch rukʼulanen rkʼë xa rma jun bʼanobʼäl ri majun rejqalen ta (Deut. 24:1-4; Mat. 19:3, 8). Ye kʼa, we npë jun nimaläj kʼayewal chkiwäch y ri achijilonel nuchüp wä ruwäch ri rukʼulanen, kʼo wä chë nuyaʼ jun wuj che rä ri rixjayil ri nukʼüt chë xchuptäj ruwäch ri kikʼulanen. Ri wuj riʼ nutoʼ wä ri ixöq rchë ma nkiqʼabʼaj ta tzij chrij chë yeruʼän tzʼil taq bʼanobʼäl. Ye kʼa ri achijilonel achiʼel ta naʼäy kʼo wä chë nbʼä kikʼë ri ukʼwäy taq bʼey ri ye kʼo wä pa tinamït, ke riʼ xketoʼöx kimä ri achiʼaʼ riʼ rchë yekisöl ri kʼayewal pa kikʼulanen. Taq jun achï nuchüp wä ruwäch rukʼulanen xa rma ma nrajoʼ ta chik rukʼulaj, Jehová ma ronojel ta mul xerksaj ri ukʼwäy taq bʼey o ri profetas rchë xkiqʼät riʼ. Ye kʼa nunaʼ wä ri bʼis ri nunaʼ ri ixöq chqä nutzʼët wä ri oqʼej nuʼän (Mal. 2:13-16).

7, 8. a) ¿Achkë xuʼij Jehová chë tkibʼanaʼ ri teʼej tataʼaj? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ). b) ¿Achkë chë naʼoj nuyaʼ qa chqawäch?

⁷ Ri Pixaʼ chqä nukʼüt chë Jehová nrajoʼ chë ri akʼalaʼ ütz rubʼanik yekʼiytisäx. Tapeʼ xuʼij chkë ri teʼej tataʼaj chë tkiyaʼ ri nkʼatzin chkë ri kalkʼwal, ryä más xyaʼ ruqʼij chë ri akʼalaʼ nkitamaj ruwäch. Rma riʼ ri teʼej tataʼaj kʼo wä chë ronojel mul nkikʼüt chkiwäch ri kalkʼwal chë ri rupixaʼ Jehová kan janina rejqalen, chqä kʼo wä chë yekitoʼ rchë nkʼïy ri kajowabʼäl chrij Dios (Deut. 6:6-9; 7:13). Kʼïy chkë ri israelitas kan janina itzel taq bʼanobʼäl xekiʼän chkë ri kalkʼwal, y rma riʼ Jehová xyaʼ kʼayewal pa kiwiʼ (Jer. 7:31, 33). Ri israelitas kʼo wä chë yekitzʼët ri kalkʼwal achiʼel jun spanïk yaʼon pä rma Jehová, y ma xa bʼa achkë ta jun ri majun ta ruqʼij. Rma riʼ nkʼatzin wä yekikʼiytsaj rkʼë ajowabʼäl (Sal. 127:3).

⁸ Ri naʼoj nuyaʼ qa chqawäch: Jehová nutzʼët achkë rubʼanik nkikʼwaj kiʼ kaʼiʼ winäq pa kikʼulanen. Nrajoʼ chë ri teʼej tataʼaj yekajoʼ ri kalkʼwal chqä xtuqʼät tzij pa kiwiʼ rma ri rubʼanik xkekikʼiytsaj.

9-11. ¿Achkë rma Jehová xyaʼ ri pixaʼ chrij ri raynïk?

 ⁹ Pixaʼ chrij ri raynïk. Jun chik chkë ri pixaʼ xyaʼöx chkë ri israelitas nuʼij chë kʼo chë ma nkirayij ta ri xa rchë chik jun winäq (Deut. 5:21; Rom. 7:7). Rkʼë re pixaʼ reʼ, Jehová xkʼüt jun utziläj naʼoj chkiwäch ri rusamajelaʼ. Ryeʼ kʼo wä chë nkichajij ri kichʼobʼonïk chqä ri nkinaʼ, ntel chë tzij, ri kan. Jehová retaman chë ri itzel taq chʼobʼonïk nkiʼän chë jun winäq yeruʼän itzel taq bʼanobʼäl (Prov. 4:23). We jun israelita nuyaʼ wä qʼij chë ri itzel taq raynïk yekʼïy pa ran, ma xtukʼüt ta ajowabʼäl chkiwäch nkʼaj chik. Ya riʼ xbʼanatäj rkʼë David, ri qʼatöy tzij. Tapeʼ nuyaʼ wä ruqʼij Dios, xrayij ruwäch jun ixöq kʼulan, y ri raynïk riʼ xuʼän chë xmakun chwäch Dios (Sant. 1:14, 15). David xmakun rkʼë ri ixöq riʼ, xrajoʼ xuqʼöl ri rachjil, y chrij riʼ xuʼän chë ri achï xkäm pa jun chʼaʼoj (2 Sam. 11:2-4; 12:7-11).

¹⁰ Jehová nkowin nutzʼët achkë kʼo pa qan, rma riʼ, ryä retaman wä taq jun israelita nrayij ri xa rchë chik jun winäq (1 Crón. 28:9). Re pixaʼ reʼ xkʼüt chkiwäch ri rusamajelaʼ Dios chë kʼo wä chë yekesaj äl ri itzel taq chʼobʼonïk ri xa nkiʼän chë jun winäq nmakun. Kantzij na wä chë Jehová kan jun tataʼaj ri janina runaʼoj chqä kan janina nqrajoʼ.

¹¹ Ri naʼoj nuyaʼ qa chqawäch: Jehová ma xa xuʼ ta ri qabʼanik nutzʼët. Ryä nutzʼët ri achkë qäs ye kʼo pa qan (1 Sam. 16:7). Chqä ma nqkowin ta nqewaj chwäch ri nqanaʼ, ri nqachʼöbʼ o ri nqaʼän. Ronojel mul yë ri ütz nutzʼët chqij chqä nqrtoʼ rchë yewachin ri utziläj taq naʼoj qkʼë. Ye kʼa nrajoʼ chqä chë keqesaj äl ri itzel taq chʼobʼonïk pa qan rchë ma xkeqaʼän ta itzel taq bʼanobʼäl (2 Crón. 16:9; Mat. 5:27-30).

12. ¿Achkë chqä xkʼüt ri Rupixaʼ Moisés?

¹² Ri Rupixaʼ Moisés xkʼüt chqä chë Jehová kan nqä chwäch chë pa ruchojmil nbʼan che rä ronojel (Sal. 37:28; Is. 61:8). Ryä kan tzʼaqät rubʼanik xkʼüt ri chojmilal. Nuyaʼ wä utzil pa kiwiʼ ri israelitas taq ryeʼ nkinmaj wä rutzij, ye kʼa nuyaʼ wä qʼij chë nkitäj poqän taq xa nkiyaʼ qa kij che rä. Keqatzʼetaʼ chik kaʼiʼ chkë ri lajuj pixaʼ xyaʼöx qa chkë.

13, 14. a) ¿Achkë wä nkiʼij ri kaʼiʼ naʼäy pixaʼ? b) ¿Achkë rma nqaʼij chë ri kaʼiʼ pixaʼ riʼ xa utzil xyaʼ pa kiwiʼ ri israelitas?

¹³ Pixaʼ ri nuʼij chë xa xuʼ Jehová kʼo chë nyaʼöx ruqʼij. Ri kaʼiʼ naʼäy taq pixaʼ nuʼij wä chkë ri israelitas chë xa xuʼ Jehová kʼo wä chë nkiyaʼ ruqʼij, chqä kʼo chë ma nkiyaʼ ta kiqʼij ri tyox (Éx. 20:3-6). Kantzij na wä chë ma yë ta Jehová xrilö utzil kikʼë ri pixaʼ riʼ, xa kan yë ri israelitas. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rma taq ryeʼ nkiyaʼ wä ruqʼij Dios, kan ütz wä nuʼän ronojel chkiwäch. Ye kʼa taq xa kityox ri nkʼaj chik tinamït nkiyaʼ kiqʼij, xa xuʼ wä kʼayewal yekïl.

¹⁴ Qchʼobʼon chrij ri xbʼanatäj kikʼë ri winäq aj Canaán. Ryeʼ, pa rukʼexel xkiyaʼ ruqʼij ri kʼaslïk Dios, xa itzel xkiʼän rma xkiyaʼ kiqʼij tyox ri majun ta kikʼaslemal (Sal. 115:4-8). Ryeʼ ryon wä tzʼil taq bʼanobʼäl yekiʼän rchë nkiyaʼ kiqʼij ri kityox chqä kan xekiyaʼ pa qʼaqʼ ri akʼalaʼ rchë xekitzüj chkiwäch. Ri israelitas xekiʼän chqä ri itzel taq bʼanobʼäl riʼ taq ma xkiyaʼ ta chik ruqʼij Jehová. Riʼ xa kʼayewal xyaʼ pa ruwiʼ ri ki-familias (2 Crón. 28:1-4). Ri winäq ri yaʼon wä uchqʼaʼ pa kiqʼaʼ xkiyaʼ qa ri rupixaʼ Jehová, chqä kan xqʼax ruwiʼ ri kʼayewal xkiyaʼ pa kiwiʼ ri winäq ri majun achkë yetoʼö (Ezeq. 34:1-4). Jehová xuʼij chkë ri rutinamit chë xtyaʼ wä kʼayewal pa kiwiʼ ri ma pa rubʼeyal ta xtkiʼän kikʼë ri ixoqiʼ chqä ri akʼalaʼ ri ma yekowin ta nkitoʼ kiʼ (Deut. 10:17, 18; 27:19). Ye kʼa Jehová xyaʼ wä utzil pa kiwiʼ ri israelitas taq ryeʼ xkiʼän ri xuʼij chkë chqä kan pa ruchojmil xeqʼatö tzij (1 Rey. 10:4-9).

15. ¿Achkë naʼoj nqatamaj qa chrij Jehová?

¹⁵ Ri naʼoj nuyaʼ qa chqawäch: Jehová ma ajmak ta taq ri winäq ri nkiʼij chë yë rusamajelaʼ ma nkinmaj ta rutzij chqä yekitzʼlaʼ ri nkʼaj chik. Tapeʼ ke riʼ, ryä nqrajoʼ chqä retaman taq ma pa  ruchojmil ta nbʼan qkʼë. Achiʼel jun teʼej ri ntiʼon ran taq nutzʼët chë runeʼy najin ntäj poqän, Jehová kan más ntiʼon ran chwäch ri teʼej riʼ taq nutzʼët chë röj nqatäj poqän chwäch (Is. 49:15). Kantzij na wä chë Jehová ma kan ta ronojel mul nusöl yän jun kʼayewal chqawäch. Ye kʼa xtbʼeqä ri qʼij taq ri winäq ri yebʼanö itzelal chqä ma nkitzolij ta kiʼ, xtqʼat tzij pa kiwiʼ rma Jehová.

16-18. a) ¿Achkë wä kʼo chqä chë xkitzʼët ri ukʼwäy taq bʼey pa Israel ojer qa? Tayaʼ jun tzʼetbʼäl. b) ¿Achkë chë naʼoj nuyaʼ qa chqawäch?

¹⁶ Ri Rupixaʼ Moisés nuʼij wä kʼïy rubʼanik ri kʼo wä chë nkikʼwaj kikʼaslemal ri israelitas. Ri ukʼwäy taq bʼey ma xa xuʼ ta wä xkitzʼët chë ri israelitas ütz rubʼanik najin nkiyaʼ ruqʼij Jehová, ryeʼ chqä kʼo wä chë xekisöl jalajöj taq kʼayewal chkiwäch ri israelitas. Rma riʼ, kan janina wä ruqʼij chë ri ukʼwäy taq bʼey kan pa rubʼeyal xeqʼatö tzij. Keqatzʼetaʼ jojun tzʼetbʼäl.

¹⁷ We jun israelita nukamsaj wä jun chik, ma rma ta riʼ kan kʼo chë nkamsäx. Ri ukʼwäy taq bʼey ri ye kʼo pa tinamït kʼo wä chë naʼäy nkinukʼuj na ronojel ri xbʼanatäj rchë nkitzʼët we nkamsäx ri jun winäq riʼ o manä (Deut. 19:2-7, 11-13). Ri ukʼwäy taq bʼey kʼo wä chë xekisöl chqä jalajöj kʼayewal chkiwäch ri israelitas, achiʼel ri chʼaʼoj nbʼan chrij jun juyuʼ o achiʼel ri kʼayewal npë chpan jun kʼulanen (Éx. 21:35; Deut. 22:13-19). Taq ri ukʼwäy taq bʼey kan pa rubʼeyal wä yeqʼatö tzij chqä ri israelitas nkinmaj wä ri nuʼij ri Pixaʼ, jontir wä ütz nuʼän chkiwäch chqä nkikʼüt wä chë najin nkiyaʼ ruqʼij Jehová (Lev. 20:7, 8; Is. 48:17, 18).

¹⁸ Ri naʼoj nuyaʼ qa chqawäch: Ronojel ri nqaʼän chpan ri qakʼaslemal, Jehová kan kʼo rejqalen chwäch. Ryä nrajoʼ chë nqakʼüt ajowabʼäl chqä chojmilal chkiwäch ri nkʼaj chik. Chqä, tapeʼ xa qayonïl yoj kʼo chqachoch, ryä nutzʼët jontir ri yeqaʼij chqä ri yeqaʼän (Heb. 4:13).

19-21. a) ¿Achkë rubʼanik kʼo wä chë xeqʼatö tzij ri ukʼwäy taq bʼey pa ruwiʼ rutinamit Jehová? b) ¿Achkë pixaʼ xeyaʼöx qa rchë majun ta jun israelita ntäj poqän rma ma pa ruchojmil ta nbʼan rkʼë? c) ¿Achkë naʼoj yeqatamaj qa chrij reʼ?

¹⁹ Jehová ma xrajoʼ ta chë ri rutinamit junan runaʼoj nuʼän kikʼë ri nkʼaj chik tinamït, rma kan itzel wä kinaʼoj. Rma riʼ ryä xuʼij chkë ri ukʼwäy taq bʼey chqä ri yeqʼatö tzij chë ma kekichaʼ ta ri winäq taq kʼo chë yekitoʼ. Ryä chqä xuʼij chkë chë kʼo chë pa rubʼeyal yeqʼatö tzij, ye kʼa rkʼë ajowabʼäl kʼo chë nkiʼän riʼ (Deut. 1:13-17; 16:18-20).

²⁰ Rma Jehová kan kʼo joyowanïk rkʼë, xeruyaʼ qa pixaʼ rchë majun ta jun israelita ntäj poqän rma ma pa ruchojmil ta nbʼan rkʼë. Tqatzʼetaʼ jun tzʼetbʼäl. Ri Pixaʼ xuʼän wä chë kan kʼayewal nuʼän chwäch jun winäq nuqʼabʼaj tzij chrij jun chik. ¿Achkë rubʼanik xuʼän riʼ? Naʼäy, ri winäq ri nqʼabʼäx tzij chrij nyaʼöx wä qʼij che rä rchë nutamaj achkë xqʼabʼan tzij chrij (Deut. 19:16-19; 25:1). Chqä rchë nbʼix we ajmak o manä, kʼo wä chë kaʼiʼ o más testigos nkiʼij ri achkë xbʼanatäj (Deut. 17:6; 19:15). Ye kʼa, ¿achkë nbʼanatäj we jun israelita xuʼän jun nimaläj mak, ye kʼa xa xuʼ jun winäq xtzʼetö rchë? Ri ajmak ma ütz ta wä  nuchʼöbʼ chë majun ta kʼayewal xtyaʼöx pa ruwiʼ, rma Jehová xtzʼët jontir ri xbʼanatäj. Tqatzʼetaʼ jun chik tzʼetbʼäl. Tapeʼ yë ri tataʼaj yeqʼatö tzij pa ki-familia, ma kan ta ronojel uchqʼaʼ xyaʼöx pa kiqʼaʼ. Ye kʼo wä jojun kʼayewal ri kʼo wä chë xetzʼet kimä ri ukʼwäy taq bʼey chqä yë ryeʼ kʼo wä chë xeqʼatö tzij pa ruwiʼ ri kʼayewal riʼ (Deut. 21:18-21).

²¹ Ri naʼoj nuyaʼ qa chqawäch: Jehová nuyaʼ qa jun utziläj tzʼetbʼäl chqawäch rma pa ruchojmil nuʼän ronojel (Sal. 9:7). Nuyaʼ utzil pa kiwiʼ ri winäq ri nkinmaj rutzij chqä ma nkiyaʼ ta qa, ye kʼa nuyaʼ kʼayewal pa kiwiʼ ri nqʼax ruwiʼ nkiʼän kikʼë ri nkʼaj chik xa rma kʼo uchqʼaʼ yaʼon pa kiqʼaʼ (2 Sam. 22:21-23; Ezeq. 9:9, 10). Kantzij na wä chë kʼo mul achiʼel ta majun kʼayewal ta nkïl ri yebʼanö ri itzelal, ye kʼa Jehová ma xtumestaj ta ronojel riʼ chqä xtuqʼät tzij pa kiwiʼ (Prov. 28:13). Y ri ma xtkitzolij ta kiʼ, Jehová kan xtchüp kiwäch (Heb. 10:30, 31).

22-24. a) ¿Achkë chë winäq ri kan más xerchajij ri Pixaʼ? b) ¿Achkë nqatamaj chrij Jehová? c) ¿Achkë rubʼixik nuyaʼ Jehová chpan Éxodo 22:22 kʼa 24?

²² Ri Pixaʼ kan más xerchajij ri winäq ri ma yekowin ta wä nkitoʼ kiʼ, achiʼel ri ye mebʼaʼ, ri ixoqiʼ ri ye malkaʼn chqä ri winäq ri ma ye israelitas ta. Jontir ri qʼatöy taq tzij kʼo wä chë nkinmaj re pixaʼ reʼ: «Rït kʼo chë pa rubʼeyal yaqʼatö tzij pa ruwiʼ jun winäq ri ma israelita ta chqä pa ruwiʼ jun mebʼaʼ, y kʼo chë ma nakʼän ta qa rutzyaq jun malkaʼn ixöq rchë nkanaj retal ri rukʼas» (Deut. 24:17). Jehová kan xkʼüt ajowabʼäl chkiwäch ri ma yekowin ta wä nkitoʼ kiʼ, ye kʼa xuqʼät tzij pa  kiwiʼ ri xekitzʼlaʼ ri winäq riʼ (taskʼij ruwäch Éxodo 22:22-24 *).

²³ Rchë xerchajij ri familias, ri Pixaʼ xuʼij chë kan jun nimaläj mak taq ri kan kichʼalal kiʼ pa jun familia nkikʼwaj qa kiʼ rchë nkiʼän jun tzʼil bʼanobʼäl (Lev. 18:6-30). Ri nkʼaj chik tinamït ma itzel ta wä nkitzʼët ri jun bʼanobʼäl riʼ, ye kʼa chwäch Jehová kan jun nimaläj mak taq nbʼanatäj riʼ, y ri rutinamit kʼo wä chë ke riʼ chqä nkitzʼët.

²⁴ Ri naʼoj nuyaʼ qa chqawäch: Jehová nrajoʼ chë ri achkë yaʼon uchqʼaʼ pa kiqʼaʼ kekajoʼ jontir ri winäq ri yeyaʼon qa pa kiqʼaʼ. Itzel nutzʼët ri tzʼil taq bʼanobʼäl chqä nrajoʼ chë yechajïx ri rusamajelaʼ chkiwäch ri bʼanobʼäl riʼ. Chqä nrajoʼ chë kan pa ruchojmil nbʼan kikʼë jontir, más ri ma kan ta yekowin nkitoʼ kiʼ.

25, 26. a) ¿Achkë rma nqaʼij chë ri ajowabʼäl chqä ri chojmilal njunmatäj rkʼë ri ruxlaʼ yaʼ chqä ri kʼaslemal? b) ¿Achkë xtqatzʼët chpan ri jun chik tjonïk ri kʼo chpan ri tjonïk ri kikʼwan kiʼ?

²⁵ Ri ajowabʼäl kan ronojel mul rukʼwan riʼ rkʼë ri chojmilal, kan achiʼel ri qakʼaslemal rkʼë ri ruxlaʼ yaʼ. Taq kʼo chwäch qan chë Jehová kan pa ruchojmil nuʼän qkʼë, ri qajowabʼäl chrij ryä más nkʼiyär. Y taq nqajoʼ Jehová chqä yeqasmajij ri rupixaʼ, riʼ xtuʼän chqë chë xkeqajoʼ ri nkʼaj chik chqä chë kan pa rubʼeyal xtqaʼän kikʼë.

²⁶ Ri Rupixaʼ Moisés xertoʼ ri israelitas rchë más junan nuʼän kiwäch rkʼë Jehová. Ye kʼa ri rusamajelaʼ Jehová komä ma ye kʼo ta chik chuxeʼ ri Pixaʼ riʼ, rma kʼo jun xkanaj pa rukʼexel ri kan más ruqʼij (Rom. 10:4). Ri apóstol Pablo xuʼij chë ri Pixaʼ xa xyaʼ qa jun retal chrij ri utzil ri yepetenäq chqawäch apü (Heb. 10:1). Chpan ri rukaʼn tjonïk ri kʼo chpan ri tjonïk ri kikʼwan kiʼ, xttzjöx jojun chkë ri utzil riʼ, chqä achkë rma kan janina kejqalen ri ajowabʼäl chqä ri chojmilal pa congregación.