1-2. (a) Etɛ mǐ bǐ ka nɔ ba? (b) Etɛ jí mǐ ka sixu kú dó?

MǏ BǏ wɛ nɔ ba ɖɔ è ni yí wǎn nú mǐ. Mǐ bǐ nɔ lɛ́ ba ɖɔ è ni wà nǔ xá mǐ kpo hwɛjijɔ kpo. Enyi è ma nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ mǐ bo lɛ́ wà nǔ jlɔjlɔ xá mǐ hwɛhwɛ ǎ ɔ, mǐ sixu mɔ ɖɔ mǐ kún xɔ akwɛ ó, mǐ kún ka lɛ́ ɖó nukúnɖiɖó ó.

² Jehovah tuùn ɖɔ mǐ nɔ ba ɖɔ è ni nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ mǐ, bo lɛ́ wà nǔ jlɔjlɔ xá mǐ. (Ðɛh. 33:5) Mǐ sixu kúdeji ɖɔ Mawu mǐtɔn yí wǎn nú mǐ tawun, bo nɔ ba ɖɔ è ni nɔ wà nǔ xá mǐ kpo hwɛjijɔ kpo. Enyi mǐ ba dò nú Sɛ́n e Jehovah na akɔta Izlayɛli tɔn gbɔn Mɔyizi jí é ɔ, enɛ na lɛ́ zawě nú mǐ ganji. Nú a flú bǐ, ɖó mɛ ɖevo lɛ ma wà nǔ xá we kpo wanyiyi kpo ǎ, alǒ ma wà nǔ jlɔjlɔ xá we ǎ wu hǔn, kɛnklɛn bo lin tamɛ dó lee Mɔyizisɛ́n ɔ * xlɛ́ ɖɔ nǔ togun Jehovah tɔn tɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú Jehovah gbɔn é jí.

3. (a) Lee Hlɔmanu lɛ 13:8-10 tinmɛ gbɔn é ɔ, etɛ mǐ ka nɔ mɔ hwenu e mǐ ɖò Mɔyizisɛ́n ɔ kplɔ́n wɛ é? (b) Nǔkanbyɔ tɛ lɛ xóta elɔ ka na na xósin na?

³ Enyi mǐ ɖò Mɔyizisɛ́n ɔ kplɔ́n wɛ ɔ, mǐ nɔ mɔ lee nǔ nɔ cí nú Mawu mǐtɔn Jehovah wanyiyinɔ ɔ é. (Xà Hlɔmanu lɛ 13:8-10.) Ðò xóta elɔ mɛ ɔ, mǐ na gbéjé sɛ́n e è na Izlayɛli-ví lɛ é klewun ɖé kpowun kpɔ́n, bo na lɛ́ na xósin nú nǔkanbyɔ elɔ lɛ: Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ wanyiyi jí wɛ Sɛ́n ɔ jinjɔn? Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ Sɛ́n ɔ nɔ xò nǔjlɔjlɔwiwa kan?  Nɛ̌ è ka byɔ ɖò mɛ ɖěɖee ɖó acɛ lɛ é sí ɖɔ ye ni bló bonu è ni nyi Sɛ́n ɔ gbɔn? Mɛ̌ mɛ̌ e jí Sɛ́n ɔ ka nɔ cyɔn alɔ hugǎn? Xósin nǔkanbyɔ enɛ lɛ tɔn sixu dó gbɔ nú mǐ, na mǐ nukúnɖiɖó, bo bló bɔ mǐ sɛkpɔ Tɔ́ mǐtɔn wanyiyinɔ ɔ d’eji.—Mɛ. 17:27; Hlɔ. 15:4.

4. (a) Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ wanyiyi jí wɛ Mɔyizisɛ́n ɔ jinjɔn? (b) Gbeɖiɖe tɛ lɛ jí Jezu ka tɛɖɛ̌ ɖò Matie 22:36-40 mɛ?

⁴ Mǐ sixu ɖɔ ɖɔ Mɔyizisɛ́n ɔ jinjɔn wanyiyi jí, ɖó wanyiyi wɛ nɔ sísɛ́ Jehovah ɖò nǔ e é nɔ wà lɛ é bǐ mɛ. (1 Jaan 4:8) Jehovah sɔ́ sɛ́n lɛ bǐ jinjɔn gbeɖiɖe we elɔ lɛ jí: yǐ wǎn nú Mawu, bo yí wǎn nú nɔzo towe. (Lev. 19:18; Sɛ́n. 6:5; xà Matie 22:36-40.) Enɛ wu ɔ, mǐ sixu ɖó nukún ɖɔ gbeɖiɖe 600 jɛji e nɔ kpɔ́ bo nyí Sɛ́n ɔ é ɖokpo ɖokpo ni kplɔ́n nǔɖe mǐ dó wanyiyi Jehovah tɔn wu. Mi nú mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú ɖé lɛ.

5-6. Etɛ Jehovah ka nɔ ba ɖɔ asú kpo asì kpo lɛ ni wà? Etɛ Jehovah ka nɔ tuùn? Nǎ kpɔ́ndéwú ɖé.

⁵ Nɔ nɔ gbeji nú mɛ e a da é, bo nɔ kpé nukún dó vǐ towe lɛ wu. Jehovah ba ɖɔ asú kpo asì kpo lɛ ni sɔnǔ nú wanyiyi syɛnsyɛn e na nɔ ayǐ sɔyi é ɖé. (Bǐb. 2:24; Mat. 19:3-6) Afɔdógbě alǒ nyɔnu ɖevo biba nyí hwɛ wanyiyi ma ɖó tɔn ɖaxó hugǎn e mɛɖé sixu hu é ɖokpo. É sɔgbe ɖɔ sɛ́n tɛnwegɔ́ e ɖò Sɛ́n Wǒ lɛ mɛ é gbɛ́ afɔdógbě alǒ nyɔnu ɖevo biba. (Sɛ́n. 5:18) Hwɛhuhu “dó Mawu” wɛ é nyí bo nyí nǔ baɖabaɖa ɖé wiwa xá mɛ e è da é. (Bǐb. 39:7-9) Enyi mɛ e è da é dó afɔ gbě alǒ ba nyɔnu ɖevo ɔ, xomɛvɔnɔ ɔ sixu sè wuvɛ̌ nǔ e gbejimanɔ enɛ jì lɛ é tɔn nú xwè gegě.

⁶ Jehovah tuùn lee asú kpo asì kpo lɛ nɔ wà nǔ xá yeɖée gbɔn é céɖécéɖé. É nɔ ba tawun ɖɔ è ni nɔ wà nǔ xá Izlayɛli-ví nyɔnu lɛ ganji. Asú e nɔ ɖó sísí nú Sɛ́n ɔ é ɖé nɔ yí wǎn nú asì tɔn, bo na zɔ́n dó hwɛjijɔ e ma hwɛ́n nǔɖe ǎ lɛ é wu bo gbɛ́ ɛ ǎ. (Sɛ́n. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Amɔ̌, enyi tagba syɛnsyɛn ɖé wá, bonu é gbɛ́ ɛ ɔ, é ɖó na wlan wema e xlɛ́ ɖɔ é gbɛ́ ɛ é ɖé, bo sɔ́ d’así n’i. Kúnnuɖewema enɛ nɔ cyɔn alɔ nyɔnu ɖé jí, bonu è ma wá dó hwɛ agɔ ɛ ɖɔ é wà nǔbliblí ó. Gɔ́ na ɔ, cobonu asú ɖé na na kúnnuɖewema mɛ gbigbɛ́ tɔn asì tɔn ɔ, é cí ɖɔ é ɖó na yì mɔ tomɛxo lɛ hwɛ̌ ɖɔhun. Mɔ̌ mɛ ɔ, ali na hun nú ye bɔ ye na d’alɔ asú kpo asì kpo ɔ bonu alɔwliwli yetɔn ma gbà ó. Enyi Izlayɛli-ví sunnu ɖé gbɛ́ asì tɔn ɖó cejɛnnabi wu ɔ, Jehovah nɔ d’afɔ xó ɔ mɛ hwebǐnu ǎ. É ɖò mɔ̌ có, é nɔ mɔ ɖasin e kun wɛ asì ɔ ɖè é, bo nɔ sè wuvɛ̌ xá ɛ.—Mal. 2:13-16.

7-8. (a) Etɛ Jehovah ka ɖegbe nú mɛjitɔ́ lɛ ɖɔ ye ni wà? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò akpa ɔ jí é.) (b) Etɛ lɛ mǐ ka kplɔ́n?

⁷ Sɛ́n ɔ lɛ́ xlɛ́ ɖɔ ganjininɔ vǐ lɛ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú Jehovah tawun. É nyí agbaza kɛɖɛ lixo wɛ mɛjitɔ́ lɛ na kpé nukún dó hudo vǐ lɛ tɔn wu ɖè, bonu Jehovah ɖegbe tɔn ǎ, ye ɖó na lɛ́ wà mɔ̌ ɖò gbigbɔ lixo. Mɛjitɔ́ lɛ nɔ zán ali e hun nú ye lɛ é bǐ dó d’alɔ vǐ yetɔn lɛ bonu Sɛ́n Jehovah tɔn na sù nukún yetɔn mɛ, bonu ye na lɛ́ yí wǎn n’i. (Sɛ́n. 6:6-9; 7:13) Nǔ e wu Jehovah nɔ dɔn tó nú Izlayɛli-ví lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ ye nɔ xò daka vǐ yetɔn lɛ wu ɖò ali e xyɔwǔ é ɖé nu. (Jel. 7:31, 33) Mɛjitɔ́ lɛ ɖó na nɔ kpɔ́n vǐ yetɔn lɛ dó mɔ nǔ e ye sixu dóvɛ̌ na alǒ xò daka wǔ tɔn é ɖé ǎ, loɔ, ye ɖó na kpɔ́n ye dó mɔ gǔ ɖé, enɛ wɛ nyí nǔnina ɖé bɔ Jehovah na ye bɔ ye ɖó na wlíbo na.—Ðɛh. 127:3.

⁸ Nǔkplɔnmɛ lɛ: Jehovah nɔ ɖó ayi lee asú kpo asì kpo lɛ nɔ wà nǔ xá yeɖée gbɔn é wu ganji. É nɔ ba ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ ni yí wǎn nú vǐ yetɔn lɛ, bɔ lee ye wà nǔ xá vǐ lɛ gbɔn é ɔ, ye na ɖó gbè tɔn n’i.

9-11. Etɛwu Jehovah ka dó sɛ́n e gbɛ́ mɛnújlojló é?

⁹ Ma nɔ jló mɛ ɖevo nú ó. Sɛ́n gudo tɔn  e ɖò Sɛ́n Wǒ lɛ mɛ é gbɛ́ mɛnújlojló, alǒ jlǒ nyanya ɖé ɖiɖó dó nǔ e nyí mɛ ɖevo tɔn é wu. (Sɛ́n. 5:21; Hlɔ. 7:7) Nǔ xɔ akwɛ ɖé wɛ Jehovah jló na kplɔ́n mɛ bo na sɛ́n enɛ; togun tɔn ɖó na hɛn ayi tɔn, enɛ wɛ nyí linlin tɔn lɛ kpo lee nǔ nɔ cí n’i é kpo. É tuùn ɖɔ linlin nyanya lɛ kpo jlǒ masɔgbe lɛ kpo jí wɛ nǔ nyanya lɛ nɔ bɛ́sín. (Nǔx. 4:23) Enyi Izlayɛli-ví ɖé lɔn bonu jlǒ nyanya lɛ dó ɖɔ dò ɖò ayi tɔn mɛ ɔ, é na ɖibla gɔn nǔ wà xá mɛ ɖevo lɛ kpo wanyiyi kpo. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Axɔsu Davidi jɛ mɔ enɛ mɛ. Mɛ ɖagbe ɖé wɛ n’i. Amɔ̌ ɖò ninɔmɛ ɖé mɛ ɔ, é jló mɛ ɖevo sín asì. Jlǒ enɛ dɔn ɛ dó hwɛ mɛ. (Ja. 1:14, 15) Davidi ba nyɔnu ɔ, bo tɛ́n kpɔ́n bo na blɛ́ asú tɔn; ee é ma kpa ɛ ǎ é ɔ, é hu i.—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

¹⁰ Enyi Izlayɛli-ví ɖé gbà sɛ́n e ɖɔ nǔ dó mɛnújlojló wu é ɔ, Jehovah nɔ tuùn; É nɔ mɔ nǔ jɛ ayi mɛtɔn mɛ. (1 Tan 28:9) Sɛ́n e gbɛ́ mɛnújlojló é ɖò kplɔnkplɔn togun Mawu tɔn wɛ ɖɔ é ɖó na nyi alɔ nú linlin e nɔ dɔn mɛ dó nǔnyanyawiwa mɛ lɛ é. Jehovah ɔ, Tɔ́ ɖé wɛ n’i bo ɖó nǔnywɛ kpo wanyiyi kpo tawun.

¹¹ Nǔkplɔnmɛ lɛ: Jehovah nɔ mɔ nǔ zɛ nǔ e mɛɖé nyí ɖò wěxo é wu. É tuùn nǔ e mǐ nyí tawun ɖò xomɛ, ɖò ayi mǐtɔn mɛ é. (1 Sam. 16:7) Linlin ɖě, jlǒ ɖě kpo nǔwalɔ ɖě kpo sixu nɔ hwlahwlá dó è ǎ. É nɔ mɔ jijɔ ɖagbe e mǐ ɖó é bo nɔ ba ɖɔ mǐ ni bló nú é ni jɛji. Amɔ̌, é nɔ ba ɖɔ mǐ ni nɔ ɖó ayi linlin nyanya mǐtɔn lɛ wu, bo ɖu ɖò ye jí bonu ye ma huzu nǔwalɔ nyanya ó.—2 Tan 16:9; Mat. 5:27-30.

12. Etɛ jí Mɔyizisɛ́n ɔ ka tɛɖɛ̌?

¹² Mɔyizisɛ́n ɔ lɛ́ kplɔ́n mǐ ɖɔ Jehovah yí wǎn nú nǔjlɔjlɔwiwa. (Ðɛh. 37:28; Eza. 61:8) É sɔ́ kpɔ́ndéwú maɖóblɔ̌ ɖé ɖ’ayǐ dó lee è na wà nǔ xá mɛ ɖevo lɛ kpo hwɛjijɔ kpo gbɔn é wu. Enyi Izlayɛli-ví lɛ setónú nú sɛ́n ɖěɖee Jehovah dó lɛ é ɔ, é nɔ kɔn nyɔna dó ye jí. Nú ye ka xò nǔgbododó jlɔjlɔ tɔn lɛ nyi kɛ́n ɔ, ye nɔ sè wuvɛ̌. Mi nú mǐ ni lin tamɛ dó sɛ́n we ɖevo jí ɖò Sɛ́n Wǒ lɛ mɛ.

13-14. Etɛ Sɛ́n we nukɔntɔn e ɖò Sɛ́n Wǒ lɛ mɛ é ka byɔ? Nɛ̌ tónúsíse nú sɛ́n enɛ lɛ ka nɔ hɛn lè wá nú Izlayɛli-ví lɛ gbɔn?

¹³ Nɔ sɛn Jehovah ɖokponɔ géé. Sɛ́n we nukɔntɔn e ɖò Sɛ́n Wǒ lɛ mɛ é byɔ Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ ye ni zé yeɖée bǐ jó nú Jehovah mlɛ́mlɛ́, bo gb’akpá nú ye dó vodunsinsɛn wu. (Tín. 20:3-6) Jehovah wɛ sɛ́n enɛ lɛ na hɛn lè wá na ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, togun tɔn wɛ é na hɛn wá na. Enyi togun ɔ nɔ gbeji n’i ɔ, nǔ nɔ nyɔ́ n’i. Nú é ka sɛn vodun akɔta ɖevo lɛ tɔn ɔ, é nɔ sè wuvɛ̌.

¹⁴ Lin tamɛ dó Kanáanu lɛ jí. Ye nɔ sɛn Mawu gbɛɖe e nyí Mawu nǔgbo ɔ é ǎ, loɔ, vodun e ma ɖó fúnfún xomɛ ǎ lɛ é wɛ ye nɔ sɛn. Wǎgbɔ tɔn ɔ, ye nɔ hɛn yeɖée blí. (Ðɛh. 115:4-8) Nǔbliblíwiwa e xyɔwǔ lɛ é kpo vǐ lɛ sísɔ́ dó savɔ̌ kpo nyí akpáxwé sinsɛn-biblo yetɔn tɔn. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, enyi Izlayɛli-ví lɛ jó Jehovah dó, bo jɛ vodun sɛn jí ɔ, ye nɔ hɛn yeɖée blí bo nɔ hɛn nǔ gblé dó xwédo yetɔn wu. (2 Tan 28:1-4) Mɛ ɖěɖee ɖó acɛ lɛ é nɔ xò nǔgbododó Jehovah tɔn e kúnkplá nǔjlɔjlɔwiwa lɛ é nyi kɛ́n. Ye nɔ zán acɛ yetɔn nyi dò, bo nɔ dóya nú mɛ e ma ɖó gǎn ǎ lɛ é kpo mɛmaɖómɛɖé lɛ kpo. (Ezek. 34:1-4) Jehovah gb’akpá nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ emi na ɖó hwɛ nú mɛ ɖěɖee nɔ xò daka nyɔnu kpo vǐ kpo ɖěɖee ma ɖó mɛɖé ǎ lɛ é wu é. (Sɛ́n. 10:17, 18; 27:19) Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, enyi togun Jehovah tɔn nɔ gbeji n’i, bo lɛ́ wà nǔ xá yeɖée kpo hwɛjijɔ kpo ɔ, é nɔ kɔn nyɔna dó jǐ yetɔn.—1 Axɔ. 10:4-9.

15. Etɛ lɛ mǐ ka kplɔ́n dó Jehovah wu?

 ¹⁵ Nǔkplɔnmɛ lɛ: Enyi mɛ ɖěɖee nɔ ɖɔ ɖɔ emi ɖò Jehovah sɛn wɛ lɛ é xò nǔgbododó tɔn lɛ nyi kɛ́n, lobo xò daka togun tɔn wu ɔ, Jehovah wɛ è na dóhwɛ ǎ. É ɖò mɔ̌ có, Jehovah yí wǎn nú mǐ, bɔ enyi mǐ ɖò hwɛagɔɖiɖɔ sín ya jì wɛ ɔ, é nɔ tuùn. É nɔ sè wuvɛ̌ xá mǐ tawun hú wuvɛ̌ e nɔ ɖé nɔ sè ɖó vǐ tɔn wu é. (Eza. 49:15) Nǔgbo wɛ ɖɔ é sixu d’afɔ ninɔmɛ ɔ mɛ tlolo dìn ǎ, amɔ̌, hwetɔnnu wá sù ɔ, é na ɖɔ hwɛ xá mɛ ɖěɖee ma lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo ǎ lɛ é sɔgbe xá lee ye wà nǔ xá mɛ ɖevo lɛ gbɔn é.

16-18. Nɛ̌ Mɔyizisɛ́n ɔ ka gbló ada sɔ? Etɛ lɛ mǐ ka kplɔ́n?

¹⁶ Mɔyizisɛ́n ɔ ɖɔ nǔ dó akpáxwé gbɛzán tɔn Izlayɛli-ví lɛ tɔn gegě nu, enɛ wu ɔ, é nyí nǔ taji ɖɔ tomɛxo e è sɔ́ lɛ é ni ɖɔ hwɛ jlɔjlɔ nú togun Jehovah tɔn. É nyí nǔ e kúnkplá gbigbɔ sín nǔ lɛ é kɛɖɛ sín hwɛ wɛ ye nɔ ɖɔ ǎ, loɔ, gbemanɔkpɔ́ lɛ kpo hwɛhuhu syɛnsyɛn lɛ kpo sín xó lɔ ɖ’emɛ. Ðǒ ayi kpɔ́ndéwú elɔ lɛ wu.

¹⁷ Enyi Izlayɛli-ví ɖé hu mɛɖé ɔ, è nɔ hu éɖesunɔ tɛn tɔn mɛ ǎ. Tomɛxo e ɖò toxo tɔn mɛ lɛ é ɖó na gbéjé ninɔmɛ lɛ kpɔ́n, bo na kpɔ́n ɖɔ kúhwɛ wɛ jɛxa ɛ à jí. (Sɛ́n. 19:2-7, 11-13) Tomɛxo lɛ nɔ lɛ́ ɖɔ hwɛ vovo e kúnkplá akpáxwé gbɛzán tɔn ayihɔngbe ayihɔngbe tɔn lɛ é; bɛ́sín gbemanɔkpɔ́ e nɔ tíìn ɖó nǔɖokan lɛ wu é ɖiɖɔ gbò jí, jɛ ɖɛ ɖiɖe tagba e nɔ tíìn ɖò asú kpo asì kpo tɛntin lɛ é jí. (Tín. 21:35; Sɛ́n. 22:13-19) Enyi tomɛxo lɛ ɖɔ hwɛ jlɔjlɔ bonu Izlayɛli-ví lɛ lɔ setónú nú Sɛ́n ɔ ɔ, mɛ lɛ bǐ nɔ ɖu lè tɔn, bɔ akɔta ɔ nɔ kpa susu nú Jehovah.—Lev. 20:7, 8; Eza. 48:17, 18.

¹⁸ Nǔkplɔnmɛ lɛ: Akpáxwé gbɛzán mǐtɔn tɔn lɛ bǐ wɛ ɖò taji nú Jehovah. É nɔ ba ɖɔ mǐ kpé nǔ xá mɛ ɖevo lɛ hǔn, mǐ ni nɔ wà nǔ jlɔjlɔ bo nɔ lɛ́ wà nǔ kpo wanyiyi kpo. Enyi mǐ tlɛ ɖò mǐɖokponɔ ɖò xɔ mǐtɔn lɛ mɛ ɔ, é nɔ ɖó ayi nǔ e mǐ nɔ ɖɔ lɛ é kpo nǔ e mǐ nɔ wà lɛ é kpo wu.—Ebl. 4:13.

19-21. (a) Nɛ̌ tomɛxo lɛ kpo hwɛɖɔtɔ́ lɛ kpo ka nɔ wà nǔ xá togun Mawu tɔn gbɔn? (b) Alɔcyɔnmɛji tɛ lɛ sín tuto Jehovah ka bló? Etɛ lɛ mǐ ka kplɔ́n?

¹⁹ Jehovah ba na cyɔn alɔ togun tɔn jí, bonu nǔwiwa akɔta e lɛlɛ̌ dó togun tɔn lɛ é tɔn ni ma hɛn togun tɔn blí ó. Enɛ wu ɔ, é byɔ ɖɔ tomɛxo lɛ kpo hwɛɖɔtɔ́ lɛ kpo ni ma ɖè mɛɖé ɖó vo ɖò mɛɖé mɛ ɖò Sɛ́n ɔ xwixwedó kɔn ó. É ɖò mɔ̌ có, hwɛɖɔtɔ́ lɛ ɖó na nɔ wà nǔ xá togun ɔ syɛnsyɛn alǒ hɛn nǔ gángángán ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye ɖó na yí wǎn nú nǔjlɔjlɔwiwa.—Sɛ́n. 1:13-17; 16:18-20.

²⁰ Jehovah nɔ sè wuvɛ̌ xá togun tɔn, enɛ wu ɔ, é sɔ́ sɛ́n ɖé lɛ ɖ’ayǐ, bonu è ma wà nǔ agɔ xá mɛ lɛ ó. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Sɛ́n ɔ bló bɔ é nɔ yá bonu è na dóhwɛ agɔ mɛɖé ɖɔ é hu hwɛ syɛnsyɛn ǎ. Mɛ e è dóhwɛ é ɖé ɖó acɛ bo na tuùn mɛ e ɖò hwɛ dó è wɛ é. (Sɛ́n. 19:16-19; 25:1) Cobonu è na ɖó hwɛ n’i ɔ, é hwe bǐ ɔ, kúnnuɖetɔ́ we ɖó na wá ɖekúnnu.  (Sɛ́n. 17:6; 19:15) Bonu Izlayɛli-ví ɖé hu hwɛ syɛnsyɛn ɖé, bɔ mɛ ɖokpo géé wɛ ka nyí kúnnuɖetɔ́ nǔ e jɛ é tɔn ɔ lo? É ɖó na lin gbeɖé ɖɔ è kún na dɔn tó nú emi ɖó nǔ nyanya enɛ wu ó ǎ. Jehovah mɔ nǔ e é wà é. Ðò xwédo mɛ ɔ, è na acɛ tɔ́ lɛ, amɔ̌, acɛ enɛ ɖó dogbó. Ðò tagba xwédo tɔn ɖé lɛ mɛ ɔ, tomɛxo lɛ ɖ’acɛ bo na ɖó nu ɖ’emɛ lobo wá gbeta gudo tɔn ɔ kɔn.—Sɛ́n. 21:18-21.

²¹ Nǔkplɔnmɛ lɛ: Jehovah sɔ́ kpɔ́ndéwú e ma ɖó blɔ̌ ǎ é ɖé ɖ’ayǐ; nǔ e é nɔ bló lɛ é ɖě nɔ gbán ǎ. (Ðɛh. 89:15) É nɔ d’ajɔ mɛ ɖěɖee nɔ setónú nú nǔgbododó tɔn lɛ kpo gbejininɔ kpo lɛ é, bo ka nɔ dɔn tó nú mɛ ɖěɖee nɔ zán acɛ yetɔn nyi dò lɛ é. (2 Sam. 22:21-23; Ezek. 9:9, 10) Mɛɖé lɛ sixu nɔ wà nǔ nyanya bɔ é ka cí ɖɔ ye nɔ xò gló sɛ́nbá ɖɔhun, amɔ̌, hwenu e gan ɔ na xò nú Jehovah é ɔ, é na ɖɔ hwɛ xá ye. (Nǔx. 28:13) Enyi ye ma ka lɛkɔ sín hwɛ yetɔn lɛ gudo ǎ ɔ, zaanɖé dìn ɔ, ye na mɔ ɖɔ “é hu ado ɖesu ɖɔ è ni jɛ Mawu gbɛɖe ɔ sín alɔ mɛ.”—Ebl. 10:30, 31.

22-24. (a) Mɛ̌ mɛ̌ e jí Sɛ́n ɔ ka nɔ cyɔn alɔ ɖó vo? Etɛ mǐ ka kplɔ́n dó Jehovah wu? (b) Akpágbánúmɛ tɛ ka ɖò Tíntɔ́n 22:22-24 mɛ?

²² Sɛ́n ɔ nɔ cyɔn alɔ mɛ ɖěɖee ma sixu nya xɛ ɖò yeɖée jí ǎ lɛ é jí ɖó vo, ɖi tɔ́cyɔvǐ lɛ, asúkúsi lɛ, kpo jonɔ lɛ kpo. È byɔ hwɛɖɔtɔ́ Izlayɛli tɔn lɛ ɖɔ: “Mi ma dóhwɛ agɔ nú jonɔ e ɖò tò mitɔn mɛ lɛ ɖě, abǐ tɔ́cyɔvǐ ɖé ó. Mi ma yí avɔ asúkúsi tɔn ɖó gbanu ó.” (Sɛ́n. 24:17) Jehovah nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ mɛmaɖómɛɖé gudo tɔn e ɖò togun  ɔ mɛ é sín nǔ nɔ ɖu ayi mɛ nú emi tawun. É nɔ lɛ́ dɔn tó nú mɛ ɖěɖee nɔ xò daka ye wu lɛ é.—Xà Tíntɔ́n 22:22-24.

²³ Sɛ́n ɔ nɔ lɛ́ cyɔn alɔ hagbɛ̌ xwédo tɔn lɛ jí, sín xóɖóxámɛ e sixu tíìn ɖò hagbɛ̌ xwédo ɖokpo ɔ tɔn lɛ tɛntin é sí. (Lev. 18:6-30) Izlayɛli-ví lɛ gbɔn vo nú akɔta e lɛlɛ̌ dó ye lɛ é, ɖó ye nɔ kpɔ́n nǔwalɔ nyanya enɛ lee Jehovah nɔ wà gbɔn é, ye nɔ kpɔ́n dó mɔ suɖunú ɖé, bɔ akɔta enɛ lɛ ka nɔ yí gbè na, alǒ ba hwɛjijɔ na.

²⁴ Nǔkplɔnmɛ lɛ: Jehovah nɔ ba ɖɔ mɛ ɖěɖee emi sɔ́ ɖó tɛn nukúnkpénuwu tɔn mɛ lɛ é ɔ, nǔ mɛ ɖěɖee ɖò acɛ yetɔn mɛ lɛ é bǐ tɔn ni nɔ ɖu ayi mɛ nú ye tawun. É gbɛ́ wǎn nú xó ɖiɖó xá hagbɛ̌ xwédo mɛtɔn tɔn, bo nɔ ba na mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ è cyɔn alɔ mɛ lɛ bǐ jí, bo lɛ́ dá hwɛ jlɔjlɔ nú ye, ɖò taji ɔ, mɛmaɖómɛɖé gudogudo tɔn ɔ.

25-26. (a) Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ wanyiyi kpo nǔjlɔjlɔwiwa kpo cí funfún kpodo gbɛ̀ kpo ɖɔhun? (b) Etɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xóta e bɔ dó xóta ɖebɔdoɖewu elɔ wu é mɛ?

²⁵ Wanyiyi kpo nǔjlɔjlɔwiwa kpo cí funfún kpodo gbɛ̀ kpo ɖɔhun; ɖò ayikúngban jí ɔ, ɖě nɔ tíìn ɖě ɔ mɛvo ǎ. Enyi mǐ kúdeji ɖɔ Jehovah nɔ wà nǔ jlɔjlɔ xá mǐ ɔ, wanyiyi e mǐ ɖó n’i é nɔ lɛ́ jɛji. Nú mǐ yí wǎn nú Mawu kpo nǔgbododó jlɔjlɔ tɔn lɛ kpo ɔ, enɛ nɔ sɔ́ akpakpa mǐ bɔ mǐ nɔ yí wǎn nú mɛ ɖevo lɛ bo nɔ wà nǔ jlɔjlɔ xá ye.

²⁶ Akɔjijɛ Sɛ́n Mɔyizi tɔn ɔ cí funfún ɖɔhun bo zɔ́n bɔ kancica e ɖò Jehovah kpo Izlayɛli-ví lɛ kpo tɛntin é ɖò gbɛ̀. Amɔ̌, ee Jezu bló bɔ nǔ e ɖò Sɛ́n ɔ mɛ é bǐ jɛ gudo é ɔ, Sɛ́n ɔ súnsún, bɔ nǔ e nyɔ́ hú mɔ̌ é ɖé jɛ tɛn tɔn mɛ. (Hlɔ. 10:4) Mɛsɛ́dó Pɔlu tinmɛ ɖɔ Sɛ́n ɔ kún “nyí nǔ ɖagbe e jawě lɛ sín ninɔmɛ pɛ́pɛ́pɛ́” ó. (Ebl. 10:1) Xóta e bɔ dó xóta ɖebɔdoɖewu elɔ wu é na ɖɔ xó dó ɖé lɛ ɖò nǔ ɖagbe enɛ lɛ mɛ jí, bo na lɛ́ kɛnu dó azɔ̌ e wanyiyi kpo nǔjlɔjlɔwiwa kpo nɔ wà ɖò agun Klisanwun tɔn mɛ é wu.